Datasets:

alexantonov

/

chuvash_english_parallel

like 0

Пӑванпа Мартини пӗр-пӗрне чи малтан курсанах кӑмӑла кайман; вӗсен характер тӗрлӗ пулнӑ, ҫавӑнпа та вӗсем пӗр-пӗрне курайман.

There had been no love lost between the two men from the beginning; their temperaments appeared to be too incompatible for them to feel anything but repugnance for each other.

Анчах Мартинин ҫав юратман кӑмӑлӗ часах тӑшманла кӑмӑл пулса тӑнӑ.

On Martini's part this was fast developing into hostility.

— Эпӗ ӑна кӑмӑла кайманни мана сахал интереслентерет, — терӗ пӗррехинче Мартини ҫилленсе.

“I don't care about his not liking me,” he said one day to Gemma with an aggrieved air.

— Эпӗ ӑна хам та юратмастӑп, ҫавӑнпа пиртен пӗри те ӳпкелешме пултараймасть.

“I don't like him, for that matter; so there's no harm done.

Анчах эпӗ ӑна сана кӳрентернӗшӗн каҫараймастӑп.

But I can't stand the way he behaves to you.

Ку тӗлӗшпе эпӗ ӑна сиртен каҫару ыйтма та хушӑттӑм, анчах хирӗҫӳ тухасран хӑратӑп; хамӑр чӗнсе илнӗ пулсан, унпа вӑрҫмалла мар ӗнтӗ пирӗн.

If it weren't for the scandal it would make in the party first to beg a man to come and then to quarrel with him, I should call him to account for it.”

— Ан тивӗр ӑна, Чезаре. Вӑл мана кӑмӑлламанни нимех те мар. Ҫитменнипе тата эпӗ хам та унран сахал мар айӑпла.

“Let him alone, Cesare; it isn't of any consequence, and after all, it's as much my fault as his.”

— Эсир мӗншӗн айӑплӑ?

“What is your fault?”

— Вӑл мана ҫавнашкал хытӑ юратманшӑн.

“That he dislikes me so.

Грассини патӗнче эпир унпа пӗрремӗш хут тӗл пулсан, эпӗ ӑна ҫиллентермелли сӑмах каларӑм.

I said a brutal thing to him when we first met, that night at the Grassinis'.”

— Ҫиллентермелли сӑмах каларӑр?

“YOU said a brutal thing?

Мадонна, ҫакна шанма та хӗн.

That's hard to believe, Madonna.”

— Паллах ӗнтӗ, ку ӑнсӑртран пулчӗ, ҫавӑнпа та эпӗ пит хурлантӑм.

“It was unintentional, of course, and I was very sorry.

— Ҫапла ҫав пӗр хулпуҫҫийӗ ҫеҫ кӑшт ҫӳлерех, тата сулахай алли чӑлахланнӑ, анчах вӑл курпун та мар, кукӑр ураллӑ та мар.

He has one shoulder higher than the other, and his left arm is pretty badly disabled, but he's neither hunchbacked nor clubfooted.

Кӑшт уксахлать ҫеҫ, ун ҫинчен калаҫмалли те ҫук.

As for his lameness, it isn't worth talking about.”

Ку тӗлӗшпе эпӗ, паллах, пысӑк йӑнӑш турӑм пулӗ, анчах вӑл ҫавӑн пек хытӑ ӳпкелеме пултарнинчен ытла та тӗлӗнмелле.

Of course it was horribly tactless of me, but it's odd he should be so sensitive.

Ҫавнашкал мӑшкӑлласа кулнисенчен унӑн нумай асапланмалла пулнӑ-ши? — Ҫавна пӗлес килет манӑн.

I wonder if he has ever suffered from any cruel jokes of that kind.”

— Вӑл хӑй ытти чӑлахсенчен ытларах мӑшкӑлласа кулнӑ пулмалла.

“Much more likely to have perpetrated them, I should think.

Хӑйне мӗнле лайӑх тытма тӑрӑшать пулсан та, вӑл кӑнттам, йӗрӗнтермӗш ҫын.

There's a sort of internal brutality about that man, under all his fine manners, that is perfectly sickening to me.”

— Ҫук, тӗрӗс каламастӑр эсир, Чезаре.

“Now, Cesare, that's downright unfair.

Эпӗ те Ривареса юратмастӑп, анчах мӗншӗн-ха унӑн ҫитменлӗхӗсене пысӑклатмалла?

I don't like him any more than you do, but what is the use of making him out worse than he is?

Чӑнах та вӑл ҫын умӗнче хӑйне начар тытать, ҫавӑнпа ӑна ҫилленеҫҫӗ те — анчах куншӑн вӑл айӑплӑ мар, ӑна пурнӑҫ иртӗнтернӗ пулмалла. Чӑнах, яланах кулса, тӑрӑхласа ҫырни те ҫав тери йӑлӑхтарать. Анчах ҫаксене пурне те вӑл усал шухӑшпа тӑвать тесе шухӑшламастӑп эпӗ.

His manner is a little affected and irritating—I expect he has been too much lionized—and the everlasting smart speeches are dreadfully tiring; but I don't believe he means any harm.”

— Унӑн мӗнле ӗмӗт пулма пултарнине эпӗ пӗлместӗп, анчах ӗмӗрех пуринчен те кулакан ҫын хӑш енӗпе те пулин таса мар.

“I don't know what he means, but there's something not clean about a man who sneers at everything.

Фабрицци патӗнче пулнӑ пӗр пухура вӑл юлашки вӑхӑтра Римра пулнӑ реформӑсенчен тӑрӑхласа кулнине итлеме питех те йӗрӗнмелле пулчӗ.

It fairly disgusted me the other day at Fabrizi's debate to hear the way he cried down the reforms in Rome, just as if he wanted to find a foul motive for everything.”

Унӑн кӑмӑлӗ епле ырӑ пулсан та вӑл — ҫӗр ҫинче тӗрӗслӗх тума пултарас ҫуккине эсир нихҫан та ӑнланаймӑр.

You never seem able to see that he can't set things right even if he would.

Ӗҫ кунта пӗр, е тепӗр ҫын кӑмӑлӗнче мар, тӗрӗс мар принципра.

It's the principle of the thing that's wrong, not the behaviour of this man or that.”

— Мӗнле тӗрӗс мар принцип-ха вӑл?

“What principle?

Папӑн светски влаҫӗ-и?

The temporal power of the Pope?”

Ку вӑл пӗр енӗ ҫеҫ.

That's merely a part of the general wrong.

Пӗр ҫын тепӗр ҫынна тытса тӑма власть пани усал япала.

The bad principle is that any man should hold over another the power to bind and loose.

Ун пек суя никӗс ҫинче ҫынсем хушшинче ҫыхӑнусем тума май ҫук.

It's a false relationship to stand in towards one's fellows.”

Мартини аллисене ҫӳлелле ҫӗклерӗ.

Martini held up his hands.

— Каҫарӑр, мадонна! — терӗ вӑл кулса.

“That will do, Madonna,” he said, laughing.

— Ҫӗнӗ памфлет?

“Another new pamphlet?”

— Мӗскӗн Риварес комитетӑн ӗнерхи ларӑвӗнче вулама панӑ тепӗр ӑссӑр япала.

“A stupid thing this wretched man Rivarez sent in to yesterday's committee.

Пирӗн унпа ӗҫ часах пӗр-пӗрне чышкӑ парасси патнех ҫитет пулӗ, тесе шухӑшлатӑп.

I knew we should come to loggerheads with him before long.”

— Мӗн пулчӗ вара?

“What is the matter with it?

Чӑнах та, Чезаре, эсир ун ҫине сӑлтавсӑр ҫилленетӗр.

Honestly, Cesare, I think you are a little prejudiced.

Риварес, тен, кӑмӑллӑ ҫынах мар пулӗ, анчах вӑл ухмах мар.

Rivarez may be unpleasant, but he's not stupid.”

— Памфлета начар ҫырнӑ теместӗп эпӗ, анчах эсир вуласан лайӑхрах пулӗччӗ.

“Oh, I don't deny that this is clever enough in its way; but you had better read the thing yourself.”

Памфлетра Итали ҫыннисем ҫӗнӗ папӑна мухтанинчен, унпа калама ҫук савӑннинчен мӑшкӑлласа кулнӑ.

The pamphlet was a skit on the wild enthusiasm over the new Pope with which Italy was still ringing.

Ӑна Пӑван унччен ҫырнӑ пекех, ҫав тери йӗплӗ, питӗ хаяр чӗлхепе ҫырнӑ; анчах Пӑван ҫырни Джеммӑна хытӑ ҫиллентернӗ пулсан та, вӑл хӑйӗн ӑшӗнче ҫав критика тӗрӗс пулнипе килӗшмесӗр пултарайман.

Like all the Gadfly's writing, it was bitter and vindictive; but, notwithstanding her irritation at the style, Gemma could not help recognizing in her heart the justice of the criticism.

— Ҫавнашкал ытлашши хаяр питлени киревсӗр япала тенипе эпӗ килӗшетӗп, — терӗ вӑл алҫыруне сӗтел ҫине хурса.

“I quite agree with you that it is detestably malicious,” she said, laying down the manuscript.

— Анчах памфлетри сӑмахсем пурте тӗрӗс вӗт — ҫакӑ пулать пуринчен те начарри!

“But the worst thing about it is that it's all true.”

— Джемма!

“Gemma!”

— Ку тӗрӗс.

“Yes, but it is.

Вӑл ҫынна темӗн те пӗр каласа пӗтерӗ, анчах чӑнлӑх ун енче.

The man's a cold-blooded eel, if you like; but he's got the truth on his side.

Памфлет тӗл лекеймӗ тесе шухӑшлани усӑсӑр. Тӗл лекет!

There is no use in our trying to persuade ourselves that this doesn't hit the mark—it does!”

— Тен, эсир ӑна пичетлемелле тесе те калӑр?

“Then do you suggest that we should print it?”

— Ку тепӗр ыйту вара.

“Ah! that's quite another matter.

Ӑна эпир ҫаплипех пичетлемелле тесе каламастпӑр. Вӑл пурне те ҫиллентерсе пиртен уйӑрса ярӗ те, нимӗнле усӑ та памӗ.

I certainly don't think we ought to print it as it stands; it would hurt and alienate everybody and do no good.

Анчах Риварес хӑйӗн ҫиллине чараймасӑр ытлашши каланӑ сӑмахсене кӑшт урӑхлатсан, ун чухне вара вӑл чӑн-чӑнах хаклӑ япала пулӗ.

But if he would rewrite it and cut out the personal attacks, I think it might be made into a really valuable piece of work.

Памфлетӑн политикӑллӑ пайӗ ҫав тери лайӑх.

As political criticism it is very fine.

Риварес ун пек лайӑх ҫырма пултарать, тесе эпӗ нихҫан та шухӑшламан.

I had no idea he could write so well.

Вӑл ҫапах та ӗнтӗ чи кирлине, эпир калама хӑяйманнине калать.

He says things which need saying and which none of us have had the courage to say.

Сӑмахран, Италие вӑл хӑйӗн кӗсйисене ҫаратакан вӑррӑн хулпуҫҫийӗ ҫине пуҫне хурса куҫҫуль тӑкакан пьянцӑпа танлаштарнӑ пая епле аван ҫырнӑ.

This passage, where he compares Italy to a tipsy man weeping with tenderness on the neck of the thief who is picking his pocket, is splendidly written.”

— Джемма!

“Gemma!

Ку памфлетри чи начар вырӑн вӗт.

The very worst bit in the whole thing!

Пурне те ҫавнашкал, ним сӑлтавсӑр ятласа мӑшкӑлланине чӑтса тӑма пултараймастӑп эпӗ.

I hate that ill-natured yelping at everything and everybody!”

— Эпӗ те ҫаплах! Анчах ӗҫ унта мар.

“So do I; but that's not the point.

Риваресӑн чӗлхи пит йӗплӗ, вӑл хӑй те кӑмӑла каякан ҫынах мар, анчах та вӑл: эпир хамӑра чаплӑ процессемпе, пӗр-пӗрне чуптунисемпе, пӗр-пӗрне юратма тата килӗшме чӗннисемпе ухмахлантаратпӑр, иезуитсемпе санфедистсем ҫавсемпе пуринпе те хӑйсене усӑ кӳме тӑрӑшӗҫ, тени пин хут тӗрӗс.

Rivarez has a very disagreeable style, and as a human being he is not attractive; but when he says that we have made ourselves drunk with processions and embracing and shouting about love and reconciliation, and that the Jesuits and Sanfedists are the people who will profit by it all, he's right a thousand times.

Комитетӑн ӗнерхи ларӑвӗнче пулманшӑн ӳкӗнетӗп.

I wish I could have been at the committee yesterday.

Мӗн йышӑнтӑр вара эсир юлашкинчен?

What decision did you finally arrive at?”

— Ҫавӑн пирки килсеттӗм те ӗнтӗ эпӗ: сире Риварес патне кайса, ӑна хӑйӗн памфлетне ҫемҫетме ыйтма ярас, теҫҫӗ.

“What I have come here about: to ask you to go and talk it over with him and persuade him to soften the thing.”

— Ун патне кайма?

“Me?

Анчах эпӗ ӑна пӗлменпе пӗрех вӗт. Кунсӑр пуҫне тата вӑл мана кураймасть.

But I hardly know the man; and besides that, he detests me.

Мӗншӗн-ха шӑпах эпӗ каймалла, кам та пулсан урӑххи мар?

Why should I go, of all people?”

— Ахалех, мӗншӗн тесен паян ыттисем пӗри те пушӑ мар.

“Simply because there's no one else to do it to-day.

Унсӑр пуҫне эсӗ пирӗнтен пуринчен те ӑслӑрах: эсир унпа усӑсӑр тавлашса тата вӑрҫса каймӑр.

Besides, you are more reasonable than the rest of us, and won't get into useless arguments and quarrel with him, as we should.”

— Паллах ӗнтӗ, эпӗ ун пек тумӑп.

“I shan't do that, certainly.

Апла пулсан эпӗ ун патне кайса килӗп, анчах асӑрхаттарса калатӑп: ӗҫ ӑнӑҫлӑ пуласса шанчӑк сахал.

Well, I will go if you like, though I have not much hope of success.”

— Эсир ӑна ӳкӗтлесе итлеттерме пултаратӑр тесе шанатӑп эпӗ.

“I am sure you will be able to manage him if you try.

Ӑна вара ҫапла калӑр: эсир ҫырнӑ памфлета комитет питех те паха литература произведенийӗ тесе хисеплет, тейӗр.

Yes, and tell him that the committee all admired the thing from a literary point of view.

Ҫавӑн пек мухтанипе вӑл питех те хавасланса кайӗ, тепӗр тесен ку пачах та тӗрӗс.

That will put him into a good humour, and it's perfectly true, too.”

* * * Пӑван чечексем лартса тултарнӑ сӗтел хушшинче, уҫса хунӑ ҫырӑва арки ҫине хурса, тӗксӗм куҫӗсемпе урайне пӑхса ларать.

***** The Gadfly was sitting beside a table covered with flowers and ferns, staring absently at the floor, with an open letter on his knee.

Ун ури вӗҫӗнче ковер ҫинче выртакан лапсӑркка шотландка йытӑ, Джемма алӑка шаккасан, пуҫне ҫӗклерӗ те хӑрӑлтатса илчӗ. Алӑк патне васкаса пырса, Пӑван хӑнана саламласа пуҫ тайрӗ.

A shaggy collie dog, lying on a rug at his feet, raised its head and growled as Gemma knocked at the open door, and the Gadfly rose hastily and bowed in a stiff, ceremonious way.

Унӑн пит-куҫӗ сасартӑк хытса, чулланса ларнӑ пек туйӑнчӗ.

His face had suddenly grown hard and expressionless.

— Эсир ытла та кӑмӑллӑ, — терӗ вӑл салхуллӑн.

“You are too kind,” he said in his most chilling manner.

— Мана эсир курасшӑн пулни ҫинчен пӗлтернӗ пулсан, эпӗ халех сирӗн пата хам пынӑ пулӑттӑм.

“If you had let me know that you wanted to speak to me I would have called on you.”

Джемма хӑйне Пӑван нумайранпа ылханнине сиссе, тӳрех ӗҫ ҫинчен калаҫма пуҫларӗ.

Seeing that he evidently wished her at the end of the earth, Gemma hastened to state her business.

Пӑван каллех пуҫ тайрӗ те, пукана ун патнех шутарса лартрӗ.

He bowed again and placed a chair for her.

— Эпӗ сирӗн пата комитет хушнипе килтӗм, — тесе пуҫларӗ вӑл. — Сирӗн памфлетӑр пирки унта пысӑк мар тавлашу тухнӑ.

“The committee wished me to call upon you,” she began, “because there has been a certain difference of opinion about your pamphlet.”

— Эпӗ ҫапла пулӗ тесе шухӑшланӑччӗ те ӗнтӗ.

“So I expected.”

— Вӑл йӑл кулса илчӗ те, куҫне ҫутӑран хуплас тесе, хризантема чечекӗ ӳсекен пысӑк вазӑна сӗтелӗн тепӗр енне куҫарса лартрӗ.

He smiled and sat down opposite to her, drawing a large vase of chrysanthemums between his face and the light.

— Чӑнах та, комитет членӗсем нумайӑшӗ памфлета питӗ лайӑх литература произведенийӗ тесе хисеплеҫҫӗ, анчах та ӑна ҫакӑн евӗрлӗ пичетлеме пачах вырӑнлӑ мар, теҫҫӗ.

“Most of the members agreed that, however much they may admire the pamphlet as a literary composition, they do not think that in its present form it is quite suitable for publication.

Ытла та ҫивчӗ сӑмахсем партие пысӑк пут лӑшу парса тӑракан ҫынсене кӳрентерме пултараҫҫӗ.

They fear that the vehemence of its tone may give offence, and alienate persons whose help and support are valuable to the party.”

Пӑван вазӑран хризантема чечекне илсе унӑн шурӑ ҫулҫисене пӗрин хыҫҫӑн теприне майпен татма пуҫларӗ.

He pulled a chrysanthemum from the vase and began slowly plucking off one white petal after another.

Джемма ӑнсӑртран унӑн сылтӑм аллин ҫинҫе пӳрнисене курчӗ те, ҫан-ҫурӑмӗ чӗтресе кайрӗ — ҫавнашкал пӳрнесемпе чечек ҫулҫисем татнине вӑл тахҫан курнӑ пек туйӑнчӗ.

As her eyes happened to catch the movement of the slim right hand dropping the petals, one by one, an uncomfortable sensation came over Gemma, as though she had somewhere seen that gesture before.

— Литература произведенийӗ енчен илсен, ман памфлет ниме те тӑмасть, — терӗ вӑл майпен, салхуллӑ сасӑпа, — ҫав енчен илсен, ӑна литературӑна пӗртте пӗлмен ҫынсем ҫеҫ мухтама пултараҫҫӗ.

“As a literary composition,” he remarked in his soft, cold voice, “it is utterly worthless, and could be admired only by persons who know nothing about literature.

— Эпӗ ӑнланатӑп.

“That I quite understand.

Анчах эсир ҫырнисем тивӗҫлӗ ҫынсене пырса ҫапас вырӑнне, урӑххисене пырса ҫапма пултараҫҫӗ.

The question is whether you may not succeed in giving offence to the wrong people.”

Пӑван хулпуҫҫийӗсене сиктеркелерӗ те, татса илнӗ чечек ҫулҫине ҫыртрӗ.

He shrugged his shoulders and put a torn-off petal between his teeth.

— Ман шухӑшпа, эсир йӑнӑшатӑр, — терӗ вӑл.

“I think you are mistaken,” he said.

— Ыйту ҫапла тӑрать: мӗн тума чӗнсе илчӗ-ха мана сирӗн комитет?

“The question is: For what purpose did your committee invite me to come here?

Хам пултарнӑ таран ҫав ӗҫе тӑватӑп та ӗнтӗ.

I fulfil my obligation to the best of my ability.”

— Сирӗн пултарулӑхӑр пирки те, сирӗн ырӑ кӑмӑлӑр пирки те, никам та иккӗленмест, ҫакна эпӗ шантарсах калама пултаратӑп.

“And I can assure you that no one has any doubt as to either the ability or the good-will.

Анчах комитет сирӗн памфлетӑр либераллӑ партие ҫиллентерӗ те, вара хулари рабочисем пире пулӑшма пӑрахӗҫ, тесе хӑрать.

What the committee fears is that the liberal party may take offence, and also that the town workmen may withdraw their moral support.

Эсир хӑвӑр памфлетӑра санфедистсене хирӗҫ ҫырнӑ, анчах вулакансенчен нумайӑшӗ вӑл чиркӳпе ҫӗнӗ папӑна хирӗҫ пырать тесе шухӑшлӗҫ; тактика енӗпе илсен халӗ вӗсене хирӗҫ ҫырма юрамасть.

You may have meant the pamphlet for an attack upon the Sanfedists: but many readers will construe it as an attack upon the Church and the new Pope; and this, as a matter of political tactics, the committee does not consider desirable.”

— Халӗ эпӗ ӑнланма пуҫларӑм ӗнтӗ.

“I begin to understand.

Эпӗ партипе хирӗҫсе пурнакан духовенствӑри господасене хирӗҫ ҫырнӑ чухне мана пӗтӗм тӗрӗслӗхе калама ирӗк параҫҫӗ.

So long as I keep to the particular set of clerical gentlemen with whom the party is just now on bad terms, I may speak sooth if the fancy takes me; but directly I touch upon the committee's own pet priests—'truth's a dog must to kennel; he must be whipped out, when the—Holy Father may stand by the fire and—' Yes, the fool was right;