Datasets:

WikiQuality

/

frac_unique_trigrams_lo

like 0

Follow

WikipediaQuality 4

21568

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%88%20%E1%88%98%E1%8A%A8%E1%88%AB%20%E1%8C%B8%E1%8C%8B%20%E1%8B%AB%E1%88%88%20%E1%8B%B5%E1%8A%AB%E1%88%9D%20%E1%8B%8B%E1%8C%8B%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8C%88%E1%8A%9D%E1%88%9D

ያለ መከራ ጸጋ ያለ ድካም ዋጋ አይገኝም

ያለ መከራ ጸጋ ያለ ድካም ዋጋ አይገኝም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያለ መከራ ጸጋ ያለ ድካም ዋጋ አይገኝም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

12349

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A2%E1%88%8D%20%E1%8C%8C%E1%89%B5%E1%88%B5

ቢል ጌትስ

ዊሊያም ሄንሪ ቢል ጌትስ በአሜሪካ እ.አ.አ. ኦክቶበር 28 1958 የተወለደ ታዋቂ የቢዝነስ ሰው እና የማይክሮሶፍት የሶፍትዌር አምራች ድርጅት መስራችና ባለቤት ነው። ድርጅቱን የመሰረተው ከፖል አለን ጋር በመሆን በ አፕሪል 4 1975 እ.ኤ.አ. ኒው ሜክሲኮ ውስጥ ነበር። ግለሰቡ እ.አ.አ. ከ1995 - 2010 ድረስ (2007ን ሳይጨምር) የአለማችን ከበርቴ ሰው ነው። በአሁኑ ጊዜ የማይክሮሶፍት ሊቀመንበር እና ስፔሺያል ሶፍትዌር አርኪቴክት ነው። ጌትስ በዘመናዊው የኮምፒውተር እድገት ከፍተኛ አስተዋጾ ያደረገ ግለሰብ ነው። የአሜሪካ ሰዎች

48460

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B6%E1%88%80%E1%89%A3%20%28sahabah%29/%E1%8A%A0%E1%8A%A2%E1%88%BB%20%28%E1%88%A8.%E1%8B%90%E1%8A%95%E1%88%80%29

ሶሀባ (sahabah)/አኢሻ (ረ.ዐንሀ)

እናታችን አዒሻ (ረ.ዐ) “በኢስላም የመጀመሪያው የፍቅር መግለጫ ነብዩ ለአዒሻ የነበራቸው ፍቅር ነው።” ከሥረ መሠረቱ ኢስላምን ከንጹህ ምንጭና ከትክክለኛው አካባቢ የመረዳት ምሳሌ ናት። ከመምህራኖቹ ሁሉ ምርጡ መምህር (ከነብዩ ሙሐመድ (ሰ.ዐ.ወ)) እንደመማሯም አንድ ሙስሊም ሊደርስበት የሚያስበው የፅድቅ ደረጃ የደረሰች አርአያ ሴት ነች። በመሠረቱ የአዒሻ ምሳሌነት ዘርፈ ብዙ ነው። ከግል ሕይወት እስከ ሕዝባዊ፣ ከቤት ውስጥ ኑሮ እስከ ምሁራዊ ጉዞ፣ ወዘተ። ከነዚህ የአርኣያነት ምሳሌነቶች ውስጥ ወሳኝ ድርሻ ያለው ደግሞ የምዕመናን እናትነቷ ነው። በቁርኣን የተገለጸውን ምርጥ ኢስላማዊ ምግባር በማሟላትም ምሥጉን ስብእና ነበራት። ቸርነት፣ ቅንነት፣ ታማኝነትና እውነትንና ፍትህን መፈለግ የአዒሻ ዋነኛ መገለጫዎች ነበሩ። አዒሻ እንደተማሪ ከጎበዝ ወጣትነት በተጨማሪ በጠያቂና ተመራማሪ ጭንቅላት ወደ ስኬታማና የተከበረ አዋቂ፣ መምህርና ዳኛ ሆና፤ በተፍሲር፣ በፊቅሂ፣ በሐዲስ፣ በታሪክና በዐረብኛ ቋንቋ ዘርፎች ከፍተኛ ደረጃ ከመድረሷም በላይ በምትሰጣቸው ደፋር፣ ቀጥተኛና የበሰሉ ምሁራዊ ትንተናዎች ትታወቃለች። የአዒሻ ለምታምንበት ነገር ሁሉ ደፋር፣ ግልጽና ቀጥተኛ መሆንን ከፍተኛነት፤ በአሁኑ ሰዓት በሙስሊሙ ዘንድ እንኳ ሴት ልጅ በጾታዋ ምክንያት ብቻ ከማህበረሰቡ የእለት ተዕለት ሕይወት የተገለሉትን ሙስሊም ሴቶች በማየት እንኳ ማረጋገጥ ይቻላል። አዒሻ ከማንም በበለጠ ኹኔታ በነብዩ (ሰ.ዐ.ወ) የእለት ተዕለት ሕይወት የነበራት ቦታ እንዲሁም የአስተሳሰብና የባሕሪይ ነጻነቷ በዘመኗ ከነበሩ ታላላቅ ስብዕናዎች ሁሉ የበለጠ ትኩረት እንድትስብ አድርጓታል። የአዒሻ የኋላ ታሪክ ( አዒሻ ሙሉ ስሟ፤ አዒሻ ቢንት አቡበከር አስ-ሲዲቅ ቢሆንም አዒሻ ቢንት ሲዲቅ በመባል በብዛት ትታወቃለች። ይበልጥ የምትታወቀው ግን አስ-ሲዲቃ ቢንት አስ-ሲዲቅ (እውነተኛዋ የእውነተኛው ልጅ) በሚለው ነው። ነብዩም የእህቷን ልጅ አብዳላህ ኢብኑ ዙበይርን እጅግ በመንከባከቧ ምክንያት (ኡሙ አብደላህ) የአብደላህ እናት በሚል ቅጽል ሥም ይጠሯት ነበር። ሁለቱም ወላጆቿ ኢስላምን ገና በጠዋቱ የተቀበሉ በመሆናቸው አስተዳደጓ በንጹህ ኢስላማዊ ከባቢ () ውስጥ ነበር ማለት ይቻላል። እሷም ስትናገር “ገና ከጨቅላነቴ አንስቶ ወላጆቼ ኢስላምን ሲተገብሩ ለማየት ታድያለሁ” ትል ነበር። ገና ከጠዋቱ ስታስተውለው የኖረችው ኢስላማዊ አኗኗር በኋላ ላዳበረችው የአዕምሮ ንቃትና ሠብዕና ከፍተኛውን ሚና ተጫውቷል። ከልጅነቷ አንስቶ በኢስላም ላይ ከፍተኛ እምነት ስታሳድር ለእውነት መስዋዕት መሆንን ደግሞ አስተምሯታል። በተመሳሳይ ኹኔታም ክህደትና መሃይምነትን ትጠላለች። የምዕመናን እናት አዒሻ ከነብዩ ባለቤቶች መካከል ብቸኛዋ ልጃገረድ ናት። የሁለቱ ትዳር የተፈጸመው በአላህ ትዕዛዝ ነበር። አዒሻም ስታገባ በወቅቱ በነበሩት በዐረቦች፣ በእብራውያንና በሌሎች ሕዝቦች ባህል እንደተለመደው ትንሽ እድሜ ነበራት። ይህንን የዕድሜ ሁኔታ አሁን ከ1400 ዓመታት በኋላ ባለው ባህልና ዝንባሌ ለመገምገም መሞከርም ስህተት ነው። የነብዩ የትዳር ሁኔታ ከሳቸው ተልዕኮ ተለይቶ ሊታይ አይችልም። ተልዕኮዋቸውም የዐረቦችን አንድነት መፍጠርና እውቀትና ጥበባቸውን ለሠው ዘር ማስተላለፍ ናቸው። ካለፉትም ከአሁኖችም ምሁራን አስተያየት ማረጋገጥ እንደሚቻለው አዒሻ (ረ.ዐ) በአስተዳደጓም ሆነ በተፈጥሮዋ ምርጥ የተባለችው ምርጫ ነች። ይህንን ተግባርም በወሳኝ እድሜዋ ከነብዩ ጎን በመኖር እየኖረችው በብቃት ፈጽማዋለች። አዒሻ ለነብዩ (ሰ.ዐ.ወ) በነበራት ፍቅርና እርሳቸውን የግሏ ብቻ ለማድረግ ባላት ጽኑ ፍላጎት ምክንያት በሌሎቹ ሚስቶቻቸው ላይ ትቀና ነበር። ነብዩም ይህን ፍቅሯን ተመሳሳይ መጠን ያለውን ፍቅር በመስጠት መልሰውላታል። የሳቸው ፍቅር ለሰሃቦችም ምሳሌ ነበር። አነስ (ረ.ዐ) እንደዘገቡትም፤ “በኢስላም የመጀመሪያው የፍቅር መግለጫ ነብዩ ለአዒሻ የነበራቸው ፍቅር ነው።” ነብዩ ለሷ የነበራቸው ፍቅር ከአካላዊ ውበቷ ጋር የተሳሳረም አይደለም። ይልቅስ፤ አዒሻ ከተሰጣት አምላካዊ ተልዕኮና የነብያዊ ተግባሩን ቀጣይነት ከማረጋገጥ ጋር የተቆራኘ ነው። የዚህ የማይታለፍ ሚና ማሳያ ነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) ከሌሎች ሚስቶቻቸው ጋር የማይገጥማቸው ወህይ ከኢዒሻ ጋር ከተቀመጡባቸው ወቅቶች ሲሆኑ ጅብሪልን አይተዋል። ይህ ደግሞ በነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) እንደተነገረው የሠማያዊው ክብር ሥጦታ መገለጫ ነው። አዒሻ (ረ.ዐ) የገጠሟትን ፈተናዎች፣ የነበራትን እጅ የመስጠት (የኢስቲስላም) አመለካከት ምክንያት በማድረግ የወረዱትን የቁርኣን አንቀፆች በመመልከት “የአላህ እዝነት መፍሰሻ” ትባላለች። ምክንያቱም፤ እነዚህ አንቀፆች ከሷም በኋላ ላለው ትውልድ ሁሉ የሚያገለግል ነው። አንዳንድ ሶሃባዎች የአዒሻን የአላህ እዝነት መገለጫነት ለመግለጽ ከሚጠቀሙት ነገሮች አንዱ የተየሙም ድንጋጌ በአዒሻ ምክንያት መውረዱን ነው። ከዚህም አልፎ አላህ (ሱ.ወ) ይህች እናታችን ስሟ በመናፍቃን በሐሰት በመወሳቱ ምክንያቱ በሱረቱ አን-ኑር ምዕራፍ 24 በተለይም አንቀጽ 23 እና 26 ላይ ክብሯን በመመለስ አንቀጹን ያነበበ ሁሉ ትምህርት እንዲሆነው አድርጓል። “ሙስሊሞች ወንዶችና ሙስሊሞች ሴቶች፣ ምእምናንና ምእምናትም፣ ታዛዦች ወንዶችና ታዛዦች ሴቶችም፣ እውነተኞች ወንዶችና እውነተኞች ሴቶችም፣ ታጋሾች ወንዶችና ታጋሾች ሴቶችም፣ አላህን ፈሪዎች ወንዶችና አላህን ፈሪዎች ሴቶችም፣ መጽዋቾች ወንዶችና መጽዋቾች ሴቶችም፣ ጿሚዎች ወንዶችና ጿሚዎች ሴቶችም፣ (ካልተፈቀደ ሥራ) ብልቶቻቸውን ጠባቂዎች ወንዶችና ጠባቂ ሴቶችም፣ አላህን በብዙ አውሺዎች ወንዶችና አውሺዎች ሴቶችም፣ አላህ ለእነርሱ ምሕረትንና ታላቅን ምንዳ አዘጋጅቶላቸዋል።” (አል-አህዛብ 33፤ 35) የአዒሻ ኃይማኖተኛነትና ዙሕድ ከተከበረ፣ ሃብታም፣ ዝነኛና ከፍ ካለ ቤተሠብ ብትወለድም ከሃብታሙ አቡበከር (ረ.ዐ) ተወልዳ በምቾት ብታድግም፤ ከነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) ጋር ችግርን በትዕግስት አሳልፋለች፤ ሕይወትን በዙህድ (ቀለል ያለና የምድራዊውን ዓለም ሕይወት የናቀ የአኗኗር ዘይቤ) መርታለች ቀለል ባለ ኑሮ ኑራለች። አላህም ለሁሉም የነብዩ ሚስቶች አላህን፣ መልዕክተኛውን እና የመጨረሻውን ዓለም በመምረጥ ከነብዩ ጋር የችግር ህይወት መምራትና ምድራዊ ደስታን በመምረጥ መካከል ምርጫ አስቀመጠላቸው። እነሱም የመጀመሪያውን መረጡ። አዒሻም ቀለል ያለ የዙህድ (ምድራዊውን ሕይወት የናቀ) ሕይወት በመምረጧ ምክንያት ጥቂት እየተመገበች፣ ጥቂት እየጠጣች፣ የተጣጠፈ እየለበሠች ካላትም ትንሽ ላይ እየለገሠች ለመኖር ተገደደች። እዚህ ጋር ሳይጠቀስ የማያልፈው ነገር የአዒሻ አለጋገስ ነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) እንዳሉት ቀኟ ሲለግስ ግራዋ አያውቅባትም። ተምሳሌታዊ ለጋስነቷ አንዳንድ ጊዜ የራሷን አንገብጋቢ ፍላጎቶች እስከመርሳት ያደርሳል። ይህ ሁኔታዋ አላህ በቁርኣን “የራሳቸው አንገብጋቢ ፍላጎት ቢኖርባቸውም እንኳ ሌሎችን ከራሳቸው ያስበልጣሉ” እንዳለው ነው። ከአዒሻ ተማሪዎች መካከል የነበረው ታላቁ የኢስላም ምሁር ዑርዋ ኢብን ዙበይር አዒሻ በየቦታው የተጣጣፈ ልብስ ለብሳ ሰባ ሺህ ዲርሃም ለምስኪኖች ስትሰጥ ማየቱን ተናግሯል። እናታችን ምንም እንኳ እድሜዋ ለጋ ቢሆንም ለአላህ ካላት መተናነስና ለነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) ካላት ክብርና ለተልዕኮዋቸው ካላት ጽኑ እምነት የተነሳ ነበር ቀለል ያለ ሕይወትን ለመኖር የመረጠችው። ይህ ምርጫዋ ደግሞ ብዙ የሕይወት ስንክሳሮችን እንድትጋፈጥ አድርጓታል። ከነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) ኅልፈት በኋላም አዒሻ በዙህድ መኖር፣ መጾም መጸለይ እና ለወላጅ አጦች እንዲሁም ለድሆች መርዳቷ ቀጥላለች። እውቀቷና ብልህነቷ የአዒሻ የአዕምሮ ብስለትና ፍጥነት ለጥቂቶች ብቻ የተሠጠ የሚባል ዓይነት ነበር። ከመምህራኖች ሁሉ ምርጡ መምህር ዘንድ የምትማር የኃይማኖት ተማሪ ብትሆንም እንዲሁ የተሠጣትን ብቻ ተቀብላ የምትነፍስ አልነበረችም። ይልቅ፤ ተመራማሪ ጭንቅላትና ጠያቂ አዕምሮ ነበራት። መታወቂያዋም ይኀው ነው። ነብዩ እየመለሱ እሷ ግን መላልሳ እየጠየቀች የምትታይባቸው ብዙ አጋጣሚዎችም ነበሩ። ለአብነት ያህልም፡- በአንድ አስፈሪ ሌሊት እርሳቸው ለሞቱ ሶሃባዎች ዱዓእ ሊያደርጉ በወጡበት ሳያውቁ እርሷ ግን ተከትላቸው መምጣቷን ሲያስተውሉ “ለምን በዚህ አስፈሪ ጨለማ ተከተልሽኝ? ጂኒሽ ጎብኝቶሽ እንዴ?” አዒሻ ግን ይህን አጋጣሚ እንኳ ጥያቄ ለመጠየቅ ተጠቀመችበት። ምን አለች? “ሁሉም ሰው የሚከታተለው ጂን አለ እንዴ?” ነብዩም (ሰ.ዐ.ወ) “አዎ እኔን ጨምሮ ጂን ይከታተለናል። ነገር ግን የኔውን አላህ አስልሞታል (በክፉ አያዘኝም)” አሏት። ሌላም የአዒሻን ጠያቂ ባህሪ የሚያሳይ ምሳሌ ማሳየት ይቻላል። ነብዩ ስለ ዕለተ ትንሳዔ ሲናገሩ ሁላችንም ራቁታችንን ያልተገረዝን ሆነን እንደምንቀሰቀስ ሲገልጹ አዒሻ (ረ.ዐ) እንደተለመደው “ታዲያ ሁሉም እርቃኑን ሆኖ ሲነሳ አንዱ የአንዱን ኃፍረተ-ገላ ሊያይ ነው?” ስትል ጠየቀች። ነብዩም “አዒሻ ሆይ! የእለቱ ችግር አንዱ የአንዱን ኃፍረት ለማየት የሚያስችለው አይደለም” ሲሉ መለሱላት። ለከፍተኛው ብልሃቷ ምስጋና ይግባውና አዒሻ ኢ-ምክንያታዊ ለሆኑና ከቁርኣን አስተምህሮ ጋር የሚጋጩ “ኃይማኖታዊ” ተግባራትን ታግሳ የምታልፍበት ልብ አልነበራትም። እሷ በምንም ሁኔታ የቁርኣን አስተምህሮ ከምክንያታዊነት ጋር አይጋጭም የሚል ጽኑ እምነት ነበራት። እንዴት ሆኖስ ይጋጫል አላህ ራሱ “በቁርኣኑ ውስጥ ምንም መጋጨትን አታገኙም” እያለ? በዚህ እይታዋ ምክንያት የአብደላህ ኢብኑ ዑመርን “አንድ ሠው ሲሞት ቤተሰቦቹ በሚያለቅሱት መረን የለቀቀ ለቅሶ ምክንያት ይቀጣል” የሚለውን ሐዲስ ሳትቀበል ቀርታለች። ምክንያቷም፤ “ቁርኣን ‘ማንም ነፍስ የማንኛይቱንም ኃጢያት አትሸከምም’ እያለ ነብያችን እንዴት እንዲህ ይላሉ?” የሚል ነው። ሌላኛው የአዒሻ ተመራማሪነት ማሳያ የሚሆነው ነብዩ “ውሻ፣ አህያና ሴት እነዚህ ሶስት ነገሮች ሶላት ያበላሻሉ።” ብለዋል መባሉን አለመቀበሏ ነው። አዒሻ ይሄንን አባባል ስትሰማ “ምን ያህል ብትደፍሩን ነው እኛን ከውሻና ከአህያ ጋር የምታነፃፅሩን? ነብዩ እንኳ እኔ ተኝቼ ለሊት ሲሰግዱ ሱጁድ ማድረጊያ ቦታቸው ላይ እግሬን ዘርግቼ ሲያገኙ እግሬን ቀስ አድርገው ይገፉትና ሱጁዳቸውን ያደርጋሉ” አብደላህ ኢብኑ ዑመር ሴቶቹን በትጥበት (ጉስል) ወቅት ጸጉራቸውን እንዲፈቱ ማዘዙን ስትሰማ “ታዲያ አንድነቱን ጸጉራቸውን እንዲላጩ አያዛቸውም ነበር? እኔኮ ከነብዩ ጋር በአንድ የውሃ መያዣ ስታጠብ ጸጉሬ ላይ ሶስት ጊዜ ውሃ ከማፍሰስ ውጪ ፀጉሬን አልፈታውም ነበር።” ማለቷ ይነገራል። አዎንታዊ ምልከታዋ የአዒሻን አስደናቂ ባህሪና ጥንካሬ ለመግለጽ በሕይወቷ እጅግ አስቸጋሪ የሆነውን አጋጣሚ፣ በሀሰት የዝሙት ክስ ሲቀርብባት እንዴት እንዳለፈችው መግለጹ ጠቃሚ ነው። ይህ ክስ ሲቀርብባት አዒሻ እጅግ አዘነች በጣም ኃይለኛ ድብርት ውስጥ ገባች። ሆኖም፤ ፈጽሞ አላፈገፈገችም፤ ለማንምም አላጎበደደችም። ይልቅስ፤ መተማመኛዋን አላህን በማድረግ እሱ ራሱ ንጽህናዋን እስኪገልጽ ድረስ በጽናት ቆመች። አላህ ንጽህናዋን እንደሚገልፅ እርግጠኛ ብትሆንም ቅሉ በሷ ምክንያት አላህ ለመልክተኛው ወህይ (ራዕይ) ያወርዳል ብላ ግን አልጠበቀችም ነበር። ዳሩ ግን፤ አላህ ሙሉ ሱራ (ምዕራፍ) ሲያወርድ በተለያዩ ቦታዎች ላይ የሷን ንጽህናና ታማኝነት ሲገልጽ ነብዩን ለማመስገን ፈቃደኛ ሳትሆን ቀረች። አላህን ብቻ ነው የማመሰግነው በማለት በአቋሟ ጸናች። ይህን ያለችው ግን ነብዩ ላይ ሥርኣት ለማጣት ሳይሆን የአላህን መብት ለርሱ ብቻ ከመስጠት አንጻር ነው። ይህ ተግባሯ ለሁሉም ሙስሊሞች እንደ ምርጥ ምሳሌ ሊቀርብ የሚችል ጉዳይ ነው። ምድራዊ ኃይላት የቱንም ያህል ቢሆኑ ከአላህ ጋር አይወዳደሩም። ለነገሩ ይህ አይነቱ ውስጣዊ ጥንካሬ ቀደምት ሙስሊሞች የነበራቸው ኃብት ነበር። አሁንም ለአዎንታዊ አመለካከቷ ምስጋና ይግባውና አዒሻ ኢ-ፍትሃዊነት፣ ኢ-ሞራላዊና ውሸት ያለችውን ነገር ከመጋፈጥ ወደ ኋላ ብላ አታውቅም። አንዳንዶች አቡበከር ሲዲቅ ከሞተ በኋላ እርሱ ላይ አቃቂር ለመፈለግ ሲሞክሩ ጠራቻቸውና አቡበከር በሕይወት ዘመኑ የፈጸማቸውን ተግባራት፤ ያደረጋቸውን ገድሎች እና ስኬቶቹን በመግለጽ ከርሱ ላይ ያገኙት ምን አይነት ሥህተት እንደሆነ ጠየቀቻቸው አንዳቸውም መልስ አልነበራቸውም። በኸሊፋዎቹም ላይ (ሙዓውያን ጨምሮ) አንድ የፖሊሲ ስህተት ካየች ሳትናገራቸው አልፋ አታውቅም ነበር። አንዴ ሴቶች ቀብር ዚያራ እንዳያደርጉ እቀባ ነበር። እሷ ታዲያ መካ በሄደችበት የወንድሟን ቀብር ለመዘየር በቆመችበት አንድ ሠው መጣና “ነብያችን (ሰ.ዐ.ወ) ሴቶች ቀብር እንዳይዘይሩ ከልክለዋል” አላት። እሷም “ነብያችን ቀብር መዘየርን ለወንድም ለሴትም ከልክለው የነበረ ቢሆንም በኋላ አንስተዋል።” አለችው። በሷ ግንዛቤ መሠረት እቀባው ለሁለቱም ጾታ እኩል ተነስቷል። ለሴቶች አልተነሳም የሚባልበት አንዳችም ማረጋገጫ የለም። በሷ ጥንካሬም የእናታችን ሰፍያህ ፍላጎት ተሳክቷል። እናታችን ሰፍያህ ለአይሁዱ ወንድሟ የሃብቷን አንድ ሶስተኛ ለመስጠት ብትፈልግም ኸሊፋው ግን “ከነብዩ አስተምህሮ ውጪ ነው” በሚል ሊፈቅድላት አልቻለም። ሆኖም፤ በአዒሻ ያላሰለሰ ጥረት የእናታችን ሰፍያህ ፍላጎት ሊሳካ ችሏል። በውርስ ህግ ላይ የነበራት ከፍተኛ ብቃትና በራስ መተማመን በሌሎች ጉዳዮች ላይም እንድትሳተፍና ሴቶች በሙስሊም ማኅበረሰብ ውስጥ ስላላቸው ሚና ያለውን አስተሳሰብ የሚለውጥ ነው። ለአብነት ያህል ሴቶች ከሶላተል ጀናዛ ስግደት እንዲታቀቡ መደረጉን መቃወሟ ነው። እንዲያውም አንዳንድ ጊዜ ጀናዛውን አስመጥታ መስጂድ በማስገባት የነብዩ ባለቤቶች እንዲሰግዱበት ታደርግ ነበር። በሁሉም የህይወት መስክ ተሳታፊ አዒሻ ለሴቶች ማኅበራዊ ተሳትፎ አቻ የማይገኝላት ድንቅ ምሳሌ ናት። ምክንያቱም፤ አዒሻ ከነብዩ ሞት በኋላ እንኳ በየትኛውም ኢስላማዊ ሕይወት ውስጥ ከመሳተፍ ወደ ኋላ ብላ አታውቅምና። በነብዩ የሕይወት ዘመን ደግሞ ጦር ሜዳ ድረስ በመሄድ የተሳትፎዋን ጥግ አሳይታለች። በዐሊይ ላይ በተካሄደው ፍልሚያም “የዑስማንን (ረ.ዐ) ገዳዮች ለመበቀል ዐልይ ቸልተኝነት አሳይቷል” በሚለው የተሳሳተ ድምዳሜዋ ምክንያት ዐሊይን ለመውጋት የተሠለፈውን ጦር መርታለች። በኋላ በዚህ አቋሟ ብትጸጸትም ዋናው ጉዳይ ግን ሴት ብትሆንም ሐሳቧን ለማሳካት እስከ ጦርነት ድረስ ለመሄድ እንደማትመለስ ማወቁ ነው። በሷ እይታ ሴት በኢስላም ያላት ሚና ቤት ውስጥ የታጠረ አይደለም። ስትፀፀትም የተጸጸተችው በዐልይ ላይ በያዘችው አቋም እንጂ በነበራት ተሳትፎ አልነበረም። ከነብዩ (ሰ.ዐ.ወ) ጎን ሳይሆን ከእህቶቿ (ከሌሎቹ የነብዩ ባለቤቶች) ጎን በጀነት አል-ባቂ ለመቀበር የመረጠችውም ነብዩን በዐልይ ላይ በነበራት አቋም አፍራቸው ነው። እውቀት በማምረት ረገድ የነበራት ተሳትፎ አዒሻ ተፍሲር፣ ሐዲስ፣ ፊቅሂ እና ታሪክን በመሳሰሉ ኢስላማዊ የዕወቀት ዘርፎች እንዲሁም በዐረብኛ ቋንቋ እና በሕክምና የነበራት እውቀት በሶሃባዎችና በተከታዮቻቸው በሠፊው የሚታወቅ ጉዳይ ነው። ሌላው ቀርቶ ታላላቆቹ የነብዩ ባልደረቦች አቡበከርና ዑመር እንዲሁም የተቀሩት የነብዩ ባለቤቶች የአንድን ጉዳይ የመጨረሻ ውሳኔ አዒሻን ያማክሯት ነበር። ከሰባቱ ታላላቅ የመዲና ቃዲዎች መካከል አንዱ የሆነው አቡ ሰለማህ ቢን አብዱራህማን “በሕይወቴ የአዒሻን ያህል ሠፊ የሐዲስ ግንዛቤ፣ ለሙስሊሞች አስፈላጊ በሆኑ አጀንዳዎች ላይም ጥልቅ የፊቅሂ ዕውቀት ያለው እና የቁርኣን አንቀጾችንም መችና ለምን እንደወረዱ አብጠርጥሮ የሚያውቅ በውርስ ህግጋት ላይም የሚወዳደራት ሠው አላየሁም” ሲል ምስክርነቱን ሰጥቷል። አዒሻ ከአላህ መልክተኛ (ሰ.ዐ.ወ) ሞት በኋላ የመምህራን መምህርት (አሰልጣኝ) ሆና አገልግላለች። በነብዩ መስጂድ ውስጥ የሚያስተምሩ ሠዎችንም ሲሳሳቱ ስታይ ታርማለች ጥያቄ ሊጠይቃት የመጣውንም መልስ ትሠጠዋለች። ከሷ ትምህርት ከቀሰሙ ሠዎች ውስጥ ጥቂቶቹ አብደላህ፣ ቃሲም፣ ዑርዋህ እና ዑምራህ ቢንት አብዱራህማን አል-አንሳሪ ይገኙበታል። ጥልቅ የሆነው የፊቅሂ ዕውቀቷ ብቻዋን ኢጅቲሃድ እንድታደርግ አስችሏታል። አል-ቃሲም እንደዘገበውም ከራሷ ኢጅቲሃድም በመነሳት በአቡበከር፣ በዑመርና በዑስማን ዘመን ከዚያ በኋላም እስከ ሕይወቷ ፍጻሜ ትምህርቶችን ስትሰጥ ኖራለች። ከላይ እንደተገለጸውም የአዒሻ ኢጅቲሃድ የተመሠረተው ባላት ጥልቅ የቁርኣን እውቀት ላይ የተመሠረተ ነው። አንድ ሠው ስለአለማግባት ሲጠይቃት “አግባ አላህ ‘በርግጥ ከአንተ በፊት መልክተኞችን ልከናል፤ ለሁሉም ሚስቶችንና ልጆችን ሠጥተናል’ የሚለውን የአላህ ቃል አልሰማህምን? ስለዚህ፤ ከማግባት ረስህ አታቅብ” አለችው። ኢጅቲሃዷ ከማንምና ከምንም ነጻ መሆኑን የሚያሳየን አንዳንድ ጊዜ እይታዋ ከሌሎቹ ሶሃባዎች እይታ ጋር ቀጥታ የሚቃረን መሆኑ ነው። አንዱ መጣና “አንዲት ሴት ረጅም መንገድ ስትሄድ ሁሌ መህረም (ባል ወይም የቅርብ ዘመድ) ሊከተላት ይገባልን?” ሲል ጠየቃት። እሷም “ሁሉም ሰው ሙህረም ይኖረዋልን?” ስትል መለሠችለት። በተለይም፤ የአዒሻ ሕይወት አስደማሚ የሚሆነው የነበረችበትን ዘመን በትኩረት ስናጤን ነው። በዚህ ዘመን የሚኖሩ ሴቶች እንኳ አላህ የሠጣቸውን ችሎታ መጠቀም በማይችሉበት ኹኔታ አዒሻ በ6ተኛውና በ7ኛው ክፍለ ዘመን ያን የመሠለ ሕይወት መምራቷ ልዩ ምሳሌና ፋና ያደርጋታል። ገና ከልጅነቷ አንስቶ በንጹህ እስላማዊ አየር ውስጥ አደገች፤ ሆኖም እስረኛ አልሆነችም። ሐሳቧን በልበ-ሙሉነት ከመግለጽና በማኅበረሠቡ ጉዳዮች ከመሳተፍ የማህበረሰቧም መሪ ከመሆን ያገዳት አንዳችም ነገር አልነበረም። በቀላሉ ለማስቀመጥ አዒሻ ለአላህና ለመልክተኛው (ሰ.ዐ.ወ) የተሰዋ ክቡር ሕይወትን መርታለች። ይህን አጭር መጣጥፍ በራሷ በእናታችን ንግግር እንዘጋዋለን። ምን አለች? “ሠዎችን ለማስደሰት ብሎ አላህ ያስከፋ አላህ ለሠዎች አሳልፎ ይተወዋል፤ አላህን ለማስደሰት የፈለገ ግን አላህ ይበቃዋል።”

45624

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A0%E1%88%8B%E1%8B%AD%E1%8A%90%E1%88%85%20%E1%8B%B4%E1%8A%95%E1%88%B3%E1%88%9E

በላይነህ ዴንሳሞ

አትሌት በላይነህ ዴንሳሞ ሠኔ 28 ቀን 1965 እ.ኤ.አ. በሲዳሞ ተወለደ። ይህ በኢትዮጵያ የቀድሞው የረጅም ርቀት እና በማራቶን ልዩ ብቃት አትሌት በ1996 እ.ኤ.አ. በተደረገው የበጋ ኦሎምፒክሱ ላይ ሀገሩን ኢትዮጵያን ወክሎ አዲስ የአለም ሪከርድን አስመዝግቧል። ነገር ግን የማራቶን ውድድሩን መጨረስ አልቻለም ነበር። እሱ በማራቶን የሰበረው ሪከርድ ለ10 አመታት ማለትም ከ1988-1998 እ.ኤ.አ. ሳይሰበር ቆይቶአል። ይህ የበጋ ኦሎምፒክስ በ1896 እ.ኤ.አ. ከተጀመረ የተመዘገቡት የአለም ሪከርድ ውስጥ ሳይሰበር ለረጅም አመት ካስቆጠሩት ውስጥ የአትሌት በላይነህ ዴንሳሞ ሶስተኛ ደረጃን አግኝቶአል የገባበት ሰአትም 2፡06፡50 በ1998 እ.ኤ.አ. በኔዘርላንድ በተደረገው ማራቶን ላይ ነበር፡፡ ሆኖም ይህ ክብረወሰኑን ውሎ እያደር በርሊን ማራቶን በ1998 በሮላንዳ ዳ ኳስታ በበላይነህ ተይዞ የነበረውን ሪከርድ ተሰብሯል በአሁን ጊዜ በላይነህ ለካምብሪጅ ማሳቹሴትስ ኑሮውን አድርጎአል ሆኖም ከዚህ በኋላ አለም አቀፍ ውድድሮች ላይ አይሳተፍም፡፡ የኢትዮጵያ አትሌቶች

11756

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%A5%E1%89%85%E1%88%9D%E1%89%B5%20%E1%8D%B2%E1%8D%AB

ጥቅምት ፲፫

ጥቅምት ፲፫ ቀን በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፵፫ኛው እና የመፀው ፲፰ኛው ዕለት ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ በዘመነ ሉቃስ ፪፻፳፫ ቀናት ሲቀሩ፣ በዘመነ ዮሐንስ፤ ዘመነ ማቴዎስ እና ዘመነ ማርቆስ ደግሞ ፪፻፳፪ ቀናት ይቀራሉ። በሁንጋሪያ በ፲፱፻፵፱ ዓ.ም ተነስቶ የነበረውን ጸረ ስታሊን ሽብር እና አዲሲቱ የሁንጋሪያ ሪፑብሊክ በ ፲፱፻፹፪ ዓ.ም በአገሪቱ ፕሬዚደንት ማትያስ ስዙሮስ የታወጀበት ዕለት ማስታወሻ የብሔራዊ ቀን ነው። ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፯፻ ዓ/ም - በታላቋ ብሪታንያ፣ እንግሊዝ እና ስኮትላንድ በሕጋዊ ስምምነት ከተዋሐዱ በኋላ፣ የመጀመሪያው የሕዝብ ተወካዮች ሸንጎ ስብሰባ ተካሄደ። ፲፱፻፬ ዓ/ም - በቱርክና በኢጣሊያ መካከል በነበረው ጦርነት የቱርኮችን የጦር ግንባር ከአየር ለመሰለል የኢጣልያ አውሮፕላን ከሊቢያ ተነሳ። ይሄም ድርጊት አውሮፕላን በጦርነት ላይ ለመጀመሪያ ጊዜ ጥቅም ላይ የዋለበት ዕለት ነው። ፲፱፻፶፬ ዓ/ም - የኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት መንግሥት የእስራኤልን መንግሥት ሕጋዊነት እንደሚያውቅና እንደሚያከብር ይፋ አደረገ። ፲፱፻፷፮ ዓ/ም - የኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት መንግሥት ከእስራኤል መንግሥት ጋር የነበረውን የ’ዲፕሎማቲክ’ ግንኙነት አቋረጠ። ፲፱፻፳፭ ዓ/ም - የዓለም ሊቀ ሊቃውንት፣ የኪነ ጥበብ ምሑር ኢዮጵያዊው የተከበሩ ሰዓሊ አፈወርቅ ተክሌ፤ አንኮበር ተወለዱ። ፲፱፻፴፫ ዓ/ም - ፔሌ በሚል ቅጽል ስሙ የሚታወቀው የብራዚል እግር ኳስ ተጫውች ኤዲሶን አራንቴስ ዶ ናሲሜንቶ ተወለደ። ፔሌ በዓለም የኦሊምፒክ ሸምቡድ () “የ፳ኛው ክፍለ ዘመን አትሌት” ብሎታል። ዕለተ ሞት ፲፰፻፷ ዓ/ም - ግብጻዊው የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ሊቀ ጳጳስ አቡነ ሰላማ አርፈው በመቅደላ መድኀኔ ዓለም ቤተ ክርስቲያን ተቀበሩ። ዋቢ ምንጮች መርስዔ ኀዘን ወልደ ቂርቆስ፤ ዕለታዊ የታሪክ ድርጊት - የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን የመጀመሪያው ፓትረያርክ (፲፱፻፶፩ ዓ/ም)

21402

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8A%A0%E1%88%B3%20%E1%8C%8D%E1%88%9B%E1%89%B1%20%E1%8A%A8%E1%8B%88%E1%8B%B0%20%E1%8A%A0%E1%8A%93%E1%89%B1

የአሳ ግማቱ ከወደ አናቱ

የአሳ ግማቱ ከወደ አናቱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የአሳ ግማቱ ከወደ አናቱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21115

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9A%E1%8B%AB%E1%88%8D%E1%8D%8D%20%E1%8B%9D%E1%8A%93%E1%88%9D%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%88%9D%E1%89%B3%E1%88%85%20%E1%8B%A8%E1%88%9A%E1%8B%AB%E1%8B%B5%E1%8C%8D%20%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8C%A5%E1%88%8B%E1%88%85

የሚያልፍ ዝናም አይምታህ የሚያድግ ልጅ አይጥላህ

የሚያልፍ ዝናም አይምታህ የሚያድግ ልጅ አይጥላህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የሚያልፍ ዝናም አይምታህ የሚያድግ ልጅ አይጥላህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

14044

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%86%20%E1%89%BA%20%E1%88%9A%E1%8A%95

ሆ ቺ ሚን

ሆ ቺ ሚን ከ1890-1969 እ.ኤ.አ. የኖረ የቬትናም ኮሚኒስት ፓርቲ መሥራችና መሪ ነበር። ሆ ቺ ሚን ከወጣትነት ጊዜው ጀምሮ ለአብዮታዊ ተግባራት የቆመ ነበር። ሆ ቺ ሚን በሥራ ምክንያት ፈረንሳይ ውስጥ በነበረበት ወቅት የካፒታሊስት ሥርዓት ምን ያህል ሠርቶአድሩን ሕዝብ ለሥቃይና ለመከራ እንደዳረገውና የዓለም ወዛደሮች በቀለም በቋንቋና በባህል ቢለያዩም ብሶታቸው አንድ መሆኑን በቅርብ ተገነዘበ። በአፍሪካና በእስያ የኢምፔሪያሊስቶች መምጣት ምን ያህል ሥቃይና ውርደት በእነዚህ ሕዝቦች ላይ እንዳደረሰ ተረዳ። በዚህም ምክንያት ሆ ቺ ሚን የቬትናም ሕዝብ ጠላት የፈረንሳይ ኢምፔሪያሊዝም እንጂ የፈረንሳይ መላው ሕዝብ አለመሆኑን ደጋግሞ ገልጿል። ሆ ቺ ሚን በ1917 እ.ኤ.አ. በፈረንሳይ ወዝአደሮች ትግል ውስጥ በቀጥታ ተሳታፊ በመሆን የፈረንሳይ ሶሻሊስት ፓርቲ አባል ሆነ። ከዚህም በላይ በፈረንሳይ የቬትናም አርበኞችን ማኅበር በማቋቋም በፈረንሳይ ይኖሩ የነበሩትን ቬትናማውያን በማንቃትና በማስተማር ለሀገራቸው ነፃነትና ክብር እንዲታገሉ ያነሣሣ ነበር። የጥቅምቱ የሩሲያ አብዮት ለአያሌ ዓመታት በዓለም ሰፍኖ የነበረውን የኢምፔሪያሊዝም ብቸኛ የበላይነት ሰባብሮ አዲስ ዘመን በማብሰሩ ሆ ቺ ሚን የጀመረውን ትግል ከግብ ለማድረስ የቦልሼቪኮችን ፈለግ መከተል እንዳለበት አመነ። በሆ ቺ ሚን አስተሳሰብ የቬትናም ብቻ ሳይሆን የሌሎች ቅኝ ተገዥ የሆኑ ሀገሮች ነፃነት የሚገኘው የወዝአደሩን የአብዮት ጎዳና በመከተል ብቻ እንደሆነ አጥብቆ ያምን ነበር። የነዚህ ሀገሮች ብሔራዊ ነፃነት ከማኅበራዊ ነፃነት ጋር መያያዙንና ይህም ነፃነት ከሶሻሊዝምና ከኮሚኒዝም ጋር በጥብቅ የተሳሰረ መሆኑን አስገንዝቧል። ሆ ቺ ሚን ከ1924 እስከ 1930 እ.ኤ.አ. በቻይናና በቬትናም በመዘዋወር ለዚህ ውስብስብ ትግል ግንባር ቀደም አመራር ሊሰጥ የሚችለውን ማርክሳዊ ሌኒናዊ ፓርቲ ለማቋቋም ከፍተኛ ትግል አደረገ። በመጀመሪያም የቬትናም አብዮታዊ ወጣቶች ማኅበር የተባለውን በማቋቋም «ወጣት» በተባለው ጋዜጣ ወጣቱን ለትግል ቀሰቀሰ። በዚህ ዓይነት ከብዙ ጥረትና ትግል በኋላም በ1930 እ.ኤ.አ. የኢንዶቻይና ኮሚኒስት ፓርቲን (ኋላ የቬትናም ሠራተኞች ፓርቲ፤ ዛሬ ደግሞ የቬትናም ኮሚኒስት ፓርቲ) መሠረተ። በ1935 እ.ኤ.አ. ሞስኮ ውስጥ የተካሄደው የኮሚኒስቶች ስብሰባ አንድ ሰፊ ፀረ ኢምፔሪያሊስት የሆነ ዲሞክራሲያዊ ግንባር እንዲቋቋም በወሰነው መሠረት ሆ ቺ ሚን ቬትሚን የተሰኘውን ሰፊ ፀረ ኢምፔሪያሊስት ግንባር በማቋቋም መላውን ሕዝብ በትግሉ ለማሳተፍ ችሏል። ዲየን ቢየን ፉ በተባለው ታሪካዊ ስፍራ የቬትናም አርበኞች የፈረንሳይን ጦር በማሸነፋቸው ፈረንሳይ በጀኔቩ ስምምነት መሠረት የቬትናምን አንድነት በማወቅ የሰላም ውል ፈረመች። ነገር ግን ከ1955 እ.ኤ.አ. ጀምሮ የአሜሪካ ኢምፔሪያሊዝም በፈረንሳይ እግር በመተካት የደቡቡን ክፍል ለመቁረስ የጦር ሰፈር በመሥራትና በውስጥ አርበኞች በመጠቀም ጦርነት ከፈተ። ነገር ግን አሜሪካ ከግማሽ ሚሊዮን ወታደሮች በላይና በብዙ ቢሊዮን የሚቆጠር ገንዘብ ቢያፈስም ቬትናምን ሊያሸንፍ አልቻለም። የማርክሲዝም ሌኒኒዝም መዝገበ ቃላት ፤ ፲፱፻፸፰፤ ገጽ 13-14

21774

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%89%A5%E1%8B%AC%E1%8A%95%20%E1%8A%A5%E1%8A%A8%E1%8A%AD%20%E1%8B%88%E1%8B%B0%20%E1%8A%A5%E1%88%9D%E1%8B%AC%20%E1%88%8D%E1%8A%AD%E1%8A%AD

ያብዬን እከክ ወደ እምዬ ልክክ

ያብዬን እከክ ወደ እምዬ ልክክ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያብዬን እከክ ወደ እምዬ ልክክ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20688

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%8A%A0%E1%88%85%E1%8B%AB%20%E1%8B%A8%E1%8B%8B%E1%88%88%E1%89%BD%20%E1%8C%8A%E1%8B%B0%E1%88%AD%20%E1%8D%88%E1%88%B5%20%E1%89%B0%E1%88%9D%E1%88%AB%20%E1%89%B5%E1%88%98%E1%8C%A3%E1%88%88%E1%89%BD

ከአህያ የዋለች ጊደር ፈስ ተምራ ትመጣለች

ከአህያ የዋለች ጊደር ፈስ ተምራ ትመጣለች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ከአህያ የዋለች ጊደር ፈስ ተምራ ትመጣለች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

9571

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8A%85%E1%88%8A%E1%8A%93%20%E1%8A%90%E1%8D%83%E1%8A%90%E1%89%B5

የኅሊና ነፃነት

የኅሊና ነፃነት ማለት ማንኛውም ግለሠብ ምንምን ሀሣብ፣ እምነት ወይም አስተያየት በጽናት ለመያዝ የሚረጋገጥበት ነጻነት ነው። የሌላ ሰዎች እምነት ምንም ቢሆንም፣ ይህ ነጻነት ለየግለሠቡ ጽኑእ ሆኖ ይቆጠራል። የኅሊና ነጻነት ለሰዎች ለመከልከል ቢሞከር ኖሮ ይህ የሰው ልጆች መሠረታዊ መብት (ሰው ለራሱ ለማሰብ) እንደ መከልከል ይቆጠራል። የኅሊና ነጻነት ፍሬ ነገር እያንዳንዱ ግለሠብ ለራሱ የቱን እምነት ለመምረጥ ስለሚሰጥ፣ 'የሃይማኖት ነጻነት' ጽንሰ ሐሳብ ከዚህ ጋር ተያይዟል። በአንዳንድ ህብረተሠብ ወይም መንግሥት በተግባር የሃይማኖት ነጻነት ወይም የእምነት ነጻነት ባይከበርም፣ በሌሎች ህብረተሠብ ወይም ሕገ መንግሥታት ግን በተለይ በምእራቡ አለም ይህ ነጻነት በታሪክ እጅግ ተከብሯል። ለምሳሌ በአሜሪካ ሕገ መንግሥት 1ኛ ማሻሻያ አንቀጽ መሠረት ሃይማኖት ወይም ንግግር የሚከለክል ሕግ እንደማይጸና ይረጋገጣል። ዛሬ በአለም ዙሪያ ደግሞ አብዛኛው ሕገ መንግሥታት የእምነት ነጻነት የሚያረጋግጡ ናቸው። በ1948 ዓ.ም. በኢትዮጵያ የወጣ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 40 አባባል እንዲህ ነው፦ «የሕዝቡን መልካም ጠባይ ወይም ፀጥታን ወይም በፖለቲካ ረገድ የሚያውክ ካልሆነ በቀር በንጉሠ ነገሥቱ መንግሥት ግዛት የሚኖሩ ሰዎች በሕግ መሠረት የሃይማኖታቸውን ሥርዓት አክብረው በነፃ ከመፈጸም አይከለከሉም።» «የሰብዓዊ መብት አቀፋዊ መግለጽ» አንቀጽ ፲፰ ደግሞ እንደሚለው፣ «እያንዳንዱ ሰው፡ የሃሳብ የሕሊናና የሃይማኖት ነጻነት መብት አለው። ይህም መብት ሃይማኖቱን ወይም እምነቱን የመለወጥ ነጻነትንና ብቻውን ወይም ከሌሎች ጋር በኀብረት በይፋ ወይም በግል ሆኖ ሃይማኖቱን ወይም እምነቱን የማስተማር፣ በተግባር የመግለጽ የማምለክና የማክበር ነጻነትን ይጨምራል።» እንዲሁም በአንቀጽ ፲፱ ዘንድ፣ «እያንዳንዱ ሰው የሐሳብና ሐሳቡን የመግለጽ መብት አለው። ይህም መብት ያለጣልቃ ገብነት በሐሳብ የመጽናትንና ዜናን ወይም ሐሳቦችን ያላንዳች የድንበር ገደብ የማግኘትን የመቀበልን ወይም የማካፈልን ነጻነትም ይጨምራል።» የኅሊና ነጻነት ስለ መከልከል አንድ ተራ ሰው ልጅ ሌሎቹ ሁሉ በእውነት ምን ምኑን እንደሚያሥቡ ለማወቅ ስንኳ ይሁንና ለማስተዳደር በፍጹም አለመቻሉ ግልጽ ስለሚሆን፣ ይህ ኹኔታ የህሊና ነጻነትን ለመከልከል ለሚያስቡ ሰዎች ጽኑ መሰናከል ነው። የሰውን ሀሣብ ለማስተዳደር በፍጹም እንደማይቻል መጽሐፍ ቅዱስ መጽሐፈ መክብብ 8፡8 እንዲህ ያስተምራል፦ «በመንፈስ ላይ ሥልጣን ያለው ሰው የለም፤ በሞቱም ቀን ሥልጣን የለውም...» ተመሳሳይ አስተያየት በኢየሱስ ክርስቶስ ትምህርት ይገኛል። እዚህ የባልንጀሮቻቸውን ስሜት ለማስተዳደር በከንቱ የሚጣሩ ሰዎች «በገበያ የሚቀመጡትን ልጆች»ን ያስመስላቸዋል፤ ደስታ በእምቢልታ ልቅሶም በሙሾ ለማስገኘት ይሞክራሉና ባለመቻላቸው በቅሬታ ይጮሃሉ። (ማቴ. 11፡16)። ጽንሰ ሃሳቡ እንደገና በቅዱስ ጳውሎስ የተለማ ሲታይ ውሏል። («አርነቴ {ኤለውጠሪያ} በሌላ ሰው ሕሊና {ሱነይዴሰዮስ} የሚፈረድ ኧረ ስለ ምንድር ነው?» 1 ቆሮ. 10፡29) በሰው ጭንቅላት ውስጥ ምን እንደሚታሠብ ለመወሰን የሚሞክሩ ድንጋጌዎች በታሪክ አጠያያቂ ሆነዋል። ለምሳሌ የእንግሊዝ ንግሥት 1 ኤልሳቤጥ (16ኛው ክፍለ ዘመን) እንዲህ አይነት ሕግ በሠረዙት ጊዜ፣ 'በሰዎች ነፍስና ግል ሀሣብ ላይ መስኮት ለመስራት አልወድም' ብለዋል። የኅሊና ነጻነት ለዴሞክራሲ መሠረታዊ መርኅ ሲባል፣ የኅሊና ነጻነት የሚከለከልበት ሙከራ የፈላጭ ቁራጭ ወይም አምባገነን መንግሥት ባኅርይ ሆነዋል። አፈና፣ ማሳደድ፣ መጽሐፍ መቃጠል፣ ወይም ፕሮፓጋንዳ ሁሉ የንግግር ነጻነት ሲወስኑ ይህ ሁናቴ ለኅሊና ነጻነት ጤነኛ አይደለም። ለምሳሌ በሂትለር ዘመን በጀርመን ባለሥልጣናቱ ያልወደዱት ብዙ መጻሕፍት ተቃጥለው ነበር። ዛሬም ባንዳንድ አገራት ውስጥ የንግግር ነጻነት ለመቆጣጠር ሲያስቡ በኢንተርኔት ላይ ማገጃ የሚጣሉ መንግሥታት አሉ። በአንዳንድ ክርክር ዘንድ ደግሞ፣ አደንዛዥ ዕጽ የተለወጠ ሀሣብ ሊፈጥር ስለሚችል፣ እንግዲህ ሕገ ወጥ መሆኑ የኅሊና ነጻነት እንደ መከልከል ሊባል ይችላል። በመጋቢት 2006 ዓ.ም. የሚከተሉት አገራት ፌስቡክ፣ ትዊተር ወይም ዩ ቱብ ላይ ማገጃ ጥለዋል፦ የቻይና ሕዝባዊ ሪፐብሊክ። ፌስቡክ፣ ትዊተርና ዩ-ቱብ ከ2001 ዓ.ም. ጀምሮ ተከለክለዋል። ከመስከረም 2006 ዓም ጀምሮ ግን በሻንግሃይ ከተማ ብቻ ተፈቀዱ። ኢራን። ከ2001 ዓ.ም. ጀምሮ ፌስቡክ፣ ትዊተርና ዩ ቱብ አብዛኛው ጊዜ ተከለክለዋል። ኤርትራ። ከ2003 ዓ.ም. ጀምሮ ዩ ቱብ ተከለክሏል። ቬት ናም። ከ2004 ዓ.ም. ፌስቡክ እንደ ተከለከለ ተብሏል፤ ዜጎች ግን በቀላሉ ሊደርሱት ይችላሉ። በመስከረም 2006 ደግሞ ዜጎች መንግሥትን በፌስቡክ እንዳይተቹ የሚል ሕግ ወጣ። ፓኪስታን። ከመስከረም 2005 ዓ.ም. ጀምሮ ዩ ቱብ ተከለክሏል። በ2002 ዓ.ም. ደግሞ ለጊዜው ፌስቡክን ከለከለ። ቱርክ። በመጋቢት 2006 ዓ.ም. ትዊተርንና ዩ ቱብን ከለከለ። ስሜን ኮርያ። ኢንተርነት በሙሉ በስሜን ኮርያ ለባላሥልጣናት ብቻ ይፈቀዳል። ባለፉት ጊዜ የሚከተሉት አገራት ለጊዜው ድረ ገጾቹን ተክለክለው አሁን ግን እንደገና ፈቀደዋል። ሶርያ ከ2000 እስከ 2003 ዓ.ም. ድረስ ዩቱብን ከለከለ። ባንግላዴሽ - በመጋቢት 2001ና እንደገና በ2005 ዓ.ም. ዩ ቱብን ከለከለ። ሊብያ ከ2002 እስከ 2003 ዓ.ም. ድረስ ዩቱብን ከለከለ። አልጄሪያ፣ ቱኒዚያ፣ ግብጽ፣ ካሜሩን፣ ማላዊ፣ ቤላሩስ - ትዊተር በ2003 ዓ.ም. ተከለከለ። ታጂኪስታን በ2005 ዓ.ም. አንዳንዴም ዩቱብን ከለክሏል። አፍጋኒስታን ከመስከረም እስከ ጥር 2005 ዓ.ም. ድረስ ዩ ቱብን ከለከለ። ምየንማ - አንዳንዴ ፌስቡክን ከለክሏል። ብዙ ሌሎች አገራት እነዚህንና ሌሎች ድረ ገጾች ለጊዜው አግደዋል። ደግሞ ይዩ። የመንግሥት ሃይማኖት የፖለቲካ ጥናት

3827

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%8B%E1%88%BA%E1%8A%95%E1%8C%8D%E1%89%B0%E1%8A%95%20%E1%8B%B2%E1%88%B2

ዋሺንግተን ዲሲ

ዋሽንግተን ዲሲ፣ በይፋ ዲስትሪክት ኦፍ ኮለምቢያ፣ በዘልማድ ዋሽንግተን ወይም ዲሲ በመባልም የሚታወቀው፣ ዋና ከተማ እና የየተባበሩት ግዛቶች የፌደራል ወረዳ ነው። በፖቶማክ ወንዝ ምሥራቃዊ ዳርቻ ላይ ትገኛለች፣ እሱም ደቡብ ምዕራብ እና ደቡብ ድንበሯን ከዩናይትድ ስቴትስ ቨርጂኒያ ግዛት ጋር ያዋስናል፣ እና ከዩናይትድ ስቴትስ የሜሪላንድ ግዛት በቀሪዎቹ ጎኖቹ የመሬት ድንበር ይጋራል። ከተማዋ የተሰየመችው ለጆርጅ ዋሽንግተን መስራች አባት እና የዩናይትድ ስቴትስ የመጀመሪያ ፕሬዝደንት ሲሆን የፌደራል ዲስትሪክት ስያሜ የወጣው ኮለምቢያ በተሰየመች የሀገሪቱ ሴት አካል ነው። የዩኤስ ፌደራል መንግስት መቀመጫ እና የበርካታ አለም አቀፍ ድርጅቶች ከተማ እንደመሆኗ መጠን ከተማዋ የአለም የፖለቲካ ዋና ከተማ ነች። በ2016 ከ20 ሚሊዮን በላይ ጎብኝዎችን በማየት በአሜሪካ ውስጥ በብዛት ከሚጎበኙ ከተሞች አንዷ ነች። የዩኤስ ሕገ መንግሥት በኮንግረስ ልዩ ስልጣን ስር ያለ የፌደራል ዲስትሪክት ይሰጣል። ስለዚህ ወረዳው የየትኛውም የአሜሪካ ግዛት አካል አይደለም (ወይም ራሱ አይደለም)። በጁላይ 16, 1790 የመኖሪያ ህጉን መፈረም በሀገሪቱ ምስራቅ የባህር ዳርቻ አቅራቢያ በፖቶማክ ወንዝ አጠገብ የሚገኝ ዋና ከተማ አውራጃ እንዲፈጠር አፅድቋል. የዋሽንግተን ከተማ የተመሰረተችው በ1791 እንደ ብሄራዊ ዋና ከተማ ሲሆን ኮንግረስ በ1800 የመጀመሪያውን ስብሰባ አካሄደ። በ1801 የሜሪላንድ እና የቨርጂኒያ አካል የነበረው ግዛት (የጆርጅታውን እና የአሌክሳንድሪያ ሰፈራዎችን ጨምሮ) በይፋ እውቅና አገኘ። እንደ ፌዴራል አውራጃ. እ.ኤ.አ. በ 1846 ኮንግረስ የአሌክሳንድሪያን ከተማ ጨምሮ በቨርጂኒያ የተከፈለውን መሬት መለሰ ። በ 1871 ለቀሪው የዲስትሪክቱ ክፍል አንድ ነጠላ ማዘጋጃ ቤት ፈጠረ. ከ1880ዎቹ ጀምሮ ከተማዋን ግዛት ለማድረግ ጥረቶች ነበሩ፣ይህ እንቅስቃሴ ከቅርብ አመታት ወዲህ እየተጠናከረ የመጣ እና የክልል ህግ በ2021 የተወካዮች ምክር ቤትን አፀደቀ። ከተማዋ በካፒቶል ሕንፃ ላይ ያተኮረ በአራት ክፍሎች የተከፈለች ሲሆን እስከ 131 የሚደርሱ ሰፈሮች አሉ። በ2020 የሕዝብ ቆጠራ መሠረት፣ 689,545 ሕዝብ አላት፣ ይህም በአሜሪካ ውስጥ 20ኛዋ በሕዝብ ብዛት የምትኖር ከተማ ያደርጋታል እና ከሁለት የአሜሪካ ግዛቶች የበለጠ የሕዝብ ብዛት ይሰጣታል፡ ዋዮሚንግ እና ቨርሞንት። ከሜሪላንድ እና ከቨርጂኒያ ሰፈር የመጡ ተሳፋሪዎች በስራ ሳምንት ውስጥ የከተማዋን የቀን ህዝብ ከአንድ ሚሊዮን በላይ ያሳድጋሉ።የዋሽንግተን ሜትሮፖሊታን አካባቢ፣ የሀገሪቱ ስድስተኛ ትልቁ (የሜሪላንድ፣ ቨርጂኒያ እና ዌስት ቨርጂኒያ ክፍሎችን ጨምሮ) በ2019 6.3 ይሆናል ተብሎ ይገመታል። ሚሊዮን ነዋሪዎች. ሦስቱ የዩኤስ የፌዴራል መንግሥት ቅርንጫፎች በአውራጃው ውስጥ ያተኮሩ ናቸው፡ ኮንግረስ (ህግ አውጪ)፣ ፕሬዚዳንቱ (አስፈጻሚ) እና ጠቅላይ ፍርድ ቤት (ዳኝነት)። ዋሽንግተን የበርካታ ብሔራዊ ሐውልቶች እና ሙዚየሞች መኖሪያ ናት፣ በዋነኛነት በናሽናል ሞል ላይ ወይም ዙሪያ። ከተማዋ 177 የውጭ ኤምባሲዎችን ያስተናግዳል እንዲሁም የበርካታ ዓለም አቀፍ ድርጅቶች ዋና መሥሪያ ቤት፣ የሠራተኛ ማህበራት፣ ለትርፍ ያልተቋቋሙ ድርጅቶች፣ የሎቢ ቡድኖች እና የሙያ ማህበራት፣ የዓለም ባንክ ቡድንን፣ ዓለም አቀፍ የገንዘብ ፈንድን፣ የአሜሪካ መንግስታት ድርጅትን፣ ናሽናል ጂኦግራፊያዊ ሶሳይቲ፣ የሰብአዊ መብት ዘመቻ፣ የአለም አቀፍ የፋይናንስ ኮርፖሬሽን እና የአሜሪካ ቀይ መስቀል። ከ1973 ጀምሮ በአካባቢው የተመረጠ ከንቲባ እና 13 አባላት ያሉት ምክር ቤት አውራጃውን አስተዳድረዋል። ኮንግረስ በከተማው ላይ የበላይ ስልጣን ይይዛል እና የአካባቢ ህጎችን ሊሽር ይችላል። የዲሲ ነዋሪዎች ድምጽ የማይሰጥ፣ ትልቅ ኮንግረስ ተወካይን ለተወካዮች ምክር ቤት ይመርጣሉ፣ ነገር ግን ወረዳው በሴኔት ውስጥ ውክልና የለውም። የዲስትሪክቱ መራጮች በ1961 በፀደቀው የዩናይትድ ስቴትስ ሕገ መንግሥት ሃያ ሦስተኛ ማሻሻያ መሠረት ሦስት ፕሬዚዳንታዊ መራጮችን ይመርጣሉ። በ17ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ አውሮፓውያን አካባቢውን ሲጎበኙ በፖቶማክ ወንዝ ዙሪያ ያሉ የተለያዩ የአልጎንኩዊያን ተናጋሪ የፒስካታዋይ ህዝቦች (ኮኖይ በመባልም የሚታወቁት) ጎሳዎች ይኖሩ ነበር። ናኮችታንክ በመባል የሚታወቀው አንድ ቡድን (በካቶሊክ ሚስዮናውያን ናኮስቲን ተብሎም ይጠራል) በአሁኑ ጊዜ በኮሎምቢያ ዲስትሪክት ውስጥ በአናኮስቲያ ወንዝ ዙሪያ ሰፈሮችን ጠብቋል። ከአውሮፓ ቅኝ ገዥዎች እና ከአጎራባች ጎሳዎች ጋር በተፈጠረ ግጭት የፒስካታዋይ ህዝብ ወደ ሌላ ቦታ እንዲዛወሩ አስገድዷቸዋል፣ አንዳንዶቹም በ1699 በፖይንት ኦፍ ሮክስ፣ ሜሪላንድ አቅራቢያ አዲስ ሰፈራ መስርተዋል። እ.ኤ.አ. በጥቅምት 6 በፔንስልቬንያ ሙቲን በ 1783 ወደ ፕሪንስተን ፣ ኒው ጀርሲ ፣ ኮንግረስ ለኮንግረሱ ቋሚ የመኖሪያ ቦታ በማክበር ከግምት ውስጥ ለመግባት እራሱን ወደ አጠቃላይ ኮሚቴ ወስኗል ። በማግስቱ የማሳቹሴትስ ኤልብሪጅ ጄሪ ተንቀሳቅሷል “ከዚህ ቀደም እንደተገለፀው ከወንዙ በአንዱ ላይ ተስማሚ አውራጃ መግዛት የሚቻል ከሆነ ለኮንግሬስ አገልግሎት የሚውሉ ሕንፃዎች በ አቅራቢያ በሚገኘው በዴላዌር ዳርቻ ወይም በፖቶማክ ፣ በጆርጅታውን አቅራቢያ እንዲገነቡ ተንቀሳቅሷል። ለፌዴራል ከተማ" ጄምስ ማዲሰን በጥር 23, 1788 በታተመው ፌዴራሊስት ቁጥር 43 ላይ አዲሱ የፌደራል መንግስት በብሄራዊ ካፒታል ላይ የራሱን ጥገና እና ደህንነትን ለመጠበቅ ስልጣን ያስፈልገዋል ሲል ተከራክሯል. የ 1783 ፔንስልቬንያ ሙቲኒ የብሄራዊ መንግስት አስፈላጊነት ላይ አፅንዖት ሰጥቷል. ለደህንነቱ ሲባል በየትኛውም ሀገር ላይ አለመተማመን. የሕገ መንግሥቱ አንቀጽ አንድ፣ ክፍል ስምንት “አውራጃ (ከአሥር ማይል ካሬ የማይበልጥ) በተወሰኑ ክልሎች መቋረጥ ምክንያት እና ኮንግረስ በመቀበል የአሜሪካ መንግሥት መቀመጫ ይሆናል” እንዲቋቋም ይፈቅዳል። ሆኖም ሕገ መንግሥቱ ለዋና ከተማው የሚሆን ቦታ አልገለጸም። አሁን የ1790 ስምምነት በመባል በሚታወቀው ማዲሰን፣ አሌክሳንደር ሃሚልተን እና ቶማስ ጀፈርሰን የፌደራል መንግስት በደቡባዊ ዩናይትድ ስቴትስ አዲሱን ብሄራዊ ዋና ከተማ ለመመስረት የእያንዳንዱን የአብዮታዊ ጦርነት እዳ እንደሚከፍል ተስማምተዋል። እ.ኤ.አ. ሐምሌ 9 ቀን 1790 ኮንግረስ በፖቶማክ ወንዝ ላይ ብሔራዊ ዋና ከተማ እንዲፈጠር የፈቀደውን የመኖሪያ ህጉን አፀደቀ ። ትክክለኛው ቦታ የሚመረጠው በፕሬዚዳንት ጆርጅ ዋሽንግተን ሲሆን እ.ኤ.አ. ጁላይ 16 ህጉን በፈረሙ። በሜሪላንድ እና ቨርጂኒያ ግዛቶች ከተበረከተ መሬት የተቋቋመው የፌደራል ወረዳ የመጀመሪያ ቅርፅ 10 ማይል (16 ኪሜ) የሚለካ ካሬ ነበር። ) በእያንዳንዱ ጎን፣ በድምሩ 100 ካሬ ማይል (259 ኪ.ሜ.2)። በግዛቱ ውስጥ ሁለት ቅድመ-ነባር ሰፈራዎች ተካተዋል፡ በ1751 የተመሰረተው የጆርጅታውን ወደብ ሜሪላንድ እና በ1749 የተቋቋመው የአሌክሳንድሪያ የወደብ ከተማ ቨርጂኒያ በ1791–92 በአንድሪው ኤሊኮት ስር ቡድን የኤሊኮትን ወንድሞች ጆሴፍን ጨምሮ እና ቤንጃሚን እና አፍሪካ-አሜሪካዊው የስነ ፈለክ ተመራማሪ ቤንጃሚን ባኔከር የፌደራል አውራጃ ድንበሮችን በመቃኘት የድንበር ድንጋዮችን በእያንዳንዱ ማይል ቦታ አስቀምጠዋል። ብዙዎቹ ድንጋዮች አሁንም ቆመዋል. ከጆርጅታውን በስተምስራቅ በፖቶማክ ሰሜናዊ ባንክ አዲስ የፌደራል ከተማ ተሰራ። በሴፕቴምበር 9፣ 1791 የዋና ከተማዋን ግንባታ የሚቆጣጠሩት ሦስቱ ኮሚሽነሮች ከተማዋን ለፕሬዝዳንት ዋሽንግተን ክብር ሲሉ ሰየሙት። በዚያው ቀን፣ የፌደራል ዲስትሪክት ኮሎምቢያ (የሴት የ"ኮሎምበስ" ዓይነት) ተባለ፣ እሱም በዚያን ጊዜ ለዩናይትድ ስቴትስ በብዛት ጥቅም ላይ የሚውል የግጥም ስም ነበር። ኮንግረስ በኖቬምበር 17, 1800 የመጀመሪያውን ስብሰባ አካሄደ. ኮንግረስ የ1801 የዲስትሪክት ኦፍ ኮሎምቢያ ኦርጋኒክ ህግን አጽድቆ ዲስትሪክቱን በይፋ አደራጅቶ መላውን ግዛት በፌዴራል መንግስት በብቸኛ ቁጥጥር ስር አድርጎታል። በተጨማሪም በዲስትሪክቱ ውስጥ ያለው ቦታ በሁለት አውራጃዎች ተደራጅቷል፡ የዋሽንግተን አውራጃ በምስራቅ (ወይም በሰሜን) በፖቶማክ እና በምዕራብ (ወይም በደቡብ) የአሌክሳንድሪያ ካውንቲ። ይህ ህግ ከፀደቀ በኋላ፣ በዲስትሪክቱ የሚኖሩ ዜጎች የሜሪላንድ ወይም የቨርጂኒያ ነዋሪ ተደርገው አይቆጠሩም፣ ይህም በመሆኑ በኮንግረስ ውስጥ ያላቸውን ውክልና አብቅቷል። በ 1812 ጦርነት ወቅት ማቃጠል እ.ኤ.አ. ኦገስት 24-25፣ 1814 የዋሽንግተን ቃጠሎ ተብሎ በሚታወቀው ወረራ የእንግሊዝ ጦር በ1812 ጦርነት ዋና ከተማዋን ወረረ። በጥቃቱ ወቅት ካፒቶል፣ ግምጃ ቤት እና ዋይት ሀውስ ተቃጥለው ወድመዋል። አብዛኛዎቹ የመንግስት ሕንፃዎች በፍጥነት ተስተካክለዋል; ነገር ግን ካፒቶል በወቅቱ በግንባታ ላይ የነበረ ሲሆን አሁን ባለው መልኩ እስከ 1868 ድረስ አልተጠናቀቀም. ተሃድሶ እና የእርስ በርስ ጦርነት በ1830ዎቹ የአውራጃው ደቡባዊ የአሌክሳንድሪያ ግዛት በከፊል በኮንግሬስ ቸልተኝነት ወደ ኢኮኖሚያዊ ውድቀት ገባ። የአሌክሳንድሪያ ከተማ በአሜሪካ የባሪያ ንግድ ውስጥ ትልቅ ገበያ ነበረች እና የባርነት ደጋፊ ነዋሪዎች በኮንግረስ ውስጥ አቦሊሽኒስቶች በአውራጃው ውስጥ ያለውን ባርነት ያቆማሉ ብለው ፈርተዋል ፣ ይህም ኢኮኖሚውን የበለጠ አሳዝኖታል። የአሌክሳንድሪያ ዜጎች ቨርጂኒያ አውራጃውን ለመመስረት የሰጠችውን መሬት እንድትመልስ ተማጽነዋል፣ ይህም ወደ ኋላ መመለስ በሚባል ሂደት። የቨርጂኒያ ጠቅላላ ጉባኤ በየካቲት 1846 የአሌክሳንድሪያን መመለስ ለመቀበል ድምጽ ሰጥቷል። በጁላይ 9, 1846 ኮንግረስ ቨርጂኒያ የሰጠችውን ግዛት በሙሉ ለመመለስ ተስማምቷል. ስለዚህ፣ የዲስትሪክቱ አካባቢ በመጀመሪያ በሜሪላንድ የተለገሰውን ክፍል ብቻ ያቀፈ ነው። የባርነት ደጋፊ የሆኑትን እስክንድርያውያንን ስጋት በማረጋገጥ፣ በ1850 የተደረገው ስምምነት በዲስትሪክቱ ውስጥ የባሪያ ንግድን ይከለክላል፣ ምንም እንኳን በራሱ ባርነት ባይሆንም። እ.ኤ.አ. በ 1861 የአሜሪካ የእርስ በርስ ጦርነት መፈንዳቱ የፌደራል መንግስት እንዲስፋፋ እና በዲስትሪክቱ ህዝብ ውስጥ ጉልህ የሆነ እድገት አስገኝቷል ፣ ብዙ ነፃ የወጡ ባሪያዎችን ጨምሮ። ፕሬዘደንት አብርሃም ሊንከን በ1862 የካሳ ነፃ ማውጣት ህግን ፈርመዋል፣ እሱም በኮሎምቢያ አውራጃ ባርነትን አብቅቶ ወደ 3,100 የሚጠጉ በባርነት የተያዙ ሰዎችን ነፃ ያወጣ፣ ከነጻ ማውጣት አዋጁ ከዘጠኝ ወራት በፊት። እ.ኤ.አ. በ 1868 ኮንግረስ ለዲስትሪክቱ አፍሪካዊ አሜሪካውያን ወንድ ነዋሪዎች በማዘጋጃ ቤት ምርጫ የመምረጥ መብት ሰጣቸው ። ማደግ እና መልሶ ማልማት በ1870 የዲስትሪክቱ ህዝብ ካለፈው ቆጠራ 75% ወደ 132,000 የሚጠጉ ነዋሪዎች አድጓል። ምንም እንኳን የከተማዋ እድገት ቢኖርም ዋሽንግተን አሁንም ቆሻሻ መንገዶች ነበሯት እና መሰረታዊ የንፅህና አጠባበቅ እጦት ነበር። አንዳንድ የኮንግረስ አባላት ዋና ከተማዋን ወደ ምዕራብ አቅጣጫ እንድታንቀሳቅስ ሀሳብ አቅርበዋል፣ ነገር ግን ፕሬዘዳንት ኡሊሴስ ኤስ ግራንት ይህን የመሰለ ሀሳብ ከግምት ውስጥ ለማስገባት ፍቃደኛ አልነበሩም። የሰሜን ዋሽንግተን እና የኋይት ሀውስ እይታ ከዋሽንግተን ሀውልት አናት በ1900ዎቹ መጀመሪያ ላይ ኮንግረሱ የዋሽንግተን እና የጆርጅታውን ከተሞች የግለሰብ ቻርተሮችን የሻረውን፣ የዋሽንግተን ካውንቲ የሻረው እና ለመላው የኮሎምቢያ ዲስትሪክት አዲስ የክልል መንግስት የፈጠረው የ1871 የኦርጋኒክ ህግን አጽድቋል። ከተሃድሶው በኋላ፣ ፕሬዘደንት ግራንት በ1873 አሌክሳንደር ሮቤይ ሼፐርድን የዲስትሪክት ኦፍ ኮሎምቢያ ገዥ አድርጎ ሾሙት። የዋሽንግተን ከተማን በእጅጉ የሚያሻሽሉ ትልልቅ ፕሮጀክቶችን ፈቀደ፣ ነገር ግን በመጨረሻ የዲስትሪክቱን መንግስት አፈረሰ። እ.ኤ.አ. በ 1874 ኮንግረስ የክልል መንግስትን በተሾሙ ሶስት አባላት ያሉት የኮሚሽነሮች ቦርድ ተክቷል ። የከተማዋ የመጀመሪያ በሞተር የሚንቀሳቀሱ የጎዳና ላይ መኪናዎች አገልግሎት መስጠት የጀመሩት በ1888 ነው። ከዋሽንግተን ከተማ የመጀመሪያ ድንበሮች ባሻገር በዲስትሪክቱ አካባቢዎች እድገት አስገኝተዋል። የዋሽንግተን የከተማ ፕላን በቀጣዮቹ አስርት ዓመታት ውስጥ በዲስትሪክቱ ውስጥ ተስፋፋ።[የጆርጅታውን የመንገድ ፍርግርግ እና ሌሎች የአስተዳደር ዝርዝሮች በ1895 ከህጋዊዋ የዋሽንግተን ከተማ ጋር ተዋህደዋል።ነገር ግን ከተማዋ ደካማ የመኖሪያ ቤት ሁኔታ ነበራት እና ህዝባዊ ስራዎች ተጨናንቀዋል። በ1900ዎቹ መጀመሪያ ላይ የ"ከተማ ውብ እንቅስቃሴ" አካል በመሆን የከተማ እድሳት ፕሮጀክቶችን በማካሄድ አውራጃው በብሔሩ ውስጥ የመጀመሪያዋ ከተማ ነበረች። እ.ኤ.አ. በ 1930 ዎቹ በአዲሱ ስምምነት ምክንያት የፌዴራል ወጪ መጨመር በዲስትሪክቱ ውስጥ አዳዲስ የመንግስት ሕንፃዎች ፣ መታሰቢያዎች እና ሙዚየሞች እንዲገነቡ ምክንያት ሆኗል ፣ ለአካባቢው ነዋሪዎች ለደህንነት እና ለትምህርት የሚሰጠውን ገንዘብ በመቀነስ "የእኔ ምርጫዎች ለኒገር ገንዘብ ለማውጣት አይቆሙም." ሁለተኛው የዓለም ጦርነት የመንግስት እንቅስቃሴን የበለጠ ጨምሯል, በዋና ከተማው ውስጥ የፌደራል ሰራተኞችን ቁጥር በመጨመር; እ.ኤ.አ. በ 1950 ፣ የዲስትሪክቱ ህዝብ ብዛት 802,178 ነዋሪዎች ከፍተኛ ደረጃ ላይ ደርሷል። የዜጎች መብቶች እና የቤት አገዛዝ ዘመን የዩናይትድ ስቴትስ ሕገ መንግሥት ሃያ ሦስተኛው ማሻሻያ እ.ኤ.አ. በ 1961 ጸድቋል ፣ ይህም አውራጃው በምርጫ ኮሌጅ ውስጥ ለፕሬዚዳንት እና ለምክትል ፕሬዝዳንት ምርጫ ሶስት ድምጾችን ሰጥቷል ፣ ግን አሁንም በኮንግረስ ውስጥ ምንም ድምጽ መስጠት አልቻለም ። የዜጎች መብት መሪ ዶ/ር ማርቲን ሉተር ኪንግ ጁኒየር ከተገደለ በኋላ ሚያዝያ 4 ቀን 1968 በአውራጃው ውስጥ ረብሻዎች ተቀስቅሰዋል፣ በዋናነት በ ፣ 14፣ 7 እና ኮሪደሮች፣ የጥቁሮች መኖሪያ ማዕከላት እና የንግድ አካባቢዎች. ከ13,600 የሚበልጡ የፌደራል ወታደሮች እና የዲ.ሲ. ጦር ብሄራዊ ጥበቃ አባላት ብጥብጡን እስኪያስቆሙ ድረስ ለሶስት ቀናት ብጥብጡ ቀጥሏል። ብዙ መደብሮች እና ሌሎች ሕንፃዎች ተቃጥለዋል; የመልሶ ግንባታው ግንባታ እስከ 1990ዎቹ መጨረሻ ድረስ አልተጠናቀቀም። እ.ኤ.አ. በ1973፣ ኮንግረስ ለዲስትሪክት ኦፍ ኮሎምቢያ የቤት ህግ ህግን አፅድቋል፣ ይህም ለዲስትሪክቱ ከንቲባ እና አስራ ሶስት አባላት ያሉት ምክር ቤት ያቀርባል። እ.ኤ.አ. በ 1975 ዋልተር ዋሽንግተን ለመጀመሪያ ጊዜ የተመረጠ እና የመጀመሪያው ጥቁር የዲስትሪክቱ ከንቲባ ሆነ። የመሬት አቀማመጥ እና አካባቢ ዋሽንግተን ዲሲ በዩኤስ ምስራቅ የባህር ጠረፍ መካከለኛ አትላንቲክ ክልል ውስጥ ትገኛለች። በዲስትሪክት ኦፍ ኮሎምቢያ ዳግም ለውጥ ምክንያት፣ ከተማዋ በድምሩ 68.34 ካሬ ማይል (177 ኪ.ሜ.2) ያላት ሲሆን ከዚህ ውስጥ 61.05 ካሬ ማይል (158.1 ኪ.ሜ.2) መሬት እና 7.29 ካሬ ማይል (18.9 ኪ.ሜ.2) ውሃ ነው። ድስትሪክቱ በሰሜን ምዕራብ በሞንትጎመሪ ካውንቲ ሜሪላንድ ይዋሰናል። የፕሪንስ ጆርጅ ካውንቲ, ሜሪላንድ ወደ ምስራቅ; አርሊንግተን ካውንቲ, ቨርጂኒያ ወደ ምዕራብ; እና አሌክሳንድሪያ፣ ቨርጂኒያ ወደ ደቡብ። ዋሽንግተን ዲሲ ከባልቲሞር 38 ማይል (61 ኪሜ) ከፊላደልፊያ 124 ማይል (200 ኪሜ) እና ከኒውዮርክ ከተማ 227 ማይል (365 ኪሜ) ይርቃል። የዋሽንግተን ዲሲ የሳተላይት ፎቶ በኢዜአ የፖቶማክ ወንዝ ደቡባዊ ባንክ የዲስትሪክቱን ድንበር ከቨርጂኒያ ጋር የሚዋሰን ሲሆን ሁለት ዋና ዋና ገባር ወንዞች አሉት፡ የአናኮስቲያ ወንዝ እና ሮክ ክሪክ። ቲበር ክሪክ፣ በአንድ ወቅት በናሽናል ሞል በኩል ያለፈው የተፈጥሮ የውሃ ​​መስመር፣ በ1870ዎቹ ሙሉ በሙሉ ከመሬት በታች ተዘግቶ ነበር። ክሪኩ ከ1815 እስከ 1850ዎቹ ድረስ በከተማይቱ በኩል ወደ አናኮስቲያ ወንዝ እንዲያልፍ የሚያስችለውን አሁን የተሞላውን የዋሽንግተን ሲቲ ካናል የተወሰነ ክፍል ፈጠረ። የቼሳፔክ እና የኦሃዮ ካናል በጆርጅታውን ይጀምራል እና በ19ኛው ክፍለ ዘመን በዋሽንግተን ሰሜናዊ ምዕራብ ጫፍ በአትላንቲክ የባህር ሰሌዳ የውድቀት መስመር ላይ የሚገኘውን የፖቶማክ ወንዝ ትንሹን ፏፏቴ ለማለፍ ጥቅም ላይ ውሏል። በዲስትሪክቱ ውስጥ ያለው ከፍተኛው የተፈጥሮ ከፍታ 409 ጫማ (125 ሜትር) ከባህር ጠለል በላይ በፎርት ሬኖ ፓርክ በላይኛው ሰሜናዊ ምዕራብ ዋሽንግተን ይገኛል። ዝቅተኛው ነጥብ በፖቶማክ ወንዝ ላይ የባህር ከፍታ ነው. የዋሽንግተን ጂኦግራፊያዊ ማእከል በ 4 ኛ እና ኤል ጎዳና መገናኛ አጠገብ ነው። ዲስትሪክቱ 7,464 ኤከር (30.21 ኪ.ሜ.2) የፓርክ መሬት፣ ከከተማዋ አጠቃላይ ስፋት 19% ያህሉ እና ከፍተኛ ጥግግት ካላቸው የአሜሪካ ከተሞች መካከል ሁለተኛው ከፍተኛው መቶኛ አለው። ይህ ምክንያት በዩናይትድ ስቴትስ ውስጥ ካሉት 100 በሕዝብ ብዛት ካላቸው ከተሞች ውስጥ በፓርኮች ስርዓት በ2018 ደረጃ ለፓርኮች ተደራሽነት እና ጥራት በሀገሪቱ በሦስተኛ ደረጃ እንድትገኝ ዋሽንግተን ዲሲን አስተዋጽዖ አድርጓል ሲል ለትርፍ ያልተቋቋመ ትረስት ፎር የህዝብ መሬት ገልጿል። ዋሽንግተን በምሽት ከሰማይ ታየች። የብሔራዊ ፓርክ አገልግሎት አብዛኛው 9,122 ኤከር (36.92 ኪ.ሜ.2) በዩኤስ መንግስት ባለቤትነት የተያዘውን የከተማ መሬት ያስተዳድራል። የሮክ ክሪክ ፓርክ 1,754-2) በሰሜን ምዕራብ ዋሽንግተን ውስጥ የሚገኝ የከተማ ደን ሲሆን ከተማዋን ለሁለት በሚከፋፍል ጅረት ሸለቆ በኩል 9.3 ማይል (15.0 ኪሜ) ይዘልቃል። እ.ኤ.አ. በ1890 የተመሰረተው የሀገሪቱ አራተኛው አንጋፋ ብሄራዊ ፓርክ ሲሆን የተለያዩ የእፅዋት እና የእንስሳት ዝርያዎች መገኛ ሲሆን ራኮን፣ አጋዘን፣ ጉጉት እና ኮዮት ይገኙበታል። ሌሎች የብሔራዊ ፓርክ አገልግሎት ንብረቶች የ ብሔራዊ ታሪካዊ ፓርክ፣ ብሔራዊ የገበያ ማዕከል እና መታሰቢያ ፓርኮች፣ ቴዎዶር ሩዝቬልት ደሴት፣ ኮሎምቢያ ደሴት፣ ፎርት ዱፖንት ፓርክ፣ ሜሪዲያን ሂል ፓርክ፣ ኬኒልዎርዝ ፓርክ እና የውሃ ውስጥ አትክልት ስፍራዎች እና አናኮስያ ፓርክ ያካትታሉ። የዲ.ሲ. የፓርኮች እና መዝናኛ መምሪያ የከተማዋን 900 ኤከር (3.6 ኪሜ 2) የአትሌቲክስ ሜዳዎችና የመጫወቻ ሜዳዎች፣ 40 የመዋኛ ገንዳዎች እና 68 የመዝናኛ ማዕከላትን ይጠብቃል። የዩኤስ የግብርና ዲፓርትመንት 446-2) የአሜሪካ ብሔራዊ አርቦሬተም በሰሜን ምስራቅ ዋሽንግተን ይሠራል። የአየር ንብረት ዋሽንግተን እርጥበታማ የአየር ንብረት ቀጠና ውስጥ ትገኛለች ()። የትሬዋርታ ምደባ እንደ ውቅያኖስ የአየር ንብረት (ዶ) ይገለጻል። ክረምት ብዙውን ጊዜ በቀላል በረዶ ይቀዘቅዛል ፣ እና ክረምቱ ሞቃት እና እርጥብ ነው። አውራጃው በእጽዋት ጠንካራነት ዞን 8 ሀ በመሃል ከተማ አቅራቢያ እና ዞን 7 ለ በከተማው ውስጥ ሌላ ቦታ ላይ ነው, ይህም እርጥብ የአየር ንብረት መኖሩን ያሳያል. የዩኤስ ካፒቶል በበረዶ ተከቧል ፀደይ እና መኸር ለመሞቅ ቀላል ናቸው ፣ ክረምቱ ቀዝቃዛ ሲሆን አመታዊ የበረዶ ዝናብ በአማካይ 15.5 ኢንች (39 ሴ.ሜ) ነው። የክረምቱ የሙቀት መጠን ከታህሳስ አጋማሽ እስከ ፌብሩዋሪ አጋማሽ ድረስ በአማካይ ወደ 38 ° (3 ° ሴ) አካባቢ። ነገር ግን ከ60°) በላይ ያለው የክረምት ሙቀት ብዙም የተለመደ አይደለም። ክረምቱ ሞቃት እና እርጥብ ሲሆን የጁላይ እለታዊ አማካኝ 79.8°) እና አማካኝ ዕለታዊ አንጻራዊ የእርጥበት መጠን 66% ሲሆን ይህም መጠነኛ የሆነ የግል ምቾት ያመጣል። የሙቀት ጠቋሚዎች በበጋው ከፍታ ላይ በመደበኛነት ወደ 100 ዲግሪ ፋራናይት (38 ዲግሪ ሴንቲ ግሬድ) ይቀርባሉ። በበጋው ውስጥ ያለው ሙቀት እና እርጥበት ጥምረት በጣም ተደጋጋሚ ነጎድጓዳማዎችን ያመጣል, አንዳንዶቹም አልፎ አልፎ በአካባቢው አውሎ ነፋሶችን ይፈጥራሉ. አውሎ ነፋሶች በዋሽንግተን ላይ በአማካይ በየአራት እና ስድስት ዓመታት አንድ ጊዜ ይነካል ። በጣም ኃይለኛ አውሎ ነፋሶች "" ይባላሉ, ይህም ብዙውን ጊዜ በምስራቅ የባህር ዳርቻ ትላልቅ ክፍሎች ላይ ተጽዕኖ ያሳድራል. እ.ኤ.አ. ከጥር 27 እስከ 28 ቀን 1922 ከተማዋ 28 ኢንች (71 ሴ.ሜ) የበረዶ ዝናብ አግኝታለች ፣ ይህም በ 1885 ኦፊሴላዊ ልኬቶች ከጀመሩበት ጊዜ ጀምሮ ትልቁ የበረዶ አውሎ ንፋስ ነው። በወቅቱ በተቀመጡት ማስታወሻዎች መሰረት ከተማዋ ከ30 እስከ 36 ኢንች (76 እና 91 ሴ.ሜ) በጥር 1772 ከበረዶ አውሎ ንፋስ. እ.ኤ.አ. በ2007 በብሔራዊ የቼሪ አበባ ፌስቲቫል በቲዳል ተፋሰስ ላይ የሚታየው የዋሽንግተን ሀውልት አውሎ ነፋሶች (ወይም ቀሪዎቻቸው) በበጋ መጨረሻ እና በመኸር መጀመሪያ ላይ አልፎ አልፎ አካባቢውን ይከታተላሉ። ሆኖም፣ ዋሽንግተን ሲደርሱ ብዙ ጊዜ ደካማ ይሆናሉ፣ ይህም በከፊል የከተማዋ መሀል አካባቢ ነው። የፖቶማክ ወንዝ ጎርፍ ግን ከፍተኛ ማዕበል፣ አውሎ ንፋስ እና የውሃ ፍሳሽ ጥምረት በጆርጅታውን ሰፈር ከፍተኛ የንብረት ውድመት ማድረጉ ይታወቃል። በዓመቱ ውስጥ ዝናብ ይከሰታል. ከፍተኛው የተመዘገበው የሙቀት መጠን 106°) በነሐሴ 6፣ 1918 እና በጁላይ 20፣ 1930 ነበር። ዝቅተኛው የሙቀት መጠን -15°) በየካቲት 11፣ 1899፣ ልክ በፊት፣ እ.ኤ.አ. የ 1899 ታላቁ የበረዶ አውሎ ንፋስ በተለመደው አመት፣ ከተማዋ በአማካይ ወደ 37 ቀናት በ90 ዲግሪ ፋራናይት (32°ሴ) እና 64 ምሽቶች ከቅዝቃዜ ምልክት (32° ወይም 0°) በታች። በአማካይ፣ የመጀመሪያው ቀን በትንሹ ወይም ከዚያ በታች ቅዝቃዜ ያለው ህዳር 18 ሲሆን የመጨረሻው ቀን መጋቢት 27 ነው። የከተማ ገጽታ ዋሽንግተን ዲሲ የታቀደ ከተማ ነች። እ.ኤ.አ. በ1791 ፕሬዘዳንት ዋሽንግተን ፒየር (ፒተር) ቻርለስ ኤል ኤንፋንት የተባለውን የፈረንሳይ ተወላጅ አርክቴክት እና የከተማ ፕላነር አዲሷን ዋና ከተማ እንዲቀርፅ አዘዘ። የከተማውን እቅድ ለማውጣት እንዲረዳው ስኮትላንዳዊ ቀያሽ አሌክሳንደር ራልስተንን ጠየቀ። የ ፕላን ከአራት ማዕዘኖች የሚወጡ ሰፋፊ መንገዶችን እና መንገዶችን አቅርቧል፣ ይህም ለክፍት ቦታ እና ለመሬት አቀማመጥ። ዲዛይኑን ቶማስ ጀፈርሰን በላከው እንደ ፓሪስ፣ አምስተርዳም፣ ካርልስሩሄ እና ሚላን ባሉ ከተሞች እቅዶች ላይ ተመስርቷል። የ ንድፍ እንዲሁ በአትክልት ስፍራ የተሸፈነ "ታላቅ ጎዳና" በግምት 1 ማይል (1.6 ኪሜ) ርዝማኔ እና 400 ጫማ (120 ሜትር) ስፋት ያለው አሁን ናሽናል ሞል በሆነው አካባቢ ነበር። ፕሬዝዳንት ዋሽንግተን የዋና ከተማዋን ግንባታ እንዲቆጣጠሩ ከተሾሙት ሶስት ኮሚሽነሮች ጋር በተፈጠረው ግጭት ምክንያት ኤልንፋንት በማርች 1792 አሰናበቷት። ከ ጋር ከተማዋን በመቃኘት ይሰራ የነበረው አንድሪው ኢሊኮት ዲዛይኑን የማጠናቀቅ ኃላፊነት ተሰጥቶት ነበር። ምንም እንኳን ኤሊኮት በመጀመሪያዎቹ እቅዶች ላይ ማሻሻያ ቢያደርግም—በአንዳንድ የመንገድ ቅጦች ላይ ለውጦችን ጨምሮ—ኤል ኤንፋንት አሁንም ለከተማዋ አጠቃላይ ዲዛይን እውቅና ተሰጥቶታል። ከመሬት ደረጃ የሚታየው ረዥም ሕንፃ። በዱፖንት ክበብ ሰፈር ውስጥ ባለ 12 ፎቅ የካይሮ አፓርትመንት ሕንፃ ግንባታ የግንባታ ከፍታ ገደቦችን አነሳሳ። በ20ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ፣ የኤልኤንፋንት ታላቅ ብሄራዊ ዋና ከተማ ራዕይ በብሔራዊ ሞል ላይ ያለውን የባቡር ጣቢያን ጨምሮ በደሳሳ ሰፈሮች እና በዘፈቀደ በተቀመጡ ህንፃዎች ተበላሽቷል። ኮንግረስ የዋሽንግተንን ሥነ ሥርዓት አስኳል የማስዋብ ኃላፊነት የተሰጠው ልዩ ኮሚቴ አቋቋመ። የማክሚላን ፕላን በመባል የሚታወቀው በ1901 የተጠናቀቀ ሲሆን የካፒቶል ሜዳዎችን እና ናሽናል ሞልን እንደገና ማስዋብ፣ የተጎሳቆሉ አካባቢዎችን ማጽዳት እና አዲስ ከተማ አቀፍ የፓርክ ስርዓት መዘርጋትን ያካትታል። ዕቅዱ የ የታሰበውን ንድፍ በእጅጉ ጠብቆታል ተብሎ ይታሰባል። የጆርጅታውን ሰፈር በፌዴራል መሰል ታሪካዊ ተራ ቤቶች ይታወቃል። ከፊት ለፊት ያለው የ19ኛው ክፍለ ዘመን ቼሳፔክ እና ኦሃዮ ቦይ ነው። በህግ የዋሽንግተን ሰማይ መስመር ዝቅተኛ እና ሰፊ ነው። እ.ኤ.አ. የ 1910 የፌዴራል የህንፃዎች ከፍታ ህግ ከ 20 ጫማ (6.1 ሜትር) ጋር ከተጠጋው የመንገድ ስፋት የማይበልጡ ሕንፃዎችን ይፈቅዳል። ምንም እንኳን ብዙ ሰዎች ቢያምኑም፣ የዲስትሪክቱ ረጅሙ መዋቅር ሆኖ በቆየው የዩናይትድ ስቴትስ ካፒቶል ሕንፃ ወይም 555 ጫማ (169 ሜትር) ዋሽንግተን ሐውልት ላይ ሕንፃዎችን የሚገድብ ሕግ የለም። የከተማው አመራሮች የከፍታ መገደቡን አውራጃው በከተማ ዳርቻ መስፋፋት ምክንያት የሚፈጠሩ የመኖሪያ ቤቶች እና የትራፊክ ችግሮች ውሱን የሆነበት ዋና ምክንያት ነው ሲሉ ተችተዋል። ዲስትሪክቱ በአራት ኳድራንት እኩል ያልሆነ ቦታ የተከፈለ ነው፡ ሰሜን ምዕራብ ()፣ ሰሜን ምስራቅ ()፣ ደቡብ ምስራቅ () እና ደቡብ ምዕራብ ()። አራት ማዕዘኖቹን የሚይዙት መጥረቢያዎች ከዩኤስ ካፒቶል ሕንፃ ይወጣሉ. ሁሉም የመንገድ ስሞች አካባቢቸውን ለመጠቆም የኳድራንት ምህጻረ ቃልን ያካትታሉ እና የቤት ቁጥሮች በአጠቃላይ ከካፒቶል ርቀው ከሚገኙት ብሎኮች ብዛት ጋር ይዛመዳሉ። አብዛኛዎቹ ጎዳናዎች በፍርግርግ ስርዓተ-ጥለት የተቀመጡት ከምስራቅ - ምዕራብ ጎዳናዎች በፊደል የተሰየሙ (ለምሳሌ ፣ ሲ ስትሪት ) ፣ ሰሜን - ደቡብ ጎዳናዎች በቁጥር (ለምሳሌ ፣ 4) እና ሰያፍ መንገዶች ፣ አብዛኛዎቹ በክልሎች የተሰየሙ ናቸው። . የዋሽንግተን ከተማ በሰሜን በ (በ1890 ፍሎሪዳ ጎዳና ተብሎ ተሰየመ)፣ ወደ ምዕራብ ሮክ ክሪክ እና በምስራቅ የዋሽንግተን ጎዳና ፍርግርግ የአናኮስቲያ ወንዝ የተዘረጋ ሲሆን በተቻለ መጠን በአውራጃው ከ 1888 ጀምሮ ተዘረጋ። የጆርጅታውን ጎዳናዎች በ1895 ተሰይመዋል። በተለይም እንደ ፔንስልቬንያ አቬኑ—ዋይት ሀውስን ከካፒቶል ጋር የሚያገናኘው እና ኬ ጎዳና—የብዙ የሎቢ ቡድኖች ቢሮዎችን የያዘው አንዳንድ ጎዳናዎች ትኩረት የሚስቡ ናቸው። ሕገ መንግሥታዊ ጎዳና እና የነጻነት ጎዳና፣ በናሽናል ሞል በሰሜን እና በደቡብ በኩል፣ በቅደም ተከተል፣ የብዙ የዋሽንግተን ታዋቂ ሙዚየሞች፣ የስሚዝሶኒያን ተቋም ህንጻዎች፣ የብሔራዊ ቤተ መዛግብት ህንፃን ጨምሮ መኖሪያ ናቸው። ዋሽንግተን 177 የውጭ ኤምባሲዎችን ያስተናግዳል፣ በውጭ ሀገራት ባለቤትነት ከተያዙት ከ1,600 በላይ የመኖሪያ ንብረቶች ውጭ ወደ 297 የሚጠጉ ሕንፃዎችን ያቀፈች ሲሆን ከእነዚህም አብዛኛዎቹ የኢምባሲ ረድፍ ተብሎ በሚታወቀው የማሳቹሴትስ ጎዳና ክፍል ነው። የዋሽንግተን አርክቴክቸር በጣም ይለያያል። በአሜሪካ የስነ-ህንፃ ኢንስቲትዩት እ.ኤ.አ. በ 2007 “የአሜሪካ ተወዳጅ አርክቴክቸር” ደረጃ ከያዙት 10 ምርጥ ሕንፃዎች ውስጥ ስድስቱ በኮሎምቢያ ዲስትሪክት ውስጥ ይገኛሉ፡ ዋይት ሀውስ፣ ዋሽንግተን ብሄራዊ ካቴድራል፣ የቶማስ ጀፈርሰን መታሰቢያ፣ የዩናይትድ ስቴትስ ካፒቶል፣ የሊንከን መታሰቢያ ፣ እና የቬትናም የቀድሞ ወታደሮች መታሰቢያ። የኒዮክላሲካል፣ የጆርጂያ፣ የጎቲክ እና የዘመናዊው የስነ-ህንጻ ቅጦች ሁሉም በዋሽንግተን ውስጥ በእነዚያ ስድስቱ መዋቅሮች እና ሌሎች በርካታ ታዋቂ ህንጻዎች መካከል ተንጸባርቀዋል። ለየት ያሉ ሁኔታዎች በፈረንሳይ ሁለተኛ ኢምፓየር ዘይቤ እንደ የአይዘንሃወር ሥራ አስፈፃሚ ቢሮ ሕንፃ ያሉ ሕንፃዎችን ያካትታሉ። የሜሪዲያን ሂል ፓርክ ከጣልያን ህዳሴ መሰል አርክቴክቸር ጋር ተንሸራታች ፏፏቴ ይዟል። የዋሽንግተን ሜትሮ ጣቢያዎች ውስጠኛ ክፍል በብሩታሊዝም በጠንካራ ተጽዕኖ የተነደፉ ናቸው። በሌሊት የዋሽንግተን ዲሲ የሰማይ መስመር፣ በጥንታዊ ተመስጧዊ የሆኑ ምልክቶችን በማሳየት ላይ። ከዋሽንግተን መሃል ከተማ ውጭ፣ የስነ-ህንፃ ቅጦች የበለጠ የተለያዩ ናቸው። ታሪካዊ ሕንፃዎች በዋነኝነት የሚነደፉት በ እና በተለያዩ የቪክቶሪያ ቅጦች ውስጥ ነው. የመጋዘፊያ ቤቶች በተለይ ከርስ በርስ ጦርነት በኋላ በተዘጋጁ አካባቢዎች ጎልተው የሚታዩ ሲሆን በተለምዶ የፌደራሊዝም እና የቪክቶሪያን ዲዛይኖችን በመከተል የጆርጅታውን የድሮ ስቶን ቤት በ1765 ተገንብቶ በከተማው ውስጥ እጅግ ጥንታዊው የመጀመሪያ ህንፃ ያደርገዋል። በ1789 የተመሰረተው የጆርጅታውን ዩኒቨርሲቲ የሮማንስክ እና የጎቲክ ሪቫይቫል ስነ-ህንፃ ድብልቅን ያሳያል።የሮናልድ ሬገን ህንፃ በዲስትሪክቱ ውስጥ ትልቁ ህንፃ ሲሆን በአጠቃላይ ወደ 3.1 ሚሊዮን ካሬ ጫማ ስፋት አለው። ዋና ከተሞች የአሜሪካ ከተሞች ዋሺንግተን ዲሲ

14431

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%81%E1%88%89%E1%88%9D%20%E1%89%A0%E1%8B%A8%E1%8B%98%E1%88%98%E1%8B%B5%E1%88%85%20%E1%89%A2%E1%88%89%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%8A%AD%E1%8A%95%E1%89%A3%E1%88%8E%20%E1%8C%8B%E1%8C%A5%20%E1%8C%88%E1%89%A3

ሁሉም በየዘመድህ ቢሉት አክንባሎ ጋጥ ገባ

ሁሉም በየዘመድህ ቢሉት አክንባሎ ጋጥ ገባ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ሁሉም በየዘመድህ ቢሉት አክንባሎ ጋጥ ገባ የአማርኛ ምሳሌ ነው። አክንባሎ ከሳር እና ከሸምበቆ ስለሚሰራ በርግጥም አነሳሱ ከዚያ ነው። የሁሉም አነሳስ አሁን ከሚታይበት ደረጃ እንዳልሆነ የሚያሳይ ነው። መደብ : ተረትና ምሳሌ

2490

https://am.wikipedia.org/wiki/1992

1992

1992 አመተ ምኅረት: መስከረም 4 ቀን - ኪሪባስ፣ ናውሩ እና ቶንጋ ደሴቶች ወደ ተባበሩት መንግሥታት ገቡ። - የፓናማ ካናል አስተዳደር ለፓናማ መንግሥት በውል ተዛወረ። እንደ አውሮጳውያን አቆጣጠር: እስከ ታኅሣሥ 21 ቀን 1992 ድረስ = 1999 እ.ኤ.አ. ከታኅሣሥ 22 ቀን 1992 ጀምሮ = 2000 እ.ኤ.አ.

18206

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%8C%8B%E1%89%A2%E1%89%B5%20%E1%8D%AB

መጋቢት ፫

መጋቢት ፫፣ በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፻፹፫ ኛው ዕለት ሲሆን፤ የበጋ ወቅት ፷፰ ኛው ቀን ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ በዘመነ ሉቃስ ፻፹፫ ዕለታት ሲቀሩ በዘመነ ዮሐንስ፣ ዘመነ ማቴዎስ እና ዘመነ ማርቆስ ደግሞ ፻፹፪ ቀናት ይቀራሉ። ዓቢይ ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፱፻፷ ዓ/ም - ስዋዚላንድ እና የሞሪሸስ ደሴቶች ነጻነታቸውን ከብሪታንያ ተቀዳጁ። ፲፱፻፷፩ ዓ/ም - የኤርትራ ነጻነት ግንባር ቡድን የኢትዮጵያ አየር መንገድ ቦይንግ ፯መቶ፯ አየር ዠበብ ላይ ፍራንክፈርት አየር ማረፊያ ጣቢያ ላይ ቦምብ አፈነዱ። ዕለተ ሞት ዋቢ ምንጮች መርስዔ ኀዘን ወልደ ቂርቆስ፤ ዕለታዊ የታሪክ ድርጊት - “የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን የመጀመሪያው ፓትረያርክ (፲፱፻፶፩ ዓ/ም)

39122

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A5%E1%88%8B%E1%89%B3%20%E1%8A%A0%E1%8B%A8%E1%88%88%20%E1%8C%88%E1%89%A5%E1%88%AC

ብላታ አየለ ገብሬ

ብላታ አየለ ገብሬ (፲፰፻፹፯ ዓ/ም - ታኅሣሥ ፯ ቀን ፲፱፻፶፫ ዓ/ም) የውጭ ጉዳይ አደራዳሪ ()፤ የውጭ ዜጎች ልዩ ፍርድ-ቤት ሰብሳቢ፤ የፍርድ ሚኒስቴር፤ የንጉሠ ነገሥቱ መንግሥት እንደራሴ፤ የዘውድ አማካሪ ሆነው የሠሩ ሲሆን የታኅሣሥ ግርግር ጊዜ ከሌሎች መሳፍንት እና መኳንንት ጋር ተይዘው ተገድለዋል። ብላታ አየለ ከአማርኛ በስተቀር፤ ፈረንሳይኛ፤ እንግሊዝኛ፣ ጣልያንኛ እና አረብኛ ጠንቅቀው ያውቁ ነበር። ወላጆቻቸው የጎንደር ተወላጆች ሲሆኑ፣ አባታቸው አቶ ገብሬ አንዳርጋቸው፣ እናታቸው ደግሞ ወይዘሮ ደብሪቱ ቢሰውር ይባሉ ነበር። ብላታ አየለ የተወለዱት በሐረርጌጠቅላይ ግዛት፣ ጋራ-ሙለታ አውራጃ፣ ግራዋ የተባለ ሥፍራ ላይ እንደነበረና የተወለዱትም በ፲፰፻፹፯ ወይም ፲፰፻፹፰ ዓመተ ምሕረት እንደነበር ተዘግቧል። መሠረተ ትምሕርታቸውንም የተከታተሉት እዚያው ሐረር ውስጥ በሚሲይናውያን ትምህርት ቤት ነበር። ከጠላት ወረራ በፊት አበራ ጀምበሬ እና ሺፈራው በቀለ (፲፱፻፺፭ ዓ/ም) ባዘጋጁት አጭር የሕይወት ታሪክ ላይ እንደተዘገበው፣ ብላታ አየለ በሐረሩ የካቶሊክ ሚሲይናውያን ትምህርት ቤት ሳሉ በድሬዳዋ ፖስታ ቤት ተቀጥረው ለስድስት ዓመታት እንዳገለገሉና በ፲፱፻፲ ዓ/ም ከወይዘሮ ማርታ ንዋይ ጋር እንደተጋቡ እንረዳለን። ወዲያውም ወደ ድሬዳዋ የጉምሩክ መሥሪያ ቤት ሹም ሆነው ከተዘዋወሩ በኋላ የመሥሪያ ቤቱ ሥራ አስኪያጅነትን ተሹመው እስከ ፲፱፻፳ ዓ/ም አገለገሉ። በ፲፱፻፳ ዓ/ም፣ በወቅቱ የአዲስ አበባ ጉምሩክ ኃላፊ የነበሩት አቶ ገብረ እግዚአብሔር ፍራንስዋ ወደ አውሮፓ በመላካቸው አየለ ገብሬ በጊዜያዊ አስተዳዳሪነት ተሹመው ወደ ርዕሰ-ከተማዋ አመሩ። አቶ ገብረ እግዚአብሔርም የሐረሩ ሚሲዮን ምሩቅ ሲሆኑ፤ ከዚሁ ከአውሮፓ ጉዟቸው ሲመለሱ ነጋድራስ (በኋላ ራስ ቢትወደድ) መኮንን እንዳልካቸውን ተክተው ጊዜያዊ የንግድ ሚኒስትር ሆነው ተሹመው ሳሉ በሙስና ተከሰው የገንዘብ እና የሦስት ዓመት እሥራት ተቀጥተዋል። ብላታ አየለ ገብሬ ግን ለአንድ ዓመት በአዲስ አበባ የጉምሩክ ኃላፊነት ከሠሩ በኋላ በመጋቢት ወር ፲፱፻፳፩ ዓ/ም በከንቲባ ነሲቡ ዘአማኔል ሥር የአዲስ አበባ ከተማ ማዘጋጃ ቤት ሥራ አስኪያጅ ሆነው ለሦስት ዓመታት ሠርተዋል። በ፲፱፻፳፬ ዓ/ም የውጭ ዜጎች ልዩ ፍርድ-ቤት ሰብሳቢ ሆነው ተሾሙ። ይህ ፍርድ ቤት በኢትዮጵያውያን እና በውጭ ዜጎች መኻል ብቻ በሚከሰቱ ወንጀሎችና ቅራኔዎች ላይ ፍትህ ለመስጠት የተመሠረተ ልዩ ፍርድ ቤት ሲሆን ከዳኞቹ መኻል የውጭ ዜጋውን ቆንስላ ወይም ሌጋሲዮን የወከለ የአገሩ ዜጋ አብሮ ይመደብበት ነበር። ጉዳዩ የሚመለከታቸው፤ ከሳሽም ተከሳሽም የውጭ ዜጎች የሆኑ እንደሆነ ግን በፍርድ የሚቀመጡት ዳኞች ሙሉ በሙሉ የአገራቸው ወኪሎች ሲሆኑ የፍትሁም መሠረት በአገራቸው ሕግ እንጂ የኢትዮጵያን ሕግ አይመለከትም ነበር። በኢጣልያ ወረራ ዘመናት ግፈኛው የፋሺስት ኢጣልያ መንግሥት ኢትዮጵያን እንደወረረ ብላታ አየለ ገብሬ ታማኝነታቸውን ለዚሁ ወራሪ ኃይል መስክረው ከገቡለት የመጀመሪያዎቹ ኢትዮጵያውያን አንዱ ነበሩ። ከጣሊያኖቹም ጋር በመተባበር የፍርድ ሥራውን በማቀነባበር የሠሩ ሲሆን የካቲት ፲፪ ቀን ፲፱፻፳፱ ዓ/ም በግራዚያኒ ላይ የደረሰውን የቦምብ አደጋ ተከትሎ፣ ጥፋተኛ የተባሉትን ኢትዮጵያውያን በማደን ተባብረዋል። ከዚህም አልፎ፤ በማንኛውም አገር-ወዳድ እና የታሪኩን ዘገባ በተረዳ ኢትዮጵያዊ የበለጠ ዘላቂ ቁስልን ያሳደረው ድርጊታቸው በሰማዕቱ አቡነ ጴጥሮስ ላይ የሞት ፍርድ ቅጣት የመሐል ዳኛው ኢጣሊያዊው ኮንቴ ዴላ ፓርቶ ጋር ግራና ቀኝ ከተቀመጡት ሁለት የኢትዮጵያ ተወላጆች አንደኛው መሆናቸው ነው። የግራ ዳኛውን ወንበር የያዙት ሁለተኛው የኢትዮጵያ ተወላጅ እና የክፍሌ ወዳጆ አባት የነበሩት ነጋድራስ ወዳጆ ዓሊ ናቸው። ይህም ሆኖ ብላታ አየለ በኢጣልያ ሹማምንቶች ግንዛቤ ታማኝነታቸው ጥርጣሬ ውስጥ በመግባቱ እስከ፲፱፻፴፩ ዓ/ም ድረስ አዚናራ ደሴት በእሥራት ቆይተው ተመልሰዋል። በእሥር ቤቱ ውስጥ በተካሄደው ምርመራ ብላታ አየለ ለኢጣልያ አስተዳደር ታማኝነታቸውን ያስመሰከሩና በወገኖቻቸው ላይ በተደረጉ እርምጃዎች የተባበሩ እንጂ በእሥራት መቀጣት እንደሌለባቸው የተረጋገጠ ሲሆን፤ በዚሁ ዓይነት የተመሰከረላቸውን ሌሎችንም ኢትዮጵያውያን መኳንንትን ጣሊያኖቹ በአስቸኳይ ወደአገራቸው እንዲመልሷቸው ያበረታታቸው ጉዳይ ደግሞ ሰኔ ፮ ቀን ፲፱፻፴ ዓ/ም ዘርዓይ ድረስ የተባለው የእሥረኞቹ አስተርጓሚ የነበረ ኤርትራዊ በብዙ የሮማ ዜጎች ላይ ያደረሰው ጉዳት ነው። ከድል በኋላ እስከ ታኅሣሥ ግርግር ቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ በድል አድራጊነት ሚያዝያ ፳፯ ቀን ፲፻፴፫ ዓ/ም አዲስ አበባ ከገቡ በኋላ፤ ብላታ አየለ ለጣሊያኖች በማደራቸውና ወገኖቻቸውን በመክዳት ስላደረሱባቸው ጉዳት በመቀጣት ፋንታ፣ ግንቦት ፫ ቀን ፲፱፻፴፫ ዓ/ም የፍርድ ሚኒስትር ሆነው ተሾሙ። ብላታ አየለ ገብሬ በሎንዶን የኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት መንግሥት አምሥተኛው ዋና መላክተኛ ሆነው ከመስከረም ፯ ቀን ፲፱፻፴፭ ዓ/ም ጀምሮ የኤርትራው ተወላጅ ብላታ ኤፍሬም ተወልደ መድኅን እስከተኳቸው ጥቅምት ፳፱ ቀን ፲፱፻፴፰ ዓ/ም ድረስ አገልግለው ወደኢትዮጵያ ሲመለሱ በሐረርጌ ጠቅላይ ግዛት ምክትል ገዥነት፤ የጠቅላይ ግዛቱም ገዥ እንደራሴ ሆነው እስከ ፲፱፻፵፯ ዓ/ም ሠርተዋል። ከዚህ ሥራ በኋላ ለሁለተኛ ጊዜ ያመሩት ወደ ፍርድ ሚኒስትርነት ሲሆን እስከ ፲፱፻፵፱ ዓ/ም ድረስ በቆዩበት ወቅት በነጋሪት ጋዜጣ ቁ ፩/፲፱፻፶፪ በተለይ የወጣውን “የኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት መንግሥት የፍትሐ ብሔር ሕግ” ቅንብር መርተዋል። ከፍርድ ሚኒስትርነት ክቡር ራስ ቢትወደድ መኰንን እንዳልካቸው ሊቀ መንበርነት በሚመራው የሕግ መወሰኛ ምክር ቤት በአባልነት ተዘዋውረው በዘውድ አማካሪነትም ሲሠሩ እስከ ፲፱፻፶፫ ዓ/ም ቆዩ። የሕይወት ፍጻሜ በወንድማማቾቹ ጄነራል መንግሥቱ እና ገርማሜ ንዋይ የተጠነሰሰው የመፈንቅለ መንግሥት ሙከራ ማክሰኞ ታኅሣሥ ፬ ቀን ሲጀመር በገነተ ልዑል ቤተ መንግሥት ከታሠሩት ለትላልቅ መሳፍንት፣ መኳንንቶችና ዋና ሚኒስቴሮች መኻል አንዱ ብላታ አየለ ገብሬ ነበሩ። ዓርብ ታኅሣሥ ፯ ቀን የሙከራው ኃይል እየተዳከመ በአንጻሩ ደግሞ ተቃዋሚዎቻቸው እያደር እየጎለመሱ መሄዳቸውን የተገነዘቡት ሽብርተኞች በቁጥጥራቸው ላይ የነበሩትን ሃያ መሳፍንት፣ መኳንንት፣ ሚኒስትሮችንና መኮንኖችን ወደ አረንጓዴ ሳሎን ካዛወሩ በኋላ ከተያዙት ሃያ ሰዎች ውስጥ ከተረሸኑት አሥራ-አምስት መኳንንትና ባለ-ሥልጣናት መኻል ብላታ አየለ ገብሬ አንዱ ነበሩ። ዋቢ ምንጭች ታዴዎስ ታንቱ (ዶክቶር)፤ “አውደ ታሪክ” ፍትህ ቅፅ ፭ ቁጥር ፻፹፬ (ሚያዝያ ፲፪ ቀን ፳፻፬ ዓ/ም) ከበደ ተሰማ (ደጃዝማች)፤ “የታሪክ ማስታወሻ” ፤ (፲፱፻፷፪ ዓ/ም) ደምስ ወልደ ዐማኑኤል (ደጃዝማች) ፤ 'ሕገ መንግሥትና ምክር ቤት'፤ኹለተኛ መጽሐፍ ፥ አዲስ አበባ፥ ጥቅምት፡፲፱፻፶፩ ዓ/ም የኢትዮጵያ ካቢኔ አባላት

46954

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B3%E1%8A%95%E1%8C%8B%E1%8A%95%E1%8B%AA%E1%8A%AB%20%E1%88%80%E1%8B%AD%E1%89%85

ታንጋንዪካ ሀይቅ

ታንጋንዪካ ሀይቅ በዛምቢያ፣ ኮንጎ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ፣ ቡሩንዲና ታንዛኒያ መካከል የሚገኝ ትልቅ ሐይቅ ነው። ኮንጎ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ

21598

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%88%20%E1%8D%8D%E1%88%AD%E1%8B%B5%20%E1%88%9B%E1%88%B0%E1%88%AD%20%E1%89%A0%E1%8D%88%E1%8C%A3%E1%88%AA%20%E1%88%9B%E1%88%9B%E1%88%A8%E1%88%AD

ያለ ፍርድ ማሰር በፈጣሪ ማማረር

ያለ ፍርድ ማሰር በፈጣሪ ማማረር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያለ ፍርድ ማሰር በፈጣሪ ማማረር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21582

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%88%20%E1%8B%88%E1%8C%89%20%E1%8A%A0%E1%88%85%E1%8B%AE%E1%89%BD%20%E1%89%B0%E1%8B%8B%E1%8C%89

ያለ ወጉ አህዮች ተዋጉ

ያለ ወጉ አህዮች ተዋጉ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያለ ወጉ አህዮች ተዋጉ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

52327

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%B3%E1%8D%BB%E1%8D%B2%E1%8D%AC%20%E1%8B%A8%E1%88%A9%E1%88%B6-%E1%8B%A9%E1%8A%AD%E1%88%AC%E1%8A%95%20%E1%89%80%E1%8B%8D%E1%88%B5

፳፻፲፬ የሩሶ-ዩክሬን ቀውስ

እ.ኤ.አ. እ.ኤ.አ. የካቲት 24 ቀን 2022 ሩሲያ ከ2014 ጀምሮ በመካሄድ ላይ ያለውን የሩሶ - የዩክሬን ጦርነት ትልቅ መባባስ ምልክት በሆነው በደቡብ ምዕራብ በኩል በደቡብ ምዕራብ ጎረቤት በሆነው በዩክሬን ላይ መጠነ ሰፊ ወረራ ከፈተች። እ.ኤ.አ. ከ2021 መጀመሪያ ጀምሮ በተራዘመ የራሺያ ወታደራዊ ግንባታ እና ሩሲያ ዩክሬን ከአሜሪካ ጋር የአውሮፓ መንግስታት ጥምረት የሆነውን ኔቶን እንዳትቀላቀል በህጋዊ መንገድ እንድትከለክል ጠይቃለች። እና ካናዳ. ወረራ ከመደረጉ ጥቂት ቀናት ቀደም ብሎ ሩሲያ የዶኔትስክ ህዝቦች ሪፐብሊክ እና የሉሃንስክ ህዝቦች ሪፐብሊክን ሁለት እራሳቸውን የሚጠሩ የዩክሬን ግዛቶች እውቅና ሰጥተው ነበር፣ በመቀጠልም የሩሲያ ጦር ሃይሎች በምስራቅ ዩክሬን ዶንባስ አካባቢ ወረራ ፈጸሙ። በየካቲት 24 ቀን 03:00 (06:00 የሞስኮ ሰዓት) ፣ የሩሲያ ፕሬዝዳንት ቭላድሚር ፑቲን በምስራቅ ዩክሬን ወታደራዊ ዘመቻ እንዳደረጉ አስታውቀዋል ። ከደቂቃዎች በኋላ የሚሳኤል ጥቃቱ በሰሜን ዋና ከተማ ኪየቭን ጨምሮ በመላው ዩክሬን በሚገኙ ቦታዎች ተጀመረ። የዩክሬን የድንበር አገልግሎት ከሩሲያ እና ከቤላሩስ ጋር ያለው የድንበር ጣቢያዎች ጥቃት እንደደረሰባቸው ገልጿል።ከሁለት ሰአት በኋላ 05፡00 አካባቢ የሩሲያ የምድር ጦር ኃይሎች ወደ አገሪቱ ገቡ። የዩክሬን ፕሬዝዳንት ቮሎዲሚር ዘለንስኪ የማርሻል ህግን በማውጣት ከሩሲያ ጋር ያላቸውን ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት በማቋረጥ እና አጠቃላይ ንቅናቄን በማወጅ ምላሽ ሰጥተዋል። ወረራው በሩሲያ ላይ የተጣለውን ማዕቀብ ጨምሮ አለም አቀፍ ውግዘት ደርሶበታል ፣በሩሲያ ፀረ-ጦርነት ሰልፎች በጅምላ ታስረዋል። የድህረ-ሶቪየት አውድ እና የብርቱካን አብዮት። እ.ኤ.አ. በ 1991 የሶቪየት ህብረት መፍረስን ተከትሎ ዩክሬን እና ሩሲያ የቅርብ ግንኙነታቸውን ቀጥለዋል። እ.ኤ.አ. በ 1994 ዩክሬን የኒውክሌር ጦር መሳሪያዋን ለመተው ተስማምታለች እና ሩሲያ ፣ ዩናይትድ ኪንግደም እና ዩናይትድ ስቴትስ በዩክሬን የግዛት አንድነት ወይም የፖለቲካ ነፃነት ላይ ዛቻ ወይም የኃይል አጠቃቀም ላይ ማረጋገጫ እንዲሰጡ የቡዳፔስት የደህንነት ማረጋገጫ ስምምነትን ፈረመች ። . ከአምስት ዓመታት በኋላ ሩሲያ የአውሮፓ ደኅንነት ቻርተር ፈራሚዎች አንዷ ነበረች፣ በዚያም “እያንዳንዱ ተሳታፊ መንግሥት በዝግመተ ለውጥ ወቅት የሕብረት ስምምነቶችን ጨምሮ የፀጥታ ሥምምነቶችን የመምረጥ ወይም የመለወጥ ነፃነት የማግኘት ተፈጥሯዊ መብትን በድጋሚ አረጋግጣለች። . እ.ኤ.አ. በ 2004 የወቅቱ ጠቅላይ ሚኒስትር ቪክቶር ያኑኮቪች በዩክሬን ጠቅላይ ፍርድ ቤት ውሳኔ መሠረት በተካሄደው ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ አሸናፊ ተባለ። ውጤቱም የተቃዋሚውን እጩ ቪክቶር ዩሽቼንኮ በመደገፍ ሕዝባዊ ተቃውሞ አስነሳ። ውጤቱን ተቃወመ። በአብዮቱ አስጨናቂ ወራት እጩ ዩሽቼንኮ በድንገት በጠና ታመመ፣ እና ብዙም ሳይቆይ በብዙ ገለልተኛ የሀኪሞች ቡድን በ ዲዮክሲን መመረዙ ታወቀ። ዩሽቼንኮ በመመረዙ ውስጥ የሩሲያን ተሳትፎ አጥብቆ ጠረጠረ። ይህ ሁሉ ውሎ አድሮ ቪክቶር ዩሽቼንኮ እና ዩሊያ ቲሞሼንኮ ወደ ስልጣን በማምጣት ያኑኮቪች በተቃዋሚነት እንዲመሩ በማድረግ ሰላማዊው የብርቱካን አብዮት አስከትሏል። እ.ኤ.አ. በ 2008 የሩሲያ ፕሬዝዳንት ቭላድሚር ፑቲን ዩክሬን ወደ ኔቶ ልትገባ የምትችልበትን ሁኔታ ተቃውመዋል። እ.ኤ.አ. በ 2009 የሮማኒያ ተንታኝ ኢሊያን ቺፉ እና ተባባሪዎቹ ዩክሬንን በተመለከተ ሩሲያ የተሻሻለውን የብሬዥኔቭ አስተምህሮ በመከተል የዩክሬን ሉዓላዊነት ከዋርሶ ስምምነት አባል ሀገራት የበለጠ መሆን እንደሌለበት የሚገልጽ አስተያየት ሰጥተዋል። እ.ኤ.አ. በ 1980 ዎቹ መጨረሻ እና በ 1990 ዎቹ መጀመሪያ ላይ የሶቪዬት ተፅእኖ ሉል ከመውደቁ በፊት ። የዩክሬን አብዮት እና ጦርነት የዩክሬን መንግስት የአውሮፓ ህብረት–የዩክሬን ማህበር ስምምነትን ለማቋረጥ ባደረገው ውሳኔ፣ ይልቁንም ከሩሲያ እና ከኢዩራሺያን ኢኮኖሚ ህብረት ጋር ያለውን ግንኙነት በመምረጥ የዩክሬን መንግስት በወሰደው ውሳኔ ላይ የዩሮማይዳን ተቃውሞ በ2013 ተጀመረ። ከሳምንታት የተቃውሞ ሰልፎች በኋላ፣ ያኑኮቪች እና የዩክሬን ፓርላማ ተቃዋሚ መሪዎች እ.ኤ.አ. በማግስቱ ያኑኮቪች የፕሬዚዳንትነት ሥልጣናቸውን የነጠቀውን የክስ መቃወሚያ ድምፅ አስቀድሞ ከኪየቭ ሸሸ። የዩክሬን ሩሲያኛ ተናጋሪ ምስራቃዊ ክልሎች መሪዎች ለያኑኮቪች ታማኝነታቸውን እንደሚቀጥሉ በማወጅ እ.ኤ.አ. በ 2014 በዩክሬን የሩስያ ፕሮ-ሩሲያ አለመረጋጋትን አስከትሏል ። ብጥብጡ የተከተለው በመጋቢት 2014 ክራይሚያን በሩስያ መግዛቱ እና በዶንባስ ጦርነት በኤፕሪል 2014 የጀመረው በሩሲያ የሚደገፉ የዲኔትስክ ​​እና የሉሃንስክ ህዝቦች ሪፐብሊኮች ኳሲ ግዛቶች ሲፈጠሩ ነው። እ.ኤ.አ. ሴፕቴምበር 14 ቀን 2020 የዩክሬን ፕሬዝዳንት ቮሎዲሚር ዘለንስኪ የዩክሬንን አዲሱን ብሔራዊ ደህንነት ስትራቴጂ አፀደቁ ፣ “ይህም ከኔቶ ጋር በናቶ ውስጥ አባልነት የመሆን ዓላማ ያለው ልዩ አጋርነት እንዲኖር ያስችላል። ማርች 24 ቀን 2021 "በጊዜያዊነት የተያዘው የክራይሚያ ሪፐብሊክ ሪፐብሊክ ግዛት እና የሴቫስቶፖል ከተማን የማስወገድ ስትራቴጂ እና መልሶ የማቋቋም ስትራቴጂ" ቁጥር 117/2021 በማፅደቅ የተፈረመውን ድንጋጌ ተፈራርሟል። እ.ኤ.አ. በጁላይ 2021 ፑቲን ስለ ሩሲያውያን እና ዩክሬናውያን ታሪካዊ አንድነት በሚል ርዕስ አንድ ድርሰት አሳትሟል ፣ በዚህ ውስጥ ሩሲያውያን እና ዩክሬናውያን “አንድ ህዝብ” ናቸው የሚለውን አመለካከት በድጋሚ አረጋግጠዋል ። አሜሪካዊው የታሪክ ምሁር ቲሞቲ ስናይደር የፑቲንን ሃሳቦች ኢምፔሪያሊዝም ብለው ገልፀውታል። እንግሊዛዊው ጋዜጠኛ ኤድዋርድ ሉካስ እንደ ታሪካዊ ክለሳ ገልፆታል። ሌሎች ታዛቢዎች የሩስያ አመራር ስለ ዘመናዊው ዩክሬን እና ስለ ታሪኩ የተዛባ አመለካከት እንዳላቸው ገልጸዋል. ሩሲያ የዩክሬን ወደ ኔቶ መግባት እና በአጠቃላይ የኔቶ መስፋፋት የብሄራዊ ደኅንነቷን አደጋ ላይ ይጥላል ስትል ተናግራለች። በተራው፣ ዩክሬን እና ሌሎች ሩሲያ አጎራባች የአውሮፓ ሀገራት ፑቲንን የሩስያን ኢምንትነት ሞክረዋል እና ጠበኛ ወታደራዊ ፖሊሲዎችን ይከተላሉ ሲሉ ከሰዋል። የሩሲያ ወታደራዊ ግንባታ ግጭቱ በመጀመሪያ ከመጋቢት እስከ ኤፕሪል 2021 እና ከጥቅምት 2021 እስከ የካቲት 2022 በከፍተኛ ወታደራዊ ግንባታ የጀመረ ሲሆን በሁለተኛው ወታደራዊ ግንባታ ወቅት ሩሲያ ለአሜሪካ እና ኔቶ ጥያቄዎችን በማንሳት የጥያቄዎችን የያዙ ሁለት ረቂቅ ስምምነቶችን አራግፋለች። “የደህንነት ዋስትና” ብሎ የሚጠራውን ዩክሬን ከናቶ ጋር እንደማትቀላቀል የገባችውን ሕጋዊ አስገዳጅ ቃል ኪዳን እንዲሁም በምስራቅ አውሮፓ የሚገኙትን የኔቶ ወታደሮች እና ወታደራዊ ሃርድዌር መቀነስን ጨምሮ፣ እና ኔቶ በጣት ጣቱ ከቀጠለ ያልተገለጸ ወታደራዊ ምላሽን አስፈራርቷል። ጠበኛ መስመር". የመጀመሪያው የሩሲያ ወታደራዊ ግንባታ እ.ኤ.አ. ይህ የተገለጸው የዩክሬን መንግሥት በዚያ ወር መጀመሪያ ላይ የሩስያ ደጋፊ በሆኑት የዩክሬን ተቃዋሚ ፖለቲከኛ እና ባለሀብት ቪክቶር ሜድቬድቹክ ላይ ከቭላድሚር ፑቲን ጋር የጠበቀ ግኑኝነት ያላቸው ሰዎች ላይ የወሰደውን እርምጃ ተከትሎ ነው። እ.ኤ.አ. ማርች 3፣ 2021፣ ሱስፒል እንዳሉት፣ እራሱን የዶኔትስክ ህዝብ ሪፐብሊክ ብሎ ከሚጠራው ተገንጣዮች በዩክሬን ወታደራዊ ቦታዎች ላይ “ቅድመ መከላከል እሳት” ለመጠቀም ፍቃድ እንደተሰጣቸው ዘግበዋል። በማርች 16፣ በሱሚ የሚገኘው የ የድንበር ጠባቂ ሚል አየ። ከሩሲያ የሚበር ማይ-8 ሄሊኮፕተር በግምት 50 ሜትሮች (160 ጫማ) ወደ ዩክሬን ግዛት በመግባት ወደ ሩሲያ አየር ክልል ከመመለሱ በፊት። ኖቮዬ ቭሬሚያ የተሰኘው የዩክሬን መጽሔት እንደገለጸው ከአሥር ቀናት በኋላ የሩስያ ወታደሮች በዶንባስ በምትገኘው ሹሚ መንደር አቅራቢያ በሚገኙ የዩክሬን ቦታዎች ላይ ሞርታር በመተኮስ አራት የዩክሬን አገልጋዮችን ገድለዋል። ኤፕሪል 1 ቀን ሩሲያ በዶንባስ የተኩስ አቁም ለማደስ ፈቃደኛ አልሆነችም። ከማርች 16 ጀምሮ ኔቶ ተከታታይ ወታደራዊ ልምምዶችን ተከላካይ አውሮፓ 2021 ጀምሯል። ከ27 ብሔሮች የተውጣጡ 28,000 ወታደሮችን ያሳትፋል። ሩሲያ ኔቶ መከላከያ አውሮፓን 2021 በመያዙ ነቀፋ ሰንዝራለች፣ እናም ለኔቶ ወታደራዊ እንቅስቃሴ ምላሽ ለመስጠት ወታደሮቿን ወደ ምዕራባዊ ድንበሯ አሰማርታለች። የሥምምነቱ ሥራ ሩሲያ በሚያዝያ ወር አጋማሽ ላይ በሩሶ-ዩክሬን ድንበር ላይ ከፍተኛ የሆነ ወታደር እንዲፈጠር አድርጓል። በዩክሬን የተገመተው ግምት በ 40,000 የሩስያ ጦርነቶች ወደ ክራይሚያ እና በሩሶ-ዩክሬን ድንበር ምስራቃዊ ክፍል ላይ ተሰማርቷል. የጀርመን መንግስት ቡድኑን ማሰማራቱን ቀስቃሽ ነው ሲል አውግዟል። እ.ኤ.አ. ማርች 30 ፣ የዩክሬን ጦር ኃይሎች ዋና አዛዥ ኮሎኔል ጄኔራል ሩስላን ክሆምቻክ ለዛፓድ 2021 መልመጃ [] በዩክሬን ዳርቻ ላይ በሩሲያ ጦር ኃይሎች ወታደራዊ መገንባቱን የሚጠቁሙ የስለላ ሪፖርቶችን ገልጿል። 28 የሩስያ ሻለቃ ታክቲክ ቡድኖች በሩሶ-ዩክሬን ድንበር ላይ በዋናነት በክራይሚያ፣ ሮስቶቭ፣ ብራያንስክ እና ቮሮኔዝ ይገኛሉ። 60,700 የሩስያ ወታደሮች በክራይሚያ እና ዶንባስ ሰፍረዋል ተብሎ ይገመታል፣ 2,000 ወታደራዊ አማካሪዎችና አስተማሪዎች በምስራቅ ዩክሬን ይገኛሉ። ኮምቻክ እንደሚለው፣ ወደ 53 ሻለቃ ታክቲክ ቡድኖች ያድጋል ተብሎ የሚጠበቀው ግንባታ ለዩክሬን ወታደራዊ ደህንነት “አደጋ” ፈጥሯል። የቭላድሚር ፑቲን ቃል አቀባይ ዲሚትሪ ፔስኮቭ የዩክሬን መግለጫዎች አልተስማሙም, ወታደራዊ እንቅስቃሴዎች ለጎረቤት ሀገሮች ምንም አይጨነቁም. ይልቁንም ውሳኔዎቹ የተወሰዱት በ‹‹ብሔራዊ ደኅንነት›› ጉዳዮች ላይ ነው። በመጋቢት መጨረሻ እና በኤፕሪል መጀመሪያ መካከል ከፍተኛ መጠን ያለው የጦር መሳሪያ እና መሳሪያዎች ከተለያዩ የሩሲያ ክልሎች እስከ ሳይቤሪያ ድረስ ወደ ሩሲያ-ዩክሬን ድንበር እና ወደ ክራይሚያ ተጓጉዘዋል። እንደ የሩሲያ ፕሮ-የቴሌግራም ቻናል ያሉ ኦፊሴላዊ ያልሆኑ የሩሲያ ምንጮች። ወታደራዊ ታዛቢ, የሩሲያ -52 እና ሚል ሚ-28 ጥቃት ሄሊኮፕተሮች ቡድን በረራ የሚያሳይ ቪዲዮ አሳተመ. በረራው የተካሄደው በሩሶ-ዩክሬን ድንበር ላይ ነው ተብሏል። የቀጠለው ብጥብጥ እና መባባስ የዩሲያን እና ፕሮ-ክሬምሊን ሚዲያ ሚያዝያ 3 ላይ የዩክሬን ሰው አልባ አውሮፕላን ጥቃት በሩስያ በተያዘው የዶንባስ ክፍል የሕፃን ሞት ምክንያት በማድረግ ክስ አቅርበዋል። ይሁን እንጂ ስለ ድርጊቱ ምንም ተጨማሪ ዝርዝር ነገር አልተሰጠም። ዩክሬይንን ከአውሮፓ ምክር ቤት ለማግለል ሀሳብ ሲያቀርቡ የዩክሬን መሪዎች "ለሞት ተጠያቂ መሆን አለባቸው" ብለው ያምናል , የሩሲያ ግዛት ዱማ ተናጋሪ.በኤፕሪል 5, የዩክሬን የጋራ ቁጥጥር እና ማስተባበሪያ ማእከል () ተወካዮች ) ውንጀላውን ለማጭበርበር ሩሲያውያንን የሚደግፉ ዓላማዎችን በሚመለከት በዩክሬን ለሚገኘው የ ልዩ ክትትል ተልዕኮ ማስታወሻ ልኳል። በማግስቱ ተልእኮው በሩስያ በተያዘው ዶንባስ የአንድ ልጅ መሞቱን አረጋግጦ፣ ነገር ግን በ"ዩክሬን ሰው አልባ አውሮፕላን ጥቃት" እና በልጁ ሞት መካከል ግንኙነት መፍጠር አልቻለም። ኤፕሪል 6 ላይ በዶኔትስክ ውስጥ በኔቭልስኬ ከተማ አቅራቢያ በዩክሬን ቦታዎች ላይ በተፈጸመ ተኩሶ አንድ የዩክሬን አገልጋይ ተገደለ። ሌላ ወታደር ስቴፕን አቅራቢያ ባልታወቀ ፈንጂ ተገድሏል። በጥቃቱ ምክንያት በደቡብ ዶንባስ በቫሲሊቭካ እና ክሩታ ባልካ መንደሮች መካከል ባለው "ግራጫ-ዞን" ውስጥ የሚገኘው የውሃ ማስተላለፊያ ጣቢያ ኃይል በመሟጠጡ ከ50 በላይ ሰፈሮች ላይ የውሃ አቅርቦት እንዲቋረጥ አድርጓል። እ.ኤ.አ. በ 2014 ክሬሚያ ከተቀላቀለ በኋላ ብዙም ሳይቆይ ዩክሬን 85 በመቶውን የክራይሚያን ውሃ የሚያቀርበውን የሰሜን ክራይሚያ ካናልን ፍሰት ዘጋች። በመቀጠልም የክራይሚያ የውሃ ማጠራቀሚያዎች ተሟጠዋል እና የውሃ እጥረት ተከስቷል, ውሃ በቀን ከሶስት እስከ አምስት ሰአታት በ 2021 ብቻ እንደሚገኝ ይነገራል. ኒው ዮርክ ታይምስ ከፍተኛ የአሜሪካ ባለስልጣናትን ጠቅሶ የክራይሚያ የውሃ አቅርቦትን ማረጋገጥ በሩሲያ ሊገባ ይችላል የሚል ዓላማ ሊሆን እንደሚችል ተናግረዋል. . ሩሲያ በካስፒያን ባህር እና በጥቁር ባህር መካከል መርከቦችን አስተላልፋለች። ዝውውሩ በርካታ የማረፊያ ጀልባዎችን ​​እና የጦር ጀልባዎችን ​​አሳትፏል። ኢንተርፋክስ በኤፕሪል 8 እንደዘገበው የካስፒያን ፍሎቲላ መርከቦች እና መርከቦች ከጥቁር ባህር መርከቦች ጋር በመተባበር የመጨረሻውን የባህር ኃይል ልምምድ እንደሚያልፉ ዘግቧል ። በኤፕሪል 10, ዩክሬን የቪየና ሰነድ አንቀጽ 16 ን በመጥራት በአውሮፓ የደህንነት እና ትብብር ድርጅት () ውስጥ በሩሲያ-ዩክሬን ድንበር አቅራቢያ ባሉ ክልሎች እና በሩሲያ-የተያዘው ክሬሚያ ውስጥ በሩሲያ ወታደሮች መጨናነቅ ላይ ስብሰባ አነሳች ። የዩክሬን ተነሳሽነት በተለያዩ ሀገራት የተደገፈ ቢሆንም የሩስያ ልዑካን ቡድን በስብሰባው ላይ ሳይገኝ ቀርቶ ማብራሪያ ለመስጠት ፈቃደኛ አልሆነም። በኤፕሪል 13፣ የዩክሬን ቆንስላ ኦሌክሳንደር ሶሶኒዩክ ከአንድ የሩስያ ዜጋ ጋር በተደረገ ስብሰባ "ሚስጥራዊ መረጃ እየተቀበለ" እያለ በሴንት ፒተርስበርግ በፌደራል የደህንነት አገልግሎት () ተይዟል። ሶሶኒዩክ በኋላ ከሩሲያ ተባረረ። በምላሹም በኪየቭ የሚገኘው የሩሲያ ኤምባሲ ከፍተኛ የሩሲያ ዲፕሎማት የሆኑት ኢቭሄን ቼርኒኮቭ በኤፕሪል 19 በዩክሬን ውስጥ ስብዕና የሌላቸው ተብለው ተፈርጀው በ 72 ሰዓታት ውስጥ አገሪቱን ለቀው ለመውጣት ተገደዋል። ኤፕሪል 14 ቀን በክራይሚያ በተካሄደው ስብሰባ ላይ የሩሲያ የፀጥታው ምክር ቤት ፀሐፊ ኒኮላይ ፓትሩሼቭ የዩክሬን ልዩ አገልግሎቶችን በባሕረ ገብ መሬት ላይ "የሽብር ጥቃቶችን እና ማበላሸት" ለማደራጀት ሲሞክሩ ከሰዋል። ከኤፕሪል 14 እስከ 15 ባለው ምሽት፣ ከከርች ስትሬት 40 ኪሎ ሜትር (25 ማይል) ርቀት ላይ በሚገኘው በአዞቭ ባህር ውስጥ በሶስት የዩክሬን ጂዩርዛ-ኤም-ክፍል መድፍ ጀልባዎች እና ከባህር ዳርቻ ጥበቃ ስድስት መርከቦች መካከል የባህር ኃይል ግጭት ተፈጠረ። የ ድንበር አገልግሎት. ክስተቱ በተከሰተበት ወቅት የዩክሬን የጦር ጀልባዎች ሲቪል መርከቦችን ሲያጅቡ ነበር። የዩክሬን መርከቦች ከኤፍኤስቢ መርከቦች የሚደርስባቸውን ቁጣ ለመከላከል በአየር ላይ የሚተላለፉ የጦር መሣሪያዎችን እንደሚጠቀሙ ማስፈራራታቸው ተዘግቧል። ክስተቱ ምንም ጉዳት ሳይደርስበት ተጠናቀቀ። በማግስቱ የዩክሬን የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር እንደዘገበው ሩሲያ በወታደራዊ ልምምዶች ሰበብ እስከ ጥቅምት ወር ድረስ የጥቁር ባህርን ክፍል ከጦር መርከቦች እና ከሌሎች ሀገራት መርከቦች መዘጋቷን አስታውቃለች። ሚኒስቴሩ ውሳኔውን በተባበሩት መንግስታት የባህር ህግ ኮንቬንሽን የተረጋገጠውን "የመርከብ ነፃነት መብትን የሚጻረር ነው" ሲል አውግዞታል። በኮንቬንሽኑ መሰረት ሩሲያ በአዞቭ ባህር ውስጥ "የአለም አቀፍ የባህር ዳርቻ ወደቦች የባህር መተላለፊያዎችን ማገድ" የለባትም. የፔንታጎን ፕሬስ ሴክሬታሪ የሆኑት ጆን ኪርቢ እንዳሉት፣ ሩሲያ ከ2014 የበለጠ ወታደሮችን በራሶ-ዩክሬን ድንበር አቅራቢያ አሰባሰበች። ሩሲያ ከኤፕሪል 20 እስከ 24 ቀን 2021 በክራይሚያ እና በጥቁር ባህር አንዳንድ አካባቢዎች በሚደረጉ በረራዎች ላይ ጊዜያዊ እገዳን መጣሏን ለአውሮፕላን አብራሪዎች በወጣው አለም አቀፍ ሪፖርት ላይ ተገልጿል። እ.ኤ.አ. ኤፕሪል 22 ቀን 2021 የሩሲያ የመከላከያ ሚኒስትር ሰርጌይ ሾይጉ ከ58ኛው እና 41ኛው ጦር ሰራዊት እና 7ኛ ፣ 76ኛ እና 98ኛ ጠባቂዎች አየር ወለድ ክፍል ወታደሮች ጋር ወታደራዊ ልምምድ መቋረጡን በደቡባዊው ግንቦት 1 ምርመራ ካደረጉ በኋላ ወደ ቋሚ ቦታቸው እንደሚመለሱ አስታውቀዋል። እና ምዕራባዊ ወታደራዊ አውራጃዎች. በፖጎኖቮ ማሰልጠኛ ተቋም ያሉ መሳሪያዎች ከቤላሩስ ጋር በሴፕቴምበር 2021 ለታቀደለት አመታዊ የውትድርና ልምምድ መቆየት ነበረባቸው። አዲስ ውጥረት (ጥቅምት 2021 - የካቲት 2022) እ.ኤ.አ. ጥቅምት 11 ቀን 2021 የሩሲያ የጸጥታው ምክር ቤት ምክትል ሊቀ መንበር ዲሚትሪ ሜድዴዴድ በ ውስጥ አንድ አሳዛኝ ነገር ፣ በዚህ ውሰጥ ዩክሬን የምዕራቡ ዓለም “ቫሳል” ነች እና ስለዚህ “ደካማ”፣ “አላዋ” እና “አስተማማኝ ቪኪ” በማለዳ የዩክሬን ባለስልጣናት ጋር ተወያይተዋል። ሜድዴዴዴ ሩሲያ ከዩክሬን ጋር በተያያዘ ምንም ማድረግ ከብባት እና ከሩሲያ ጋር ያለውን ግንኙነት ለማሻሻል ልባዊ ፍላጎት ያለው የዩክሬን መንግስት ወደ ስልጣን መላክ እንዲጠበቅ መጠበቅ አለበት ። አንቀፅ "በአንድነት ይሰራል" ከሩሲያ የወቅቱ የዩክሬን መንግስት እይታ ጋር። እ.ኤ.አ. በህዳር 2021 የሩሲያ መከላከያ ሚኒስቴር የአሜሪካ ምስራቹን ወደ ጥቁር ባህር ማሰማራቱን "ለክልላዊ ደህንነት እና የስልታዊ መረጋጋት ስጋት" ሲል ገልጿል። ሚኒስቴሩ በመግለጫው "በጥቁር ባህር ክልል አሜሪካ ከምታደርገው እንቅስቃሴ ጀርባ ያለው እውነተኛ ግብነትየ በደቡብ ምስራቅ ያለውን ግጭት በሃይል ለመፍታት ቢሞክር የትያትር ስራዎችን ማሰስ ነው" ሁለተኛው የሩሲያ ወታደራዊ ግንባታ የዩናይትድ ስቴትስ የመከላከያ ሚኒስቴር ከፍተኛ ባለስልጣናት ባለፈው ግንቦት 5 ቀን 2021 ሩሲያ ጥቂት ሺህ ወታደሮቿን ማስወጣቷ ከቀደምት ወታደራዊ ግንባታ በኋላ ነው። በርካታ የሩስያ ዩኒቶች ወደ ትውልድ ሰፈራቸው ቢመለሱም ተሸከርካሪዎች እና መሳሪያዎች አልተወሰዱም ይህም እንደገና ወደ ጦር ሰፈሩ ሊሰማራ ይችላል የሚል ስጋት ፈጥሯል።በግንቦት መጀመሪያ ላይ የዩናይትድ ስቴትስ የመከላከያ ሚኒስቴር ከፍተኛ ባለስልጣናት ከ 80,000 በላይ የሩሲያ ወታደሮች አሁንም በራሺ-ዩክሬን እንደሚቆዩ ገምተዋል ። ድንበር። እ.ኤ.አ. በኖቬምበር 2021 መጀመሪያ ላይ የሩሲያ ወታደራዊ ግንባታ ሪፖርት የአሜሪካ ባለስልጣናት ሩሲያ በዩክሬን ላይ ልትወረር እንደምትችል አውሮፓውያን አጋሮቿን እንዲያስጠነቅቁ ገፋፍቷቸዋል ፣ በርካታ ባለሙያዎች እና ተንታኞች ፑቲን ከምዕራቡ ዓለም ጋር ለቀጣይ ድርድር የበለጠ ጠንካራ እጃቸውን እንደሚፈልጉ ያምኑ ነበር። የዩክሬን ወታደራዊ መረጃ () እ.ኤ.አ. በኖቬምበር 2 ቁጥሩ ወደ 90,000 ከፍ ብሏል ይህም ከ 8 ኛ እና 20 ኛ ጥበቃ እና ከ 4 ኛ እና 6 ኛ የአየር እና የአየር መከላከያ ሰራዊት የተውጣጡ ሃይሎችን ያቀፈ ነው ። እ.ኤ.አ. ህዳር 13 የዩክሬን ፕሬዝዳንት ቮሎዲሚር ዘለንስኪ ሩሲያ እንደገና 100,000 ወታደሮችን በራሶ-ዩክሬን ድንበር አቅራቢያ እንዳሰባሰበ አስታውቋል ፣ ይህም በግምት 70,000 የአሜሪካ ግምገማ ከፍ ያለ ነው ። በተመሳሳይ ቀን ፣ በሩሲያ-1 ላይ በተደረገ ቃለ ምልልስ ፣ ፑቲን ምንም አይነት ዕድል አልተቀበለም ። ዩክሬን ላይ የሩሲያ ወረራ ፣ ሀሳቦቹን “አስደንጋጭ” በማለት በተመሳሳይ ጊዜ ኔቶ በጥቁር ባህር ላይ ያልታቀደ የባህር ኃይል ልምምዶችን አድርጓል ሲል ከሰዋል። ከ 8 ቀናት በኋላ የ ዋና አዛዥ የሩሲያ ወታደሮች ወደ 92,000 ቀርበዋል ሲሉ አስተያየት ሰጥተዋል. ቡዳኖቭ ሀገሪቱን ለማተራመስ በኪዬቭ በ -19 ክትባት ላይ በርካታ የተቃውሞ ሰልፎችን በማሴር ሩሲያን ከሰዋት። እ.ኤ.አ. በኖቬምበር መጨረሻ እና በታህሳስ መጀመሪያ 2021 መካከል፣ የሩስያ እና የዩክሬን ባለስልጣናት በዶንባስ ክልል አንዳቸው የሌላውን ግዙፍ ሰራዊት ክስ ሲነግዱ፣ የዩክሬን የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ዲሚትሮ ኩሌባ እ.ኤ.አ. “[ሩሲያ] ውድ ዋጋ ያስከፍላታል” ሲል የክሬምሊን ቃል አቀባይ ዲሚትሪ ፔስኮቭ ህዳር 21 ቀን ውንጀላውን “[ዋ] ሆን ተብሎ ተገርፏል” በማለት ውንጀላውን ጠርተው እንደነሱ አስተያየት ተናግሯል ። ዩክሬን በዶንባስ ላይ የጥቃት እርምጃዎችን አቅዳ ነበር። በታህሳስ 3 ቀን የዩክሬን የመከላከያ ሚኒስትር ኦሌክሲ ሬዝኒኮቭ በጃንዋሪ 2022 መጨረሻ ላይ ሩሲያ በቬርኮቭና ራዳ (የዩክሬን ብሔራዊ ፓርላማ) በተደረገው ስብሰባ ላይ "ትልቅ መስፋፋት" ሊኖር እንደሚችል ተናግሯል ። ሬዝኒኮቭ የሩስያ ወታደራዊ ግንባታ 94,300 ወታደሮችን እንደያዘ ገምቷል። እ.ኤ.አ. በታህሳስ 2021 መጀመሪያ ላይ ፣ በጄኔስ የተደረገ ትንታኔ የሩሲያ 41 ኛው ጦር (ዋና ዋና መስሪያ ቤት ኖሲቢርስክ) እና 1 ኛ የጥበቃ ታንክ ጦር (በተለምዶ በሞስኮ ዙሪያ የሚሰማራ) ዋና ዋና አካላት ወደ ምዕራብ እንዲቆሙ ተደርጓል ፣ ይህም የሩሲያ 20 ኛን ያጠናክራል ። 8 ኛ ጥበቃዎች ቀድሞውኑ ወደ ሩሲያ - ዩክሬን ድንበር ተጠግተው ነበር ። ቀደም ሲል እዚያ የተሰማሩትን የሩሲያ የባህር ኃይል እና የምድር ክፍሎች በማጠናከር ተጨማሪ የሩስያ ሃይሎች ወደ ክራይሚያ መዘዋወራቸው ተዘግቧል።የአሜሪካ የስለላ ባለስልጣናት ሩሲያ በጥር 2022 በዩክሬን ሊካሄድ በታቀደው ታላቅ ወታደራዊ ጥቃት ለመጭው እቅድ ማውጣቷን አስጠንቅቀዋል። እስክንድር-ኤም፣ በ2018 ተጀመረ። እ.ኤ.አ. ከጥር 2022 ጀምሮ ሩሲያ በኪዬቭ የሚገኘውን የኤምባሲ ሰራተኞቿን ቀስ በቀስ ማፈናቀል ጀመረች ። የመልቀቂያው ምክንያቶች ያልታወቁ እና ብዙ ግምቶች ተደርገዋል። በጥር ወር አጋማሽ ላይ በዩክሬን የመከላከያ ሚኒስቴር የተደረገ የስለላ ግምገማ ሩሲያ በራሶ-ዩክሬን ድንበር ላይ ወታደራዊ ግንባታን በማጠናቀቅ በመጨረሻው ደረጃ ላይ እንደምትገኝ ገምቷል ፣ በክልሉ 127,000 ወታደሮችን አከማችቷል። ከጦር ሠራዊቱ ውስጥ 106,000 ያህሉ የመሬት ሃይሎች ሲሆኑ የተቀሩት የባህር ሃይሎች እና የአየር ሃይሎች ናቸው። ከዚህም በተጨማሪ 35,000 ተጨማሪ በሩሲያ የሚደገፉ ተገንጣይ ሃይሎች እና ሌሎች 3,000 የሩስያ ጦር በአማፂያን ቁጥጥር ስር በነበሩት ምስራቅ ዩክሬን ውስጥ ነበሩ። ግምገማው ሩሲያ 36 የኢስካንደር የአጭር ርቀት ባለስቲክ ሚሳኤል () ሲስተሞች በድንበር አካባቢ እንዳሰማራች ተገምቷል፣ በርካቶችም በኪየቭ ርቀት ላይ ይገኛሉ። ግምገማው የተጠናከረ የሩሲያ የስለላ እንቅስቃሴም ዘግቧል። በጥር 20 በአትላንቲክ ካውንስል የተደረገ ትንታኔ ሩሲያ ተጨማሪ ወሳኝ የውጊያ አቅሞችን ወደ አከባቢው አሰማርታለች ሲል ደምድሟል። እ.ኤ.አ. በጥር 2022 መገባደጃ ላይ፣ ቀደም ሲል በታቀዱት የጋራ ወታደራዊ ልምምዶች እ.ኤ.አ. በየካቲት ወር ውስጥ ዋና ዋና የሩሲያ ወታደራዊ ክፍሎች ተዛውረው ወደ ቤላሩስ ተሰማርተዋል። ይኸውም የምስራቅ ወታደራዊ ዲስትሪክት ዋና መሥሪያ ቤት ከዲስትሪክቱ 5ኛ፣ 29ኛ፣ 35ኛ እና 36ኛ ጥምር ጦር ሠራዊት፣ 76ኛ ጠባቂዎች የአየር ጥቃት ክፍል፣ 98ኛ ጠባቂዎች አየር ወለድ ክፍል እና ከፓስፊክ መርከቦች 155ኛ የባህር ኃይል ጦር ከተውጣጡ ተዋጊዎች ጋር በመሆን ወደ ቤላሩስ ተሰማርቷል። ብርጌድ የዩክሬን እና የአሜሪካ ባለስልጣናት ሩሲያ ቤላሩስን እንደ መድረክ ለመጠቀም ሞክሯል ብለው ያምኑ ነበር። እ.ኤ.አ. የካቲት 8 ቀን ከባልቲክ መርከቦች ኮሮሌቭ ፣ ሚንስክ እና ካሊኒንግራድ የስድስት የሩሲያ ማረፊያ መርከቦች መርከቦች; እና ፒተር ሞርጉኖቭ፣ ጆርጂይ ፖቤዶኖሴቶች እና ኦሌኔጎርስኪ ጎርንያክ ከሰሜናዊው መርከቦች ወደ ጥቁር ባህር በመርከብ የባህር ኃይል ልምምዶች እንደነበሩ ተነግሯል። መርከቦቹ ከሁለት ቀናት በኋላ ሴባስቶፖል ደረሱ። በፌብሩዋሪ 10, ሩሲያ ሁለት ዋና ወታደራዊ ልምምዶችን አስታውቃለች. የመጀመሪያው በጥቁር ባህር ላይ የተደረገው የባህር ኃይል ልምምድ ሲሆን በዩክሬን ተቃውሞ ገጥሞት ሩሲያ በኬርች ስትሬት፣ በአዞቭ ባህር እና በጥቁር ባህር ላይ የባህር ኃይል መንገዶችን በመዝጋቷ ምክንያት; ሁለተኛው በቤላሩስ እና ሩሲያ መካከል 30,000 የሩስያ ወታደሮች እና ከሞላ ጎደል ሁሉንም የቤላሩስ ታጣቂ ሃይሎችን ያሳተፈ ከቤላሩስ እና ዩክሬን ድንበር አቅራቢያ በሚገኙ ክልሎች የተካሄደው የጋራ ወታደራዊ ልምምድ ነው። ለኋለኛው ምላሽ ዩክሬን 10,000 የዩክሬን ወታደሮችን ያሳተፈ የተለየ ወታደራዊ ልምምድ አድርጓል። ሁለቱም መልመጃዎች ለ 10 ቀናት ቀጠሮ ተይዘዋል. የብሔራዊ ደኅንነት አማካሪ የሆኑት ጃክ ሱሊቫን ያልተገለጸ መረጃን በመጥቀስ፣ በየካቲት 20 በቤጂንግ የ2022 የክረምት ኦሎምፒክ ከመጠናቀቁ በፊት ጥቃት በማንኛውም ጊዜ ሊጀመር እንደሚችል ተናግረዋል። በተናጥል ፣መገናኛ ብዙኃን በየካቲት 16 ቀን የመሬት ወረራ ሊጀመር የሚችልበት ቀን ሆኖ ለብዙ አጋሮች በተሰጠው የዩኤስ የስለላ መረጃ ላይ የተመሰረቱ በርካታ ሪፖርቶችን አሳትሟል ።እነዚህን ማስታወቂያዎች ተከትሎ ዩኤስ አብዛኛዎቹን የዲፕሎማቲክ ሰራተኞቿን እና በዩክሬን የሚገኙ ሁሉንም ወታደራዊ አስተማሪዎች አዘዘ። .ጃፓን, ጀርመን, አውስትራሊያ እና እስራኤልን ጨምሮ በርካታ አገሮች ዜጎቻቸው በአስቸኳይ ዩክሬንን ለቀው እንዲወጡ አሳስበዋል.በማግስቱ ወደ ዩክሬን የሚያደርገውን በረራ አቁሟል, ሌሎች አየር መንገዶች ደግሞ በመላው ሀገሪቱ ያለውን ተጋላጭነት ለመገደብ የበረራ መርሃ ግብራቸውን ቀይረዋል. እ.ኤ.አ. ሩሲያ "ከዩክሬን ግዛት አጠገብ ባሉ አካባቢዎች እና በጊዜያዊነት በተያዘው ክራይሚያ ውስጥ ስላለው ወታደራዊ እንቅስቃሴ ዝርዝር ማብራሪያ" ለመስጠት. የዩክሬን የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ዲሚትሮ ኩሌባ እንደተናገሩት በተፈለገው የ48 ሰአት የጊዜ ገደብ ውስጥ ከሩሲያ ባለስልጣናት ምንም አይነት ምላሽ አልተገኘም። እ.ኤ.አ. በጋራ የመተማመን ግንባታ እና ግልጽነት እርምጃዎች ላይ የተስማሙበት. እነዚህ እርምጃዎች ሁለቱም የመከላከያ ሚኒስትሮች በየሀገራቸው ወታደራዊ ልምምዶች () መጎብኘታቸውን ያካትታሉ። በዩክሬን የተጠየቀው በ ውስጥ ያለው አስቸኳይ ስብሰባ በፌብሩዋሪ 15 ተካሄዷል። ይሁን እንጂ በ ውስጥ የሩሲያ ልዑካን በስብሰባው ላይ አልነበሩም. እ.ኤ.አ. ፌብሩዋሪ 14፣ ሾይጉ ከሩሲያ ደቡባዊ እና ምዕራባዊ ወታደራዊ አውራጃዎች የተውጣጡ ክፍሎች በዩክሬን አቅራቢያ “የአካል ብቃት እንቅስቃሴ” መጠናቀቁን ተከትሎ ወደ ሰፈራቸው መመለስ መጀመራቸውን ተናግሯል። ይሁን እንጂ በሚቀጥለው ቀን በጋዜጣዊ መግለጫው ላይ ባይደን እንደነዚህ ያሉትን ዘገባዎች ማረጋገጥ እንደማይችሉ አስተያየታቸውን ሰጥተዋል.በየካቲት 16, የኔቶ ዋና ጸሐፊ ጄንስ ስቶልተንበርግ የሩሲያን የይገባኛል ጥያቄ ውድቅ በማድረግ ሩሲያ ወታደራዊ መገንባቱን እንደቀጠለች ተናግረዋል. እ.ኤ.አ. ፌብሩዋሪ 17 ፣ ከዩኤስ እና ከናቶ የመጡ ከፍተኛ ባለስልጣናት የወረራ ስጋት እንደቀጠለ ገልጸዋል ፣ ምክንያቱም ሩሲያ አሁንም በዩክሬን ላይ ወረራ ለማድረግ የሚያስችል እየፈለገች ነበር ፣ የውሸት ባንዲራ ተግባር ለማካሄድ በመሞከር ላይ ። እ.ኤ.አ. ፌብሩዋሪ 18፣ ቢደን ፑቲን ዩክሬንን ለመውረር ውሳኔ እንዳደረገ እርግጠኛ መሆኑን አስታውቋል። እ.ኤ.አ. ፌብሩዋሪ 19፣ ሁለት የዩክሬን ወታደሮች ሲገደሉ ሌሎች አምስት ደግሞ ከተገንጣዮች በተተኮሱት መድፍ ቆስለዋል። እ.ኤ.አ. የካቲት 20 ቀን የቤላሩስ የመከላከያ ሚኒስቴር የቤላሩስ ፕሬዝዳንት አሌክሳንደር ሉካሼንኮ እና ፑቲን ባደረጉት ውሳኔ የ 2022 ወታደራዊ ልምምድ እንደሚቀጥል አስታውቋል ። እንደ ክሪኒን ገለጻ፣ በዩኒየን ስቴት ውጫዊ ድንበሮች ላይ ያለው ወታደራዊ እንቅስቃሴ መባባስ እና በዶንባስ ሁኔታው ​​መበላሸቱ ምክንያት ነው።በዚያኑ ቀን በርካታ የዜና ማሰራጫዎች እንደዘገቡት የዩኤስ የስለላ ድርጅት የሩስያ አዛዦችን መገምገሙን ዘግቧል። ወረራውን እንዲቀጥል ትእዛዝ ተሰጥቷል። ኢኮኖሚያዊ ቅጣቶች የጀርመኑ ቻንስለር ኦላፍ ሾልስ የሩስያ ዶንባስን ወረራ ተከትሎ የኖርድ ዥረት 2 የጋዝ ቧንቧን ላልተወሰነ ጊዜ ዘግተውታል። የባልቲክ ግዛቶች የውጭ ጉዳይ ሚኒስትሮች ሩሲያ ከ ስዊፍት ዓለም አቀፍ የመልእክት መላላኪያ አውታር ለአለም አቀፍ ክፍያዎች እንድትቋረጥ ጠይቀዋል። ሌሎች የአውሮፓ ህብረት አባል ሀገራት ፍቃደኛ አልነበሩም፣ ሁለቱም የአውሮፓ አበዳሪዎች አብዛኛው ወደ 30 ቢሊዮን ዶላር የሚጠጋውን የውጭ ባንኮች ለሩሲያ መጋለጥ ስለያዙ እና ቻይና የተባለ የስዊፍት አማራጭ ስላዘጋጀች ነው። የ ስዊፍት የጦር መሳሪያ ለ እድገት ትልቅ መነቃቃትን ይፈጥራል ይህ ደግሞ ስዊፍትን ያዳክማል እንዲሁም የምዕራቡ ዓለም አቀፍ ፋይናንስ ቁጥጥርን ያዳክማል። ቦሪስ ጆንሰን.ጀርመን በተለይም ሩሲያ ከ ስዊፍት እንድትታገድ የሚጠይቁትን ጥሪዎች ተቃውሟቸዋል, ይህም ለሩሲያ ጋዝ እና ዘይት ክፍያ የሚኖረውን ውጤት በመጥቀስ; ይሁን እንጂ በየካቲት 26 የጀርመን የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር አናሌና ቤርቦክ እና የኢኮኖሚ ሚኒስትር ሮበርት ሃቤክ ከስዊፍት ሩሲያ የተከለከሉ ገደቦችን በመደገፍ በጋራ መግለጫ ሰጥተዋል። ብዙም ሳይቆይ, ዋና ዋና የሩሲያ ባንኮች ከ ስዊፍት እንደሚወገዱ ተገለጸ, ምንም እንኳን አሁንም ለጋዝ ጭነት የመክፈል አቅምን ለማረጋገጥ የተደራሽነት ውስንነት ይኖራል. ከዚህም በተጨማሪ ምዕራቡ ዓለም የ630 ቢሊዮን ዶላር የውጭ መጠባበቂያ ክምችት ባለው የሩሲያ ማዕከላዊ ባንክ ላይ ማዕቀብ እንደሚጥል እና የማዕቀቡን ተጽእኖ ለማካካስ ንብረቶቹን እንዳያባክን ተነግሯል። የብሪታኒያ ጠቅላይ ሚኒስትር ቦሪስ ጆንሰን ሁሉም ዋና ዋና የሩሲያ ባንኮች ንብረታቸው እንዲታገድ እና ከዩናይትድ ኪንግደም የፋይናንስ ስርዓት እንደሚገለሉ እና አንዳንድ ወደ ሩሲያ የመላክ ፍቃድ እንደሚታገድ አስታውቀዋል። በተጨማሪም በዩኬ የባንክ ሂሳቦች ውስጥ ለሩሲያ ዜጎች የተቀማጭ ገንዘብ ገደብ አስተዋውቋል እና ከ100 በላይ ግለሰቦች እና አካላት ንብረቶችን አግዷል። የሩሲያ የፀጥታው ምክር ቤት ምክትል ሊቀ መንበር እና የቀድሞ ፕሬዝዳንት ዲሚትሪ ሜድቬዴቭ ኔቶ ከአፍጋኒስታን ለመውጣት “የፖለቲካ አቅመ ቢስነት” ምልክት ነው ሲሉ በሩሲያ ላይ የተጣሉ ምዕራባውያን ማዕቀቦችን ጨምሮ ተሳለቁ። ኩባንያዎች በሩስያ ውስጥ የያዙትን የውጭ ሀብት ወደ ሀገር ሊለውጡ ዛቱ። የተወዳደሩ ግዛቶች (ክሪሚያ፣ ዶኔትስክ፣ ሉሃንስክ) በወረራ ምክንያት የሩሲያ አውሮፕላኖችን ከአየር ክልላቸው ያገዱ ሀገራት እ.ኤ.አ. ማዕቀቡ የቴክኖሎጂ ዝውውሮችን፣ የሩስያ ባንኮችን እና የሩሲያ ንብረቶችን ያነጣጠረ ነበር። ከፍተኛ ተወካይ ጆሴፕ ቦሬል የአውሮፓ ህብረት "ከዚህ በፊት ታይቶ የማያውቅ ማግለል" እንደሚገጥማት ተናግረዋል ። በተጨማሪም "እነዚህ ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት በኋላ በአውሮፓ ውስጥ በጣም ጨለማ ከሆኑት ሰዓቶች መካከል ናቸው" ብለዋል. የአውሮፓ ፓርላማ ፕሬዝዳንት ሮቤታ ሜቶላ “አፋጣኝ፣ ፈጣን፣ ጠንከር ያለ እና ፈጣን እርምጃ” እንዲወስዱ ጥሪ አቅርበው ለመጋቢት 1 ቀን ያልተለመደ የፓርላማ ስብሰባ ጠሩ። እ.ኤ.አ. ፌብሩዋሪ 22 የዩኤስ ፕሬዝዳንት ጆ ባይደን ን ጨምሮ በአራት የሩሲያ ባንኮች ላይ እንዲሁም ለፑቲን ቅርብ በሆኑ “በሙስና የተጨማለቁ ቢሊየነሮች” ላይ ገደቦችን አስታውቀዋል ። ዩኤስ በተጨማሪም የኤክስፖርት ቁጥጥርን አቋቋመች ፣ ይልቁንም ሩሲያ የከፍተኛ የቴክኖሎጂ አካላትን ተደራሽነት በመገደብ ላይ ያተኮረ ልብ ወለድ ማዕቀብ ላይ ያተኮረ ነው ። , ሁለቱም ሃርድዌር እና ሶፍትዌሮች, ማንኛውም ክፍሎች ወይም ዩኤስ በመጡ አእምሯዊ ንብረቶች የተሠሩ ናቸው. ማዕቀቡ ማንኛውም ሰው ወይም ኩባንያ ቴክኖሎጂን፣ ሴሚኮንዳክተሮችን፣ ምስጠራ ሶፍትዌሮችን፣ ሌዘርን ወይም ሴንሰሮችን ለሩሲያ መሸጥ የሚፈልግ ፈቃድ እንዲጠይቅ ያስገድዳል፣ ይህም በነባሪነት ውድቅ ተደርጓል። የማስፈጸሚያ ዘዴው በሰውየው ወይም በኩባንያው ላይ የሚጣሉ ማዕቀቦች ናቸው። የማዕቀቡ ትኩረት በመርከብ ግንባታ፣ በኤሮስፔስ እና በመከላከያ ኢንዱስትሪዎች ላይ ነው። እ.ኤ.አ. ፌብሩዋሪ 26, የፈረንሳይ የባህር ኃይል በእንግሊዝ ቻናል ውስጥ የሩስያን የጭነት መርከብ ባልቲክ መሪን ያዘ. መርከቧ በእገዳው ኢላማ በሆነ ኩባንያ ውስጥ ተጠርጥራለች. መርከቧ ወደ ቦሎኝ ሱር-ሜር ወደብ ታጅባ በምርመራ ላይ ነች። ዩናይትድ ኪንግደም የሩሲያ ግዛት አየር መንገድ ኤሮፍሎት እና የሩሲያ የግል ጄቶች ከዩኬ የአየር ክልል አግዳለች። እ.ኤ.አ. የካቲት 25 ፣ ፖላንድ ፣ ቡልጋሪያ እና ቼክ ሪፖብሊክ የአየር ክልላቸውን ለሩሲያ አየር መንገዶች እንደሚዘጉ አስታውቀዋል ። ኢስቶኒያም በማግስቱ ተከትላለች። በምላሹም ሩሲያ የብሪታንያ አውሮፕላኖችን ከአየር ክልሏ ከልክላለች። የሩሲያ ትልቁ የሀገር ውስጥ አየር መንገድ ኤስ7 አየር መንገድ ወደ አውሮጳ የሚያደርገውን ሁሉንም በረራዎች መሰረዙን ያስታወቀ ሲሆን የአሜሪካ አየር መንገድ ዴልታ አየር መንገድ ከኤሮፍሎት ጋር ያለውን ግንኙነት ማቋረጡን አስታውቋል። በተጨማሪም ሩሲያ ከአየር ክልሏ ከቡልጋሪያ ፣ፖላንድ እና ቼክ ሪፖብሊክ አጓጓዦች ሁሉንም በረራዎች ታግዳለች ።ኢስቶኒያ ፣ ሮማኒያ ፣ ሊቱዌኒያ እና ላቲቪያ የሩሲያ አየር መንገዶችን ከአየር ክልላቸው እንደሚከለክሉ አስታውቀዋል ። የውጭ ወታደራዊ ድጋፍ ለዩክሬን በቪክቶር ያኑኮቪች መሪነት የዩክሬን ጦር ተበላሽቶ ነበር። የያኑኮቪች ውድቀት እና የምዕራብ መስለው መሪዎች መተካታቸውን ተከትሎ የበለጠ ተዳክሟል። በመቀጠልም በርካታ የምዕራባውያን አገሮች (ዩኬ፣ አሜሪካ፣ ፈረንሳይ፣ ጀርመን፣ የባልቲክ አገሮች፣ ፖላንድ፣ አውስትራሊያ፣ ካናዳ እና ቱርክን ጨምሮ) እና ድርጅቶች (ኔቶ እና የአውሮፓ ህብረት) ወታደራዊ ኃይሉን መልሶ ለመገንባት ወታደራዊ ዕርዳታ መስጠት ጀመሩ። በተለይም የዩክሬን ታጣቂ ሃይሎች እ.ኤ.አ. ከ2019 ጀምሮ የቱርክን ቤይራክታር ቲቢ2 ሰው አልባ የጦር አየር ተሽከርካሪዎችን ማግኘት የጀመሩ ሲሆን ይህም በጥቅምት 2021 በዶንባስ የሩስያ ተገንጣይ መድፍ ቦታ ላይ ዒላማ ለማድረግ ጥቅም ላይ ውሏል። ሩሲያ መሳሪያዋን እና ወታደሮቿን በዩክሬን ድንበሮች መገንባት ስትጀምር የኔቶ አባል ሀገራት የጦር መሳሪያ አቅርቦትን መጠን ጨምረዋል። የዩኤስ ፕሬዝዳንት ጆ ባይደን የ260 ሚሊዮን ዶላር ርዳታ ለመስጠት በነሀሴ እና ታህሳስ 2021 የፕሬዝዳንታዊ ውድቀት ባለስልጣናትን ተጠቅመዋል። እነዚህም የሴት ልጅ ግርዛት-148 ጃቬሊንስ እና ሌሎች ፀረ-ትጥቅ ትጥቅ፣ የጦር መሳሪያዎች፣ የተለያዩ ጥይቶች እና ሌሎች መሳሪያዎች ማድረስ ይገኙበታል። ወረራውን ተከትሎ ሀገራት የጦር መሳሪያ አቅርቦት ተጨማሪ ቃል መግባት ጀመሩ። ቤልጂየም፣ ቼክ ሪፐብሊክ፣ ኢስቶኒያ፣ ፈረንሳይ፣ ግሪክ፣ ኔዘርላንድስ፣ ፖርቱጋል እና እንግሊዝ የዩክሬን ጦር እና መንግስትን ለመደገፍ እና ለመከላከል አቅርቦቶችን እንደሚልኩ አስታውቀዋል። እ.ኤ.አ. ከ30ዎቹ የኔቶ አባላት ጥቂቶቹ የጦር መሳሪያ ለመላክ ሲስማሙ ኔቶ እንደ ድርጅት ግን አላደረገም። እ.ኤ.አ. በጥር 2022 ጀርመን የጦር መሳሪያ ወደ ዩክሬን እንዳትልክ እና ኢስቶኒያ በጀርመን በተሰራ የጦር መሳሪያዎች ላይ የኤክስፖርት ቁጥጥሮች የቀድሞ የምስራቅ ጀርመን ዲ-30 አስተናጋጆችን ወደ ዩክሬን እንዳትልክ ከልክላለች።ጀርመን 5,000 የራስ ቁር እና የመስክ ሆስፒታል ወደ ዩክሬን እንደምትልክ አስታወቀች። የኪዬቭ ከንቲባ ቪታሊ ክሊችኮ በስድብ ምላሽ ሰጥተዋል፡ "ከዚህ በኋላ ምን ይልካሉ? ትራሶች?" እ.ኤ.አ. እ.ኤ.አ. የአውሮፓ ህብረት የውጭ ፖሊሲ ሃላፊ ጆሴፕ ቦሬል ለገዳይ ዕርዳታ 450 ሚሊዮን ዩሮ (502 ሚሊዮን ዶላር) እና ተጨማሪ 50 ሚሊዮን ዩሮ (56 ሚሊዮን ዶላር) ገዳይ ባልሆኑ አቅርቦቶች እንደሚገዙ ተናግረዋል ። ቦረል የአውሮፓ ህብረት የመከላከያ ሚኒስትሮች እቃውን እንዴት እንደሚገዙ እና ወደ ዩክሬን እንዴት እንደሚያስተላልፍ አሁንም ዝርዝር ጉዳዮችን መወሰን እንዳለባቸው ተናግረዋል ነገር ግን ፖላንድ እንደ ማከፋፈያ ማዕከል ለመሆን ተስማምታለች. ቦረል ለዩክሬን በአውሮፕላን አብራሪነት መንቀሳቀስ የቻሉትን ተዋጊ ጄቶች ለማቅረብ እንዳሰቡም ገልጿል። እነዚህ በ€450 ሚሊዮን የእርዳታ ጥቅል አይከፈሉም። ፖላንድ፣ ቡልጋሪያ እና ስሎቫኪያ ማይግ-29 ነበራቸው እና ስሎቫኪያ ሱ-25ም ነበሯት እነዚህም ዩክሬን ቀድሞውንም የበረረች እና ያለ አብራሪ ስልጠና ሊተላለፉ የሚችሉ ተዋጊ ጄቶች ነበሩ። በማርች 1፣ ፖላንድ፣ ስሎቫኪያ እና ቡልጋሪያ ተዋጊ ጄቶችን ለዩክሬን እንደማይሰጡ አረጋግጠዋል። እ.ኤ.አ. ፌብሩዋሪ 26 የዩኤስ ውጭ ጉዳይ ሚኒስትር አንቶኒ ብሊንከን “ፀረ- ጦር እና ፀረ-አይሮፕላን ሲስተም ፣ጥቃቅንና ልዩ ልዩ ጥይቶች ፣ የሰውነት ትጥቅ እና ተዛማጅ መሳሪያዎች”ን ጨምሮ 350 ሚሊዮን ዶላር ገዳይ ወታደራዊ እርዳታ መፍቀዱን አስታውቋል። ሩሲያ የዩናይትድ ስቴትስ ሰው አልባ አውሮፕላኖች በጥቁር ባህር ላይ የጦር መርከቦቿን ኢላማ ለማድረግ ለዩክሬን ባህር ኃይል መረጃ መስጠቷን ዩናይትድ ስቴትስ አስተባብላለች። በፌብሩዋሪ 27፣ ፖርቱጋል ኤች ኤንድ ኬ 3 አውቶማቲክ ጠመንጃዎችን እና ሌሎች ወታደራዊ መሳሪያዎችን እንደምትልክ አስታውቃለች። ስዊድን እና ዴንማርክ ሁለቱም በቅደም ተከተል 5,000 እና 2,700 ፀረ-ታንክ የጦር መሳሪያዎች ወደ ዩክሬን ለመላክ ወሰኑ። ዴንማርክ ከ 300 የማይንቀሳቀሱ ስቲንጀር ሚሳኤሎች ዩናይትድ ስቴትስ በመጀመሪያ ለአገልግሎት እንደሚረዳን ተናግራለች። ቱርክም ቲቢ 2 ሰው አልባ አውሮፕላኖችን ሰጥታለች። የኖርዌይ መንግስት መጀመሪያ ላይ የጦር መሳሪያ ወደ ዩክሬን አልልክም ነገር ግን እንደ ኮፍያ እና መከላከያ መሳሪያ ያሉ ሌሎች ወታደራዊ መሳሪያዎችን እልካለሁ ካለ በኋላ እ.ኤ.አ. ለገለልተኛ ሀገር ዋና ዋና የፖሊሲ ለውጥ ፣ ፊንላንድ ወደ ጥይት መከላከያ ጃኬቶች ፣ ባርኔጣዎች እና የህክምና አቅርቦቶች ለመጨመር 2,500 ጠመንጃዎች ከ150,000 ዙሮች ፣ 1,500 ባለአንድ ጥይት ፀረ-ታንክ መሳሪያዎች እና 70,000 የውጊያ ራሽን እንደምትልክ አስታወቀች። አስታወቀ።

46903

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%8A%AB%E1%8A%A8%E1%88%88%E1%8A%9B%20%E1%8A%A0%E1%88%9C%E1%88%AA%E1%8A%AB

መካከለኛ አሜሪካ

መካከለኛ አሜሪካ ማለት ከሜክሲኮ ደቡብና ከደቡብ አሜሪካ ስሜን ያሉት ፯ አገሮች ናቸው። አንዳንዴ ግን ሜክሲኮ እራሱ በ«መካከለኛ አሜሪካ» ውስጥ ይመደባል፤ አንዳንዴ ደግሞ የካሪቢያን ባህር አገራት በ«መካከለኛ አሜሪካ» ውስጥ ይጠቀልላሉ። ስሜን አሜሪካ

20480

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8B%8D%E1%88%BB%20%E1%88%86%E1%8B%B5%20%E1%89%85%E1%89%A4%20%E1%8A%A0%E1%8B%AB%E1%8B%B5%E1%88%AD%E1%88%9D

እውሻ ሆድ ቅቤ አያድርም

እውሻ ሆድ ቅቤ አያድርም የአማርኛ ምሳሌ ነው። እውሻ ሆድ ቅቤ አያድርም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

14533

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B0%E1%8A%94

ሰኔ

ሠኔ የወር ስም ኾኖ በግንቦት እና በሐምሌ ወራት መኻል የሚገኝ ከዐሥራ ሦስቱ ኢትዮጵያ የወራት አቆጣጠር ውስጥ አሥረኛው የወር ስም ነው። «ሠኔ» ከግዕዙ «ሠነየ» ከሚለው ቃል የተባዛ ሲኾን አስጊያጭ፥አሳማሪ ማለት ነው። የሠኔ ወር የክረምት የመጀመሪያው ወር ሲኾን ከግንቦት ደረቃማነት በኋላ በዝናም ርጥበት መሬቷ በአረንጓዴ የምታምርበት ወቅት ነው። በሠኔ ወር ነጻነታቸውን የተቀዳጁ የአፍሪቃ አገሮች በሠኔ ወር በጠቅላላው ዐሥራ ኹለት የቅኝ ግዛት አገሮች ነጻነታቸውን አግኝተዋል። ከነዚህም ዐምስቱ በፈረንሳይ፤ ሦስቱ በብሪታንያ፤ ሦስቱ በቤልጂግ እና አንድ በኢጣልያ አስተዳደር ሥር ነበሩ። ሰኔ ፲፫ ቀን ፲፱፻፶፪ ዓ/ም ማሊ ከፈረንሳይ ሰኔ ፲፱ ቀን ፲፱፻፶፪ ዓ/ም ማዳጋስካር ከፈረንሳይ ሰኔ ፲፱ ቀን ፲፱፻፶፪ ዓ/ም የእንግሊዝ ሶማሊያ ግዛት ከብሪታንያ ሰኔ ፳ ቀን ፲፱፻፷፱ ዓ/ም ጅቡቲ ከፈረንሳይ ሰኔ ፳፪ ቀን ፲፱፻፷፰ ዓ/ም ሲሼልስ ከብሪታንያ ሰኔ ፳፫ ቀን ፲፱፻፶፪ ዓ/ም የኮንጎ ሪፑብሊክ (ኮንጎ ሊዮፖልድቪል/የቤልጂግ ኮንጎ) ከቤልጂግ ሰኔ ፳፬ ቀን ፲፱፻፶፪ ዓ/ም የኢጣልያ ሶማሊያ ከ ኢጣልያ ሰኔ ፳፬ ቀን ፲፱፻፶፬ ዓ/ም ርዋንዳ ከቤልጅግ ሰኔ ፳፬ ቀን ፲፱፻፶፬ ዓ/ም ቡሩንዲ ከቤልጅግ ሰኔ ፳፮ ቀን ፲፱፻፶፬ ዓ/ም አልጄሪያ ከፈረንሳይ ሰኔ ፳፱ ቀን ፲፱፻፶፮ ዓ/ም በቀድሞው ስም ኒያሳላንድ ትባል የነበረችው ማላዊ ከብሪታንያ ሰኔ ፳፱ ቀን ፲፱፻፷፯ ዓ/ም የቆሞሮስ ደሴቶች ከፈረንሳይ ዋቢ ምንጮች

21580

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%88%20%E1%8A%A5%E1%8B%B3%E1%8B%8D%20%E1%8B%98%E1%88%9B%E1%89%BD%20%E1%8B%8B%20%E1%89%A5%E1%88%8E%20%E1%88%98%E1%89%85%E1%88%A8%E1%89%B5

ያለ እዳው ዘማች ዋ ብሎ መቅረት

ያለ እዳው ዘማች ዋ ብሎ መቅረት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያለ እዳው ዘማች ዋ ብሎ መቅረት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

14442

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%81%E1%88%89%20%E1%8B%A8%E1%88%9A%E1%8C%88%E1%8A%9D%20%E1%8A%A8%E1%8A%A5%E1%88%B1%20%E1%8B%A8%E1%88%9A%E1%8C%88%E1%8A%9D%20%E1%8B%A8%E1%88%88%E1%88%9D%20%E1%8B%AB%E1%88%88%E1%8A%A5%E1%88%AD%E1%88%B1

ሁሉ የሚገኝ ከእሱ የሚገኝ የለም ያለእርሱ

ሁሉ የሚገኝ ከእሱ የሚገኝ የለም ያለእርሱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ሁሉ የሚገኝ ከእሱ የሚገኝ የለም ያለእርሱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የእግዚአብሔርን አጠቃላይ የመስጠትና የመንፈግ ሓይል፣ እንዲሁም ሁሉ ነገር በርሱ የተፈጠረ እንደሆነ የሚያሳይ አባባል። መደብ : ተረትና ምሳሌ

21841

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8B%B0%E1%88%A8%E1%8C%88%E1%89%BD%E1%8B%8D%E1%8A%95%20%E1%89%B3%E1%88%B5%E1%89%B3%E1%8B%8D%E1%89%85%20%E1%8A%A8%E1%8B%B0%E1%88%A8%E1%89%B7%20%E1%89%B5%E1%89%B3%E1%8C%A0%E1%89%85

ያደረገችውን ታስታውቅ ከደረቷ ትታጠቅ

ያደረገችውን ታስታውቅ ከደረቷ ትታጠቅ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያደረገችውን ታስታውቅ ከደረቷ ትታጠቅ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20770

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%8D%E1%88%80%20%E1%89%A0%E1%88%88%E1%8B%98%E1%89%A5%E1%89%B3%20%E1%8B%B5%E1%8A%95%E1%8C%8B%E1%8B%AD%20%E1%8B%AD%E1%8D%88%E1%8A%90%E1%89%85%E1%88%8B%E1%88%8D

ውሀ በለዘብታ ድንጋይ ይፈነቅላል

ውሀ በለዘብታ ድንጋይ ይፈነቅላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ውሀ በለዘብታ ድንጋይ ይፈነቅላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

52345

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%88%88%E1%8C%A0%E1%8D%8D%E1%8B%AB

መለጠፍያ

! ሴማዊ ቋንቋዎች !! ኩሻዊ ቋንቋዎች !! ኦሟዊ ቋንቋዎች !! ናይሎ ሰሀራዊ ቋንቋዎች!! ያልተመደቡ ምስራቅ ጉራጊኛ ምዕራብ ጉራጊኛ መስመስኛ (የጠፋ) ቻሃኛ (ሰባት ቤት) ጋፋትኛ (የጠፋ) ግዕዝ (በቤተ ክርስቲያን ብቻ የሚነገር) ምስራቃዊ ሃምኛ ቦሮኛ (ሺናሽኛ) ቃጭፖ ባልስኛ ናይሎ ሳህራን ወይጦኛ (የጠፋ) ኦንጎትኛ (የጠፋ) ሬር ባሬኛ (የጠፋባንቱ?)

20568

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8C%85%E1%8A%93%20%E1%8C%AD%E1%88%AB%20%E1%88%B5%E1%8C%8B%E1%8A%93%20%E1%8A%A0%E1%88%9E%E1%88%AB

እጅና ጭራ ስጋና አሞራ

እጅና ጭራ ስጋና አሞራ የአማርኛ ምሳሌ ነው። እጅና ጭራ ስጋና አሞራ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21951

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%88%98%E1%8B%88%E1%8B%99%20%E1%88%B5%E1%8A%95%E1%8B%B4%20%E1%88%B5%E1%88%AB%E1%8B%8D%20%E1%88%9D%E1%8A%95%20%E1%8C%8D%E1%8B%B4

ደመወዙ ስንዴ ስራው ምን ግዴ

ደመወዙ ስንዴ ስራው ምን ግዴ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ደመወዙ ስንዴ ስራው ምን ግዴ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

18550

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8A%A2%E1%89%B5%E1%8B%AE%E1%8C%B5%E1%8B%AB%20%E1%89%8B%E1%8A%95%E1%89%8B%E1%8B%8E%E1%89%BD

የኢትዮጵያ ቋንቋዎች

የኢትዮጵያ ቋንቋዎች በኢትዮጵያ ውስጥ የሚነገሩ እና የሚጻፉ ቋንቋዎችን፣ እና የምልክት ቋንቋን ያጠቃልላል። በአገሩ ውስጥ ፺ የሚሆኑ ቋንቋዎች አሉ። በአሁኑ ወቅት በአብዛኛው ኢትዮጵያውያን የሚነገሩት ቋንቋዎች አማርኛ እና ኦሮምኛ ሲሆኑ፤ አማርኛ በተለያዩ የሀገሪቱ ክፍል ያሉ ነዋሪዎች የመማሪያ፤ የመገበያያ እንዲሁም የስራ ቋንቋ ሆኖ የቆየ በመሆኑ በአሁኑ ወቅት የስራ ቋንቋ ነው። በኢትዮጵያ ውስጥ የሚነገሩት ቋንቋዎች አፍሮ-ኤስያዊ እና ናይሎ ሳህራዊ በሚባሉ ሁለት ዋና የቋንቋ ክፍሎች ሊካተቱ ይችላሉ። በአፍሮ-ኤስያዊ የቋንቋ ቤተሰብ ውስጥም ኩሻዊ፣ ኦሞአዊ እና ሴማዊ የሚባሉ ንዑስ ክፍሎች አሉ። አፍሮ እስያዊ ቋንቋዎች ትግርኛ (በኤርትራም ይነገራል) ግዕዝ (በቤተ ክርስቲያን ብቻ ይነገራል) ሀደሪኛ ወይም ሐረርኛ ስልጤኛ ( ጋፋትኛ (የጠፋ) የምዕራብ ጉራጌ ቋንቋዎች መስመስኛ (የጠፋ) ቸሃኛ ወይም ቸሃ (ሰባትቤት ጉራጌ) አውኛ (ኩንፋልኛ ዘዬ ወይም ቀበሌኛ ቋንቋን ጨምሮ) ምሥራቅ ኩሻዊ አፋርኛ (በኤርትራና ጅቡቲም ይነገራል) ዳሳናችኛ (በኬንያም ይነገራል) ኮንሶኛ ወይም ኦሮምኛ (በኬንያም ይነገራል) ሳሆኛ (በኤርትራም ይነገራል) ሶማልኛ (በሶማሊያም ይነገራል) ቦሮኛ ወይም ወይም ሺናሻ ናይሎ ሳህራዊ (አባይ ሰሃራዊ) ናይሎ ሳህራዊ አኙዋክኛ (በሱዳንም ይነገራል) ቃጭፖ ባልስኛ (በሱዳንም ይነገራል) ሙርሌኛ (በሱዳንም ይነገራል) ኩናምኛ (በኤርትራም ይነገራል) ኑርኛ (በሱዳንም ይነገራል) ኡዱክኛ (በሱዳንም ይነገራል) ወይቶኛ (ወይጦኛ) (የጠፋ) ኦንጎትኛ () (ለመጥፋት የተቃረበ) ረርበሬኛ () (የጠፋ) የውጭ መያያዣ የኢትዮጵያ ቋንቋዎች ፲፱፻፺፪ የኢትዮጵያ ብሔሮች

21867

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8C%A3%20%E1%88%88%E1%88%9B%E1%8A%9D%20%E1%89%B0%E1%88%B3%E1%8B%B5%E1%89%A6%20%E1%8B%AD%E1%88%84%E1%8B%B3%E1%88%8D

ያጣ ለማኝ ተሳድቦ ይሄዳል

ያጣ ለማኝ ተሳድቦ ይሄዳል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያጣ ለማኝ ተሳድቦ ይሄዳል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21009

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%8D%E1%89%A1%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%8B%B5%E1%88%AB%E1%8C%8A%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8A%93%E1%8B%B0%E1%8B%B5%E1%88%9D

የልቡን አድራጊ አይናደድም

የልቡን አድራጊ አይናደድም የአማርኛ ምሳሌ ነው። የልቡን አድራጊ አይናደድም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

52500

https://am.wikipedia.org/wiki/The%20Adventures%20of%20Robin%20Hood

The Adventures of Robin Hood

(የሮቢን ሁድ ዠብዱዎች) ከ1955 እስከ 1959 እ.ኤ.አ. ድረስ በእንግሊዝ አገር የተሠራ ድራማ ሲሆን ስለ አፈ ታሪካዊው ዠብደኛ ሮቢን ሁድ የኢንግላንድ ንጉሥ ቀደማዊ ሪቻርድ በጀርመን አገር በታሠሩበት ጊዜ ወይም 1193 እ.ኤ.አ. የሚያሳይ ፊልም ነው። በዚሁ ዘመን የሪቻርድ ወንድም ልዑል ጆህን ኢንግላንድን በእንደራሴነት እያስተዳደሩ፣ የኖርማን ሕዝብም የአገሩ አለቆች ሁነው፣ ሮቢን ሁድ እንደአፈ ታሪኩ የኗሪ አንግሎ-ሳክሶን ወንበዴዎች ወይም አርበኞች ቡደን መሪ ሆኗል። እንዲያውም አፈ ታሪካዊው ሮቢን የተለያዩ ዕውነተኛ ታሪካዊ ወንበዴዎች በአንድላይ ያዋሕዳል። ከ1200ዎቹ እ.ኤ.አ. ጀምሮ «ሮበሆድ» የሚል ወይም መሳይ መጠሪያ ለልዩ ልዩ አመጸኞች እንደ ተሰጠ ከታሪክ መዝገቦች ይታወቃል። ከ1400 እ.ኤ.አበኋላ ደግሞ የሮቢን ሁድ እና የቡድኑ ትውፊታዊ ቅኔዎች በሰፊሊታወቁ ቻሉ። በመጨረሻ መቼቱ በልብ ወለድ ዘንድ ወደ ቀደማዊ ሪቻርድ ዘመን ተዛወረ። የሳክሶኖች ወይም የኖርማኖች አነጋገር በ 1193 እ.ኤ.አ. ለዘመናዊ ሰሚዎች ምንም አይገባቸውም ነበርና ተዋናዮቹ ሁሉ በ1950ዎቹ እ.ኤ.አ. መደበኛ በኾነው እንግሊዝኛ ያወራሉ። ከዚህም በላይ አንዳንድ የታሪክ ስኅተቶች ይገኙበታል፤ ለምሳሌ «ግኒ» የተባለው ገንዘብ ከ1700ዎቹ ነበር እንጂ በ1193 እ.ኤ.አ. ምንም አልታወቀም ነበር። ቢሆንም ለመዝናኛው የተወደደና በብዙ አገራት የተሠራጨ ፕሮግራም ሆኖ ቆይቷል:: የቴሌቪዥን ትርዒት ዩናይትድ ኪንግደም

14872

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%88%E1%88%B0%E1%8B%8D%20%E1%89%A5%E1%88%8E%20%E1%88%B2%E1%8B%AB%E1%88%9B%20%E1%88%88%E1%8A%A5%E1%8A%94%20%E1%89%A5%E1%88%88%E1%88%85%20%E1%88%B5%E1%88%9B

ለሰው ብሎ ሲያማ ለእኔ ብለህ ስማ

ለሰው ብሎ ሲያማ ለእኔ ብለህ ስማ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ጓደኛህ ሲታማ ለኔ ብለህ ስማ ለሰው ሲታማ ለኔ ብለህ ስማ መደብ : ተረትና ምሳሌ

21278

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9E%E1%8A%9D%20%E1%8B%98%E1%8D%88%E1%8A%95%20%E1%88%81%E1%88%8D%E1%8C%8A%E1%8B%9C%20%E1%8A%A0%E1%89%A0%E1%89%A3%E1%8B%AC

የሞኝ ዘፈን ሁልጊዜ አበባዬ

የሞኝ ዘፈን ሁልጊዜ አበባዬ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የሞኝ ዘፈን ሁልጊዜ አበባዬ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21538

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8D%8D%E1%8B%A8%E1%88%8D%20%E1%8C%85%E1%88%AB%E1%89%B5%20%E1%89%82%E1%8C%A5%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8A%A8%E1%8B%B5%E1%8A%95%20%E1%8A%A8%E1%89%A5%E1%88%AD%E1%8B%B5%20%E1%8A%A0%E1%8B%AB%E1%8B%B5%E1%8A%95

የፍየል ጅራት ቂጥ አይከድን ከብርድ አያድን

የፍየል ጅራት ቂጥ አይከድን ከብርድ አያድን የአማርኛ ምሳሌ ነው። የፍየል ጅራት ቂጥ አይከድን ከብርድ አያድን የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

2098

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%90%E1%88%90%E1%88%B4%20%E1%8D%B3%E1%8D%AF

ነሐሴ ፳፯

ነሐሴ ፳፯ በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፫፻፶፯ ኛው ዕለት ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ፣ በዘመነሉቃስ ፱ ዕለታት ሲቀሩ፤ በዘመነ ማቴዎስ፤ ማርቆስ እና ዮሐንስ ደግሞ ፰ ዕለታት ይቀራሉ። ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፮፻፶፰ ዓ/ም ለሦስት ቀናት የጋየውና አስር ሺህ ሕንጻዎችን ያወደመው የሎንዶን ትልቁ እሳት ተነሳ። ፲፯፻፵፬ ዓ/ም የምዕራብ አውሮፓ አገራት ዘመን አቆጣጠራቸውን በለወጡ በሁለት መቶ ዓመታቸው፣ ብሪታንያ የጎርጎራዊ ዘመን አቆጣጠርን ተቀበለች። ፲፱፻፳፱ ዓ/ም - በጠላት ወረራ ዘመን የሸዋ አርበኞች ቡልጋ ላይ ተሰባስበው የልጅ ኢያሱን ልጅ መልአከ-ፀሐይ ኢያሱን አነገሡ። አዲሱ 'ንጉሥ' ወዲያው የአርበኞች መሪ ለነበሩት ባላምባራስ አበበ አረጋይ የራስነት ማዕርግ ሰጠ። መልአከ-ፀሐይ ኢያሱ መስከረም ፳፬ ቀን ፲፱፻፴፩ ዓ/ም አረፎ አንኮበር አካባቢ በሚገኘው ዞማ ተክለሃይማኖት ቤተ ክርስቲያን ተቀብሯል። ፲፱፻፴፯ ዓ/ም በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ፍጻሜ ጃፓን በተሸናፊነቷ እጇን ሰጠች። ፲፱፻፴፰ ዓ/ም ነጻነትን አስከትሎ በጃዋሃርላል ኔህሩ ምክትል ፕሬዚደንትነት የሚመራ የሕንድ ጊዜያዊ መንግሥት ተመሠረተ። ፲፱፻፺ ዓ/ም የርዋንዳን ፍጅት አስከትሎ የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ያቋቋመው የወንጀለኛ ፍርድ ቤት ጃን ፖል አካዬሱ የተባለውን የቀድሞ ከንቲባ ላይ ፍርዱን የወንጀለኛነት ፍርድ ፈረደበት። ፲፱፻፲፮ ዓ/ም የኬንያ ሁለተኛው ፕሬዚደንት ዳንኤል አራፕ ሞይ ዕለተ ሞት ፲፭፻፴፪ ዓ/ም መቶ ሰማንያ ስድስተኛው የኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት ዓፄ ልብነ ድንግል (ስመ መንግሥት፡ ወናግ ሰገድ) ፲፱፻፳፱ ዓ/ም ዘመናዊውን የኦሊምፒክ ውድድር የመሠረቱት የፈረንሳይ ዜጋ ባሮን ፒዬር ደ ኩበርታ በሰባ አራት ዓመታቸው አረፉ። ፲፱፻፷፩ ዓ/ም የቪዬትናም ፕሬዚደንት የነበሩት ሆ ቺ ሚን ፲፱፻፺፫ ዓ/ም በቀዶ ጥገና ጥበብ የመጀመሪያውን የሰው ልብ የቀየሩት የደቡብ አፍሪቃው ዶክቶር ክርስቲያን ባርናርድ አረፉ። ዋቢ ምንጮች

20651

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%88%9B%E1%8B%AD%E1%88%A8%E1%89%A3%20%E1%89%81%E1%88%AD%E1%88%B5%20%E1%8B%A8%E1%8C%A0%E1%8B%8B%E1%89%B5%20%E1%8C%B8%E1%88%83%E1%8B%AD%20%E1%8B%AD%E1%88%BB%E1%88%8B%E1%88%8D

ከማይረባ ቁርስ የጠዋት ጸሃይ ይሻላል

ከማይረባ ቁርስ የጠዋት ጸሃይ ይሻላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ከማይረባ ቁርስ የጠዋት ጸሃይ ይሻላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

45978

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%93%E1%88%88%E1%88%9B%E1%8B%A8%E1%88%81%20%E1%8C%88%E1%88%8B%E1%8C%8B%E1%8B%AD

ዓለማየሁ ገላጋይ

ዓለማየሁ ገላጋይ በ1960 ዓ.ም በአራት ኪሎ አካባቢ ተወለደ። በዳግማዊ ምኒልክ ፩ኛ ፪ኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ተምሯል። በአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ ስኩል ኦፍ ጆርናሊዝም ተምሮ ተመርቋል። ዓለማየሁ ገላጋይ "ኔሽን" ፣ "አዲስ አድማስ" ፣ "ፍትሕ" ፣ "አዲስ ታይምስ" ፣ እና "ፋክት"ን ጨምሮ በተለያዩ ጋዜጦችና መጽሔቶች ላይ በሚያቀርባቸው መጣጥፎች ይታወቃል። "ስብሐት ገብረእግዚአብሔር ሕይወትና ክህሎት"፣ "የብርሃን ፈለጎች"፣ "ኢህአዴግን እከሳለሁ"፣ "የፍልስፍና አፅናፍ"፣ "በፍቅር ስም"፣ "መለያየት ሞት ነው"፣ "በእውነት ስም (ታለ)"፣ "በእምነት ሥም(ሐሰተኛው)"፣ "የተጠላው እንዳልተጠላ" የተሰኙ ልቦለድና ኢልቦለድ መፃሕፍት ለአንባቢያን አበርክቷል። ከዚህ በተጨማሪም "መልክዓ–ስብሐት" በተሰኘው መጽሐፍ 27 ጸሐፊያን፣ ደራሲያን፣ ገጣሚያንና ሰዓሊያን አሳትፎ በማሰናዳት ለአንባብያን አድርሷል። ዓለማየሁ ገላጋይ በሃያሲነትም ስም ያተረፈ የብዕር ሰው ነው። ገና ለሕትመት ያልበቁ በርካታ ሥራዎችም አሉት። የኢትዮጵያ ጸሓፊዎች

21948

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%88%98%E1%8A%93%20%E1%88%88%E1%8B%9D%E1%8A%93%E1%89%A5%20%E1%8B%B5%E1%8C%8D%E1%88%B5%20%E1%88%88%E1%88%86%E1%8B%B3%E1%88%9D

ደመና ለዝናብ ድግስ ለሆዳም

ደመና ለዝናብ ድግስ ለሆዳም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ደመና ለዝናብ ድግስ ለሆዳም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22201

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B6%E1%8A%AD%E1%89%B0%E1%88%AD%20%E1%88%B2%E1%89%A0%E1%8B%9B%20%E1%89%A0%E1%88%BD%E1%89%B0%E1%8A%9B%20%E1%8B%AD%E1%88%9E%E1%89%B3%E1%88%8D

ዶክተር ሲበዛ በሽተኛ ይሞታል

ዶክተር ሲበዛ በሽተኛ ይሞታል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዶክተር ሲበዛ በሽተኛ ይሞታል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

11695

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%88%B5%E1%8A%A8%E1%88%A8%E1%88%9D%20%E1%8D%B3%E1%8D%AC

መስከረም ፳፬

መስከረም ፳፬ ቀን በየኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፳፬ኛው እና የክረምት ፺፬ኛው ዕለት ነው። ከዚህ ቀን በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ፣ በዘመነ ሉቃስ ፫፻፵፪ ቀናት ሲቀሩ በዘመነ ዮሐንስ፤ ዘመነ ማርቆስ እና ዘመነ ማቴዎስ ደግሞ ፫፻፵፩ ቀናት ይቀራሉ። ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፭፻፸፭ ዓ.ም. - የካቶሊኩ ቤተ ክርስትያን ፓፕ ግረጎሪ ፲፫ኛ በኢጣልያ ፤ በፖላንድ ፤ በፖርቱጋል እና በእስፓንያ አገሮች የግሪጎርያዊ ዘመን አቆጣጠርን መሠረተ። ፲፭፻፺ ዓ.ም. - የንግሥ ዘመናቸውን (ከ ፲፭፻፶፯ ዓ.ም. እስከ ፲፭፻፺ ዓ.ም.) ሙሉ በቀይ ባሕር በኩል ቱርኮችን (ኦቶማን)፤ በደቡብ የኦሮሞዎችን ጥቃት በመከላከል ያሳለፉት የኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት ሰርጸ ድንግል በተወለዱ በ ፵፯ ዓመታቸው አረፉ። ፲፰፻፲፯ ዓ.ም. - ሜክሲኮ አዲስ ሕገ መንግሥቷን አጽድቃ የፌዴራል ሪፑብሊክ ሆነች። ፲፰፻፳፫ ዓ.ም. - ከኔዘርላንድ ጋር በመለያየት የቤልጂግ ሉዓላዊ አገር ተመሠረተ። ፲፰፻፵፮ ዓ.ም. - የኦቶማን ግዛት በሩሲያ ላይ ጦርነት አወጀ። ባንድ በኩል ሩሲያ፤ በሌላው በኩል ደግሞ ብሪታንያ፣ ፈረንሳይ እና የኦቶማን ግዛት በትብብር የተዋጉት የሁለት ዓመት በላይ ጦርነት የክራይሚያ ጦርነት የሚባለው ነው። ፲፱፻፫ ዓ.ም. - ዳግማዊ ማኑዌል ወደብሪታንያ ሸሽቶ ሲኮበልል፣ አገሩ ፖርቱጋል ሪፑብሊክ ሆነች። ፲፱፻፶ ዓ.ም. - ሩሲያ የመጀመሪያዋን ሰው ሰራሽ ሳቴላይት፣ ስፑትኒክ ፩ መሬትን ለመዞር ተኮሰች። ፲፱፻፶፱ ዓ.ም. - የብሪታንያ ቅኝ ግዛት የነበረችው፣ በቀድሞ ስሟ ባሱቶላንድ ትባል የነበረችው የደቡባዊ አፍሪካ አካል፣ ነጻነቷን ተቀዳጅታ የሌሶቶ ንጉሥ መንግሥት ተባለች። ዕለተ ሞት ዋቢ ምንጭ

22193

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B6%E1%88%AE%20%E1%8C%AD%E1%88%AB%20%E1%8C%AD%E1%88%AB%20%E1%8A%A0%E1%8B%88%E1%8C%A3%E1%89%BD%20%E1%88%9B%E1%88%A8%E1%8C%83%E1%8B%8B%E1%8A%95%20%E1%8A%AB%E1%88%AB

ዶሮ ጭራ ጭራ አወጣች ማረጃዋን ካራ

ዶሮ ጭራ ጭራ አወጣች ማረጃዋን ካራ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዶሮ ጭራ ጭራ አወጣች ማረጃዋን ካራ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20603

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8C%A0%E1%8C%A3%20%E1%88%B2%E1%88%8D%20%E1%8B%AD%E1%8B%8B%E1%8A%9B%E1%88%8D%20%E1%8A%A5%E1%89%A0%E1%88%8B%20%E1%88%B2%E1%88%8D%20%E1%8B%AD%E1%8B%B3%E1%8A%9B%E1%88%8D

እጠጣ ሲል ይዋኛል እበላ ሲል ይዳኛል

እጠጣ ሲል ይዋኛል እበላ ሲል ይዳኛል የአማርኛ ምሳሌ ነው። እጠጣ ሲል ይዋኛል እበላ ሲል ይዳኛል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

14489

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%86%E1%8B%B4%20%E1%8A%A0%E1%89%B3%E1%8C%A3%E1%88%8B%E1%8A%9D%20%E1%8A%A8%E1%8B%98%E1%88%98%E1%8B%B4

ሆዴ አታጣላኝ ከዘመዴ

ሆዴ አታጣላኝ ከዘመዴ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ሆዴ አታጣላኝ ከዘመዴ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ጥቅም ከዝምድና ጋር ያለውን ተቃራኒ ግንኙነት የሚያሳይ አባባል ነው። መደብ : ተረትና ምሳሌ

21765

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%89%A3%E1%8B%AB%20%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%8B%88%E1%8B%B3%E1%89%82%20%E1%8B%AB%E1%88%AB%E1%8A%9D%20%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%8A%A0%E1%8C%A5%E1%89%A3%E1%89%82

ያባያ ልጅ ወዳቂ ያራኝ ልጅ አጥባቂ

ያባያ ልጅ ወዳቂ ያራኝ ልጅ አጥባቂ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያባያ ልጅ ወዳቂ ያራኝ ልጅ አጥባቂ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20861

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%98%E1%8C%A0%E1%8A%9D%20%E1%88%9E%E1%89%B5%20%E1%88%98%E1%8C%A3%20%E1%89%A2%E1%88%89%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8B%B1%E1%8A%95%20%E1%8C%8D%E1%89%A3%20%E1%89%A0%E1%88%88%E1%8B%8D

ዘጠኝ ሞት መጣ ቢሉት አንዱን ግባ በለው

ዘጠኝ ሞት መጣ ቢሉት አንዱን ግባ በለው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዘጠኝ ሞት መጣ ቢሉት አንዱን ግባ በለው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

11814

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%A5%E1%89%85%E1%88%9D%E1%89%B5%20%E1%8D%B3%E1%8D%AF

ጥቅምት ፳፯

ጥቅምት ፳፯ ቀን በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፶፯ተኛው እና የመፀው ፴፪ተኛው ዕለት ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ በዘመነ ሉቃስ ፫፻፱ ቀናት ሲቀሩ፣ በዘመነ ዮሐንስ፤ ዘመነ ማቴዎስ እና ዘመነ ማርቆስ ደግሞ ፫፻፰ ቀናት ይቀራሉ። ዓቢይ ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፱፻፴፯ ዓ.ም. - በአሜሪካ ፕሉቶንዬም ለመጀመሪያ ጊዜ ለቦምብ መሥሪያ ተዘጋጅቶ “ፋት ማን” በመባል የሚታወቀውን በጃፓን ናጋሳኪ ላይ የተጣለውን የአቶም ቦምብ ተሠራበት። ፲፱፻፵፱ ዓ.ም. - የግብጽ ፕሬዚደንት ጋማል አብደል ናሰር በወቅቱ በብሪታንያ እና በፈረንሳይ ቁጥጥር ስር የነበረውን የሱዌዝ ቦይ የግብጽ ብሔራዊ ንብረት ሲያደርገው የብሪታንያና የፈረንሳይ ሰራዊቶች በቦዩ አካባቢ ግዛቶች ከግብጽ ሰራዊት ጋር ተዋጉ። ፲፱፻፶፫ ዓ/ም - የኢትዮጵያ አየር መንገድ ወደ ሞንሮቪያ፣ ሌጎስ እና አክራ ከተማዎች አዲስ የበረራ መሥመር አስመረቀ። ፲፱፻፶፫ ዓ/ም - “ሚቸል ኮትስ” () የተባለው የብሪታንያ ኩባንያ ዋና ሥራ አስኪያጅ ከኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት መንግሥት ጋር በአዋሽ ሸለቆ የተንዳሆን የጥጥ እርሻ ልማት የስምምነት ውል ለመፈራረም አዲስ አበባ ገቡ። ፲፱፻፷፪ ዓ/ም - በሆላንድ እና በኢትዮጵያ ኅብረት የተቋቋመው የመተሀራ ስኳር ፋብሪካ ተመርቆ ተከፈተ። ፲፱፻፷፬ ዓ.ም. - አምቺትካ ደሴት ላይ የአሜሪካ የአቶሚክ ኃይል ድርጅት በምድር ውስጥ “ካኒኪን” በሚል ቅጽል ስም የተሰየመውን ኃይለኛ የሃይድሮጅን ቦምብ በማፈንዳት ፈተሸ። ፲፱፻፷፯ ዓ/ም - አዲሱ የኢትዮጵያ ጊዜያዊ ወታደራዊ መንግሥት (ደርግ) አቶ አሀዱ ሳቡሬን የሐረርጌ ግዛት አስተዳዳሪ አድርጎ ሾመ። ፲፱፻፷፯ ዓ/ም - የኢትዮጵያ ጊዜያዊ ወታደራዊ መንግሥት (ደርግ) እና የብሪታኒያ መንግሥት በወሎ ክፍለ-ሀገር የመጋቢ መንገዶችን ማሠሪያ ላይ የሚውል የ ፰ ሚሊዮን የኢትዮጵያ ብር ውል ተፈራረሙ። ፲፰፻፯ ዓ.ም. -ሳክሶፎን የሙዚቃ መሣሪያ የፈጠረው የቤልጅግ ዜጋ አንቶን ጆሴፍ አዶልፍ ሳክስ ዕለተ ሞት ፲፰፻፹፮ ዓ.ም. - የክላሲክ ሙዚቃ ፈጣሪና አቀናባሪ የሩሲያው ዜጋ ፒተር ኢልዪች ቻይኮቭስኪ በፔትሮግራድ ከተማ አረፈ። ዋቢ ምንጮች

43879

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9A%E1%8A%AB%E1%8B%AB%20%E1%89%A0%E1%88%80%E1%8B%AD%E1%88%89

ሚካያ በሀይሉ

ሚካያ በሀይሉ (ከግንቦት ፳፪ ቀን ፲፱፻፷፱ ዓ.ም. እስከ ታኅሣሥ ፲፭ ቀን ፳፻፮ ዓ.ም.) ታዋቂ ኢትዮጵያዊ ዘፋኝ ነበረች። የህይወት ታሪክ ሚካያ ከእናቷ ከወይዘሮ ሙሉ እመቤት ፀጋዬ እና ከአባቷ አቶ በሀይሉ ገለታ ግንቦት ፳፪ ቀን ፲፱፻፷፱ ዓ.ም. አዲስ አበባ ቄራ አካባቢ ተወልዳ ያደገች ስትሆን ከአምስት ልጆች የመጀመሪያ ናት። የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርቷን በቤተልሄም 1ኛ ደረጃ የህዝብ ት/ቤት የሁለተኛ ደረጃ ትምህርቷን ደግሞ በአብዮት ቅርስ ት/ቤት ተከታትላለች። ሚካያ ግጥም መድረስ የጀመረችው በሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት እያለች ነበረ። በ፲፱፻፺፬ ዓ.ም. መጀመሪያ አካባቢ ድንገት በኢቲቪ የአለቤ ሾው ቀርባ ስታዜም የተመለከቷት የሙዚቃ አቀናባሪ አልያስ መልካና ድምፃዊ ሚካኤል በላይነህ ወዲያው የአብረን እንስራ ጥያቄ አቀረቡላት። ካልተሳኩ ሙከራዎች በኋላ የመጀመሪያ አልበሟን በ፲፱፻፺፱ ዓ.ም. ሸማመተው በሚል መጠሪያ ለመልቀቅ በቅታለች። አርቲስት ሚካያ ከአገር ውስጥ ድምፃውያን አስቴር አወቀ እና አለም ከበደ፣ ከአገር ውጭ ደግሞ ቶኒ ብራክስተን እና ትሬሲ ቻፕማን እንደ ምሳሌ ትጠቅሳለች። ሚካያ ከአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ በኢትዮጵያ ቋንቋዎችና ስነ ፅሁፍ የመጀመሪያ ድግሪዋን አግኝታለች። ከሙዚቃ ስራዋ ውጭ በመምህርነት በተለያዩ ትምህርት ቤቶች የሰራች ሲሆን የሁለተኛ ድግሪዋን በመከታተል ላይ ነበረች። በተጨማሪም ዓላማው ለኢትዮጵያ ኪነ ጥበብ መጎልበት የሆነ «ሚካያ አርት ወርክስ» የተሰኘ ድርጅት አቋቁማለች። ሚካያ በገጠማት የደም ስር መቆጣት የህክምና ክትትል ስታደርግ ቆይታ ታኅሣሥ ፲፭ ቀን ፳፻፮ ዓ.ም. ከምሽቱ 4 ሰዓት አካባቢ በጥቁር አንበሳ ሆስፒታል በድንገት ህይወቷ አልፏል። የቀብር ስነ ስርዓቷ በለቡ ገብርኤል ቤተ ክርስቲያን ታኅሣሥ ፲፮ ቀን ተፈፅሟል። ሚካያ በሀይሉ የአንዲት ሴት ልጅ እናት ነበረች። የስራዎች ዝርዝር ሸማመተው (፲፱፻፺፱ ዓ.ም.) የኢትዮጵያ ዘፋኞች

21294

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%B0%E1%8B%8D%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8C%82%20%E1%8B%A8%E1%89%83%E1%88%8D%20%E1%8B%8D%E1%88%B8%E1%89%B5%20%E1%8B%A8%E1%88%88%E1%88%9D

የሰው እንጂ የቃል ውሸት የለም

የሰው እንጂ የቃል ውሸት የለም የአማርኛ ምሳሌ ነው። የሰው እንጂ የቃል ውሸት የለም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21706

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%9D%E1%88%8B%E1%8A%AD%E1%8A%95%20%E1%8A%90%E1%8C%88%E1%88%AD%20%E1%88%B5%E1%8A%95%E1%89%B1%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%8B%8D%E1%89%80%E1%88%BD%E1%8B%8D%20%E1%8B%88%E1%8B%AD%20%E1%8A%A5%E1%8A%94%20%E1%8A%A5%E1%89%A0%E1%88%8B%E1%8B%8D%20%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%89%BA%20%E1%8A%A0%E1%88%AD%E1%88%98%E1%88%BD%E1%8B%8D

ያምላክን ነገር ስንቱን አውቀሽው ወይ እኔ እበላው አንቺ አርመሽው

ያምላክን ነገር ስንቱን አውቀሽው ወይ እኔ እበላው አንቺ አርመሽው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያምላክን ነገር ስንቱን አውቀሽው ወይ እኔ እበላው አንቺ አርመሽው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

30811

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B2%E1%88%98%E1%8A%AD%E1%88%A9%E1%89%B5%20%E1%8B%AB%E1%8C%A0%E1%8D%8B%E1%88%8D%20%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%88%B2%E1%89%B3%E1%8C%A0%E1%89%A1%E1%89%B5%20%E1%8B%AB%E1%8B%B5%E1%8D%8B%E1%88%8D%20%E1%8A%A5%E1%8C%85

ሲመክሩት ያጠፋል ልጅ ሲታጠቡት ያድፋል እጅ

ሲመክሩት ያጠፋል ልጅ ሲታጠቡት ያድፋል እጅ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ሲመክሩት ያጠፋል ልጅ ሲታጠቡት ያድፋል እጅ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21559

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%85%E1%8B%AB%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8C%8D%E1%8B%B3%20%E1%8B%A8%E1%8C%85%E1%89%A5%20%E1%8A%A5%E1%88%AB%E1%89%B5%20%E1%8A%90%E1%8B%8D

ያህያ እንግዳ የጅብ እራት ነው

ያህያ እንግዳ የጅብ እራት ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያህያ እንግዳ የጅብ እራት ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21683

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%8D%E1%8B%98%E1%88%A9%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%89%A0%E1%89%85%E1%88%8D%E1%88%9D

ያልዘሩት አይበቅልም

ያልዘሩት አይበቅልም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልዘሩት አይበቅልም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

31367

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%8A%E1%8A%95%20%E1%88%9B%E1%8A%AD%20%E1%89%A5%E1%88%8B%E1%8C%A3

ፊን ማክ ብላጣ

ፊን ማክ ብላጣ በአይርላንድ አፈ ታሪክ ከ690 እስከ 670 ዓክልበ. ግድም ድረስ የአየርላንድ ከፍተኛ ነጉሥ ነበር። የአይርላንድ ታሪኮች እንዳሉት የፊን ዘመን ለ20 ወይም 22 ዓመታት ቆየ። የላውድ አቆጣጠሮች (1014 ዓም ተቀነባብሮ) እንዳለው 20 ነበር፣ እርሱንና የድሮ አቆጣጠር በመከተል፣ ይህ ከ690 እስከ 670 ዓክልበ. ድረስ ይሆናል። (በኋላ የታዩት ታሪኮች ግን ከዚያ በፊት ያደርጉታል።) የአየርላንድ አፈታሪካዊ ነገሥታት

21303

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%B4%E1%89%B5%20%E1%88%9D%E1%8A%AD%E1%88%AD%20%E1%8B%A8%E1%88%BE%E1%88%85%20%E1%8A%A0%E1%8C%A5%E1%88%AD

የሴት ምክር የሾህ አጥር

የሴት ምክር የሾህ አጥር የአማርኛ ምሳሌ ነው። የሴት ምክር የሾህ አጥር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21860

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8C%88%E1%88%AD%E1%8A%95%20%E1%88%B0%E1%88%AD%E1%8B%B6%20%E1%8B%AB%E1%8C%88%E1%88%AD%20%E1%89%A0%E1%88%AC%20%E1%8B%AB%E1%8B%88%E1%8C%A3%E1%8B%8B%E1%88%8D

ያገርን ሰርዶ ያገር በሬ ያወጣዋል

ያገርን ሰርዶ ያገር በሬ ያወጣዋል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያገርን ሰርዶ ያገር በሬ ያወጣዋል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

14484

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%86%E1%8B%B3%E1%88%9D%20%E1%89%A2%E1%8D%88%E1%89%B0%E1%8D%8D%E1%89%B5%20%E1%8B%A8%E1%8C%A0%E1%8C%88%E1%89%A0%20%E1%8B%AD%E1%88%98%E1%88%B5%E1%88%88%E1%8B%8B%E1%88%8D

ሆዳም ቢፈተፍት የጠገበ ይመስለዋል

ሆዳም ቢፈተፍት የጠገበ ይመስለዋል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ሆዳም ቢፈተፍት የጠገበ ይመስለዋል የአማርኛ ምሳሌ ነው። መደብ : ተረትና ምሳሌ

21764

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%89%A3%E1%89%B5%E1%88%85%E1%8A%93%20%E1%8B%A8%E1%8A%93%E1%89%B5%E1%88%85%20%E1%8B%88%E1%8C%88%E1%8A%96%E1%89%BD%20%E1%88%B2%E1%8C%A3%E1%88%89%20%E1%8C%A5%E1%8C%8D%E1%88%85%E1%8A%95%20%E1%8B%AB%E1%8B%9D

ያባትህና የናትህ ወገኖች ሲጣሉ ጥግህን ያዝ

ያባትህና የናትህ ወገኖች ሲጣሉ ጥግህን ያዝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያባትህና የናትህ ወገኖች ሲጣሉ ጥግህን ያዝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21799

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8A%95%E1%8B%B5%20%E1%89%A0%E1%88%AC%20%E1%8A%A5%E1%88%B8%E1%89%B5%20%E1%8B%AB%E1%8A%95%E1%8B%B5%20%E1%88%8B%E1%88%9D%20%E1%8B%88%E1%89%B0%E1%89%B5

ያንድ በሬ እሸት ያንድ ላም ወተት

ያንድ በሬ እሸት ያንድ ላም ወተት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያንድ በሬ እሸት ያንድ ላም ወተት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

2768

https://am.wikipedia.org/wiki/1889%20%E1%8A%A5.%E1%8A%A4.%E1%8A%A0.

1889 እ.ኤ.አ.

1889 እ.ኤ.ኣ. = 1881 አ.ም. 1889 እ.ኤ.ኣ. = 1882 አ.ም.

50390

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%BB%E1%88%9D%E1%89%A0%E1%88%8D%20%E1%8A%A0%E1%8D%88%E1%8B%88%E1%88%AD%E1%89%85%20%E1%8B%AE%E1%88%90%E1%8A%95%E1%88%B5%20%E1%8C%88%E1%89%A5%E1%88%A8%20%E1%88%9B%E1%88%AD%E1%8B%AB%E1%88%9D

ሻምበል አፈወርቅ ዮሐንስ ገብረ ማርያም

በአዲስ አበባ ከተማ በ፲፱፲፱ ዓ.ም. የተወለዱት ሻምበል አፈወርቅ ዮሐንስ የቄስ ትምህርትን ከማይጨው ዘመቻ በፊት አጠናቅቀዋል፡፡ በጣሊያን የወረራ ወቅት በኢጣልያን ትምህርት ቤት ገብተው የአንደኛ ደረጃ ትምህርታቸውን ተከታትለዋል። በ፲፱፴፭ ዓ.ም. በጦር ሠራዊት ውስጥ ወታደርነት በመግባት ወታደራዊ ትምህርት ተምረዋል፡፡ ከዚያም በ፲፱፴፯ ዓ.ም. ሐምሌ 10 ቀን በክብር ዘበኛ መድፈኛ ክፍል የከፍተኛ ቴክኒክ ት/ቤት ገብተው የአምስት ዓመታት ኮርስ ተከታትለዋል፡፡ በመድፈኛ መኮንንነት ደረጃ ተመርቀዋል፡፡ እስከ ሻምበልነት ማዕረግ ደርሰው የነበሩት ሻምበል አፈወርቅ በ፲፱፶፫ ዓ.ም. የመንግሥት ግልበጣ ሙከራ ተካፋይ ሆነዋል በመባል ለሦስት ዓመታት በእስራትና በግዞት ቆይተዋል፡፡ ከ፲፱፶፮ ዓ.ም. ጀምሮ በሬዲዮ ጋዜጠኝነት አገልግለዋል፡፡ ሻምበል አፈወርቅ በ፲፱፶፯ ዓ.ም. ግጥሞች፣ ለዘፈን ለትካዜ፣ ለደስታ እና ልዩ ልዩ ታሪኮች በሚል የሥነ ግጥም መጽሐፍ፤ በ፲፱፶፯ ዓ.ም. ችግረኞች በሚል ርዕስ ከዓለም ታላላቅ ድርሰቶች ተጠቃሽ የሆነውን ልብወለድ መጽሐፍ ተርጉመው አሳትመዋል፡፡ የኔ ግጥሞች፣ የዓለም አስደናቂ ልዩ ልዩ ታሪኮች፣ ፍቅር በሰዎች ዘንድ፣ የሞራል ግዴታ ስሜታዊ ግጥሞችንም አሳትመው አልፈዋል፡፡ ምንጭ: የኢትዮዽያ ደራሲያን ማህበር ለሚሊኒየም ያሳተመው አጀንዳ ተጨማሪ እትመት ሀዘን እና ደስታ (ታላላቅ የአለም አጫጭር ታሪኮች ትርጉም)

21828

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8B%A8%20%E1%88%8B%E1%8B%8D%E1%88%AB%20%E1%89%A2%E1%88%8D%20%E1%8B%AB%E1%88%8D%E1%88%B0%E1%88%9B%20%E1%8A%A0%E1%8B%88%E1%88%AB

ያየ ላውራ ቢል ያልሰማ አወራ

ያየ ላውራ ቢል ያልሰማ አወራ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያየ ላውራ ቢል ያልሰማ አወራ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21903

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AD%E1%88%98%E1%88%B0%E1%8A%AD%E1%88%A8%E1%8B%8B%E1%88%8D%20%E1%88%88%E1%8A%90%E1%8D%8D%E1%88%B1%20%E1%8B%AD%E1%8D%88%E1%89%B0%E1%8D%8D%E1%89%B0%E1%8B%8B%E1%88%8D%20%E1%88%88%E1%8A%A8%E1%88%AD%E1%88%B1

ይመሰክረዋል ለነፍሱ ይፈተፍተዋል ለከርሱ

ይመሰክረዋል ለነፍሱ ይፈተፍተዋል ለከርሱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ይመሰክረዋል ለነፍሱ ይፈተፍተዋል ለከርሱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

2471

https://am.wikipedia.org/wiki/1994%20%E1%8A%A5.%E1%8A%A4.%E1%8A%A0.

1994 እ.ኤ.አ.

1994 እ.ኤ.ኣ. = 1986 አ.ም. 1994 እ.ኤ.ኣ. = 1987 አ.ም.

16356

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%BA%20%E1%8A%A0%E1%8B%8D%E1%88%8D%20%E1%8A%A8%E1%88%9A%E1%88%9E%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8B%B5%20%E1%88%BA%20%E1%8B%AD%E1%88%99%E1%89%B5

ሺ አውል ከሚሞት አንድ ሺ ይሙት

ሺ አውል ከሚሞት አንድ ሺ ይሙት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ሺ አውል ከሚሞት ሺ ይሙት መደብ : ተረትና ምሳሌ

21876

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8D%8D%E1%88%8B%20%E1%8B%A8%E1%88%88%E1%8B%8D%20%E1%89%80%E1%88%AD%E1%8D%8B%E1%8D%8B

ያፍላ የለው ቀርፋፋ

ያፍላ የለው ቀርፋፋ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያፍላ የለው ቀርፋፋ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ