Datasets:

long292

/

PADNCH_3

like 0

chí tật bệnh chi hậu, lập nữ tử vi tự nhi truyền vị khởi lí dã tai.

đến sau lúc tật bệnh mới lập con gái mà truyền ngôi cho, thế có phải lẽ không?

Chiêu Hoàng.

CHIÊU HOÀNG.

Ất Dậu Thiên Chương Hữu Đạo nhị niên.

Ất Dậu, Thiên Chương Hữu Đạo năm thứ 2 , .

Điện tiền chỉ huy sứ Trần Thủ Độ tri thành thị nội ngoại chư quân sự.

Điện tiền chỉ huy sứ Trần Thủ Độ coi giữ mọi việc quân sự trong ngoài thành thị.

Thủ Độ điệt Trần Bất Cập vi Cận thị thử lục.

Cháu gái Thủ Độ bằng chú là Trần Bất Cập làm Cận thị thự lục

cục chi hậu, Trần Thiêm vi Chi ứng cục, Trần Cảnh vi Chính Thủ.

cục chi hậu , Trần Thiêm làm Chi ứng cục, Trần Cảnh làm Chính thủ .

Thời phương bát tuế, thị hầu ư ngoại.

Cảnh lúc ấy mới lên 8 tuổi, chực hầu ở bên ngoài.

Tha nhật Cảnh bổng thuỷ di thị lập Chiêu Hoàng quán hối thủ cúc thuỷ tiễn Cảnh diện nhi hước tiếu cập Cảnh bổng tân lang cân tắc dĩ cân phao dữ chi.

Có một hôm, Cảnh bưng chậu nước hầu, Chiêu Hoàng rửa mặt lấy tay vốc nước té ướt cả mặt Cảnh rồi cười trêu, đến khi Cảnh bưng khăn trầu thì lấy khăn ném cho Cảnh.

Cảnh bất cảm ngôn, âm dĩ cáo Thủ Độ.

Cảnh lại về nói với Thủ Độ.

Thủ Độ viết: thành hữu như thử hoàng tộc hồ xích tộc hồ?.

Thủ Độ nói: “Nếu thực như thế thì họ ta thành hoàng tộc hay bị diệt tộc đây?”.

Hựu nhất nhật Chiêu Hoàng hựu dĩ tân Lang cân phao dữ Cảnh, Cảnh bái viết: Bệ hạ xá thần tội phủ, thần nguyện phụng mệnh".

Lại một hôm, Chiêu Hoàng lại lấy khăn trầu ném cho Cảnh, Cảnh lạy rồi nói: “Bệ hạ có tha tội cho thần không? Thần xin vâng mệnh”.

Chiêu Hoàng tiếu viết: "Xá nhữ, kim nhữ dĩ trí biện".

Chiêu Hoàng cười và nói: “Tha tội cho ngươi. Nay ngươi đã biết nói khôn đó”.

Cảnh hựu dĩ cáo Thủ Độ Thủ Độ khủng sự.

Cảnh không dám nói gì, về nói ngầm với Thủ Độ.

tiết tịnh tru ư thị tự suất gia thuộc thân thích nhập cấm trung.

tiết lộ thì bị giết cả, bấy giờ mới tự đem gia thuộc thân thích vào trong cung cấm.

Thủ Độ quan thành môn cập chư cung môn, lệnh nhân thủ chi, bách quan tiến triều bất đắc nhập.

Thủ Độ đóng cửa thành và các cửa cung, sai người coi giữ, các quan vào chầu không được vào.

Thủ Độ biến cáo viết: "Bệ hạ dĩ hữu thượng hĩ" quần thần giai viết nặc, thỉnh trạch nhật triều kiến.

Thủ Độ loan báo rằng: “Bệ hạ đã có chồng rồi”.

Hạ chiếu viết: "Tự cổ Nam Việt đế vương trị thiên hạ giả hữu hĩ.

Xuống chiếu rằng: “Từ xưa nước Nam Việt ta đã có đế vương trị thiên hạ.

hiền lương quân tử đồng phụ chính trị, túc dạ quyền quyền ư tư cực hĩ, Thi viết: Quân tử hảo cầu, cầu chi bất đắc, ngộ mị tư phục, du tai du tai".

người hiền lương quân tử để cùng giúp chính trị, đêm ngày khẩn khoản đến thế là cùng cực rồi, Kinh thi có nói “Quân tử tìm bạn, tìm mãi không được, thức ngủ không nguôi, lâu thay lâu thay”.

Tưởng thục thần hôn nghiệm chi hữu tố khả tốn đại vị dĩ uý thiên tâm, dĩ phó trẫm hoài thứ khả đồng tâm lục lực cộng phù quốc tộ dĩ hưởng thái bình chi phúc.

Sớm hôm nghĩ chín từ lâu nghiệm xem nên nhường ngôi báu, để thoả lòng trời, cho xứng lòng trẫm, mong đồng lòng hết sức, cùng giúp vận nước, hưởng phúc thái bình.

Bố cáo thiên hạ, hàm sử văn tri".

Vậy bố cáo thiên hạ để mọi người điều biết”.

Thập nhị nguyệt thập nhất nhật Mậu Dần, Chiêu Hoàng thiết đại hội vu Thiên An điện, Ngự bảo sàng, bách quan triều phục tiến triều bái vu đình hạ.

Tháng 12, ngày mồng một Mậu Dần, Chiêu Hoàng mở hội lớn ở điện Thiên An, ngự trên sập báu, các quan mặc triều phục vào chầu, lạy ở dưới sân.

Chiêu Hoàng nãi giáng phục khuyên tiến Trần Cảnh tức Hoàng đế vị.

Chiêu Hoàng bèn trút bỏ áo ngự mời Trần Cảnh lên ngôi hoàng đế.

Cải nguyên Kiến.

Đổi niên hiệu là Kiến

Bái Trần Thủ Độ vi quốc thượng phụ chưởng lí thiên hạ sự.

Phong Trần Thủ Độ làm Quốc thượng phụ, nắm giữ mọi việc cai trị trong nước.

Thủ Độ viết: "Kim đạo tặc tịnh khởi, hoạ loạn nhật tư.

Thủ Độ nói: “Hiện nay giặc cướp đều nổi, hoạ loạn ngày tăng.

Đoàn Thượng cứ đông, Nguyễn Nộn cứ bắc Quảng Oai, Đại Viễn diệc vị tước bình.

Đoàn Thựng giữ mạn đông, Nguyễn Nộn giữ mạn bắc, các châu Quảng Oai, Đại Viễn cũng chưa dẹp yên.

quần thần xưng thiện khuyến thánh phụ Trần Thừa cư nhiếp.

Các quan đều cho là phải, mời thánh phụ Trần Thừa nhiếp chính.

Huống đế anh ác tật, trị chi phất hiệu, hựu vô tự tử dĩ thừa đại thống, nguy vong chi triệu dĩ tiên kiến hĩ.

Huống chi vua lại bị chứng hiểm, chữa không khỏi, lại không có con trai để nối nghiệp lớn, thế là điểm nguy vong đã hiện ra rồi.

Tự tăng Vạn Hạnh dĩ kì thi tiến.

Sư chùa là vạn hạnh đem bài thơ ấy dâng lên.

Lí tổ lãm chi viết: "Thần nhân chi sự bất khả hiểu dã".

Lý Thái Tổ xem xong rồi nói: “Việc của thần nhân thì không thể hiểu được”.

Thế nhân truyền tụng, mạc thức sở vị.

Người đời truyền tụng, không ai biết thơ ấy nói thế nào.

Cập Lí thị chung dĩ thi vi nghiệm.

Đến khi nhà Lý mất, mới cho bài thi8 ấy là nghiệm.

Cái tự Huệ Tông thượng chí Thái Tổ bát đại nhi Huệ Tông.

Vì từ đời Huệ Tông trở lên đến Thái Tổ là tam đời mà Huệ Tông

danh Sảm vi nhật đăng sơn, một ảnh dã.

tên là Sảm, tức là mặt trời gác núi, hết bóng .

Nhiên tắc Lí thị chi hưng thiên dã kì vong diệc thiên dã.

Thế thì nhà Lý được nước là tự trời, mất nước cũng là tự trời vậy.

Hữu Lí triều cửu đế thuỷ Thái Tổ Canh Tuất chung Chiêu Hoàng Ất Dậu cộng nhị bách lục thập niên.

Trở lên triều Lý, 9 vua, từ Thái Tổ năm canh Tuất đến Chiêu Hoàng năm Ất Dậu , cộng 216 năm.

Anh Tông hoàng đế. [

ANH TÔNG HOÀNG ĐẾ.

Nhị nguyệt cải nguyên Đại Định nguyên niên.

Tháng 2, đổi niên hiệu là Đại Định năm thứ 1.

viên ngoại lang Nguyễn Nghĩa Minh hiến huyền lộc.

viên ngoại lang là Nguyễn Nghĩa Minh dâng hươu đen.

Dĩ Đỗ Anh Vũ vi cung điện lệnh tri nội ngoại sự.

Lấy Đỗ Anh Vũ làm cung điện lệnh tri nội ngoại sư.

Anh Vũ Đỗ thái hậu đệ, Lê thái hậu thân dụng chi cố thụ thị chức.

Anh Vũ là em của Đỗ thái hậu, nên Lê thái hậu trao cho chức này.

Hạ tứ nguyệt dĩ đản nhật vi Thọ Ninh tiết.

Mùa hạ, tháng 4, lấy ngày sinh của vua làm tiết Thọ Ninh.

Tự xuân tồ hạ bất vũ.

Từ mùa xuân sang mùa hạ, không mưa.

Ngũ nguyệt vũ.

Tháng 5, có mưa.

Đông thập nguyệt đại thục.

Mùa đông, tháng 10, được mùa to.

Tân Dậu Đại Định nhị niên.

Tân Dậu, năm thứ 2 , .

Xuân chính nguyệt Thân Lợi tiếm hiệu Bình Vương lập kì thê thiếp vi hoàng hậu phu nhân, tử vi vương hầu tứ kì đảng dữ quan tước các.

Mùa xuân, tháng giêng, Thân Lợi tiếm xưng là Bình Vương, lập vợ cả, vợ lẽ làm hoàng hậu và phu nhân, con làm vương hầu, cho đồ đảng quan tước theo thứ bậc

hữu sai.

khác nhau.

Vũ Nhĩ công bạt Bác Nhự ải tiến chí Bồ Đinh ngộ Lợi thuỷ quân đại chiến Vũ Nhĩ bại tích tướng sĩ tử giả quá bán toại hoàn.

Vũ Nhĩ đánh nhổ được ải Bác Nhự, tiến đến Bồ Đinh , gặp thuỷ quân của Lợi, đánh lớn, Vũ Nhĩ thua trận, tướng sĩ chết đến quá nửa, phải rút về.

Hạ tứ nguyệt Mậu Thìn Vũ Nhĩ chí Kinh sư.

Mùa hạ, tháng 4, ngày Mậu Thìn, Vũ Nhĩ về đến Kinh sư.

Tân Mùi, Lợi xuất cứ Tây Nông châu sử Thượng Nguyên.

Ngày Tân Mùi, Lợi ra chiếm châu Tây Nông, sai người ở các châu Thượng Nguyên

Kỉ mão mệnh thái uý Đỗ Anh Vũ tương binh thảo Lợi.

Ngày Kỷ Mảo, vau sai thái uý Đỗ Anh Vũ đem quân đi đánh Lợi.

Phát ngự phủ diêm tứ Mục, Ái đẳng.

Phát muối kho công cho bọn Mục và Ái.

Đông thập nguyệt sóc, hựu sử Anh Vũ thảo Lục Lệnh châu phù Lợi đảng nhị thiên dư nhân.

Mùa đông, tháng 10, ngày mồng 1, lại sai Anh Vũ đi đánh châu Lục Lệnh, bắt được bọn bè đảng của Lợi hơn 2.000 người.

Lợi thuẫn vu Lạng Châu, Thái phó Tô Hiến Thành cầm Lợi tống Anh Vũ giám quy kinh sư.

Lợi trốn sang châu Lạng, Thái phó Tô Hiến Thành bắt được Lợi, giao cho Anh Vũ đóng củi giải về kinh sư.

Sử Lí Nghĩa Lâm an tập kì dư đảng.

Sai Lý Nghĩa lâm chiêu tập vỗ yên dư đảng của Lợi.

Chiếu Đình uý án Lợi tội.

Xuống chiếu cho quan Đình uý xét tội Lợi.

Quần thần thượng biểu hạ.

Các quan dâng biểu mừng.

Lưu Vũ Nhĩ hiến bạch lộc hựu hiến tân lang châu.

Lưu Vũ Nhĩ dâng hươu trắng, lại dâng ngọc tân lang .

Đỗ Anh Vũ cường lương lăng lịch phu khởi vô sở tự tai.

Đỗ Anh Vũ lăng loàn dữ tợn đâu phải không có nguyên do.

Nhâm Tuất tam niên

Nhâm Tuất, năm thứ 3 , .

Xuân nhị nguyệt Lưu Vũ Nhĩ hiến Thiềm Thừ châu.

Mùa xuân, tháng 2, Lưu Vũ Nhĩ dâng ngọc thiềm thừ .

Đông thập nguyệt khiển Phú Lương phủ thủ lĩnh Dương Tự Minh như Quảng Nguyên châu chiêu tập châu nhân.

Mùa đông, tháng 10, sai thủ Lĩnh phủ Phú Lương là Dương Tự Minh đến châu Quảng Nguyên để chiêu tập người châu ấy.

Vi giả trượng bát thập hoặc tương tranh điền trì dĩ binh nhận ẩu kích tử thương nhân giả trượng bát thập, đồ tội, dĩ kì điền trì hoàn tử thương giả.

Nếu tranh nhau ruộng ao mà lấy đồ binh khí nhọn sắc đánh chết hay làm bị thương người thì đánh 80 trượng, xử tội đồ, đem ruộng ao ấy trả lại người chết hay bị thương.

Chiếu chư đoạn mại hoang thục điền dĩ hữu khế khoán giả bất đắc thục, vi giả trượng bát thập.

Xuống chiếu rằng những người bán đoạn ruộng hoang hay ruộng thục đã có văn khế rồi thì không được chuộc lại nữa, ai làm trái bị phạt đánh 80 trượng.

Chiếu miễn Lợi đảng phóng lưu tội.

Xuống chiếu tha tội lưu cho các bè đảng của Thân Lợi.

Tự xuân chí hạ, hạn, đế thân kì chi.

Từ mùa xuân đến mùa hạ, đại hạn, vua thân làm lễ cầu đảo.

Lục nguyệt Đinh Sửu vũ.

Tháng 6, ngày Đinh Sửu, có mưa.

Cửu nguyệt chiếu chư quyền thế gia hữu đàm trì chi ngoại vô đắc vọng cấm, vi giả tội chi.

Tháng 9, xuống chiếu rằng, các nhà quyền thế ngoài đầm ao của mình không được ngăn cấm xằng bậy, làm trái thì có tội.

Đông thập nguyệt, sử Thái phó Hoàng Nghĩa hiền, Viên ngoại lang Khổng Trưởng suất lục lộ chư duyên biên khê động quân đào kim vu.

Mùa đông, tháng 10, sai Thái phó Hoàng Nghĩa Hiền và Viên ngoại lang Khổng Trường đem quân các khe động dọc biên giới về đường bộ đi đãi vàng ở các

Ất Sửu lục niên.

Ất Sửu, năm thứ 6 , .

Hạ tứ nguyệt, dâm vũ kì tình.

Mùa hạ, tháng 4, mưa dầm, làm lễ cầu tạnh.

Phụng chức Nguyễn Phụng hiến lục mâu quy, hung trung hữu trứu văn nhị hàng, quần thần biện chi thành "Vương dĩ công pháp tứ tự".

Phụng chức là Nguyễn Phụng dâng rùa mắt có sáu con ngươi, ức có hai hàng chữ triện các quan nhận ra bốn chữ “Vương dĩ công pháp” .

Chiếu chư tương tranh điền trì tài vật bất đắc thác quyền thế gia vi giả trượng bát thập đồ tội.

Xuống chiếu rằng những người tranh nhau ruộng ao của cải không được nhờ cậy nhà quyền thế, làm trái đánh 80 trượng, xử tội đồ.

Thu thất nguyệt tạo Tản Viên sơn thần từ cập Bố Cái, Ông Nghiêm, Ông Mẫu đẳng thần từ.

Mùa thu, tháng 7, dựng đền thần núi Tản Viên và các đền Bố Cái, Ông Nghiêm, Ông Mẫu.

Bát nguyệt Tống yêu nhân đàm Hữu Lượng Chằm nhập tư.

Tháng 8, kẻ có yêu thuật người nước Tống là Đàm Hửu Lượng trốn sang châu Tư

Thời Tống Quảng Tây lộ Kinh lược suý ti tê thư thỉnh truy bổ phát Lượng.

Bấy giờ Kinh lược suý ty lộ Quảng Tây nước Tống đưa thư nhờ đuổi bắt Hữu Lượng.

Chiếu phò mã lang Dương Tự Minh, văn thần Nguyễn Nhữ Mai, Lí Nghĩa Vinh thảo chi.

Vua xuống chiếu cho Phò mã lang Dương Tự Minh và văn thần là Nguyễn Nhữ Mai, Lý Nghĩa Vinh đi đánh.

Vị cơ hựu mệnh Thái sư Mâu Du Đô tương lục lộ duyên biên khê động chư quân kế chi.

Không bao lâu lại sai Thái sư Mâu Du Đô đem quân các khe động dọc biên giới về đường bộ tiếp đánh.

Thời Tự Minh dĩ bạt Thông Nông châu, Lũng Đổ ải cầm Hữu Lượng đảng Bá Đại đẳng nhị thập nhất nhân, duy Hữu Lượng tẩu thoát Thoán sơn trạch gian.

Khi ấy Tự Minh đã lấy được ải Lũng Đổ, châu Thông Nông bắt được bè đảng của Hữu Lượng và bọn Bá Đại 21 người, duy có Hữu Lượng chạy thoát, trốn vào núi chằm.

Chiếu quản quân sứ Nghĩa Vinh, quản áp Bá Đại đẳng giao hoàn vu Tống.

Xuống chiếu cho Quản quân sứ là Nghĩa Vinh trông coi áp giải bọn Bá Đại giao trả về nước Tống.

Dương Sơn trại Ung Châu thú Triệu Nguyện cầm Hữu Lượng cập kì đảng tống suý ti.

trại Dương Sơn, viên thủ Ung Châu là Triệu Nguyệt bắt Hữu Lượng và bè đảng giải đến suý ty.

Tống nhân kiến kì đảng trung hữu Dương ư giả hung thích hắc long cập Bồ Châu thủ lĩnh ngũ nhân tri thị ngã Việt nhân giai hoàn chi.

Người Tống thấy trong bọn ấy có Dương ở ngực có thích hình rồng đen, và bọn thủ lĩnh ở châu Bồ năm người, biết là người nước Việt ta, đều trả về.

Cấm bách tác tượng bất đắc tạo cung dạng khí vật thiện mại dân gian.

Cấm các thợ bách tác không được làm đồ dùng theo kiểu của nhà nước tự tiện bán cho dân gian.

Bính Dần thất niên.

Bính Dần năm thứ 7 , .

Xuân chính nguyệt Lạng châu An Trung hầu hiến bạch lộc.

Mùa xuân, tháng giêng, An Trung hầu ở châu Lạng dâng hươu trắng.

Tam nguyệt Viên ngoại lang Lí Ngọ hiến bạch lộc.

Tháng 3, Viên ngoại lang Lý Ngọ dâng hươu trắng.

Thái sư Mâu Dũ Đô tốt.

Thái sư Mâu Du Đô chết.

Hạ tứ nguyệt ngưu súc dịch tử.

Mùa hạ, tháng 4, trâu và gia súc chết dịch.

Hạn kì đắc vũ.

Hạn, cầu đảo được mưa.

Tuệ tinh kiến.

Sao Chổi mọc.

Nhuận lục nguyệt Chiếu các cục quyết ngục hữu cường tranh bất hợp điều chế giả trượng lục thập.

Tháng 6 nhuận, xuống chiếu cho các ty xử án, kẻ nào tranh bậy không hợp điều luật pháp chế thì xử 60 trượng.

thất nguyệt tạo Thiên tư khố lục sở.

tháng 7, dựng 6 sở kho Thiên Tư.

Bát nguyệt, chiếu bách quan quản giáp chủ đô phàm khắc bổ cấm quân, nghi giản đại hộ, bất đắc thủ cô độc nhân, vi giả tội chi.

Tháng 8, xuống chiếu rằng các quan quản giáp và chủ đô, phàm sung bổ cấm quân, phải chọn những hộ nhiều người, không được lấy người cô độc, làm trái thì trị tội.

Cửu nguyệt thư gia Lí Chiêu hiến bạch ác.

Tháng 9, thư gia là Lý Chiêu dâng con quạ trắng.

Đông thập nguyệt Canh Thìn tiểu thị vệ Lí Sùng hiến lục mâu quy hung trung hữu trứu văn bát tự.

Mùa đông, tháng 10,ngày Canh Thìn, tiểu thị vệ là Lý Sùng dâng con rùa mắt có sáu con ngươi, ức có tám chữ triện.

Hưng trại hành dinh.

Dựng hành dinh ở trại Yên Hưng .

Chiếu Đỗ Anh Vũ như Phú Lương phủ khảo hiệu quan liêu cập định hộ tịch số mục.

Xuống chiếu cho Đỗ Anh Vũ đi phủ Phú Lương khảo xét quan liêu và định số mục hộ tịch.

Thập nhất nguyệt khởi Thuỵ Thiên công chúa đệ vu Lạng Châu.

Tháng 11, làm nhà cho Công chúa Thuỵ Thiên ở châu Lạng.

Hoàng thái hậu Đỗ thị băng thuỵ viết Chiêu Lí Hoàng Hậu.

Hoàng thái hậu họ Đỗ băng, thuỵ là Chiêu Hiếu hoàng hậu.