url
stringlengths 3
284
| title
stringlengths 1
252
⌀ | article_summary
stringlengths 1
12.1k
⌀ | article_text
stringlengths 1
363k
| source
stringclasses 21
values | source_type
stringclasses 3
values | topics
stringlengths 2
174
⌀ | created_date
stringlengths 10
47
⌀ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
https://madanizhomga.ru/news/sz-m-gaml/izge-korn-sabagyi | Изге Коръән сабагы | "Галим, яки гыйлем өйрәнүче, яки тыңлаучы, яки гыйлемне сөюче бул! Ләкин бишенчесе булма, һәлак булырсың" .
(Хәдис).
Шундый чорга килеп җиттек, бала тәпигә басу белән үк мәгълүмат дөньясында кайный башлый. Сабыйлар бакчасы, унбер еллык мәктәп, бихисап югары уку йортлары - барчасы да балаларга белем бирә. Дүрт-биш яшьтән кулларда компьютер, телефон,... | "Галим, яки гыйлем өйрәнүче, яки тыңлаучы, яки гыйлемне сөюче бул! Ләкин бишенчесе булма, һәлак булырсың" .(Хәдис).Шундый чорга килеп җиттек, бала тәпигә басу белән үк мәгълүмат дөньясында кайный башлый. Сабыйлар бакчасы, унбер еллык мәктәп, бихисап югары уку йортлары - барчасы да балаларга белем бирә. Дүрт-биш яшьтән кулларда компьютер, телефон, планшет, айфон, ике колакта ике төймә, телевизор, кая барсаң, шундагы зәңгәр экран - кыскасы, башыңны мендәргә төрткәнче, өйрәнеп һәм өйрәтелеп яшисең. Шул ук вакытта, кешелек фән-техника казанышларының иң югары ноктасына күтәрелсә дә, гади генә сорауларга да җавап таба алмый иза чигәбез.Дөньялыкны дини гыйлем белән үреп бара алмау күңелсез күренешләргә китерә. Күпчелегебез битарафлык коллыгыннан һич котыла алмый. Югыйсә, бүген җөмһүриятебездә ислам тәгълиматын өйрәнеп, бар яктан да камилләшүгә киртәләр юк. Күп мәчетләрдә укулар оештырылган, урта һәм югары дини белем бирү системасы булдырылган, җаның теләгән уку әсбаплары, китаплар, ислам сайтлары - элек бабаларыбызның төшләренә дә кермәгән. Бүген без гарәп илләре кызыгып карарлык шартларда яшәп тә, бер урында таптанабыз.Галимнәр фикеренчә, кешелек аерым дәверләрдә көнкүреш мәнфәгатьләрен һәм шәхси уңайлыкны гына кайгыртып, һич көтелмәгәнчә наданлаша бара. Үз тормышы өчен җайлы шартлар тудырып, адәм баласы максатыма ирештем дип уйлый һәм тормыш рәвеше белән маймылларны хәтерләтә башлый. Бүгенге көндә Европа илләренең баткаклыкка төшүе - моңа ачык мисалы. Җәмгыятьнең җитешлеге, бөтенлеге аның алга баруына комачаулык итә, үзенә бертөрле киртәгә әверелә.Менә шушы чорлар киләсен күз алдында тоткан галәмнәр Хуҗасы 1400 ел элек үк үзенең кануннар системасын җир йөзенә иңдереп, соңгы пәйгамбәр Мөхәммәдкә (с.г.в.) безгә җиткерүен тәэмин иткән. Безнең карамакта бүген - Изге Коръән һәм сөекле Пәйгамбәребезнең хәдисләре. Замана теленә күчерсәк, конституциябез дә, төрле өлкәләрдәге, әйтик, гаилә мәсьәләләре, икътисад, сәнгать һәм башка мөнәсәбәтләрне җайлаучы кодексларыбыз - барысы да үз урынында.Иң кызганычы: күпләр, үзенең дингә битарафлыгын ислам дөньясында барган чуалышларга бәйләп аңлатырга тырыша. Ике имансыз гарәп, "ислам дәүләте" исеме астында, кулларына автомат алып, ике гектар җир бүлешә икән, моның исламга һичбер катышы юк. Һәркем үз гамәле өчен үзе җавап бирәчәк.Йөзләгән ил һәм халыклар кабул иткән конституцияләр үзгәреш кичерә, хаким килгән саен алышына. Ә Изге Коръән һичнинди дә үзгәреш кичермәде, 1400 ел буена китабыбызның һәр хәрефе үз урынында.Соңгы пәйгамбәр "Бишектән алып, ләхеткә чаклы" гыйлем алырга кушкан. Белемсез халык түгелбез, һәр гаиләдә динебезгә кагылышлы китаплар бар. Булмаса - булдырыгыз, укыгыз, уйланыгыз. Кулыгызда картайганчы яшим дигән шартнамә юк. Үлем фәрештәсе Газраил сөекле пәйгамбәребез Мөхәммәдкә (с.г.в.) генә үзенең килгәнен сиздерә, башкаларга андый хокук бирелмәгән.Наданлыгыбызның тагын бер тискәре ягы: дингә килә алмавыбызны -кайбер имам-абыстайларның тискәре гамәлләре белән бәйләп күрсәтергә яратабыз. Югыйсә, үзебез нинди, имамнар да шундый. Мулла-мөэзиннәребез башка планеталардан төшеп утырмый, алар җәмгыятебезнең бүгенге чагылышы. Көзгегә карасагыз, шәүләгездән башкасын күрмисез бит."Бер кеше гыйлем алу нияте белән бер юлга керсә, Аллаһы Тәгалә аңа җәннәт юлын җиңел кылыр. Гыйлем өстәүче кеше өчен күктә һәм җирдә булганнар, хәтта судагы балыклар да ярлыкауны сорар. Гыйбадәт кылучыларга күрә гыйлем ияләренең өстенлеге башка йолдызлардан айның якынлыгы кебектер. Галимнәр - пәйгамбәрләрнең варислары. Пәйгамбәрләр мирас итеп алтын һәм көмеш түгел, бәлки гыйлем калдырды. Гыйлем алган кеше - камил һәм тәмам булган өлеш алучы" (хәдис).Өзелгән муенсадан җир өстенә тәгәрәгән гәрәбәләрдәй, тарих тәгәрмәче тиз тәгәри. Адәм баласының картайган көнендә иң үкенечле сүзе - "вакыт үтте" булыр, көч куймый гына җәннәт бакчаларына эләгү насыйп булмас. Гыйлем өйрәнеп, аны үз тормышыбызда кулланып, башкаларга да тапшырып яшәсәк, киләчәгебезгә өмет артыр.Рәсүл ГӘРӘЕВ.Мамадыш районы. | madanizhomga | mass_media | Сүз һәм гамәл
| 2017-04-21 03:14:36 |
https://tatarica.org/tat/razdely/municipalnye-obrazovaniya/municipalnye-rajony/archa-rajony/yaa-chrile | Яңа Чүриле | Татарстанның Арча районындагы авыл. Кече Мишә елгасы бассейнында, Арча шәһәреннән 30 км көнчыгыштарак урнашкан | Фотограф Шакиров Р.Н. Башлангыч мәктәпТатарстанның Арча районы Яңа Чүриле авылы. Татарстан Фәннәр академиясенең Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты архивы | tatarica | education | Муниципаль берәмлекләр,Арча районы | null |
https://shahrichalli.ru/news/yazmalarda-yazmyish/citlektage-kos-idem | Читлектәге кош идем | Ярдәм сорап кычкыру турында уйлап караганым да булмады. Бер якта урман, бер якта сарай – кем ишетсен? | «Исемең дөрес түгел синең – Гөлшат түгел, Гелшат туры килә үзеңә», – диләр аңа дуслары. Чаллының «ЖилЭнергоСервис» идарә итү компаниясендә урам җыештыручы булып эшләүче Гөлшат апа Хәлилованың бүген, чыннан да, йөзеннән елмаю китми. Ләкин бүгенге шат тормышына ул озак еллар килгән, аңа кадәр шактый сынаулар аша үткән. Тормыш юлы бер китап язарлык Гөлшат апаның. Егерме ел җәберләү күреп яшәгәннән соң ул, ниһаять, үзен хөрмәт иткән кешене очраткан.Егерме елга сузылган михнәт– Беренче ирем белән 20 ел яшәдек. Өч балабыз булды, улыбыз биш яшендә суга батып үлде, быел аңа 40 яшь тулган булыр иде. Ике кызым бар, – дип сөйли башлады ул.– Тормыш иптәшегез белән ничек таныштыгыз?– Мин Минзәлә районы Куян дигән авылдан. Минзәләдә ательеда эшли идем. Егетем армиядә иде. Ирем буласы кеше милләте буенча әзербайҗан, иптәшләре белән комсомол юлламасы буенча КамАЗ төзергә килгән. Шабашкага Минзәләгә килгәннәр дә ательега чалбар тектерергә керделәр. Мине күргән дә «Бу минем хатын булачак» дигән. Арттан калмады.Йөргән егетемә «Кайтып йөрмә, исән калмаячаксың» дип куркытып хатлар язган. Армиядән кайткач, туганым шул егетем белән күрешкән, беренче тапкыр күрдем егетләр елаганын, диде. Әйтәсе килгәнем шул, ничек булса да яраткан кешең белән булырга тырышырга кирәк.Өйләнешер вакыт җиткән иде, паспортын югалтты бу. Ул вакытта сорап тормадылар микән инде, монда паспорт ясап бирделәр. Бардык та язылыштык. Бервакыт алимент түләнмәгән дигән язу килә башлады. Өйләнгән булган икән. Әзербайҗанда ике баласы булган. Алимент түләмәгән өчен төрмәгә утырттылар. Ике ел Новокузнецкида утырып кайтты.Тукай районы Комсомолец поселогында яшәдек. Безнең бер тиен акча булмас иде, ә ул машина алыштырды. Кеше белән талашып, сугышып йөрмәде анысы, ә менә гаиләдә шундыйрак иде. Иртән чыгып китә иде, кич кайта иде. Кайда йөрдең дисәң, кызып китә. Мин көне буе тегеп утыра идем, ә ул тегеп әйбер саткан акчаны кесәсенә тутыра да чыгып китә иде. Декрет ялында Әзербайҗанга киттек.Әзербайҗанда королева кебек идемИке-өч ел Карабахта яшәдек. Мин ак тәнле, аксыл чәчле хатын бит инде. Бөтенесе нык хөрмәт итәләр иде. Моны урамга чыгармагыз, каралтмагыз, диләр иде – королевага караган кебек карыйлар иде. Тегүче икәнемне белгәч, күршеләр кул белән эшләүче тегү машинасы керттеләр. Идәнгә утырып тегә идем, ни өстәл юк, гомумән, бернинди уңайлылык юк иде анда. Бөтен кеше идәндә утырып ашый. Шулай да, әгәр анда калган булсак, без инде минем тегүем белән әллә кайчан миллионер булыр идек. Өй салырга тотынган идек, сугыш башланды да бөтен нәрсәне калдырып кайтып киттек. «Безне кемгә калдырып китәсең?» – дип елаштылар ул чакта күршеләр.– Әзербайҗан телен ничек өйрәндегез?– Өйләнешкәч, ирем үз ишләре белән сөйләшкәндә аңламый идем, кирәк дип тә санамадым. Әзербайҗанга баргач бер кеше русча белми, бер кеше татарча белми! Мин бер ай эчендә, улым ике ай эчендә әзербайҗанга әйләнде. Мине әзербайҗан милләтеннән дип уйлыйлар иде хәтта.«Син мине үтер, интектермә»Эшкә чыгар вакыт җиткәч, тагын Комсомолецка кайттык. Улым үлгәннән соң мин үземне гел яшәрмен дип уйламаган идем. Ирем котыра башласа: «Самат, син мине үтер, интектермә», – ди идем. Тормышның яме булмагач нигә яшәргә? Хәер, бәлки ул балта тоткан, пычак күтәргән вакытларында куркыткан гына булгандыр.90нчы еллар. Үзеңә дә ашарга җитмәгән вакытлар. Ул көне буе кайдадыр йөреп кайтып керә. Дусларын да алып кайта, аларны ашатырга кирәк. Каршы әйтсәң кыйный. Зәңгәрләнеп бетә идем. Күршеләр мине жәлли иде. Балалар белән безгә акча кирәк, ә сорарга ярамый. Үзе чыгып киткән саен акча тота иде. Сугыша башласак, олы кыз гел безнең арага керә торган иде. Ирем шуның аркасында гына исән каласың ди торган иде.Аптырый идем – өйдән чыкмыйм, балаларны карыйм, өйне җыештырам, малларны карыйм, бакчада эшлим, эшкә йөгерәм, үзем тегеп балаларны, иремне киендерәм, ә ул мине дошман кебек күрә.Өебездән тавыш читкә чыкмады. Мин кайту белән ул беркем ишетмәсен дип ишекне бикли иде, аннары тота да кыйный. Мине урамга чыкканда да гел тикшереп тора иде. Кешеләр капка төбендә сөйләшеп утыра, ә мин һәрвакыт туры өйгә кайтам, туры эшкә барам. Сарайга чыгам, карыйм – тәрәзәдән карап тора, мин кеше белән аның турында сөйләшмәсен дигәндер инде.Ярдәм сорап кычкыру турында уйлап караганым да булмады. Бер якта урман, бер якта сарай – кем ишетсен? Шулай да берсендә бик нык типкәләп кыйнаганда өске катта яшәүче Вера исемле хатын әнкәйләргә барып әйткән, авыл советын чакырган. Шуннан килеп араладылар.«Аерылышма – безнең нәселдә ирдән иргә йөрү юк»– Аерылышырмын дип күз алдыма да китерми идем. Әнкәй: «Аерылышма, безнең нәселдә ирдән иргә йөрү юк!» – диде. Бераз авыл советында эшләп алган идем. Шунда эшләүчеләр гел синяк белән йөрүемне күрделәр дә: «Йә чыгып китсен, йә без аны утыртабыз», – диделәр. Ирем үзе чыгып китәргә риза булды. Кайтып-кайтып карады, кызларым аны кертсәң, без чыгып китәбез дип каршы төште.Башта бер, аннары икенче хатын белән торды, балалар таптылар. Аннары минем бәләкәй кыздан да яшьрәк кызга өйләнде, шулай ук балалары туды, анысы белән дә яшәмиләр инде хәзер. Аның монда бер туганы да юк. Ерактагылары белән аралашмый, апасы минем аша хәлен белешеп тора.Хәзер кайвакыт кызларга шалтырата, аякларым авырта дип әйтә икән. Кызым башта сөйләшми иде, соңга таба әти бит инде дип кызгана үзен. Мин дә ташламагыз дим.Аерылышкач, сигез ел ялгыз яшәдем. Балаларны үстердем, укыттым, кияүгә бирдем. Мәктәптә хуҗалык мөдире булып, аннары ит комбинатында эшләдем. Пенсиягә чыккач, Чаллыга килеп дворник булып эшкә урнаштым.«Икегез дә эш сөя, таныштырыйм әле»– Минем онык туган иде, Чаллыга бала әйберләре алырга килдем. Ул вакытта Комсомолец поселогында яши идем. Төнгә эшкә барасы. Төрле кирәк-яраклар алдым да туганымнан машина табуын сорадым – таксилар кыйбат, автобус белән эшкә өлгермим. Туганым машина килде дип хәбәр итте. Кайтабыз шулай юлда әкрен генә машина йөртүче белән сөйләшә-сөйләшә. Ирләр, хатын-кызлар турында сүз чыкты да: «Туганым менә ничә еллар инде берәр ир белән таныштырмакчы була», – дим. Машина йөртүче: «Ул ир мин буламдыр инде», – ди. Каушап киттем. Кайткач әйберләрне бушатырга ярдәм итте, эшкә озатып куйды. Шулай танышып киттек. Әни ягыннан туганым Вәис белән эшләгән булган. «Икегезне дә беләм, икегез дә эш сөя, минем йөзгә кызыллык китермәссездер дип уйлыйм, бергә яшәгез», – диде туганым.Шулхәтле рәхәт– Беренче тапкыр кияүгә чыгу минем өчен кияүгә чыгу булмады. Анасы үлгән, әбисе генә үстергән әзербайҗанны без үзебез өйләндергән кебек булды. Ә монда туганнары килеп әнкәйдән мине сорады. 47 яшь иде икебезгә дә. Мулла чакырып никах укыттык. Чынлап кияүгә чыгу шушы булды миңа. Комсомолецта хәзер кызым яши, без Минзәләдә өй алдык. Ялларда шунда кайтабыз. Вәис Башкортостанның Учалы районыннан, аның туганнарына да кайтып йөрибез.Бик күңелле. Шулхәтле рәхәт. Вәис белән без икебез бер кеше кебек. Без кайвакыт көне буена шалтыратышмыйбыз да. Мин беләм аның эштә икәнен. Бик кирәк булганда гына шалтыратышабыз. Бер-беребезгә нык ышанабыз. Вәиснең хатыны 44 яшендә операция вакытында үлгән. 14 ел инде без бергә. Шушы вакытта бер тапкыр да «Ә минем хатыным болай иде» дип әйткәне булмады. Мин дә искә алмыйм. Без икебез дә беренче ир, беренче хатын кебек яшибез.– Эше белән күрсәтәдер яратканын?– Көндәлек тормышта нидер тәзәтәсе, ясыйсы булса, шунда ук эшләп куя. Барысын да миңа җайлы булсын дип эшли. Мондый мөнәсәбәт булганда үзеннән-үзе хатын-кызга әйләнәсең. Мин бит бар ир-ат эшен үзем эшли идем – сантехникасын да сүтеп җыям, кадагын да кагам, канализацияне дә чистартам, сыерларны да бәйлим. Ә хәзер мин хатын-кыз. Хәзер мин ирем бар дип, күземне ачып, башымны югары тотып яшим. Ә элек минем башым аска иелгән иде, берәрсе эндәшмәсә генә ярар иде дип куркып яшәдем. Хәзер мин кибеткә барып, тәмле әйберләр сайлыйм, Вәис тә үзеңә ошаганын ал дип тора. Элеккеге гадәт буенча авыр сумка күтәрергә маташсам, шундук туктата, үзе күтәрә.Беренче ир белән мин читлектәге кош идем, ә монда мин ирекле. Чыгып киттең дә дөньяңны оныттың түгел, әлбәттә, хатын-кызның бар вазифасы өстемдә кала. Сәгатьне карап кына торам – иремә ашарга пешерергә вакыт, кайтуын көтәм.Мин чирләп алдым, аның да инфаркт булды. Хәзер бер-беребезне саклап кына торабыз. Без бер-беребезгә бик кирәк!фотолар: https://ru.freepik.comТагы да кызыклырак яңалыклар - "Шәһри Чаллы" газетасыныңТелеграммканалында | shahrichalli | mass_media | Язмаларда - язмыш | 2024-01-04 14:03:00 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/callyda-imtixannar-baslana | Чаллыда имтиханнар башлана | Иртәгә укучылар география, әдәбият, химиядән белемнәрен сынаячак. | Чаллыда 9нчы сыйныфны 5592, 11нче сыйныфны 2022 укучы тәмамлый. Бүген алар өчен соңгы кыңгырау яңгырады. Иртәгә 26нчы май көнне бердәм дәүләт имтиханнары башлана. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2023-05-25 14:28:00 |
https://shahrikazan.ru/news/yazmalar/gazeta-da-tovar-bit-ul-da-satylyrga-tiesh | Газета да товар бит, ул да сатылырга тиеш. | Авылда яшәүчеләр, гадәттә, газета-журналларны өйләренә яздырып ала. Һәр авылда укырга яраткан, матбугат чараларына махсус күпләп языла торган гаиләләр бар. Шәһәрдә башкачарак, басма матбугатны укучылар киосклардан, кибет киштәләреннән күпләп сатып ала. Гәҗит сатып аласызмы? | Яңа килгән газета-журналларның исләренә кадәр тәмле бит. Яңа басмадан чыккан китапларныкы да шулай. Менә шул ис борынга кытыклап керә. Болай уйлаучылар тагы бардырмы, юктырмы? Һәрхәлдә, Казанга укырга чыгып киткәч тә, әни акчаңны китапка бетермә, дип әйтеп җибәрә иде. Кайтканда барыбер ике яңа китап алып кайтылды.Яңа дигәннән соңгы вакытта татарча чыккан газета-журналларны күреп, чын мәгънәсендә сөенергә кирәк. Алар күп һәм кызыклы булырга тиеш. Газетасын да, журналның да күңелеңә ошаганын сайлап алып укырлык булсын. Хәзер инде сары матбугат дигән сүзләр дә юкка чыгып бара. Теге яки бу басма арасында зур чикләр дә юк. Кайбер газетларның баш мөхәррирләре алмашу барәбәренә бердәй чыгучы басмалар бар. Балалар һәм үсмерләр, яшьләр матбугаты, гаиләгә, мәктәпкә кагылышлы басмаларда бер үк темалар кабатлануы да гаҗәп түгел. Бөтенбез бер тирәдә әйләнәбез. Бер үк темаларны яктыртабыз. Шуңа да укучыларның сайлап уку мөмкинлеге арта. Бер өйгә берничә газета-журнал алдыручылар басмаларның күпчелегендә бер үк сенсацион, көн кадагындагы вакыйгалар чагылуын күрә. Еш кына күршеләр белән газеталарны алмашып укыйбыз, диючеләр бар. Монысы да дөрестер. Сатып ала башлагач, барысының да бәясе бар. Илдә күп нәрсәгә бәяләр артканда, газета-журналларга гына кагылмыйча калмый инде ул. Аларга да арта. Шунысы сөендерә: матбугатка тоткан акча дивидендлар кебек атна саен килеп тора. Әле дә сезгә язылганмын, диючеләрнең ул акчасы берничә тапкыр тапкырлана. Җан азыгы булган газета-журналларны укымыйча тора алмый безнең халык. Сүз дә юк, күпчелегенең күзләре телефонга төбәлгән. Шуннан укыйлар. Алары да безнең укучыларыбыз. Алар өчен дә шул ук эшне башкарабыз.“Шәһри Казан” газетасы укучылары белән авылларда очрашуларда йөргәндә, без аларны шунда ук танып алабыз. Алар да синең исемеңне шунда ук атый. Кайбер язмаларың буенча бәхәсләшә дә башлый. Болары инде чын-чынлап матбугатның терәге булган укучыларыбыз. Алар беркайчан битараф түгел. Газета-журналлар аша үзләрен борчыган күп кенә мәсьәләләрен хәл итәргә өлгерә алар. Сораулар юллыйлар. Газетаны да укый, файдасын да күрә белә.Ә сез, зур шәһәрләрдә яшәүчеләр, газета-журналлар сатып аласызмы ул? Көн саенмы, әллә бер алганда күпләп алып укыйсызмы? Бу юлы кибеткә чыккач, кирәкле генә әйберләрне җыйнап керергә уйладым. Май беткән иде, май алынды. Чәй эчәргә дә берәр тәмлүшкә алмыйча булмас. Шуннан газета-журналлар сатыла торган урыннан гына да тыныч кына узып китә алмадым. “Шәһри Казан”ның бер санын – 12а, “Мәдәни Җомга”ны – 20, “Безнең гәҗит”не – 20, “Ясминә”не 17 сумга сатып алдым. Җәмгысе шуларга 69 сум акча түләдем. Газета да товар бит, ул да сатылырга тиеш. Киоскларда тузан җыеп ятарга тиеш түгел.Соңгы вакытта матбугат басмаларын сатучы яңа төр автоматлар пәйдә булды. Ул замана укучысы өчен үзенә күрә бер кызыклы сатып алу машинасы.Киосктагы апа озаклап газеталарны компьютер аша үткәреп яза. Гадәттәгечә ашыгычрак вакыт. “Татарча газеталарны бер алганда 20ле төрлесен алалар. Язып өлгереп булмый!” – диде ул. Аның бу сүзләрен ишеткәч, ашыгуым да онытылды.Газета-журналлар дигәннән язылу ел дәвамында бара. Бу айда язылсагыз, киләсе айдан килә башлый. “Шәһри Казан” газетасына да язылырга онытмагыз.Рәсимә Галиева. | shahrikazan | mass_media | #Язмалар | 26 января 2021,
09:05 |
https://madanizhomga.ru/news/kykregemde-shigyir-utyim-saumyi/laisan-kasfi-bilga-kadar-sakal-uster-1706517913 | Ләйсән Кәшфи: «Билгә кадәр сакал үстер...» | (ШИГЫРЬ) | Билгә кадәр сакал үстер,Түбәтәй ки, намаз укы.Ураза тот, гыйбадәт кыл,Калсын ашау, калсын йокы.Корбан чалдыр, әүлияданДога кылдыр нигезеңә.Амин. Аллаһ кабул итсен,Тик син кара үз-үзеңә.Тик син кара көзгеләргә:Ак сакалың, кара йөзең.Ничек сине җир йотмаган?Күр син: Раббың ничек түзем!Узган юлың кан-яшь тулы,Корган ояң туздыргансың.Явызлыкта, кансызлыктаФиргавенне уздыргансың.Балаларның күз яшьләреКипмәгән бит яңагында.Хәнҗәреңне кадагансыңҖаннарына яңа гына.Хаҗга да бар, беләсең бит,Кичерүче Раббым Аллаһ.Тик шуны бел! Син рәнҗеткән –Кичерергә тиеш алдан. | madanizhomga | mass_media | Шигърият | 2024-01-29 11:00:00 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/alyp-kalygyz-1-dekabrdan-163-procentka-kyimmatlana | Алып калыгыз. 1 декабрьдән 16,3 процентка кыйммәтләнә | 1 декабрьдән Россиядә шоколадларга бәя 16,3 процентка артачак. | Бу хакта Россиядәге иң эре «Объединённые кондитеры» холдингы хатында әйтелә. Бәяләр арту сәбәбе буларак оешма түбәндәгеләрне атый: рубльнең көчсезләнүе нәтиҗәсендә чимал һәм материаллар бәясенең артуы; хезмәт хакларының 20 дән 40 процентка кадәр артуы, бу исә хезмәт базарында кадрлар кытлыгы һәм тупланган инфляция белән бәйле; логистик чыгымнарның 10 процентка кыйммәтләнүе һәм төп ставканы арттыру аркасында кредитлар буенча процент ставкалары үсеше. | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 27 октября 2023,
15:53 |
https://syuyumbike.ru/news/yanalyklar/kaynar-liniya-achyla | Кайнар линия ачыла! | null | Кулланучылар хокукларын яклау һәм кеше иминлеге өлкәсендә күзәтчелек федераль хезмәтенең ТР Идарәсе Бөтендөнья кулланучылар хокукларын яклау көненә кайнар линия ача.15 март көнне Кулланучылар хокукларын яклау һәм кеше иминлеге өлкәсендә күзәтчелек федераль хезмәтенең ТР Идарәсендә Бөтендөнья кулланучылар хокукларын яклау көненә кайнар линия ачыла. Бу елның темасы - "Менюдан антибиотикларны алып ташлау".Татарстан кешеләре 9.00дән 17.00гә кадәр (12.00дән 12.45кә кадәр тәнәфес) (843) 273-34-85 телефонына шалтырата ала.сылтама:http://tatar-inform.ru | syuyumbike | mass_media | Яңалыклар | 14 Март 2016 - 00:00 |
https://beznenmiras.ru/news/redakciya-khabarlare/boryngy-tatar-iolalary | Борынгы татар йолалары | null | Тәңре.Безнең борынгы бабаларның табынган «алласы» Күк Тәңре булган. Зәңгәр Күктә кызыл Кояш. Татарлар (түркләр) иртәнге якта Кояшка баш органнар, кичке шәфәкътә Айгаиелгәннәр. Игътибар итсәгез, бүгенгетатар йорт-капкаларының байтагында өчәр, дүртәр кояш балкый. Әнә каян килә ул архитектура бизәге! Тәңречелек чорыннан! Әүвәлге сугышчыларның калканнарыннан да Кояш елмайган. Бабаларыбыз Кояшны Тәңре итеп күргән.Аш-су.Нинди ырудан, нинди кабиләдән чыгуына карамастан, дала халыкларының көнкүреше бик охшаш булган. Монголлар, татарлар, кыргызлар, казакълар, башкортлар, нугайлар – һәммәсенең тормышы ат-җылкы, дөя, ишәк кебек хайваннар арасында узган. Бүген: «Кымыз, җылкы ите, корот, казы, әйрән, пылау, буза, далачәй (тозлы, майлы куе чәй), тутырылган куй түшкәсе – кайсы халыкның милли ашы?» – дип сорау мәгънәсезлек булыр иде. Барлык дала халыкларының бу тәгамнәрне үз милли ризыгы санарга хакы бар.Татар беркайчан да үзен яудан исән алып чыккан сугыш атын суеп ашамаган. Татар беркайчан да җир сөргән алашаны чалмаган. Татар беркайчан да ярышта катнашкан чабышкыны суеп ашамаган. Ханнар, падишаһлар, бәкләр, морзалар, гомумән, хәлле татар җылкы ите (җылкы – җигелмәгән, ияр салынмаган, айгыр алмаган, ике яшьлек махсус симертелгән бия), куй ите, дөя ите, сыгыр-бозау ите, кәҗә ите, кош ите, балык ашаган.Татарларның иң затлы эчемлеге – кымыз, аннан кала – буза, аннан кала – бал булган.Мотриб.«Мотриб» – уен коралы дигән сүз. «Мотрибчы» – музыкант.Борынгы түрк халыкларының милли музыка уен коралларында да охшашлык күп – кубыз, кылкубыз, курай, сорнай (зурна), саз, гөслә, думбыра, быргы, барабаннар: чыңгырак (көмеш шөлдерле кул барабаны), дөңгер, дум-думбак, гауга барабаны (куркыныч турында кисәтү коралы), дандалай (ачык тавышлы, тиз кагыла торган бию барабаны һ.б.)Барабаннарны гадәттә песи, арыслан, юлбарыс кебек мәче токымлы җанварларның тиресеннән тарттырганнар. Андый тире яңгыравыклы тавышлы, чыдам булган.Мөгез сорнай, көй чыгару белән бергә, «сугыш коралы» да булып торган. Сорнайның тавышы елга буенда 10 чакрым, урманда 5-6 чакрым ераклыкка ишетелгән. Чигенергә кирәктә, быргычы-сорнайчы аерым бер көй кычкырткан, дошман өстенә ябырылыр өчен, аерым бер көй чыгарган.Сугышлар тынып торганда сорнай-быргы аучыларга хәбәр җиткерүче булган. Адашканнарны, артык ерак киткәннәрне бергә туплаучы, барлаучы вазыйфасын үтәгән.Тирмә тирәли кичке уеннарда бу кораллар кыз-егетләрне биеткән, җырлаткан, туйлар уздырган.Казанда Мөхәммәт Әмин хан сараенда кыллы, барабанлы, тынлы уен коралларыннан торган оркестр булган, диләр. Сарай «театры» репертуарын «Сак-Сок», «Йосыф-Зөләйха», «Ләйлә-Мәҗнүн» кебек музыкаль әсәрләр тәшкил иткәндер, мөгаен.Торак.Борынгы түркләр кече чатырларда, тирмәләрдә гомер кичергән. Бер гаиләдә (ягъни бер киез йортта) ун-егерме кеше яшәгән. «Йорт» («юрта») сүзе ике мәгънә белдергән. Беренчесе – киез, тула, тире белән тышланган өй. Икенчесе – ил, ватан.Киез йортны икенче төрле «тирмә» дип атарга мөмкин. Урысның «терем-теремок» сүзе шуңа барып тоташа. «Төрмә» сүзе дә.Шаңгырак – төнлекнең түгәрәк, тәгәрмәчкә охшаш «агачы».Төнлек – чатыр түбәсендә төтен чыгару өчен калдырылган ачыклык.Кирәгә (киерге) – чатырның «кабыргасы» (сөлдәсе, каркасы).Киез йортта җәйге кызу көндә салкынча температура сакланган. Салкын вакытта, киресенчә, йортта бик җылы булган.Берничә йөз ел артка чигенеп, әйдә, хөрмәтле укучым, тирмә корып карыйк...Иң башта киез йортның сөлдәсен җыябыз.Киез йортның киергеләре (терәкләре) нечкә каен яисә тал ботагыннан ясала. Киергенең юанрак башы туфракка кадала. Нечкә башы өскә карап кала.Киергеләрне нечкә бау белән үзара беркетәбез. Алар түбәдә бергә җыела, ләкин кушылмый. Килеп чыккан корылманың иң очына шаңгырак урнаштырыла. Шаңгырак үзе түгәрәк, аның аркылы-торкылы тоташкан киги-тырнаклары була. Болай караганда ул бик тә арба тәгәрмәченә охшап тора.Шаңгырак беркетелгәннән соң, «чатыр» ите ашалып беткән зур балыкны хәтерләтә башлый. Сөлдә әзер.Хәзер сөлдәне киез белән каплыйбыз, озын-озын арканнар белән урап алабыз, ныгытып бәйлибез, аннан соң тире ябабыз. Шаңгыракны, төнлек юлын ачык калдырабыз. Шулай да, төнлекне каплау-ачу мөмкин булсын өчен, каплавыч беркетәбез, бу эшкә ярдәм итсенгә, эчке-тышкы яктан бау сузабыз. Агач яисә келәм-палас ишек куябыз. Идәнгә киезләр, келәмнәр, паласлар җәелә, сандыклар кертелә, алар өстенә мендәрләр өелә, уртада учак урыны калдырыла.Киез йортның бер читенә баз казыла. Ул базда кымыз, сөт, ит сакланачак.Чатырның шаңгырагы атадан – балага, баладан оныкка күчә бара. Ул – нәсел тамгасы, ил-йортның, ватанның, гаиләнең нигезе.«Шаңгырагын чапкалап ташлау» гыйбарәсе «нәселен корыту»га бәрабәр.Кием-салым үрнәкләреБикасап – буй-буй ефәк тукыма.Бишмәт – мамык, чүпрәктән сырган калын өс киеме.Бөркә – бурка, тире тун.Кандагай – тиредән тегелгән ыштан (ботны, аякларны кылычтан саклаган).Җилән – юка туладан тегелгән өс киеме.Җөббә – киез чапан.Толга – тимер баш киеме, очлым. Җөмләдән, «очлым» сүзеннән «шлем» килеп чыккан.Хөллә – сырып тегелгән җиңел өс киеме.Чапан – яңгырдан, тузаннан саклану өчен бөркәвеч.Язу-сызу.Тузга язмаганны дөрес булса да сөйләмә, дигән гыйбарә бар. Димәк, безнең борынгы бабаларыбыз каен тузына язган?! Алайса, нигә тузга язылган бер генә татарча артефактның да табылганы юк соң? Урысларда «берестяная грамота» дигәне сирәк булса да очрап тора. Билгеле, күренеш үзе булмаса, тиктомалдан төшенчә (яисә, бу очракта – гыйбарә) дә туа алмый. Шуңа күрә, баягы гыйбарәне раслар өчен булса да татарча-түркчә язылган каен тузы табылыр әле, Аллаһ боерса.Аның каравы, безнең борынгы бабаларыбыз ташка язган. Таш янмый да, ватылмый да. Заманында Күлтәгин язмалары дөньяны таң калдырган иде. Ташка язар өчен кулай хәрефләр кирәк булган, билгеле. Һәм ул хәрефләрне уйлап тапканнар да: аларны тарихчылар хәзер «рун язуы» дип атый.Ары таба, мәгълүм булганча, бабаларыбыз каурый, камыш, сөяк, тимер каләмнәр ярдәмендә яхшы иләнгән тирегә, кәгазьгә гарәп хәрефләре белән язуга күчкән.Кара савытлары балчыктан, бронзадан, тимердән ясалган. Кара төстәге караны корымнан ясаганнар, башка төстәгеләрен төрле-төрле үләннәр катнашмасыннан барлыкка китергәннәр.ХIII йөздә яшәгән атаклы хаттат (каллиграф) Яхут Моставый болай язып калдырган: «Каләмнең башы төерле вә йомшак булса хуп. Кәгазьгә куеп яза башлаганда шыгырдау тавышы чыгарса, каләм яхшы булыр. Каләм әзер булганнан соң, нокта ясап карарга кирәк: әгәр нокта матур, ачык чыкса, каләм һәйбәт ясалган булыр».Акча, сәүдә.Сәхабәләр заманында шәригатьчә чүкелгән бер тәңкә (дирһәм) 7 мыскал алтын авырлыгында булган (бер мыскал 4,25 граммга тигез).Дала халыклары Себер, котып тарафында яшәүче боланчылар, аучылар белән сәүдә иткәндә акча кулланмаган. Төньяк халкы дала кешеләренә затлы-затлы тиреләр китергән. Дала «хуҗалары» исә алмашка җылкы, сыер, үгез, савыт-саба, комач-ефәк, мал-туар тәкъдим иткән.Бирерәк чорларга карасак, урыс ягыннан – тоз, җитен, постау, киндер, балта, пычкы, энә, Казаннан – балык, балык мае, мех, тире-яры, Нугайдан – яхшы атлар, Кавказдан – йөзем, шәраб, корыч, иярләр, авызлык, дирбия, тимер кораллар, фарсы ягыннан – ефәк, мамык, кәгазь, ситсы, комач, бизәнү әсбаплары килүен күрербез.Атың кем?Ислам динен кабул иткәч, борынгы бабаларыбыз, үзләренең буыннан-буынга күчеп килгән исемнәрен ташлап, балаларына гарәп исемнәрен куша башлаган. Асылыбызга кайтуда исем-атның зур мәгънәгә ия булуын аңлаган хәлдә, милләтебезгә озын гомер һәм бөек киләчәк теләп, сезнең игътибарга онытылган яки онытыла язган үз исемнәребезне тәкъдим итәбез:АбруйАзаматАйзирәкАкбүреАлпамшаАлпар – алып ир, батыр ирАрмай – сакчы, аяусыз сугышчыБайсунгарБайморатБайрашБайтар – ат белгече, мал-туар белгечеБайханБар(ы)сбәк – барс кебек көчле бәкБиктарханБуртасБүреВатанГөлбәдран – Бабур солтанның апасының исемеГөлбикәГөлзирәкГөлизар – чәчәк аланыГөлрухГөлстан – гөл бакчасыГөлсиринГөлтаҗиГөлчәһрә (Гөлчирә) – гөл чырайлыГүзәлтаңДастан – батырлыкны мактау җырыДулатЕлгырҖиһангир – җиһанны яулап алучыҖәйлан – кыз исемеҖәйран – кыз исемеЗөбәрҗәтЗурлан – зур оланИлбарсИлтабарИнзарИратКадербайКайракКафияКифаяКотлыбайКотлыйКочарбәкКучкарМирасМиратМирзаНәүрузНуркалфакНуркояНурсибәрНурлан – нурлы оланОчарбиСайраСайран (Сәйран, Сирин)Саклан – сак оланСанайСаргөл – сары гөлСалия – кыз исемеСорур – кыз исемеСубайТаймас – таймыйча алга баручыТалмас – армый-талмый торган, куәтле ир-егетТаңгүзәлТарашТәбризТуйра – яшь имәнТуктарТуктамышТунарТунтарТуранТургайУктай – ук кебек җитезХаннанЧалуШәрхан – арыслан ханШиринШоңкар – ау кошының бер төреЯугирЯшенташ | beznenmiras | mass_media | Редакция хәбәрләре,Яңалыклар | 01 января 2018 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/challyda-sanktsiyalnmgn-sdne-tuktatu-buencha-esh-dvam-it | Чаллыда санкцияләнмәгән сәүдәне туктату буенча эш дәвам итә | Август башыннан алып шәһәрдә Башкарма комитетның җәмәгать тәртибен саклауны тәэмин итү идарәсе һәм полиция хезмәткәрләреннән өч уртак төркем эшли. | Бер атна эчендә урам сәүдәсен оештыруны бозу маддәсе буенча 14 беркетмә төзелде.Тикшерүләр көндез дә, төнлә дә алып барыла. Инде хәзер үк Үзәк һәм Автозавод районында беренче автомобиль юлы буенча җиләк-җимеш һәм яшелчә продукциясен законсыз сату күзәтелми.Чаллылылар карбызлар һәм кавыннар белән фуралардан сатуга шаһит булган очракта, бу хакта «Халык контроле»нә хәбәр киңәш ителә, чөнки намуссыз «эшмәкәрләр» үз продукциясенең сыйфаты өчен сатып алучылар алдында бернинди җаваплылык тотмый. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2021-09-12 08:05:00 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/iske-shigalid-kp-funktsiyale-zk-achyildyi | Иске Шигалидә күп функцияле үзәк ачылды | Татарстан Республикасы Президенты вазифаларын вакытлыча башкаручы Рөстәм Миңнеханов Питрәч районының Иске Шигали авылында күп функцияле үзәкне ачуда катнашты. | Әлеге үзәк Иске Шигали авыл җирлеге советыннан, үзәк мәдәният йортыннан һәм китапханәдән гыйбарәт. Нибары ярты ел эчендә сафка бастырылган үзәккә 17 миллион сум акча сарыф ителгән.- Бүген сезгә, күп функцияле үзәк ачылу уңаеннан, шатлыгыгызны уртаклашырга килдек. Спорт мәйданы, шушы үзәк сезнең авылны тагын да күркәмрәк итәчәк, - дип мөрәҗәгать итте Рөстәм Миңнеханов чарада катнашучыларга. - Авыл - теләсә нинди дәүләтнең нигезе, - дип, ул авыл инфраструктурасын үстерүгә йөз тоткан утызлап программа гамәлгә ашырылуы турында билгеләп үтте.Аның әйтүенчә, республикада күп функцияле 185 үзәк бар. Тагын шундый 500ләп корылма булачак. | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 16 июля 2015,
09:20 |
https://beznenmiras.ru/news/edebi-miras/archada-ildar-khadjiny-iska-aldylar | Арчада Илдар Хаҗины искә алдылар | null | Арча районы Курса Почмак урта гомуми белем бирү мәктәбендә Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре, артист, режиссер, мөгаллим, җәмәгать эшлеклесе Хаҗиев Илдар Мөбәрәкулының тууына 70 ел тулу уңаеннан «Бир кулыңны, туганым!» дип исемләнгән искә алу кичәсе булды. Әлеге чарага Илдар Хаҗиның Чаллы шәһәрендә яшәүче кызы Гөлназ да кайтып, әтисе турындагы истәлекләре белән уртаклашты. «Казан арты» музее хезмәткәрләре мәдәният эшлеклесенең шәхси әберләре, фоторәсемнәре һәм афишаларыннан торган бай күргәзмә оештырды, укучыларга әлеге мөхтәрәм шәхеснең тормыш юлы һәм иҗаты турында сөйләде. | beznenmiras | mass_media | Әдәби мирас,Яңалыклар | 28 ноября 2016 |
https://shahrikazan.ru/news/shou-biznes/ni-chen-tatar-artistlary-krzcheg-bara | Ни өчен татар артистлары күрәзәчегә барган? | 31 декабрь - Яңа ел бәйрәменә "Мәйдан" музыкаль телеканалы тамашачыларга "Йолдызлар яктысында" исемле гаҗәеп тамаша әзерли. | "Ачыктан-ачык" тапшыруын алып баручы Ильяс Шаһиев бәйрәмнең кечкенә генә пәрдәсен ачып, кайбер серләрне безгә дә сөйләде.“Мәш килеп “Мәйдан”да Яңа ел тамашасын төшереп йөрибез. Һәр елны тамашачыны ничек тә гаҗәпләндерергә кирәк бит, ә бу ай-һай бер дә җиңел эш түгел. Быел тамашаны «атказанган» кино режиссеры Нурания Җамали төшерә. Сүз дә юк, Нурания апа төшергәч, тагын да илһамланып эшлибез. Кино да уйныйбыз, билгеле. Нурания апа булгач, киносы да булмый калмас. Артистларны көтелмәгән образларда күрерсез. Әйтик, Винера Ганиева, Зәйнәб Фәрхетдинова, Раяз Фасыйхов кебек танылган артистлар ни өчен күрәзәчегә барган?Сценарий авторлары – Нурания апа белән «Шәһри Казан» газетасы журналисты Эльвира Шакирова. Эльвира - алып бару цехы буенча быелгы «партнершам» да әле. Яңа ел тамашасын алып бару эше өчен уңайлы иптәш булды, рәхмәт аңа! Тагын бер алып баручылар пары – Алисә Җамалиева белән Ришат Әхмәдуллин.Репертуарга килгәндә, ул алтын хитлар белән хәзерге җырлар кушылмасыннан торачак. Тамашачы онытып өлгергән күп кенә җырлар Яңа ел төнендә яңгырар дип көтелә. Бу көннәрдә тамашаның соңгы өлешләре төшерелә”, - дип сөйләде “Мәйдан” каналында “Ачыктан-ачык” тапшыруын алып баручы Ильяс Шаһиев.Фото: pixabay.com | shahrikazan | mass_media | #Шоу-бизнес | 02 декабря 2021,
13:09 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/pensionerlarga-15-mlrd-sum | Пенсионерларга – 1,5 млрд сум | Чаллыда пенсионерлар өчен «путин» түләүләренә 1,5 миллиард сум акча бүлеп бирелә. | РФ Президенты Владимир Путин боерыгы белән 149 мең пенсионер 10 мең сум акча алачак. Бу акчаны алыр өчен документлар җыярга кирәкми.Фото:club-picanto.ru | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2021-09-03 10:32:00 |
https://www.beznen.ru/archive/daydzhest/051212/khalyk-soragan | Халык сораган | null | Чеченнар үз республикаларындагы Шәле шәһәрендә Рамзан Кадыйров исемендәге мөчет сала башлаган. Әле 2 декабрьдә генә аңа беренче нигез ташы салынган. Проект үзбәк архитекторлары тарафыннан эшләнгән һәм ул өч елда торгызылырга тиеш. Мәчетнең ничә миллионнарга төшәчәге әйтелми. Ә менә бу бина кемгә ихтыяҗ иде һәм ул нигә нәкъ менә Рамзан Кадыйров исеме белән аталачак дигәнгә, Чечняның голәмәләр советы рәисе Әхмәд Хуҗа Кадыйров «күпсанлы халык соравы буенча» дип җаваплаган. Кызганыч, «күпсанлы халыкның» исемлеге бирелми. | beznen_ru | mass_media | Хәбәрләр | 05.12.2012 |
https://shahrikazan.ru/news/shou-biznes/yash-yirchyi-ilshat-hmdiev-berenche-kursta-ike-el | Яшь җырчы Илшат Хәмәдиев беренче курста ике ел укыган | "Элек татар эстрадасына җырчылар Башкортстан якларыннан күп килсә, хәзер кемнән сорама - барысы да Чаллыдан", - дигән иде бер җырчы. Чаллы егете - 20 яшьлек җырчы Илшат Хәмәдиев тә Казанның эстрада "казан"ына бик тиз кереп чумды. Җитмәсә, зур сәхнәгә аяк баскан елны ук "Татар җыры" фестивалендә "Алтын барс" премиясенә ия... | - Илшат, син фестиваль тарихында "барс" алган иң яшь җырчымы?- Үзем дә шулай дип уйлаган идем, ялгышканмын. Мәликә үз "барс"ын 17 яшендә алган, минем кебек 19 яшендә лаек булучылар да бар икән.- Кайбер җырчылар шикелле берничә нота арасында адашып йөрмисең... Күптән җырлыйсың, ахры?- Әтием Ринат Хәмәдиевнең җырчы икәнлеген белеп, балалар бакчасында өч яшемнән бирле җырлата башладылар. Мин яследә булган чакта, бакчада абыем да җырлый иде. Өченче класска чаклы сәхнәдән төшмәдем. Тавышым үзгәрә башлагач, җиденче класска кадәр җырламадым. Әнием караоке алып кайткач, җырлап карадым да, әйбәт кенә килеп чыкты сыман тоелды. 13 яшемдә әни мине Чаллыдагы балалар иҗат үзәгенә алып барды. Мәктәптә укыганда ук әти белән төрле сәхнәләрдә чыгыш ясадым: башта пульт янында гына утырдым, аннары кулга микрофон алдым.Тугызынчы класстан соң Чаллыдагы сәнгать көллиятенә кердем. Ике ел беренче курста укыдым... Дөресен әйткәндә, укырга теләк булмады. Өченче тапкыр беренче курста каласы килмичә, Мәскәү дәүләт мәдәният һәм сәнгать университетының Чаллыдагы филиалына читтән торып укырга кердем. Югары белем кирәк инде ул. Алты ел укыйсы, әмма филиал 2016 елда ябыла, шуңа да соңгы ике елны экстерн белән укып бетерәчәкбез. Беләсең килсә, без әтием белән төркемдәшләр. Аңа Татарстанның атказанган артисты исеме бирделәр, ә моның өчен югары белем кирәк.- Укырга теләк булмаса да, күп җирдә җырлап, көллиятнең йөзек кашы булгансыңдыр?- Киресенчә, банкетларда, шәһәр чараларында җырлавымны хупламадылар. Беренчедән, эстрада җырларын, икенчедән, алар рөхсәтеннән башка җырлыйм, дип бәйләнделәр. Эстрада җыры конкурсларында да катнашырга рөхсәт итмәделәр. "Йолдызлык" фестивалендә безнең көллиятне оятка калдырып йөрмә, дип әйткәннәре хәтердә. Ярый, ярый, дия идем дә, үземчә эшли идем. 2011 елда Казанда "Йолдызлык"та зурлар төркемендә беренче урынны алдым. Җиңү белән кайткач, көллияттә хәтта мактаучы да булмады. Шуннан соң үпкә белән авырып киттем. Табиблар бөтенләй җырларга ярамый дисә дә, ярты елдан кабат сәхнәгә чыктым.- Казан һәм республика тамашачысын үзеңә ничек карата алдың?- 16 яшьтә "Барс-рекорс"ка электрон почта аша берничә җырымны җибәрдем, шалтыраттым, әмма җавап булмагач, Казандагы офисларына киттем. Бер елдан "солянка"ларга чакыра башладылар. Баштарак куркып кына бара идем. Баһлар, Раязлар... тирә-ягымда йолдызлар. Гастрольләргә йөри башлагач, барысы белән дә танышып беттем. Кайбер җырчылар мине белми әле: Салават, Айдар Галимов...- Җырчылар һәм тамашачылар арасында үзеңә карата "малай-шалай" дигән караш тоясыңмы?- Концерттан соң, тамашачы белән аралашырга чыккач, сәхнәдән зуррак күренәсең бит, диләр. Чыннан да, яшем дә зур түгел, гәүдәм дә җыйнак кына. Матур киенеп барырга тырышам. Әгәр болай килеп утырсам (Илшат интервьюда джинс чалбар белән кофтадан иде - Л.З.), миңа бала-чагага кебек кенә караячаклар. Җырлар алдыннан, кем икәнлегемне әйтәм, чөнки мине белеп бетермиләр бит.Концертларда алып баручы җырчыны юньле итеп тәкъдим итмәсә, тамашачы да аны кабул итмәячәк. Чаллыда күп кенә чараларны яшьләрчә уздыра торган бер оешма бар. Мине банкетларга алар түгел, чараны оештыручылар чакыра. Алып баручылары берсендә кунакларга: "Ашый торыгыз, ә сезнең өчен Илшат җырлый", - дип әйтте дә музыканы җибәрде. Алай дигәч, беркем башын да күтәреп карамый бит. Җырлавым фон буларак кына бара. Соңыннан, мине ничек тәкъдим итәргә кирәклеген язып алыгыз, дип кистереп әйттем.- Чаллы белән Казан тамашачысы арасында кискен аерма бармы?- Чаллыда барлык җырчыларны да җылы кабул итәләр, шуңа җырчылар да Чаллыны бик ярата. Казан тамашачысын да ул тиклем салкын, дип әйтә алмыйм. Әлмәт, Актыныш, Мөслимдә югарыдан карыйлар. Чаллыда җылы тамашачыга өйрәнгәч, башка җирләргә чыкканнан соң аерма нык сизелә башлады. Элек кул да чапмасалар, авыр кабул итә идем, хәзер ияләндем инде.- Тамашачы сиңа бүләк ташыймы соң инде?- Концертларда алкоголь күп бүләк итәләр. Узган ел бер концертта сәхнә алдына өч шампанский, ике коньяк чыгарып куйдылар. Чаллыда бу нормаль күренеш. Мин болай дип уйлыйм: ир кешенең җырчыга соклануын белдерәсе килә, әмма чәчәк чыгарырга ояладыр. Шуның өчен шампанский ала да "по-братски" бүләк итә. Пирог та бүләк иткәннәре бар.- Бозым ясап, сөйдергеч салырлар, дип курыкмыйсыңмы?- Чиста күңел белән кабул иткәч, ул турыда уйламыйсың да. Берәр нәрсә эләктергәнче ашармын инде.- Йөрәк эше белән хәлләр ничегрәк?- Әлегә буш! Кайбер кешеләр шалтырата да, эндәшми. Аннары "Привет, красавчик! Как дела?" - дип SMS җибәрәләр. Яшь кызлар шаяртадыр. Концертка чакырырга теләүчеләр булыр, дип, элегрәк "Вконтакте"га номерымны язып элгән идем, әмма шалтыратып, бик еш интектерә башлагач, алып аттым. | shahrikazan | mass_media | #Шоу-бизнес | 18 марта 2015,
14:20 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/mktpme-balalar-bakchasymy | Мәктәпме, балалар бакчасымы? | 71нче микрорайонда мәгариф учреждениесе өчен җир әзерлиләр. | Участок Планерная һәм Рассветная урамнары киселешендә урнашкан. Аның схемасы 5 августта тыңлауларда расланырга тиеш. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2021-07-28 11:50:00 |
https://shahrikazan.ru/news/yazmalar/kazannan-kembridzh-kren | Казаннан Кембридж күренә | Элек-электән көзнең беренче көне – 1 сентябрь – Белем бәйрәме булды. | Быел бу көн якшәмбегә туры килгәч, күп кенә мәктәпләр, бу бәйрәмне дүшәмбегә – 2 сентябрьгә күчереп, каникулны озайтты. Быел яңа бинада үз эшен башлап җибәрергә җыенган Идел буенда беренче Кембридж Халыкара мәктәбе, традициягә тугры калып, беренче кыңгырау чыңын 1 сентябрьдә яңгыратты.Аларны бәйрәм белән котларга Татарстан Дәүләт Советы рәисе урынбасары Татьяна Ларионова, Татарстан Премьер-министр урынбасары Ләйлә Фазлыева, республиканың мәгариф һәм фән министры урынбасары Алсу Әсәдуллина, 2013 елда Казанда ачылган «Бала Сити» белем бирү оешмасының башында торган Альбина Насыйрова килгән иде.Болак буендагы бу бина яңа түгел, элек анда инглиз телен тирәнтен өйрәтә торган 11нче мәктәп урнашкан иде. Кембридж Халыкара мәктәбенә дә бу бинаны сайлаулары тикмәгә генә булмагандыр. Диварларына ук инде чит телләр ныклап сеңгән.«Бала Сити» проекты моннан җиде ел элек балалар бакчасында дүрт телне өйрәтә торган төркем буларак ачылган булган. Аннары башлангыч мәктәп итеп оешкан. Ә яңа ачылган бинада җиденче сыйныфка кадәр малайлар-кызлар белем алачак. Барлыгы 229 бала. Аларга, Россиянең 50 мөгаллиме белән бергә, дөньяның җиде иленнән килгән укытучылар белем бирә. Биш төп фәнне инглиз телендә өйрәтәләр. Шуңа да инде әлеге мәктәпне тәмамлаучылар берьюлы ике документ: мәктәп аттестаты һәм Кембридж сертификаты алачак.– Сез – Татарстанның киләчәге! – дип, белем иленә фатихасын бирде Татьяна Ларионова, мәктәп укучыларына зур өметләр баглап.Халыкара мәктәптә телләр өйрәтүгә зур игътибар бирелә. Укучылар дүрт – рус, татар, инглиз һәм кытай телен өйрәнәчәк. Соңгысын теләк буенча сайлап, француз яки немец телен дә үзләштерергә мөмкин.Халыкара мәктәптә татар телен дә атнасына 3 сәгать укытырга җыеналар.– Дәресләр балаларны ялыктырмасын өчен, аларны уен-спектакль шикелле оештырабыз, – ди татар теле укытучысы Гөлфия Габдуллаҗанова. – Балаларда Тукай теленә мәхәббәт тәрбияләргә тырышабыз. Дәресләрне яраталар. Кызыксынучылар өчен татар теле клубы да эшли.Яшь мөгаллимәнең үз фәнен яратуы, милләте белән горурлануы күренеп тора. Ул Белем бәйрәменә дә чиккән калфак киеп килгән. Укучылары да аны ярата – күрү белән сырып алдылар. Менә шундый калфаклы туташлар туган тел, дәүләт телебез – татар телен белүнең дә әһәмиятен аңлата алса, киләчәгебез өчен дә борчылыр урын калмас.Үзен Светлана дип таныштырган ханым кызын икенче сыйныфка алып килгән.– Сыйныфта 18 бала. Белем бирүләре, балага мөнәсәбәтләре бик ошый, – диде.Танылган җырчы Гүзәл Уразова да кызын әлеге мәктәпкә беренче сыйныфка алып килгән. Ул, барлык әти-әниләрне һәм балаларны Белем бәйрәме белән котлап, «Балакаем» дигән җыр башкарды.Тиздән башкалабызда полилингваль уку йортлары ачылыр. Ә үрнәкне алар җиде ел буе тәҗрибә туплаган, балаларның һәм әти-әниләрнең ышанычын яулаган мәктәпләрдән алыр. | shahrikazan | mass_media | #Язмалар | 03 сентября 2019,
14:28 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/douklonyalsya-chelninets-poluchil-13-sutok-za-neuplatu-alimentov | Доуклонялся: челнинец получил 13 суток за неуплату алиментов | Мужчина задолжал свыше 600 тысяч рублей и даже уволился с работы, но не смог убежать от приставов при встрече | На содержание ребенка 28-летний житель Набережных Челнов задолжал более 600 тысяч рублей.В рамках исполнительного производства судебным приставом ОСП №3 было направлено постановление на удержание суммы из заработной платы должника, но вскоре мужчина уволился и начал скрывать свои доходы. После этого его объявили в розыск.Местонахождение челнинца удалось установить, однако во время визита сотрудников ФССП неплательщик пытался сбежать. Мужчину доставили в отдел судебных приставов и привлекли к административной ответственности по статье 5.35.1 КоАП РФ (Неуплата средств на содержание детей или нетрудоспособных родителей). Мировой суд назначил горожанину наказание в виде административного ареста сроком на 13 суток. Если мужчина вновь не будет выплачивать алименты, ему грозит уголовная ответственность.Ранее двое челнинцев лишились своих земельных участков, которые были направлены в счет погашения задолженности. Один из них задолжал на содержание ребенка 160 тысяч рублей, второй - 500 тысяч рублей.http://chelny-izvest.ru/news/criminal/douklonyalsya-chelninets-poluchil-13-sutok-za-neuplatu-alimentov | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2019-08-26 16:08:00 |
https://shahrikazan.ru/news/tema-dnya/bolak-iyung-tzeklnderelchk | Болак июньгә төзекләндереләчәк | Казанның табигать һәйкәле саналучы Болакта реконструкция һәм төзекләндерү эшләре июнь ае башларында тулысынча тәмамланырга тиеш. | Башкала мэры Илсур Метшин эшләрнең барышын карап чыккач, әнә шундый күрсәтмә бирде. Мэр белән бергә эш сәфәрендә шәһәр башкарма комитеты җитәкчесе Алексей Песошин, аның урынбасары Александр Лобов, шәһәрнең баш архитекторы Татьяна Прокофьева, тышкы төзекләндерү комитеты рәисе Игорь Куляжев, Вахитов һәм Идел буе районнары хакимияте башлыгы Евгений Варакин, «Горводзеленхоз» тресты директоры Роза Җаббарова катнашты.Игорь Куляжев сөйләгәнчә, Жарковский күпере яныннан Болакны Казансу елгасы белән тоташтыручы җир асты галереясы (торбалар) башлана. Галерея соңгы мәртәбә узган гасырның 60 нчы елларында чистартылган. Озак вакыт үтү сәбәпле, торбаларга калын ләм утырган, шунлыктан Казансу елгасы суы Болакка үтеп керә алмый. «Гидроспецстрой» тресты галереядагы ләмне чистарту белән мәшгуль. Болак төбендәге ләм катламы да чистартыла. Күперләрне төзекләндерү «Гормосты» муниципаль унитар предприятиесенә йөкләнгән. Күперләрнең терәк диварлары агартылачак, яктылык баганалары куелачак. Роза Җаббарова таныштырганча, ярларның ишелүен булдырмас өчен, инде 25 шпунт (багана) кагылган. Чуен рәшәткәләрнең 30 проценты яңартылачак. Хәзерге вакытта рәшәткәләр һәм яктылык баганалары кара төстә, аларны ачык төсләргә буяу турында уйланыла.Болакка 22 фонтан көйләнеләчәк, фонтаннар нигезләренә баганалар кышкы айларда ук утыртылган булган. Төрле төсләр белән балкучы фонтаннарны 9 Майга - Җиңү көненә эшләтеп җибәрү планлаштырылган. | shahrikazan | mass_media | #Төп тема | 18 апреля 2013,
08:00 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/z-zen-kul-saluchyilar-sanyi-60ka-artkan | Үз-үзенә кул салучылар саны 60%ка арткан | "Үлем төркеме" Россиядә 2016 елда суицидлар санының якынча 60 процентка артуында төп сәбәпләрнең берсе, дип белдергән Россиядә бала хокуклары буенча вәкил Анна Кузнецова. Бу хакта "Татар-информ" "Интерфакс"ка сылтама белән хәбәр итә. | "2011дән 2015 елга кадәр илдә үз-үзләренә кул салучылар саны тотрыклы рәвештә елына 10 процентка кимеп барды. Әмма 2016 елда 57 процент үсеш күзәтелә. Без кинәт кенә биш елга артка чигендек. Биредә төп сәбәпләрнең берсе социаль челтәрләрдә "үлем төркеме"нең лавина сыман таралуы ", - дип белдергән дүшәмбе көнне Кузнецова "Балигъ булмаганнар арасында суицидлар профилактикасы турында"гы селектор киңәшмәсе барышында.Ул әлеге өлкәдә көрәштә шактый проблемалар булуын җиткергән."Безнең мәгълүматлар буенча, Россиядә 2016 уку елында мәктәпләрнең 47 процентында педагог-психолог штатлары булмаган", - дип җиткергән Кузнецова, хәзер әлеге проблеманың чишелә башлавын әйтеп.Кузнецова проблемаларны хәл итү өчен норматив-хокук базасын камлләштерергә, методик тәэмин ителешне арттырырга һәм белгечләр ярдәмен алу мөмкинлеген булдырырга кирәклеген белдергән.Шәһри КазангаTelegramда язылыгыз | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 20 марта 2017,
10:53 |
https://shahrikazan.ru/news/tema-dnya/rstm-minekhanov-respublika-khalkyn-leningrad-blokadasy-zelne-75-ellygy-beln-kotlady | Рөстәм Миңнеханов республика халкын Ленинград блокадасы өзелүнең 75 еллыгы белән котлады | Хөрмәтле татарстанлылар!
Сезне Ленинградны камалыштан азат итүгә 75 ел тулу уңаеннан ихлас күңелдән котлыйм | Бөек Ватан сугышының озакка сузылган иң дәһшәтле орышларының берсе тулысынча җиңүебез белән тәмамланды.Сугыш башлану белән Ленинградны яулап алуны фашистлар һәм аларның яраннары иң зур максат итеп куйды. 1941 елның көзендә шәһәрне коры җирдә тулысынча чолгап алып, алар үз планнарын үтәүгә бик нык якынлашкан иде. Ил белән Ладога күле аша гына элемтә сакланып калган иде ул көннәрдә.Вәхшиләрчә утка, бомбага тоту, 1941-1942 елларның кышындагы коточкыч ачлык ленинградлыларның һәм аны саклаучыларның рухын сындырыр дип өметләнде дошман. Әмма аның төньяк башкаланы басып алу, Кызыл байраклы Балтыйк флотын тар-мар итү планнары барып чыкмады.Ленинград һәм Волхов фронтларында солдатларның һәм командирларның тиңдәшсез каһарманлыгы, Ленинград предприятиеләре эшчеләренең фидакарь хезмәте, әлеге шанлы шәһәрдә яшәүчеләрнең батырлыгы һәм ныклыгы 1943 елда гитлерчылар кыршавын өзәргә, ә бер елдан куәтле һөҗүмгә күчеп, илбасарлар тарафыннан ике елдан артык төзелгән оборонаны җимерергә мөмкинлек бирде.Җиңү бик кыйммәткә төште.Миллионнан артык кеше – хатын-кызлар, картлар һәм балалар Ленинградта ачлыктан, җелеккә төшкән кышкы салкыннан мәңгелек йокыга талды.Ленинград янында гитлерчыларны тар-мар итүгә безнең республика да үзеннән өлеш кертте. Шәһәрне саклауда, аны чолганыштан коткаруда йөз меңләгән якташыбыз катнашты. Шуларның 45 меңнән артыгы һәлак булды.Нева ярындагы шәһәр өчен сугышларда чыгышы белән Татарстаннан булган 17 сугышчыга Советлар Союзы Герое исеме бирелде, тагын ике кеше Дан орденының тулы кавалеры булды.Республикага эвакуацияләнгән күп меңләгән ленинградлыга Татарстанда шулай уктуганнарча мөнәсәбәт күрсәтелде. Ленинградның кайбер зур предприятиеләре һәм фәнни учреждениеләре монда күчерелде һәм уңышлы эшләде.Татарстанлылар үз чиратында дошман гаскәрләре боҗрасында калган шәһәргә ярдәм фондына дип әйбер, азык-төлек һәм акча җыеп тапшырды.Кадерле дуслар!Камалыш дәһшәтен кичергән, Ленинградны саклауда катнашкан һәм хәзерге вакытта Татарстанда яшәүче һәркемне аеруча кайнар котлыйм.Чын күңелдән сезгә исәнлек-саулык, актив озын гомер, иминлек һәм бәхет телим, диелә аның котлавында. | shahrikazan | mass_media | #Төп тема | 27 января 2019,
09:51 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/tatarstanda-korban-byrmend-nindi-charalar-tkrel | Татарстанда Корбан бәйрәмендә нинди чаралар үткәрелә? | Иртәгә, зөлхиҗҗә аеның 10нчы көнендә, 20 июльдә, бөтен дөнья мөселманнары төп бәйрәмнәрнең берсе – Корбан бәйрәмен (яки Ид әл-адха) каршы алачак. | Бу уңайдан Татарстан Республикасының барлык мәчетләрендә гает намазы узачак. Тантаналар коронавирус эпидемиясенә каршы махсус чараларны үтәп оештырылачак. Эпидемиягә каршы кагыйдәләр кешеләр күпләп җыела торган бөтен урыннарда да үтәлергә тиеш булачак. Аларга түбәндәгеләр керә: биналарда индивидуаль яклау чараларын һәм индивидуаль намазлык келәмнәрен мәҗбүри файдалану, шулай ук дога кылучылар арасында кимендә 1,5 метр социаль дистанцияне үтәү. Мәчет мәйданы барлык теләүчеләрне сыйдырмаган очракта гает намазын укырга һәм бәйрәм вәгазен ачык һавада тыңларга мөмкин булачак. Элегрәк ТР мөселманнары Диния нәзарәте өлкән яшьтәге кешеләргә һәм сәламәтлеге өчен курыкканнарга җәмәгать урыннарында булудан баш тартырга киңәш итте. Корбаннар тапшыру шулай ук заказ буенча дистанцион рәвештә һәм өйгә китерү хезмәтеннән файдаланып башкарылырга мөмкин.Мәчетләрдә бәйрәм намазларыннан тыш, ТР мөселманнары Диния нәзарәте мөхтәсибләре татарстанлылар өчен паркларда узачак гомумшәһәр гаилә һәм балалар бәйрәмнәре, республика шәһәр һәм районнарының кабул итү территорияләрендәге стадионнарда махсус бәйрәмнәр дә әзерләгән. Алар шулай ук коронавируска каршы махсус чараларны үтәп узачак.Әйтик, Казанда бәйрәм хөрмәтенә Казанның М.Горький исемендәге үзәк мәдәният һәм ял паркында традиция буенча зур «Корбан Фест» гаилә фестивале узачак. Бәйрәм Казан шәһәренең Вахитов һәм Идел буе районнары мөселманнары Диния нәзарәте вәкилләре һәм кунаклары өчен уздырыла. Оештыручылар кунаклар өчен бәйрәм программасын әзерләделәр, ул 13:00 сәгатьтә башлана һәм кичке 17:00 гә кадәр дәвам итәчәк. Катнашучыларга мөнәҗәтләр, нашидлар, шигырьләр, анимацион шоу, вело-шоу һ.б. тәкъдим ителәчәк.Фото: http://dumrt.ru/ru/ | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2021-07-19 18:49:00 |
https://shahrikazan.ru/news/tema-dnya/kazan-aluchyi-tgel-birche | Казан – алучы түгел, бирүче | Казанда соңгы 5 елда 364 миллиард сум салым түләүләре җыелган. | Шәһәр башкарма комитетының финанс идарәсе җитәкчесе Айрат Гарипов «Эшлекле дүшәмбе» киңәшмәсендә башкаланың узган елгы бюджет үтәлеше белән таныштырды. Аның чыгышында әйтелгәнчә, гамәлдәге законнар нигезендә, җыелган салым акчаларының һәр сумының 34 тиене федераль үзәккә, 55 тиене республика бюджетына күчерелә, ә 11 тиене муниципаль берәмлеккә кала.Узган ел шәһәр ихтыяҗларына 23,5 миллиард сум тотылган. Чыгымнарның 50 процентка якыны социаль-мәдәни өлкәгә юнәлтелгән. Мәгарифне финанслау - 10,8, ә күпфатирлы йортларга капиталь ремонт һәм тышкы төзекләндерү эшләре 3,9 миллиард сумга төшкән. Юллар төзү һәм төзекләндерүгә - 2,4 миллиард һәм муниципаль бурычны түләргә 486,9 миллион сум киткән.Казанның быелга билгеләнгән бюджет керемнәренең һәм чыгымнарының гомумкүләме 17,9 миллиард сум чикләрендә расланды. Айрат Гарипов: «Россиядәге миллионлы шәһәрләрнең бюджеты белән чагыштырганда, Казан - 10 нчы урында. Кайбер төбәкләргә һәм республикаларга шәһәрләренә «башкала статусы» булуы ярдәм итә. Казанның башкала статусы юк», - диде.Бюджет мәсьәләсенә мэр Илсур Метшин беркадәр ачыклык кертте. «Универсиадага 228 миллиард сум акча тотылды. Казан - «донор». Ул - алучы түгел, ә бирүче шәһәр. Казанның берләштерелгән бюджетының унынчы урында булуын республика җитәкчелегенә ирештерергә кирәк», - диде ул.Шәһәрнең финанс идарәсе җитәкчесе Айрат Гарипов булган кадәр акчаларны бик тә кысып кына тотарга киңәш итте. | shahrikazan | mass_media | #Төп тема | 25 февраля 2014,
07:37 |
https://shahrichalli.ru/news/tema-dnya/kyiryimga-3750-sumga-ocharga-bula | Кырымга 3750 сумга очарга була | Быел Кара диңгез буена ялга баручылар күбәю сәбәпле Россия куррортларына авиарейслар саны арттырыла. | "Бигеш" аэропортыннан Сочи, Анапа һәм Симферопольгә самолетлар оча башлый. 12 туры авиарейсны алты очышкомпаниясе оештыра, менә алар:«Нордавиа», «Ред Вингс», «Ижавиа», «ЮВТ АЭРО», «Победа», «РусЛайн». Кырымга очучы рейсларга ташламалар каралган, ул социаль яклау каралган гражданнарга кагыла.Бер якка 3750 сумга очып бару мөмкинлеген бирә.Сочига хәзер самолетлар дүшәмбе, сишәмбе, пәнҗешәмбе көннәрендә оча, 2 июльдән анда якшәмбедән башка көннәрдә туры рейслар оештырыла. | shahrichalli | mass_media | Көн темасы | 2016-06-09 12:26:24 |
https://shahrikazan.ru/news/m%D3%99garif/zhurnalist-bulasyim-kil | «Журналист буласым килә» | Кичә - 26 июнь көнне, XXII Республикакүләм «Алтын каләм» балалар, яшүсмерләр һәм яшьләр матбугаты фестивале ачылды. Бердәм дәүләт имтиханнарын тапшыргач, булачак журналистлар ел саен шулай каләм көчен сынарга җыела. Бүләге дә саллы гына - Казан федераль университетының Журналистика һәм медиакоммуникацияләр югары мәктәбенә конкурссыз гына укырга керү. | Яшьләр биш көн дәвамында татар, рус журналистикасы, телевидение, радио, фото, PR, версткалау кебек юнәлешләр буенча белем туплый, иҗат итә. Журналистлар арасында шундый сынамыш та бар: «Алтын каләм»дә үзен сынап караган кеше, Гран-при алмаса да, бу өлкәдә, һичшиксез, уңыш казаначак. Биредә алар журналист-остазларыннан гамәли һәм теоретик дәресләр ала.Фестивальдә катнашу өчен балалар, беренче эш итеп, еллар дәвамында тупланган иҗат эшләрен тапшыра. Әйтик, Резидә Әлмиева бирегә инде дүртенче тапкыр килә икән. Шушы вакыт эчендә ул үзен корреспондент, версткалаучы, фотограф буларак сынарга өлгергән.- Журналистика ул - шулкадәр киңкырлы хезмәт. Аның һәр өлкәсендә үземне сынап карыйсым килде. Берничә ел элек татар журналистикасында перспектива бетте кебек тоелган иде. Татар кафедралары ябыла дигән сүз дә чыкты. Бәлкем шуңа да фото төшерергә алынганмындыр. Элек мин, журналистика - иншалар язу, дип кенә уйлый идем. «Алтын каләм»дә моның бары тик миф икәнен аңладым. Безнең эш фактлардан торырга тиеш. Фестивальдә дүрт ел катнашу дәверендә журналистикага карашым 180 градуска үзгәрде. Киләчәктә үземне татар интернет басмасында эшләүче журналист буларак күрәм. - ди IX сыйныф укучысы.Резидә бүген - «Ялкын» журналының балалар редколлегиясе әгъзасы. «Сабантуй» журналында һәм үзләренең район газетасында даими автор.Башка еллардан аермалы буларак, быел катнашучылар рус басмасы («Казанские ведомости»), татар басмасы (Арча районы, Кырлай авылы), телевидение («Яңа Гасыр» телерадиокомпаниясе), PR («Brainstore agency» креатив һәм коммуникация агентлыгы), фотохәбәрче («Видимый свет» иҗат студиясе), версткалаучы (типография) юнәлешләре буенча эшлекле командировкага да барачак әле. Бу исә журналист казанының ничек кайнавын күрү, матбугатның эчке кухнясы белән танышу дигән сүз.Ачылыш тантанасында Татарстан журналистлар берлеге рәисе Римма Ратникова булачак хезмәттәшләрен сәламләде.- Фестивальнең 22нче ел баруына ышанасы да килми. Журналист - бик җаваплы һөнәр. Ул - хакимият белән халык арасында күпер салучы. Йокысыз төннәргә әзер булыгыз, мендәр кочаклап ятарга вакыт булмаячак. Программагыз бик тыгыз. Үзегезне кызганмагыз, мин сезгә җиңү телим! сезнең өчен бу биш көн - вузга укырга керү өчен зур әзерлек булачак, - диде Римма Ратникова.Быел фестивальдә 130 кеше катнаша, шуларның 32се - татар журналистикасы юнәлеше буенча килүчеләр. | shahrikazan | mass_media | #Мәгариф | 27 июня 2017,
12:52 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/tbk-saylau-komissiyalren-meditsina-bitleklren-satyp-alyrga-tkdim-ittelr | Төбәк сайлау комиссияләренә медицина битлекләрен сатып алырга тәкъдим иттеләр | Россия Конституциясенә төзәтмәләр буенча тавыш бирү процедурасы коронавирус Covid-19 пандемиясе шартларында гражданнарның иминлеге өчен кирәкле үзгәрешләр кичерәчәк. | Россия Конституциясенә төзәтмәләр буенча тавыш бирү процедурасы коронавирус Covid-19 пандемиясе шартларында гражданнарның иминлеге өчен кирәкле үзгәрешләр кичерәчәк. Төбәк сайлау комиссияләренә медицина битлекләрен һәм дезинфекция чараларын сатып алырга тәкъдим иттеләр. Бу хакта «Татар-информ»га Россия хокук яклаучысы һәм җәмәгать эшлеклесе, Кеше хокуклары буенча совет әгъзасы Александр Брод сөйләде.«Алдан тавыш бирү вакыты өч көннән җиде көнгә кадәр арта, “Мобиль сайлаучы“ программасы кулланылачак, җитди сәбәбе булганнарга өйдә тавыш бирү булачак, Мәскәүдә электрон тавыш бирү кулланылачак. Төбәк сайлаучыларына медицина битлекләрен һәм дезинфекция чараларын сатып алырга тәкъдим ителде», - диде эксперт.Эпидемиологик хәл катлаулы булуга карамастан, дөньяның башка илләрендә тавыш бирү план буенча уза: 29 февральдә Словакиядә парламент сайлаулары, 2 мартта – Израильдә парламент сайлаулары, 15 мартта Франциядә муниципаль сайлауларның беренче этабы өзеклекләрсез узды.«Дөньяда сайлау процессларының тулы параличы турында сөйләргә ярамый. Әйтик, Франциядә күптән түгел узган муниципаль сайлауларда кирәкле саклык чаралары күрелде: сайлаучыларга медицина битлекләре, авторучкаларны эшкәртү өчен бактерияләргә каршы салфеткалар бирелде», - дип искәртте Александр Брод.Чыганак:Татар-информФото: Владимир Васильев | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2020-03-25 08:52:00 |
https://beznen.ru/archive/kinshle-esh-tarkalmas/210718/bbklrem-yugalsa-karga-tavyshy-beln-kychkyram | «Бәбкәләрем югалса, карга тавышы белән кычкырам» | null | Йомышым төшеп, Саба районы Явлаштау авылында яшәүче Резеда апа Вәисованың ишек алдына кердем. Резеда апаны бәләкәй чактан күреп үстем – гомере буе авылда хат ташучы булып эшләде, халыкның хөрмәтенә лаек булып, пенсиягә чыкты. Аның ял иткәндә дә эшсез утырмаганын белә идем, ләкин ишек алды тулы каз бәбкәләрен күргәч, соклануым тагын да артты. Болай күп итеп каз асрарга алынуы быел гына әле аның – моңа кадәр бер ата һәм бер ана булган, шулар үзләре йомырка салып, үзләре бәбкә чыгарган. Берара казларны асрамый да торган булган. Быел 50 каз бәбкәсе алырга уйлаган менә. Лапасыңда бер терлек тә булмагач, авыл җирендә күңелсез бит ул. «Казларны исән-сау үстереп, бозауга алыштырырга исәп», – ди үзе бу хакта. Саба инкубаторыннан Линда токымлы бәбкәләр алып кайткан ул. Баштарак үрдәк алырга уйласа да, каз ите тәмлерәк тоелган. «Үрдәк белән чагыштырганда казның мәшәкате дә күп, аларны озаграк та саклыйсың, ләкин без аны әнә шул мәшәкате булганга күрә яратабыз да инде», – ди. Бәбкәләрне ашату өчен Резеда апаның үз менюсы бар. Беренче көннәрендә эремчек белән ипи, йомырка пешереп бирсә, соңрак әкренләп бәрәңге пешереп, борчак, бодай, тарттырган он, арпа белән болгатып бирә башлаган. Пешкән йомырка ашатуны ире киңәш иткән. Тик һәр ашаткан саен бирәсе түгел, ә бибиләрне алып, өч көн үткәч, ипи белән кушып ашатасы. Аксымы да күп, эчләрен дә ныгыта икән. «Элек бик җайлы асрый идек: ипи белән сөт бирәсең дә, шуңа риза булып үстеләр. Хәзер боларга алай ярап булмый», – ди ул. Ашату серләренә төшенгәч, бибине ничек итеп саклаулары да кызыксындырды. «Иң төп проблема – тилгән инде», – ди әңгәмәдәшем аларның бик еш очуларына борчылып. Чыннан да, су буйларында биби саклаучылар булса, өстән тилгәннәр күзәтеп йөри башлый. Игътибарыңны бүтән нәрсәгә юнәлтсәң, бибисез калуың да бар. Резеда апа шуңа күрә бәбкәләрен бер айлык вакытында да ялгыз калдырмый. «Ирем белән чиратлашып саклыйбыз, – ди көлеп. – Ирем Райнур сакласа, күзен дә алмый, берөзлексез карый, ә минем гел эшләр килеп чыгып, өйгә кереп-чыгып йөри башлыйм. Коена торган сулык та ясап куйдык инде үзләренә. Шунда көнгә берничә тапкыр су салып куябыз да, бәбкәләр рәхәтләнеп коенып яталар. Аннары аларның шул тирәдә теләсә кая кереп югала торган гадәтләре бар. Югалсалар, карга тавышы белән кычкырам да, шундук йөгерешеп килеп җитәләр. Каз бибие, үрдәккә караганда, хуҗасына тизрәк ияләшә» – ди ул, үз тәҗрибәсе белән уртаклашып. Казлы йортта көзен өмә уздыруы да күңелле. Явлаштау халкында бу йола әле дә сакланып калган. Бигрәк тә түбән оч апалары җыелышып, каз өмәсе уздыра. Резеда апа әйтүенчә, алар элегрәк гармун көенә җырлап, «Буралы» чишмәсенә төшә торган булганнар. Үзләренең казларын чистартып бетергәч, күршеләренә кергәннәр. Быел да гармунлы, җырлы-биюле каз өмәсе көтелүен әйтте Резеда апа. «Ул вакытта парник та буш була, казларны казанга манчып йолкырбыз», – дип, урынын да билгеләп куйган. Сүз уңаеннан, теләге булганнарны Явлаштауга каз өмәсенә чакырып калам, диде әңгәмәдәшем. Резеда апа миңа бәбкәләре турында тәмләп сөйләгән арада, ире аларны су буена алып төшәргә җыена иде. Резеда апаны күреп алуга, бәбкәләрнең шатланышып аның янына җыелулары бигрәк тә кызык тоелды. Чыннан да, каз бәбкәсе хуҗасын нык якын итә икән шул. Рәфидә ГАЛИМҖАНОВА, Казан – Саба – Казан | beznen_ru | mass_media | Киңәшле эш таркалмас | 21.07.2018 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/kazanny-bernich-mktben-mina-kuelu-turynda-khbr-kilgn | Казанның берничә мәктәбенә мина куелу турында хәбәр килгән | Казанның берничә мәктәбенә мина куелуы турында хәбәрләр килгән. Бу хакта шәһәр мэриясе үзенең telegram-каналында хәбәр итә. | Хәзер хокук саклау органнары бу хәбәрләрне тикшерә. Телеграм-каналлар мәгълүматларына караганда, сүз 58, 39, 177 мәктәп турында бара."Мәктәп укучылары өчен бу күңел ачу ысулы кебек тоела. Әлбәттә, һәр хокук бозу өчен җәза кирәк: штрафлар ата-аналарның янчыгына суга, ә исәпкә куелу баланың киләчәгенә йогынты ясый. Мондый хәлләрне булдырмый калырга өметләнәбез", - дип хәбәр итә Казан мэриясенең матбугат хезмәте. | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 21 декабря 2021,
14:11 |
https://sabantuyjournal.ru/news/trbiya/uryn-irne-nichek-esh-alyshtyryrga-kirk | Урын-җирне ничек еш алыштырырга кирәк? | Нью-Йорк микробиологы урын-җирләрне ничек еш алыштырырга кирәклеге турында әйткән.Әгәр бу эшне атнага бер булса да эшләмәсәгез, урын-җирегездә яңа “тормыш” башланмагае. Ә бу, үз чиратында, сезнең сәла... | Нью-Йорк микробиологы урын-җирләрне ничек еш алыштырырга кирәклеге турында әйткән.Әгәр бу эшне атнага бер булса да эшләмәсәгез, урын-җирегездә яңа “тормыш” башланмагае. Ә бу, үз чиратында, сезнең сәламәтлегегзгә тискәре йогынты ясаячак.- Без урын-җирдә тормышыбызның өчтән бер өлешен үткәрәбез. Шуңа да әлеге урын микроблар оясына әйләнергә мөмкин, - ди Нью-Йорк университеты микробиологы Филип Тьерно.Кеше организмында бер ел эчендә 100 л га якын тир хасил була. Ә җылы һәм дымлы урын - микроблар үрчү өчен менә дигән нигез. Тикшеренү эшләре күрсәткәнчә, мамык һәм синтетик мендәрләрдә гөмбәләрнең 16 төре очрарга мөмкин икән.Шушы барлык биологик калдык, матдәләр атна буена җыйнала һәм урын-җирне вакытында алмаштырмасаң, аллергия башланып, томау төшү, йөткерә башлау ихтималы зур. Аллергиягез булмаса да, организмыгыз сулыш юлларына үткән чит-ят матдәләргә каршы “җавап кайтарырга” мөмкин, ди Тьерно. | sabantuyjournal | mass_media | ТӘРБИЯ | 12 июля 2017 - 15:54 |
https://shahrichalli.ru/news/bu-kyzyk/kunelne-tyrnap-toralar | Күңелне тырнап торалар | «Машиналар корсаклары белән йөзеп йөриләр», - ди Зәбир Хәлимов. | Россия Президенты В.Путин муниципаль берәмлек җитәкчеләре белән очрашу вакытында һәр кеше күңеленә хуш килердәй фикер әйтте. «Һәрбер җитәкче зур коллектив зарларын гына түгел, аерым кешеләрнең зарларын да канәгатьләндерү өстендә эшләргә тиеш! Бер генә канәгатьсезлек тә игътибарсыз калмасын!» Минем күңелләр күтәрелеп китте бу сүзләргә. Менә шул үземне борчып торган нәрсәләрне газета аша җиткерергә булдым.Быел кар бик күп. Чистартып кына бетер! Үзәк юлларны вакытында чистартырга тырышалар. Ә менә йорт араларындагы юллар торышы утырып еларлык. Безнең 62нче бистәдә машина юлларыннан трактор ике тапкыр гына узды. Көрәген карга тидереп кенә. Машиналар корсаклары белән йөзеп йөриләр, батып яталар. Машина кую өчен билгеләнгән урыннарга керә алмыйлар һәм тротуарга менгереп куялар. Кайбер машиналар ике-өч көн шунда торалар. Мәктәпкә баручы укучылар, кибеткә йөрүче карт-корылар ул машиналарны чистартылмаган юл аша урап узарга тиеш булалар.Безнең бистәдә дә «акыллы» домофоннар куйдылар. Әмма «акыллары» гына күренми. Ишекләр бик озак ябыла, бөтенләй ябылып бетмәгән чаклары да була. Иске домофоннарыбыз әйбәтрәк эшли иде. Ишек ачып ябудан башка функцияләре юк ич! Юкка акча туздыру гына булгандыр бу! Әллә акча урлау юлымы?Тагын бер кәефне төшергән әйберне әйтми ярамас. Пенсияне арттырдылар бит безгә. Әмма сөенеч бик кыска булды. Юл өчен бирелә торган акчаны кистеләр. 42 елдан артык эшләгән кешедән акчаны алып ике-өч ел да илгә файда китермәгән, салым түләмәгән кешеләргә бирергәдер, мөгаен... Ә бит мин газета-журналларга язылам, пансионатларда, тернәкләндерү, «Изгелек» үзәкләрендә концертлар куеп йөрим.Тагын бер борчып торган әйберне әйтим инде. Соңгы вакытта «Пацаны» фильмы бик популяр булды. Яшүсмерләр мондый фильмнарны карагач, үзләре дә шундый төркемнәр оештырмас дип кем әйтә ала?! Әллә Украинадагы мәйдан шикелле нәрсәгә әзерлекнең бер баскычымы?..Зәбир Хәлимов | shahrichalli | mass_media | Бу кызык | 2024-02-11 11:14:00 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/kazannyi-i-zur-kzt-tgrmchen-achu-kichekterel | Казанның иң зур күзәтү тәгәрмәчен ачу кичектерелә | Казандагы "Ривьера" аквапаркы янында төзелеп килүче иң зур күзәтү тәгәрмәчен ачу кичектерелә. Башта июльдә ачыла дип вәгъдә итсәләр дә, хәзер аның төгәл тапшырылу вакытын әйтмиләр. | Шунысы билгеле: әлеге күзәтү тәгәрмәче ел әйләнәсе эшләячәк. Аны кабиналары кышын җылытыла торган була. Аттракционны төзү 200 миллионга төшә. Аны 6-7 ел эчендә чыгымнарын аклар дип фаразлыйлар. | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 21 июля 2016,
10:55 |
https://madanizhomga.ru/news/v-respublike/yrcy-timati-maskau-tatarstan-kupere-iaslar-forumynda-katnasucylar-belan-ocrasacak | Җырчы Тимати «Мәскәү-Татарстан күпере» яшьләр форумында катнашучылар белән очрашачак | Тимати (Тимур Юнысов) «Мәскәү-Татарстан күпере» яшьләр форумы кунагы булачак. Форум катнашучылары белән очрашу 8 апрельдә Финанс университетында үтәчәк. | Татарстан Республикасының Мәскәүдәге Тулы вәкаләтле вәкиллеге матбугат хезмәте шул турыда хәбәр итә.«Бу кешене таныштырып торырга кирәкми. Уңыш казанган артист, продюсер һәм эшмәкәр. Ул шулай ук «Мәскәү — Татарстан күпере» яшьләр форумы кунагы да», диелә вәкиллекнең телеграм-каналында.Форумда катнашу өчен алдантеркәлергәкирәк.«Мәскәү-Татарстан күпере» форумы – яшьләрнең дәүләт һәм җәмәгать эшлеклеләре белән очрашу мәйданчыгы. Катнашучылар үз тормышы һәм уңышка ирешү юллары турында сөйли, яшьләргә һөнәр сайлау һәм куелган максатларына ирешү өчен киңәшләр бирә.Чарада Татарстан Республикасы РәисеРөстәм Миңнехановның да катнашуы көтелә. | madanizhomga | mass_media | Республикада | 2023-03-30 11:00:00 |
https://beznenmiras.ru/news/slider/vakif-nuriew | Язучы Вакыйф Нуриевның кайгысын уртаклашабыз (ВИДЕО) | null | Язучы, "Казан утлары" журналының җаваплы мөхәррире Вакыйф Нуриевның әнисе Нәкыя Габдулла кызы вафат булды.Мәрхүмә Мөхәммәт Мәһдиевнең сабакташы, сугыш һәм аннан соңгы елларның газапларын башыннан кичкән, озак еллар мәктәптә балаларга белем биргән затлы, зыялы ханым иде. Ул күп язучылар өчен киңәшче һәм дус та була белде.Нәкыя Габдулла кызы бүген, 27 август көнне Арча районы Сеҗе авылында җирләнәчәк.Редакция архивында укытучының сабакташы, язучы Мөхәммәт Мәһдиев турында сөйләп калдырган видеоязмасы да саклана.Нәкыя апа: «Мөхәммәттән башка мин укытучы була алмас идем». | beznenmiras | mass_media | Кыскача,Яңалыклар | 26 августа 2019 |
https://shahrichalli.ru/news/ni-khllrd/gabidulla-xormatullin-kazan-zurnalistlaryn-sakkattyrgan | Габидулла Хөрмәтуллин Казан журналистларын шаккаттырган | Ул хезмәттәшләре белән «Заман көзгесе» телевизион тапшыруына төшкән. | «Заман көзгесе» телевизион тапшыруының татар моңына багышланган бер өлешен Чаллыда төшергәннәр.Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре Асия Әхмәтшина журналист Илзирә Юзаевага бу тапшыруда Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре Әнәс Фәйрушин, җырчылар Габидулла Хөрмәтуллин һәм Равил Галиевны катнаштырырга киңәш биргән.Асия ханым бәлеш һәм башка ризыклар пешереп, кунакларны үзенең фатирында кабул иткән.– Барыбыз да татар моңы турында фикерләребезне әйттек. Безне бер-берсеннән сүзләре белән генә аерылып торган җырлар, ярымшәрә килеш сәхнәгә чыгучылар борчый. Татар моңы турында Әнәс Фәйрушин саллы фикерләр әйтте. Без барыбыз да җырладык. Кунаклар Габидулла Хөрмәтуллинның моңлы, затлы җырчы икәнен күреп шаккаттылар. Габидулла «Итил суы ака торыр» дигән җыр башкарды, – дип үзенең фикерләре белән уртаклашты ул. | shahrichalli | mass_media | Шоу-бизнес | 2024-02-09 12:45:00 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/aleksey-pesoshin-tatarstanny-burychy-yash-it-kompaniyalrg-yardm-it | Алексей Песошин: "Татарстанның бурычы - яшь ИТ-компанияләргә ярдәм итү" | Татарстан Республикасы җитәкчелегенең бурычы - ИТ-тармакның яшь белгечләренә ярдәм итү. Бу хакта Татарстан Премьер-министры Алексей Песошин XIII Бөтенроссия цифрлы IT & Security Forum (ITSF) пленар дискуссиясендә белдерде. | «Татарстанда без технопарклар һәм ИТ-парклар, Иннополис ИТ-шәһәре һәм аның территориясендә университет төзелешен башлап җибәрдек. Хәзер без яшь ИТ-компанияләргә ярдәм итү һәм аларга эре предприятиеләргә үз чишелешләрен тәкъдим итү мөмкинлеге бирү бурычын күрәбез», - дип сөйләде Песошин.Аның сүзләренә караганда, ITSF цифрлы форумы яшь ИТ-стартаперлар төркеменә әлеге эшлекле вакыйгада катнашу һәм эре бизнес вәкилләренә үз чишелешләрен күрсәтү мөмкинлеге бирде.«Республиканың ИТ-тармагы үсешенең төп юнәлешләренең берсе - предприятиеләрне цифрлы трансформация өчен шартлар һәм мөмкинлекләр тудыру. Шуның аркасында бүгенге көндә Татарстан цифрлы икътисадка күчү мәсьәләсе буенча иң уңышлы төбәкләр исемлегенә керә», - диде Татарстан Премьер-министры.Җитәкчеләр цифрлы икътисад кысаларында дәүләт секторын, бизнесны һәм җитештерүне ничек үзгәртеп корырга, хезмәт нәтиҗәлелеген арттырырга тиешлекне аңларга тиеш. Моның өчен корпоратив инновацияләр хисабына яңа алымнар эзләргә, эчтән бурычлар формалаштырырга һәм чит ил карарларына альтернатива табарга кирәк, диде Песошин.ITSF мәгълүмати технологияләр өлкәсендә әйдәп баручы белгечләр һәм идарәчеләр өчен Казанда 30 һәм 31 майда форум уза. Бу юлы ел саен үткәрелә торган чараның төп темасы цифрлы трансформация өчен мөмкинлекләр формалаштыру булды. Узган ел форум эшендә Россиянең 50 төбәгеннән меңнән артык делегат, шулай ук Кытай, Камерун һәм Көнчыгыш Европа илләре вәкилләре катнашты.Татар-информ | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 30 мая 2019,
13:43 |
https://sabantuyjournal.ru/news/yaalyklar/ibregez-alarny-bala-trbiyald-7 | «Җибәрегез аларны»: бала тәрбияләүдә 7 зур ялгыш | Балаларын гел кайгыртып, аларның эшләренә катнашып торучы әти-әниләр, әлбәттә, моны яратудан эшли. Ләкин кайвакыт бу кирәгеннән артык була һәм балаларга мөстәкыйль булып үсәргә, тормышта үз урынын таб... | Балаларын гел кайгыртып, аларның эшләренә катнашып торучы әти-әниләр, әлбәттә, моны яратудан эшли. Ләкин кайвакыт бу кирәгеннән артык була һәм балаларга мөстәкыйль булып үсәргә, тормышта үз урынын табарга комачаулый.Джули Литкотт-Хеймс үзенең «Җибәрегез аларны» («Отпустите их») дигән китабында әти-әниләрнең артык яратуы нинди нәтиҗәләргә китерүе турында яза. Түбәндәге 7 пунктта дөрес булмаган тәрбия ысуллары карала.1. Үзләре янәшәдә булганда гына, балага куркыныч янамый дип уйлауКайбер әти-әниләр балаларын урамга үзләрен генә чыгарып җибәрә һәм көне буе кайда уйнаганнарын да белми. Ә башкалары баланың һәр адымын контрольдә тота. Балага куркынычсызлык кагыйдәләрен өйрәтәсе урынга, алар аны дөньядан чикли. Мондый бала киләчәктә тиз генә ориентлаша, буш вакытын планлаштыра алмый, гел кемнеңдер ярдәменә мохтаҗ булып үсә.2. Бик еш мактауТиешле мактау сүзләрен ишетү балага да, олы кешегә дә рәхәт. Ләкин кайбер әти-әниләр баланы кирәксә-кирәкмәсә, юк кына әйберләр өчен дә бик еш мактый башлыйлар. Гел макталып үскән бала, зур үскәч, аның бар эшләгәне дә дөрес һәм яхшы дигән фикер белән яши. Бу аңа эшкә урнашкач та комачау итәчәк. Чөнки ул һәрвакыт узенә игътибар һәм югары бәя көтәчәк. Бала үзен яратуларын белеп үсәргә тиеш. Ләкин чама да белергә кирәк.3. Баланы үзләре теләгән спорт түгәрәгенә бирүКайбер әти-әниләр баланы түгәрәккә вакытын файдалы үткәрсен дип түгел, ә ниндидер дәрәҗәләргә ирешсен өчен бирәләр. Мәсәлән, аның танылган теннисчы, футболчы, йөзүче, фигуралы шуу остасы булуын телиләр. Ләкин кече яшьтән бер төр спорт белән генә шөгыльләнү организмның тигез үсмәвенә, имгәнүләргә тиз бирешүенә китерергә мөмкин. Зур спортка эләгү җиңел түгел, димәк, гади балачак турында онытырга кирәк булачак.4. Бала уеннарына катнашуУен мәйданчыгына баргач, ата-аналар баланың башкалар белән дус-тату уйнавын, кеше әйберенә тимәвен күзәтеп торалар. Читтән караганда, әти-әниләр бер-берсе белән уйнарга килгән кебек тоела. Бала мөстәкыйльлеккә өйрәнми. Зур үскәч, чит кешеләр белән әңгәмә кору да авыр булачак аңа. Балалар мәйданчыгы – нәниләрнең төп аралашу урыны. Алар анда яшьтәшләре белән үзен ничек тотарга, төрле конфликтлы очракларда нишләргә кирәклеген өйрәнә. Балалар үзләре күңел ача һәм килешә белергә тиеш.5. Өй эшләре эшләүне контрольдә тотуӘти-әниләр балаларын мәртәбәле уку йортына кертү турында уйлап, кечкенәдән аның укуына басым ясыйлар. Башлангыч сыйныфларда ук репетиторга йөртәләр, һәрбер өй эшен 5лелек эшләтү өчен тырышалар. Шулай итеп, баланың киләчәген үзләре билгелиләр. Бала үсеп, кайчан һәм ничек мөстәкыйль кеше булырга, биремнәр эшләүне планлаштыра белергә, һөнәр сайларга өйрәнергә тиеш соң, дигән сорау туа.6. Мәктәптә бала өчен кул эшләнмәләре ясауМондый күргәзмәләр баланың иҗади сәләтен ачу, вак моториканы үстерү, нәрсәдер эшләп, аның нәтиҗәсен күрсәтә белү максатыннан чыгып оештырыла. Ә кайвакыт әти-әниләр барысын да үзләре эшләп, бала процесста катнашмый да кала. Әлбәттә, олылар нәрсәнедер яхшырак башкарырга мөмкин. Ләкин балалар өйрәнергә тиеш һәм аларны өйрәтә белергә дә кирәк.7. Үскәч тә, балаларга, баласытып карауАта-анага бала һәрвакыт бала булып калса да, артык кайгырту ардыра. Бигрәк тә әти-әниләрнең үзләрен. Аларның үз тормышларына вакытлары да калмый. Шуңа баланы үз вакытында олы тормыш диңгезенә җибәрә белү дә кирәк. | sabantuyjournal | mass_media | ЯҢАЛЫКЛАР | 20 июня 2017 - 16:06 |
https://syuyumbike.ru/news/poeziya/nig-shulay-ashygyp-kua-vakyt | Нигә шулай ашыгып куа вакыт? | null | Бу якларда таулар биек идеБу якларда таулар биек иде,Сулар тирән иде күлләрдә.Иртә-кичләр серле кебек идеҖитәкләшеп икәү йөргәндә.Таулары да түбәнәйгән сыман,Сулары да, гүя, саеккан.Иртә-кичләр серлелеген җуйганЯннарымда быел син юктан.Оныта алыр булсаң, оныт индеСин алдама инде үзеңне дә,Бүтәнне дә алдап маташма,«Оныттым», — дип юкнысөйләп йөрмә,Онытылган булсам, хат ашаЙә телефон аша (көн аралаш!)Хәл белешкән булып һәрвакытТынгысызлап борчып тормас идең,Җан ярасын тырнап яңартып.Үзеңә дә ялган вәгъдә бирмә,Алдап сөйләп торма бүтәнгә.Оныта алыр булсаң, оныт инде,Бәйләп торма мине үткәнгә.Үз-үзеңнән әрнеп…Балкытыплар дусларыңның йөзен,Тынын буып көндәш затларның,Әлмәтләрдә байтак булды синеңЧелтер-челтер көлгән чакларың.Урамнардан ураганда һаман,Сокланса да чордаш картларың,Кабатланмый, онытылып бараЧын күңелдән көлгән чакларың.Көлгәндә дә куанычтан түгел,Үз-үзеңнән әрнеп көләсең,Ярый әле, әрнүләрне күңелТөпләренә сала беләсең.Шул бер сын…Кышкы ак айлардаЙөрсәм дә кайлардаҺаман күз алдымда тик бер сын.Шул бер сын, бер сурәт,Җан өзгеч көй көйләпҮзәккә үтүче бер тылсым,Шул бер сын, бер тылсым —Ниндидер серле моңСин булмый кем булсын?Кем булсын?* * *Әкият илләренә әйдәгәндәйАгачларны ерып җил үтә.Итәгеннән алтын яфрак түгепУрман иңләп йөри Көзбикә.Мондый чакта дөнья өйрәткәннеңБөтенесен читкә ташлыйсың.Йә гел яшәмисең,йә бөтенләйБүтәнчәләй яши башлыйсың.Шул ук бакча…Инде май да якынлаша,Татлы җил исә.Шул ук сирин, шул ук бакча —Бар да искечә.Шул ук бакча, шул ук капка,Шул ук шомыртлар.Барысы да элеккечәКебек бу йортлар.Күпмеләрне күргән идеБу йорт, бу бакча.Ихата шул,әмма индеХуҗалар башка.* * *Мин ничә яшькә кадәрлеЯшәрмен, дип күкедәнСорамадым,күп түгеленМин үзем дә бик беләм.Мин үзем дә әйбәт беләмАз калганын елларның.Тик күренми иге-чигеМин язасы җырларның.Иң кирәген йомгакларгаНичек кенә өлгерим?Сорамыйм ич, әйтмә, күке,Аз калганын гомернең.* * *Өемгә яшерәм бөдрәсен чәчемнең,Туздырсам, килешмәс шикелле.Әллә бу, яшьлегем, китүеңмесинең,Әллә соң бу синең китүме?Күлмәгем итәген тектерәмтезтүбән,Кыскасы килешмәс шикелле.Әллә бу, яшьлегем, китүеңмесинең,Бөтенләй, бөтенләй китүме?Төсләрнең ачыгы — зәңгәре, яшелеЮылган, югалган шикелле.Әллә соң чынлап та, чынлап та,яшьлегем,Бу синең китүме, китүме?* * *Кем затымны минем бер татыган —Күкләр ирек бирми аңарга,Сөюемне минем ботарларга,Йөрәгемне минем таларга.Исемемне минем бүлгәләргә,Алышырга бүтән тән белән?!Кем затыма минем бер кагылган —Ул минеке инде мәңгегә.* * *Ой, буранлы килде бу гыйнвар!Тик хәтерлим буран сарганын.Йөрәгемне шунда урладылар,Йөрәгемне саклый алмадым.Ә ул зарлы, моңлы, җырлы иде,Белмим хәзер нинди хәлдәдер…Бу юлгысын күтәралмас инде,Йә бозга, йә утка әйләнер.* * *Таң балкышы, күрәм, артка чиккән,Кичке зәңгәр җиргә сарыла.Авыраю микән, ару микән? —Хәлсезләнеп куллар салына.Менәм генә дигән үрләреңнеШул хәлсезлек куя киртәләп.Өзелүе мәллә көйләремнең?Иртәрәк бит әле, иртәрәк.Нигә шулай ашыгып куа вакыт?Бетмәгән эш шактый бит әле…Мәрхәмәтсез картлык!Шыксыз картлык!Читләбрәк безне үт әле.* * *Бергә үткән уртак җәйләр булган,Бергә яшәү, әмма «законсыз».ЗАГС өстәленнән сиңа хокукАлып киткән бүтән хатын-кыз.Сиңа минем хакым булмаса да(Синең дә бит миңа хакың юк!),Йөрәк сине үзенеке саный,Йөрәккә бит аңа закон юк.Акыл тыя, йөрәк һаман сөя,Табынганы аның син бары.…Бәргәләнеп шашкан тоткын тәннәнИшетелә зынҗыр чыңнары.* * *Өздереп-сөзеп карадыңКерфекләр арасыннан,Өзелеп-сөзеп караганШул утлы карашыңнанИкебез өчен туачакУртак җыр ага сыман…Нигә кирәк…(җыр)Кайдан килде тагын шундый уйлар?Ник үткәнне искә төшерү?Сиңамы соң миннән гафу сорау?Сиңамы соң миннән гафу сорау,Миңамы соң сине кичерү?Ул көннән соң узды ничә еллар,Чигәләргә сибеп көмешен…Сиңамы соң миннән гафу көтү?Миңамы соң сине гафу итү?Безгәме соң кабат килешү?!Нигә кирәк соңлап аңлашулар?Нигә кирәк җанны актару?Безгәме соң кабат кавышулар?Кайтамы соң кире аккан сулар,Безгәме соң аны кайтару?Безгәме соң язны кайтару?!* * *Бөтен нәрсә чиратында килә.(Килер ул көн үзегезгә дә.)Тик җанымның бүген рәнҗүләренГафу итмим берегезгә дә.Моңа кадәр әле бу дөньягаЯралганга хатын-кыз булып,Беркайчан да йөргәнем юк идеБеркемгә дә рәнҗеп, тузынып.Рәнҗеттегез бүген, кылганыгызЕрак тора гомум сүзләргә.«Тигезлек»не шулай тигезләүнеГафу итмим берегезгә дә!Хатын-кызны«йомшак сорттан» диепХаталанган шуны оныткан:Беркайчан да куанычка тармасКаһәренә аның юлыккан.* * *Болгар кызларының табынганыерак миннән,Күк йолдызларының кануннарыерак миннән,Сәбәпләрен аның аныклыйм соңсорап кемнән?Фәкыйрь көе килеп,фәкыйрь килешкитәм җирдән…* * *Табынмадым беркайчан даТалап алынган таҗларга,Сатып алынган даннарга,Урлап алынган малларгаТабынмадым беркайчан да.* * *Үкенмә син мине сөюеңәМин яратканга да үкенмә.Тәүге сөю мәңгелеккә китмиҺәм яңадан кайтмый беркемгә.«Мәңгелеккә» диеп ант эчкәннәрАлдашалар алар барсы да.Ялганчылар алар ил алдындаҺәм гөнаһлы Алла каршында.Хак Тәгалә үзе тараткан даҮзе кушкан икән бу көндә:Үкенмә син мине яратканга,Минем сөюгә дә үкенмә. | syuyumbike | mass_media | Шигърият | 16 Март 2016 - 00:00 |
https://shahrikazan.ru/news/tema-dnya/serle-szne-onyitma-min-kol-shrif-chen-tavyish-birm | Серле сүзне онытма: «Мин «Кол Шәриф» өчен тавыш бирәм» | Бу атнада җомга көнне «Кол Шәриф» мәчетенә керүчеләрдән пароль сораячаклар. «Россия 10» бәйгесе тәмамланырга санаулы гына көннәр калып бара. 6 октябрь көнне, ягъни нәкъ алты көннән проектка йомгак ясар вакыт килеп җитә. | Бу көнне бәйгенең беренче унлыгына кергән җиңүчеләр билгеле булачак. «Казан Кремле» музей-тыюлыгы хезмәткәрләре дә, «Кол Шәриф» мәчете бәйгедә җиңеп чыксын өчен, ярдәм итәргә булганнар. Моның өчен алар бик тә кызыклы алым уйлап тапканнар. 4 октябрьдә, ягъни җомга көнне, сәгать 17.00дән 21.00гә кадәр «Кол Шәриф» мәчетенә керүчеләрдән пароль сораячаклар. Серле сүзне белгән кеше исә (ә ул исә бик гади - «Мин «Кол Шәриф» өчен тавыш бирәм» дип әйтергә кирәк) ул көнне ак стеналар артындагы теләсә кайсы музейга бушка керә ала. Ә аннары исә алар, музейларны карагач алган тәэсирләрдән соң, 10russia.ru сайтына кереп, мәчет өчен тавыш та бирер дип ышана оештыручылар. Бу турыда Казандагы «Эхо Москвы» хәбәр итә.Казанның «Кол Шәриф» мәчете илебезнең төп символлары рәтенә эләгерме? Мәчетне җиңүчеләр унлыгына кертү өчен әле вакыт бар, шуңа күрә, тавыш биреп калырга ашыгыйк. Аны исә һәркем эшли ала, ул бернинди кыенлыклар да тудырмый. Моның өчен нибары 10russia.ru га, ягъни проектның рәсми сайтына керергә генә кирәк, шулай ук 1880 номерына 15 номеры белән SMS-хәбәр юллап та тавыш бирергә мөмкин.Исегезгә төшерәбез, «Россия 10» проекты быел март аенда башланган иде. Ул өч этаптан тора. Республикабызның «Кол Шәриф» мәчете, I һәм II этапларны үтеп, финалга узды. Бәйгенең II этабында ул 9 нчы урынны алган иде. Хәзерге вакытта финалга узган 30 объект арасында көрәш бара. Әлегә исә «Кол Шәриф» мәчете 16 нчы урында гына бара. | shahrikazan | mass_media | #Төп тема | 03 октября 2013,
17:33 |
https://syuyumbike.ru/news/yanalyklar/besplatnye-bilety-shattly-i-elektrichki-kak-popast-na-final-worldskills-russia-v-kazan-expo | Бесплатные билеты, шаттлы и электрички: как попасть на финал WorldSkills Russia в Kazan Expo | null | Соревнования состоятся 21 — 23 мая.(Казань, 17 мая, «Татар-информ»). В начале следующей недели, 20 — 24 мая, в Казани пройдет финал Национального чемпионата «Молодые профессионалы» — WorldSkills Russia. Соревнования состоятся 21 — 23 мая на территории международного выставочного центра «Казань Экспо». В преддверии чемпионата пресс-служба WorldSkills напоминает, как попасть на соревнования.Прежде всего, нужно получить бесплатный электронный пригласительный билет. Для этого надо зарегистрироваться на сайтеhttps://tickets.worldskills.ru/, указать время, в которое планируется посетить соревнования, и ответить на несколько вопросов. Для детей до 12 лет электронный билет не нужен, но необходимо быть в сопровождении взрослого.Во время регистрации можно отметить необходимость кресла-коляски для посетителей с ограниченными возможностями, а также указать другие специальные требования.Следует обязательно распечатать полученный электронный билет, поскольку сканер может не считать штрих-код с экрана мобильного телефона.Добраться до «Казань Экспо» можно на специальном шаттле — автобусы будут отправляться от «перехватывающих» парковок у торгового центра «Леруа Мерлен» (Оренбургский тракт, 174), станции метро «Дубравная» и у торгового центра МЕГА Казань (Проспект Победы, 141). Для посадки на шаттл необходимо иметь при себе распечатанный электронный билет, однако количество мест в автобусах ограничено. С расписанием шаттлов можно ознакомиться наофициальном сайтечемпионата.До места проведения соревнований также можно доехать на электричке. Пригородные электропоезда курсируют от железнодорожного вокзала до Международного аэропорта «Казань», стоимость проезда составит 40 рублей.В «Казань Экспо» работают камеры хранения. Со списком предметов, которые нельзя оставлять в камерах хранения и проносить на территорию «Казань Экспо» также можно ознакомиться на сайте соревнований.Кроме того, на территории выставочного центра будут работать зоны питания — приобрести закуски, снеки и напитки можно как по наличному, так и по безналичному расчету.Подробнее:https://www.tatar-inform.ru/news/2019/05/17/651315/ | syuyumbike | mass_media | Яңалыклар | 18 Май 2019 - 00:00 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/kalyan-urlagan | Кальян урлаган | Полиция хезмәткәрләре 19 яшьлек Минзәлә районы кешесен тоткарлаганнар.
Ул акча урлауда гаепләнә. Узган атнада кичке сәгать унда сак бүлегенә Яшьлек проспектындагы сәүдә павильоныннан хәбәр килә. Биредә кальян урланган булып чыга.
Хокук саклау органнары каракның эзенә бик тиз төшәләр. Ул кайчандыр биредә эшләп киткән кеше булып чыга. Полицейскийлар аңардан урланган кальянны... | Полиция хезмәткәрләре 19 яшьлек Минзәлә районы кешесен тоткарлаганнар.Ул акча урлауда гаепләнә. Узган атнада кичке сәгать унда сак бүлегенә Яшьлек проспектындагы сәүдә павильоныннан хәбәр килә. Биредә кальян урланган булып чыга.Хокук саклау органнары каракның эзенә бик тиз төшәләр. Ул кайчандыр биредә эшләп киткән кеше булып чыга. Полицейскийлар аңардан урланган кальянны алалар. Моның өчен каракка Җинаятьләр кодексының 158нче маддәсе буенча җавап бирергә туры киләчәк. Аңа ике елга ирегеннән мәхрүм итү куркынычы яный. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2014-10-02 10:35:09 |
https://shahrikazan.ru/news/m%D3%99garif/predmetnaya-nedelya-v-shkole | Предметная неделя в школе как форма работы по выявлению и развитию одаренных детей | Существуют разные формы и методы работы с одарёнными детьми, но на первый план выдвигается формирование интеллектуальных способностей. Независимо от уровня одарённости и даже уровня интеллектуальных возможностей, необходимо развивать и их креативные качества. | Автор:Хабибрахманова Асия Мубаракзяновна учитель начальных классов 1 категории МБОУ «СОШ№ 82 » г. КазаниВведениеЛюбому обществу нужны одарённые люди, и задача общества состоит в том, чтобы рассмотреть и развить способности всех его представителей. Именно в школе должны закладываться основы развития думающей, самостоятельной, творческой личности. Жажда открытия, стремление проникнуть в самые сокровенные тайны бытия рождаются на школьной скамье.Преобразования, произошедшие в системе образования России за последнее десятилетие, ее переориентация на личностно-ориентированные и развивающие образовательные технологии, изменили отношение к учащимся, проявляющим неординарные способности.Появились образовательные учреждения, учебные и социальные программы, основная цель которых – выявление, обучение, развитие и поддержка одаренных детей. Работа с одаренными необходима для развития общественного интеллектуального потенциала, являющегося мощным фактором совершенствования социальной системы, разрешения задачи обеспечения опережающего развития интеллектуального уровня человека, социально-экономического, научно-технического и культурного прогресса.Существуют разные формы и методы работы с одарёнными детьми, но на первый план выдвигается формирование интеллектуальных способностей. Независимо от уровня одарённости и даже уровня интеллектуальных возможностей, необходимо развивать и их креативные качества. Важным условием является умение отыскать среди множества учеников талантливых детей. Процесс выявления одарённых детей основан не только на таких объективных данных, как уровень успеваемости, но и на опыте педагога, его интуиции. Эта задача – выявить как можно больше детей с признаками одаренности и обеспечить им благоприятные условия для совершенствования присущих им видов деятельности – является одной из важнейших в работе учителя-предметника.Актуальностьданной работы состоит в том, что развитие способностей одаренных детей – одно из наиболее приоритетных направлений работы с обучающимися в свете современных требований к образованию.Цельданной работы – выявить наиболее эффективные формы проведения предметной недели с целью выявления и развития одаренных обучающихся.Задачи:-изучение и анализ психолого-педагогический литературы;-определение понятий «одаренность», «одаренные дети»;-разработка плана проведения предметной недели с целью выявления и развития одаренных обучающихся;-разработка рекомендации по организации предметной недели в школе.Методы: анализ, обобщение, конспектирование, наблюдение.Практическаязначимость работы: результаты исследования могут быть использованы учителями-практиками в их педагогической деятельности в школы.Основная часть 1.Теоретические основы работы с одаренными обучающимисяПредметные недели – достаточно традиционная часть вне учебной деятельности, привычны для любой общеобразовательной школы. Как правило, это некий набор мероприятий, специализирующихся либо в гуманитарной, либо в математической, либо в иной другой области учебной деятельности.Предметная неделя в нашей школе – это одна из форм работы со способными детьми, средство мотивации и развития творческих и интеллектуальных способностей школьников. Именно предметные недели дают возможность выявить детей, у которых высокий уровень интеллектуальных способностей, развить их во внеурочной и внешкольной деятельности, дать реализоваться на конференциях, конкурсах и олимпиадах школы, города, области. В этом смысле недели можно сравнить с неким марафоном с элементами спортивного В рамках планирования учебно-воспитательной работы в школе составляются годовой план проведения предметных недель и план мероприятий проводимых в рамках каждой предметной недели.Проблема разработки концепции одаренности интенсивно обсуждается в современной психологии. Различные варианты концептуальных решений предложены многими специалистами (Асмолов А.Г., Бабаева Ю.Д., Богоявленская Д.Б., Дьяченко О.М., Н.С., Матюшкин А.М., Попова Л.В., Рензулли Дж., Шадриков В.Д., Холодная М.А., Юркевич В.С., и др.). Все существующие концепции акцентируют внимание на определенных аспектах этого сложного психического явления.Согласно теории Дж.Рензулли,одаренностьесть сочетание трех основных характеристик: интеллектуальных способностей (превышающих средний уровень), креативности и настойчивости (мотивация, ориентированная на задачу). Кроме этого, в его теоретической модели учтены знания (эрудиция) и благоприятная окружающая среда.Разработанная Дж.Рензулли концепция предполагает, что контингент одаренных детей может быть значительно шире, чем при их идентификации по тестам интеллекта, креативности или достижений. Автор предлагает относить к категории одаренных тех детей, кто проявил высокие показатели хотя бы по одному из параметров. Примечательно, что в названии термин «одаренность» заменен на термин «потенциал».Ю.Д.Бабаева, А.И.Савенков и другие отмечают, что важной особенностью современного понимания одаренности является то, что она рассматривается не как статическая, а какдинамическая характеристика. Одаренность реально существует лишь в движении, в развитии такое понимание привело к созданию теоретических моделей одаренности, которые наряду с факторами, характеризующими потенциал личности, включены факторы среды.Согласно концепции А.М.Матюшкина творческий путь познавательного процесса предполагает внутреннюю мотивацию как основное условие, необходимое для проявления творческих возможностей, к обнаружению проблем, поиску оригинального решения и саморегуляции процесса, образному представлению и воображению.Методы и формы работыУ одарённых детей чётко проявляется потребность в исследовательской и поисковой активности – это одно из условий, которое позволяет учащимся погрузиться в творческий процесс обучения и воспитывает в нём жажду знаний, стремление к открытиям, активному умственному труду, самопознанию. В учебном процессе развитие одарённого ребёнка следует рассматривать как развитие его внутреннего деятельностного потенциала, способности быть автором, творцом активным созидателем своей жизни, уметь ставить цель, искать способы её достижения, быть способным к свободному выбору и ответственности за него, максимально использовать свои способности.Наиболее популярные формы можно представить в таблице.ФормаЗадачиФакультативУчет индивидуальных возможностей учащихся.Повышение степени самостоятельности учащихся.Расширение познавательных возможностей учащихся.Формирование навыков исследовательской, творческой и проектной деятельности.Ученическая конференцияРазвитие умений и навыков самостоятельного приобретения знаний на основе работы с научно-популярной, учебной и справочной литературой.Обобщение и систематизация знаний по учебным предметам.Формирование информационной культуры учащихся.Предметная неделя (декада)Представление широкого спектра форм внеурочной деятельности.Повышение мотивации учеников к изучению образовательной области.Развитие творческих способностей учащихся.Привлечение учащихся к исследовательской, творческой и проектной деятельности.Формирование аналитического и критического мышления учащихся в процессе творческого поиска и выполнения исследований.Кружки, студии, объединенияРазвитие творческих способностей учащихся.Содействие в профессиональной ориентации.Самореализация учащихся во внеклассной работе.Методы и формы работы учителя должны способствовать решению обозначенной задачи, следовательно, предпочтительно использовать в работе с одаренными детьми следующие методы работы:-исследовательский;-частично-поисковый;-проблемный;-проектный.Таким образом, правильно организованная работа с одаренными детьми позволяет организовать активную самостоятельную деятельность обучающихся, в результате чего происходит творческое овладение знаниями, умениями, навыками и развитие мыслительных способностей.Основная часть 2.Практическое обоснование проблемы организации работы с одаренными детьмиЦель Предметной недели:Повысить уровень развития учащихся, формировать и поддерживать у учеников интерес к предмету.Задачи Предметной недели :расширить кругозор по вопросам, касающимся, истории языка, занимательных литературных задач, софизмов и т.п.;углубить представление учащихся об использовании сведений из литературы в повседневной жизни;показать ценность литературных знаний в профессиональной деятельности; связь литературы с другими науками.воспитывать самостоятельность мышления, волю, упорство в достижении цели, чувство ответственности за свою работу перед коллективом;выявить учащихся с организаторскими способностямиспособствовать развитию личностных качеств учащихся, сближению учеников и учителей.В целях поддержки интереса к предмету, выявления и развития природных задатков обучающихся в школах организуются и проводятся предметные недели, где каждый может проявить свои способности.Проведение предметной недели – это не только и не столько развлечение для обучающихся, сколько одна из форм организации обучения, которая должна быть связана с основным программным курсом обучения, углублять, дополнять его и тем самым повышать уровень образования обучающихся, способствовать их развитию, расширять их кругозор.Можно выделить следующие задачи предметной недели:-вовлечение обучающихся в самостоятельную творческую деятельность, повышение их интереса к изучаемым учебным дисциплинам;-выявление обучающихся, которые обладают творческими способностями, стремятся к углубленному изучению определенной учебной дисциплины или образовательной области;-развитие креативных способностей обучающихся и поддержка одаренных детей и подростков.Проблема интересной предметной недели, как и хорошего урока – это проблема такого сочетания различных составляющих её элементов, которые наиболее оптимально отвечают познавательным интересам, уровню подготовленности обучающихся и педагогическому замыслу учителя. Могут проводиться конкурсы, викторины, интеллектуальные игры, соревнования, «блиц-турниры», конференции, экскурсии и многое другое.План предметной недели№МероприятияСроки1.Конкурс « Шахматная зона » 4 классПонедельник2.Музыкальный талант « Маленькая Фея» 2 классВторник3.«Безопасное колесо» 4 классыСреда4.Я - конструктор . Мастер – класс для малышей «Сделай робот» 3 классЧетверг5.Спортивное соревнование « Хоккей на траве»Пятница6.Конкурс рисунков « Тукай в наших сердцах »СубботаРекомендации по организации и проведению предметной неделиВ рамках предметной недели могут проводиться:-предметные олимпиады;-нетрадиционные уроки по учебному предмету;-мастер-классы лучших учителей учебного заведения;-внеклассные мероприятия на параллели учебных классов и между параллелями;-массовые социально значимые или научно-познавательные мероприятия.Проведение предметной недели должно сопровождаться разнообразной наглядной информацией, которая располагается в различных помещениях учебного заведения.По итогам предметной недели наиболее активные ее участники (как учителя, так и обучающиеся) могут поощряться администрацией учебного заведения, членами попечительского совета или спонсорами.По итогам предметной недели рекомендуется определить состав команды учебного заведения для участия в городских (районных) предметных олимпиадах, провести набор в научное общество учащихся, организовать научно-практическую конференцию или творческий вечер старшеклассников.По окончании предметной недели на заседании методического объединения учителей-предметников должен проводиться анализ мероприятий, организованных в ходе неделе.ЗаключениеОрганизация работы с одаренными детьми способствует формированию сознания, самосознания и индивидуальности человека, а также формированию мотивации к получению новых знаний.Безусловно, работа с одаренными детьми трудна, но богата развивающими идеями — не только для обучающихся, но и для педагога и родителей. Грамотно организованная и систематически осуществляемая деятельность по развитию одарённости развивает у обучающихся стремление к интеллектуальному самосовершенствованию и саморазвитию, развивает творческие способности, навыки проектно – исследовательской деятельности. Важно, чтобы работа с одарёнными детьми оживляла и поддерживала чувство самостоятельности, смелость в отступлении от общепринятого шаблона, поиск нового способа решения.Нельзя отрицать, что предметные недели помогают выявить одаренных детей и в дальнейшем построить работу преподавателя с учетом способностей обучающихся.Список использованной литературыБабаева Ю.Д. Психологический тренинг для выявления одаренности / Под ред. В.И. Панова. – М., 1997.Лейтес Н.С. Возрастная одаренность и индивидуальные различия. – М.; Воронеж, 1997.Одаренные дети. Под ред. Г.В. Бурменской и В.М. Слуцкого. — М., 1991. – 376 с.Панов В.И. Одаренность, диагностика, тренинг // Бабаева Ю.Д. Психологический тренинг для выявления одаренности. - М., 1997.Панов В.И. Одаренные дети: выявление – обучение – развитие // Педагогика, 2001. – № 4.Рабочая концепция одаренности / Под ред. В.Д. Шадрикова. – М., 1998.Савенков А.И. Одарённый ребёнок дома и в школе. – Д. Б. Богоявленская Пути к творчеству. – М., 1981. – 89 с.Учителю об одаренных детях / Под ред. В.П. Лебедевой, В.И. Панова. – М., 1997Конкурс « Шахматная зона»Спортивное соревнование « Хоккей на траве»Конкурс « Маленькая Фея»Победители конкурса « Безопасное колесо»Я - конструктор . Мастер – класс для малышей «Сделай робот»Конкурс рисунков « Тукай в наших сердцах » | shahrikazan | mass_media | #Мәгариф | 06 апреля 2022,
15:37 |
https://shahrichalli.ru/news/kish-tabysh/knen-200-gramm-vinograd-asharga-kirk | Көненә 200 грамм виноград ашарга кирәк | Табиблар һәм галимнәр виноградның файдалы үзлекләрен санап күрсәтте. Аерым алганда, виноград составындагы үсемлек эстрогеннары төркеменнән булган ресвератол исемле матдә күзәнәкләргә зыян китерә торган кушылмаларга каршы көрәшергә сәләтле. | Моннан тыш, ул холестерин күләмен киметә һәм кан тамырларында ялкынсынуны баса. Виноград төшләрендә булган А, Е һәм К витаминнары, шулай ук табигый май күзәнәкләрне ныгытуга һәм яшәртүгә ярдәм итә.Кофе кислотасы, кверцетин һәм мирецетин кебек фенол тоташтыргычлар организмны онкология һәм йөрәк-кан тамыры авыруларыннан саклый. Виноград сәламәтлек өчен файдалы булган башка үзлекләргә дә ия. Анда целлюлоза, шикәр һәм кислоталар катнашмасы табигый йомшарткыч булып тора, ә минераллар теш һәм сөякләрне ныгытырга булыша.Табиблар көн саен 150дән алып 250 граммга кадәр виноград ашарга киңәш итә. Аларның сүзләренчә, иммунитетны ныгыта торган антиоксидантлар кара төстәгесендә күп. Әмма виноград карарак төстә булган саен, аның аллергеннар потенциалы да зуррак булуын онытмагыз.http://shahrikazan.ru/news/kish-tabyish/knen-200-gramm-vinograd-asharga-kirk | shahrichalli | mass_media | Киңәш-табыш | 2019-10-22 09:53:00 |
https://shahrikazan.ru/news/m%D3%99d%D3%99niyat/pechn-bazaryinda-garri-potternyi-tatarcha-ukyip-bu | «Печән базары»нда Гарри Поттерны татарча укып булачак | 31 июльдә көндезге өчтән кичке унбергә кадәр Иске Татар бистәсе заманча татар мәдәнияте үзәгенә әйләнәчәк. «Печән базары» ярминкәсендә татар һөнәрчеләре үзләренең кул эшләнмәләрен тәкъдим итәчәк, «Уку паркы»нда әдәбият турында гәпләшеп булачак. Камал театры каршындагы мәйданда «Исән!fest» тере татар музыкасы фестивалендә үзебезнекеләр генә түгел, Башкортстан белән Удмуртиядән килгән милли музыкантлар да... | 31 июльдә көндезге өчтән кичке унбергә кадәр Иске Татар бистәсе заманча татар мәдәнияте үзәгенә әйләнәчәк. «Печән базары» ярминкәсендә татар һөнәрчеләре үзләренең кул эшләнмәләрен тәкъдим итәчәк, «Уку паркы»нда әдәбият турында гәпләшеп булачак. Камал театры каршындагы мәйданда «Исән!fest» тере татар музыкасы фестивалендә үзебезнекеләр генә түгел, Башкортстан белән Удмуртиядән килгән милли музыкантлар да чыгыш ясаячак.«ШК»га бу атнаның җомгасында булачак вакыйга турында Бөтендөнья татар яшьләр форумы рәисе Тәбрис Яруллин сөйләде.- Татарча рок фестивален үткәрергә күптәннән уйлап йөрдек. Гадәттә, татарча рок башкаручылар катнаш чараларда берничә җыр гына башкара, ә үзләренә аерым мәйдан тәкъдим иткәнебез булмады. Кешеләр мондый чараларга, чыннан да, сусаган.«Печән базары»н Спортның су төрләре буенча дөнья чемпионатына махсус туры китердек. Үзебезнең чараларны яшь, милләт буенча аермыйбыз. Интернеттан күренгәнчә, әлеге чара халыкта киң яклау тапты, аның белән ныклап кызыксыналар. Чемпионат кунакларына да ул бик кызык булыр дип уйлыйм, чөнки ярминкәдә сыйфатлы әйберләр сатылачак. Балидан «Матур» бренды белән урын-җир әйберләре, зәркән эшләнмәләре, милли киемнәр җитештерә торган Элина Гордеева, Пермьнан да милли төсмерле киемнәр тегүче модельер киләчәк. Алар һәвәскәрләр түгел, сыйфатлы һәм заманча материаллардан кием тегәләр.«Печән базары»н беренче тапкыр Габдулла Тукайның вафатына 110 ел тулу уңаеннан Париж Коммунасы урамында үткәргән идек, әмма ул җәяүле урам түгел, машиналар йөри. Былтыр чараны Иске Татар бистәсендәге Каюм Насыйри урамында үткәрдек, әмма ул эчтәрәк урнашкан, кеше әз йөри, шуңа күрә быел Кабан күле буена күчәбез. Бик отышлы урын. Безнең максат - Казанның милли урыннарын, татар компоненты белән иҗат итүчеләрне таныту һәм XX гасыр башындагы шәһәр татар мәдәниятен алга сөрү.Быел да дресс-код булачак, ягъни чарага килүчеләрнең киемендә милли төсмерләр булса, бу бик хуплана. Былтыр ярминкәдә 25ләп сатучы катнашса, быел 60ка якын кеше һәм оешма теләк белдерде. Былтыр «Ялкын» журналы уку паркын тәкъдим итте, быел әлеге проект кысаларында Шигъри слэм үтәчәк (кичке алтыда башлана). Шулай ук биш адымнан төзелгән квест үтүчеләргә бүләкләр тапшырачакбыз. Букинист Таһир Гайсин үзенең тупланмасыннан иң сирәк очрый торган илле китабын алып киләм, дип тора. Чемпионат уңаеннан «Кисекбаш» юл күрсәткече» туристик маршруты оештырабыз, әсәр нигезендә Казан буенча сәяхәт итеп булачак. Чит ил туристлары белән уртак тел табу өчен, инглиз, татар һәм рус телләрендә мәгълүмат бирердәй волонтерлар да җыйдык. Сатучылар да үз әйберләрен берничә телдә тәкъдим итә алыр дип уйлыйм. Тагын бер зур яңалык - бер меңлек тираж белән «Гарри Поттер» әсәренең татарчага тәрҗемә ителгән беренче бүлеген халыкка таратачакбыз, тәрҗемәче - Айдар Шәйхин.Ярминкә көндезге өчтән кичке сигезгә кадәр эшләячәк, татарча рок фестивале кичке унбергә кадәр дәвам итәчәк. Шулай ук «Үчтеки» мәйданчыгында аниматорлар сабыйларның күңелен күрәчәк. | shahrikazan | mass_media | #Мәдәният | 30 июля 2015,
06:23 |
https://shahrichalli.ru/news/bezne-bakcha/bakchada-mlchl-ysulyn-kullanasyzmy | Бакчада мүлчәләү ысулын кулланасызмы? | Тәҗрибәле бакчачы Рәмзия Әхмәдуллина мүлчә турында язып җибәрде. | – Мүлчәләү ул – үсентеләр төбенә үлән, салам түшәү була. Нәрсә өчен кирәк ул дисезме?! Мүлчә дым саклый, үсентеләрнең тамырлары эсседә тилмереп утырмый! Шунлыктан яшелчә, җиләк-җимеш уңышы да бермә-бер арта. Мүлчә өчен кемдер махсус салам, печән әзерли. Без газоннан чыбып алган үләнне яшел килеш түшәп куябыз. Үлән дә исраф булмый. Барыбер аны тавык та яратмый.Газон дигәннән, без бакчада газон үстермибез. Газонны карлыган, алмагач, чия төпләренә чәчәбез. Чүп үсмәскә, матур да, чиста да, файдалы да газонның “спортивный” дигән сорты әйбәт. Моннан тыш ул кыска булып үсә торган төр булып санала, – дип үз киңәшләрен бирә Рәмзия ханым. | shahrichalli | mass_media | Безнең бакча | 2022-05-30 09:00:00 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/bu-atnada-25-graduska-kadr-suyita | Бу атнада 25 градуска кадәр суыта | Бүген Казанда алмашынучан болытлы һава, кар һәм буран булачак. | Җил көньяк- көнбатыштан, аның тизлеге 18 м/секундка кадәр җитәргә мөмкин. Температура 2-4 градус салкын, юлларда бозлавык һәм карт көртләре булу сәбәпле, сак булырга киңәш ителә.Ә иртәгә суытачак: көндез 8-10 градус салкын булса, кич 10-13 градус салкын була, дип хәбәр итә синоптиклар.8нче декабрьдә көндез 12-17 градус салкын, ә төнлә 20-25 градуска кадәр салкыннар көтелә. | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 06 декабря 2016,
07:27 |
https://shahrikazan.ru/news/%D3%99yter-s%D2%AFzem-bar/tatar-atka-hyiyant-itte | Татар атка хыянәт итте | Ат татарларны батыр итте, саклады. Татар халкы гомер-гомергә ат асраган. Хуҗалыкта зур ярдәмче дә, туйдыручы да булган ул. Сабан туйлары ат чабышыннан башка узмаган. Сәфәр чыкса да, яуга китсә дә, татар кешесе атта булган. | Бия сөтеннән кымыз, эремчек, корт ясаганнар. Кымыз сусауны баскан, егәрлек өстәгән. Иң мөһиме - татарлар ашказаны җәрәхәтеннән җәфаланмаган, туберкулез белән авырмаган, чөнки кымыз эчкән. Кымыз «Кох» таякчыкларын нейтральләштергән, иммунитетны ныгыткан. Атка атланып йөргән татар ирләре простатит белән дә авырмаган!Заманалар үзгәрде, татарлар ат асраудан читләште. Милли үзәнчәлеген югалту белән бергә, аттан йөз чөергән татар халкы вагайды, ашкайнату системасы авырулары, туберкулез, простатит белән еш авырый башлады!Татарга акылына килеп, дуңгыз итеннән баш тартырга, ат асрый башларга, кымыз эчәргә, эремчек, корт ашарга кирәк. Мәскәү янында хәтта руслар да ат асрый башладылар, кымыз эчәләр. Ә Башкорстан шифаханәләрендә чирләгән кешеләрне кымыз белән дәвалыйлар. Бакчадагы балаларга да кымыз эчерәләр.Бүген Татарстан дуңгыз ите һәм аракы җитештерү буенча алдынгы урынга чыкты. Татар җирендә дуңгыз асрау ул - бөтенләй хилаф гамәл. Дуңгыз асраган татар, үзен, балаларын нәҗесләү белән бергә, күршеләренә дә зыян сала. Дуңгызда дәвага бирешми торган 40 төрле авыру бар. Шуңа күрә, бу хайванның тизәген хәтта ашлама итеп тә кулланмыйлар, ә дуңгыз асраган җир озак еллар (белгечләрнең әйтүләренчә - 100 ел буе эшкә яраксыз була.Иң аянычлысы шул: татарны ат асраудан беркем дә тыймады, атка ул үзе хыянәт итте. Ат асрый башларга кирәк безгә. Автомобиль тотуга караганда, ат асрау күпкә арзангарак төшәчәк.Татар атка хыянәт иттеФлюр ХИСМӘТУЛЛИН, ЧаллыАт татарларны батыр итте, саклады. Татар халкы гомер-гомергә ат асраган. Хуҗалыкта зур ярдәмче дә, туйдыручы да булган ул. Сабан туйлары ат чабышыннан башка узмаган. Сәфәр чыкса да, яуга китсә дә, татар кешесе атта булган.Бия сөтеннән кымыз, эремчек, корт ясаганнар. Кымыз сусауны баскан, егәрлек өстәгән. Иң мөһиме - татарлар ашказаны җәрәхәтеннән җәфаланмаган, туберкулез белән авырмаган, чөнки кымыз эчкән. Кымыз «Кох» таякчыкларын нейтральләштергән, иммунитетны ныгыткан. Атка атланып йөргән татар ирләре простатит белән дә авырмаган!Заманалар үзгәрде, татарлар ат асраудан читләште. Милли үзәнчәлеген югалту белән бергә, аттан йөз чөергән татар халкы вагайды, ашкайнату системасы авырулары, туберкулез, простатит белән еш авырый башлады!Татарга акылына килеп, дуңгыз итеннән баш тартырга, ат асрый башларга, кымыз эчәргә, эремчек, корт ашарга кирәк. Мәскәү янында хәтта руслар да ат асрый башладылар, кымыз эчәләр. Ә Башкорстан шифаханәләрендә чирләгән кешеләрне кымыз белән дәвалыйлар. Бакчадагы балаларга да кымыз эчерәләр.Бүген Татарстан дуңгыз ите һәм аракы җитештерү буенча алдынгы урынга чыкты. Татар җирендә дуңгыз асрау ул - бөтенләй хилаф гамәл. Дуңгыз асраган татар, үзен, балаларын нәҗесләү белән бергә, күршеләренә дә зыян сала. Дуңгызда дәвага бирешми торган 40 төрле авыру бар. Шуңа күрә, бу хайванның тизәген хәтта ашлама итеп тә кулланмыйлар, ә дуңгыз асраган җир озак еллар (белгечләрнең әйтүләренчә - 100 ел буе эшкә яраксыз була.Иң аянычлысы шул: татарны ат асраудан беркем дә тыймады, атка ул үзе хыянәт итте. Ат асрый башларга кирәк безгә. Автомобиль тотуга караганда, ат асрау күпкә арзангарак төшәчәк. | shahrikazan | mass_media | #Әйтер сүзем бар | 23 ноября 2012,
07:38 |
https://shahrikazan.ru/news/sotsial-tormyish/marttan-nilr-zgr | Марттан ниләр үзгәрә? | Язның беренче көне Казан халкы өчен дә, россиялеләр өчен дә яңалыклар алып килде. Башкалада яшәүчеләрне җәмәгать транспортында йөрү бәяләрен 35 сумга күтәрү белән “сөендерсәләр”, хокук саклау органнарына митинглар барышында буйсынмаган өчен штрафлар арту бөтен ил халкына да кагылачак. | Персональ мәгълүматларны ныграк саклыйларҺәр кешенең шәхси мәгълүматлары хәзер ныграк сакланачак. Хәзер кеше үзенең кайсы шәхси мәгълүматын (исем яисә фамилиясеме, адресынмы, телефонынмы) күрсәтергә тели, шуны гына күрсәтә алачак. Моңа кадәр без персональ мәгълүматларны тикшерергә рөхсәт бирәбез дип кенә яза идек. Хәзер исә персональ мәгълүматларны законсыз тарату законсыз саналачак.Балаларга пособие түләүдә үзгәрешләр1 марттан гариза язмаган очракта Россиядә яшәү минимумыннан азрак керем туры килгән гаиләдәге өч яшькә кадәрге балаларга пособие түләнмәячәк. Элек процедураны пандемия сәбәпле кыскартканнар иде, пособие автомат рәвештә озайтылды.Хәзер балаларына 1 яшь тулган ата-аналарга ташламаны озайту өчен социаль түләүләрне исәпләү өчен кирәкле документларны җыярга һәм шәхсән тапшырырга кирәк булачак. Шулай ук балага ике яшь тулгач та бу процедураны кабатларга кирәк. Моннан тыш, социаль яклау органнарына һәм Республика Пенсия фондына яшәү урыны үзгәрү һәм пособие түләүне туктата торган башка сәбәпләр турында хәбәр итәргә кирәк. Закон буенча өч яшькә кадәрге балаларга пособиены ел саен, ягъни баланың һәр туган көненнән соң янә рәсмиләштерергә кирәк.Мәктәпләрдә директор киңәшчеләре барлыкка киләчәк1 марттан кайбер төбәкләрдәге мәктәпләрдә директорларның тәрбия буенча киңәшчеләре барлыкка киләчәк. Алар мәктәпләрдә тәрбия эшләре белән шөгыльләнәчәк.Билетсыз балаларны төшереп калдырмаячакларҖәмәгать транспортында билет сатып алмаган балаларны хәзер төшереп калдыру закон тарафыннан тыелачак. Бу өлкәннәрдән башка траспортта баручы 16 яшькә кадәрле балаларга кагыла.Яңа юл билгеләре барлыкка киләРоссия юлларында фотовидеотеркәүче автоматик камера булу турында кисәтүче яңа билге барлыкка киләчәк. Әлегә кадәр бу хакта машина йөртүчеләргә фотоаппарат сурәте төшерелгән табличка гына хәбәр итә иде.Лилия Локманова | shahrikazan | mass_media | #Социаль тормыш | 04 марта 2021,
10:27 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/tbn-novgorodta-zhurnalist-z-zen-yandyryp-tergn | Түбән Новгородта журналист үз-үзен яндырып үтергән | Түбән Новгородта бер матбугат чарасының баш мөхәррире Ирина Славина Эчке эшләр министрлыгы бинасы каршында үзен-үзе яндырып үтергән, дип яза Интернет чыганаклар. | Ханым башта үзен эскәмиягә бәйләгән һәм аннан соң үзенә ут төрткән. Янгынны узып баручылар һәм чке эшләр министрлыгы вәкилләре сүндерергә тырышкан, әмма журналистның гомерен саклап кала алмаганнар. | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 03 октября 2020,
11:03 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/el-studentlaryi-2015 | Ел студенты - 2015 | "Ел студенты-2015" исеменә быел Икътисад, идарә һәм хокук институтының Яр Чаллы шәһәре филиалы студенты Диана Мамакова лаек булды. Бу хакта "Пирамида" күңел ачу комплексында узган "Ел студенты-2015" республикакүләм бьйгесендь игълан ителде. "Ел студенты" премиясе ТР Хөкүмәте тарафыннан гамәлгә куела. Быел ул 11 нче тапкыр Татьяна, ягъни Студентлар көнендә республиканың иң... | "Ел студенты-2015" исеменә быел Икътисад, идарә һәм хокук институтының Яр Чаллы шәһәре филиалы студенты Диана Мамакова лаек булды. Бу хакта "Пирамида" күңел ачу комплексында узган "Ел студенты-2015" республикакүләм бьйгесендь игълан ителде."Ел студенты" премиясе ТР Хөкүмәте тарафыннан гамәлгә куела. Быел ул 11 нче тапкыр Татьяна, ягъни Студентлар көнендә республиканың иң яхшы студентларына бирелә. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2016-01-26 05:44:21 |
https://shahrikazan.ru/news/m%D3%99d%D3%99niyat/dbi-krsh-mydanny-kyzdyrachak | "Әдәби Сабантуй"ның абсолют батыры буласың киләме? | Интернетта киң колач җәеп өлгергән #ӘДӘБИМАРАФОН турында күбегезнең ишеткәне, укыганы бардыр. Алай гына да түгел, арагызда катнашучылар да барлыгына иманым камил. | Шуңа бәйле сөенечле хәбәр! Күптән көтелгән һәм коронавирус инфекциясе аркасында кичектерелеп торган #ӘДӘБИСАБАНТУЕ 2021 елның 27 августында Арча районының үзәк стадионында үткәреләчәк. Биредә агымдагы елның гыйнвар һәм апрель аенда үткәрелгән #ӘДӘБИМАРАФОН финалистларын, Татнетны үстерү фондының башка файдалы проектлары (#СӘЛАМӘТИРТӘ, #АВЫЛЫМГҮЗӘЛЛЕГЕ) финалистларын бүләкләү тантанасы милли бәйрәм форматында үткәреләчәк, дип хәбәр итте “Татнетны үстерү фонды” коммерцияле булмаган оешмасының башкаручы директоры, #әдәбимарафон проектының идея авторы һәм җитәкчесе Раил Гатауллин.Россиякүләм “Әдәби марафон” бәйгесе 2017 елда үткәрелә башлады. 2019 елда ул дөньякүләм бәйгегә әйләнде. Проектның максаты – яхшы гадәт – татарча әдәби әсәрләр, китаплар һәм журналлар уку гадәтен формалаштыру. Гадәт якынча 21 көн формалаша дигән фикер бар. Проект кысаларында көн саен татарча әдәби әсәр укырга һәм укыган әлеге әсәрдән иң кызыклы һәм файдалы өзек(ләр)не социаль челтәрләрдә үз сәхифәңдә башкаларны да кызыктырырлык итеп, фотосурәтләр һ.б. төр медиафайллар өстәп #әдәбимарафон, #татарстанкитапнәшрияты һәм #татнетныүстерүфонды хэштеглары белән урнаштырырга кирәк. Марафон квартал саен үткәрелә.“Әдәби Сабантуй” бәйрәме 8:00-10:00 сәгатьтә бүләккә сөлге җыю йоласы һәм катнашучыларны теркәү белән башланып китәчәк. Сабан туеның төп бәйгесе – “Әдәби көрәш”. Ул “Әдәби Сабантуй” алдыннан бер атна дәвамында онлайн форматта үткәрелгән. Бәйгедә иллегә якын кеше көч сынашкан. Алар арасыннан сайлап алынган 24 финалист Сабан туе мәйданында үз осталыкларын күрсәтәчәк. Соңыннан, язучылардан торган жюри зур мәйданда “Әдәби Сабан туе”ның абсолют батырын билгеләячәк.Раил Гатауллин сүзләренчә, “Әдәби марафон”да катнашучылар саны артканнан арта бара. Соңгы өч кварталда марафончылар саны 2700дән күбрәк булган. Балаларында китапка карата кызыксыну уяткан өчен кайбер әти-әниләрдән оештыручыга рәхмәт сүзләре ирешеп тора икән. Марафонда катнашучы балаларның максатларына ирешергә өйрәнүләрен, яхшырак билгеләргә укый башлауларын, төрле бәйгеләрдә катнашып, җиңүләргә дә ирешүләрен хәбәр итте Раил Мәүлет улы.Әйтергә кирәк, әлеге проект төрле төбәк татарларын гына түгел, чит илдә яшәүче милләттәшләребезне дә үзенә җәлеп итә алган. Бельгия, Төркия, Австралия, Германия татарлары да шул исәптә. Моңа кадәр Казанда үткәрелгән йомгаклау чараларына төрле төбәктәге катнашучылар бик теләп, оешкан рәвештә килгәннәр. Бу юлы да чит регионнарның килүе көтелә.“Әдәби марафонда” иң күп кеше катнашкан район – Саба икән. Әлеге район бәйге башланып киткән вакыттан бирле беренчелекне бирми, ди. “Әдәби Сабантуй”да иң актив дүрт район арасында волейбол ярышы үткәреләчәк.Шулай ук биредә һәркем өчен чүлмәк вату, капчык киеп йөгерү кебек башка милли уеннар да көтелә. Теләгән һәр кеше сәхнәдә җырлый, шигырь сөйли, бии, моннан тыш, танылган язучылар белән аралашып, фотога төшә алачак. Балалар өчен аерым бер сәхнә оештырыла. Күп кенә милли уеннар әдәби яктан үзгәреш кичерәчәк дип көтелә. Мисал өчен, чүлмәк ватучы чүлмәк эчендә яшереп куелган кәгазьдәге әдәби сорауга җавап бирергә яисә анда язылган әдәби биремне башкарырга тиеш булачак. Мәйдан тирәли милли эшләнмәләр, китаплар һәм газета-журналлар сату нокталары эшләячәк. Килгән кунаклар милли ризыклардан да авыз итә алачак. | shahrikazan | mass_media | #Мәдәният | 23 августа 2021,
15:45 |
https://shahrichalli.ru/news/tsentralnye-novosti/bunibu-youtube-kanalynda-yaa-video-urnashtyryldy | «БуНиБу» YouTube каналында яңа видео урнаштырылды | Яңа подкаст «Шулай язган» стресс турында. | Подкастның бу чыгарылышында без шәһәрдәге стресс турында сөйләшәбез. Камил шәһәр формуласы нинди? Шәһәр һәм авыл халкының сәламәтлеге аерыламы? Шәһәрдә төрле катлам вәкилләре ни өчен аралашып яшәргә тиеш? Сәгать тә унсигез минут буе шушы һәм башка сорауларга җавап эзлибез. Шулай ук, бу чыгарылышта без Кабан күле җәйге кампаниясенең быелгы кураторы, урбанист Гүзәл Әхмәтгәрәйнең фикерен дә сораштык.Рәхәт булсын! | shahrichalli | mass_media | Центральные новости | 2022-07-30 13:52:00 |
https://shahrichalli.ru/news/tema-dnya/challyida-onkologiya-zge | Чаллыда – онкология үзәге | Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов Чаллыда онкология үзәге төзелешенең беренче этабын башларга әмер бирде. Ул БСМП һәм Комаров урамындагы мәйданда сафка басачак. Инде проект-тикшерү эшләре башланган. Төзелеш ике этапта барачак. Беренче чиратта елына 100 мең кешене кабул итә торган амбулатор онкология үзәге төзелә. Анда 30 урынга исәпләнгән көндезге стационар, 30 урынлы... | Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов Чаллыда онкология үзәге төзелешенең беренче этабын башларга әмер бирде. Ул БСМП һәм Комаров урамындагы мәйданда сафка басачак. Инде проект-тикшерү эшләре башланган. Төзелеш ике этапта барачак. Беренче чиратта елына 100 мең кешене кабул итә торган амбулатор онкология үзәге төзелә. Анда 30 урынга исәпләнгән көндезге стационар, 30 урынлы радиотерапия бүлеге була. Икенче этапта паллиатив ярдәм бүлеге булган 180 урынга исәнләнгән хирургия корпусы төзү планлаштырыла. | shahrichalli | mass_media | Көн темасы | 2016-04-21 12:48:12 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/abau-koronaviruska-byle-chikllr-shuny-kadr-dvam-itrme | Абау! Коронавируска бәйле чикләүләр шуның кадәр дәвам итәрме? | Фаразлар борчуга сала торган. | Вирусолог, «Вектор» үзәге лабораториясенең элеккеге мөдире Александр Чепурнов URA.RU сайтына биргән интервьюсында Россиядә коронавирус инфекциясе таралуга бәйле чикләүләрнең өлешчә тагын бер-ике ел саклану ихтималы турында әйтте. Бу хакта РИА Новости агентлыгы хәбәр итә.«Безгә әле тагын бер-ике ел, вакциналардан дөрес итеп файдаланырга өйрәнгәнгә кадәр, шундый шартларда яшәргә, алтын урталыкны эзләргә, табибларның эшен җиңеләйтү өчен ниндидер чаралар кертергә туры киләчәк», — диде ул һәм катгый карантин кертергә кирәкмәвен — моның икътисадка тискәре йогынтысы булырга мөмкин икәнлеген искәртте.Моннан тыш, Чепурнов билгеләп үткәнчә, галимнәр әлегә коронавируска каршы вакцинация вакытында иммунитетның нәтиҗәлелеген һәм аның күпме дәвам итүен белми.«Һәм мәгълүматлар артмый торып белмәячәкбез дә. Өстәвенә, төрле вакцинадан төрле көчтәге һәм дәвамлылыктагы иммунитет барлыкка килү ихтималы да бар. Моны белгәч, тиешле вакциналар кулланачакбыз», — дип белдерде вирусолог.Чыганак:Татар-информ | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 04 октября 2020,
17:55 |
https://shahrikazan.ru/news/%D2%97%D3%99mgyiyat/totylgan-mashina-tizrk-satyla-bashlady | "Акчасы булганнар немец машиналарын ала, булмаганнар - үзебезнекен..." | Яңа машина сатып алучыларның саны 60 процентка азайган. «Автостат» аналитик агентлыгы хәбәр иткәнчә, бигрәк тә премиум-класслы автомобильләр аз сатыла башлаган. Элек ул гомуми машина базарының 10 процентын тәшкил итсә, узган ел ахырына аның өлеше 3 процентка кадәр кимегән. | Сатып алучыларны “тимер ат”ның “картаюы” да куркытмый.Яңа машина сатып алучыларның саны 60 процентка азайган. «Автостат» аналитик агентлыгы хәбәр иткәнчә, бигрәк тә премиум-класслы автомобильләр аз сатыла башлаган. Элек ул гомуми машина базарының 10 процентын тәшкил итсә, узган ел ахырына аның өлеше 3 процентка кадәр кимегән.Белгечләр әйтүенчә, хәзер тотылган машиналар базарында активлык күзәтелә. Яңа машиналарга караганда аларның бәясе дә күбрәк арткан. Яңаларының бәясе 17 процентка күтәрелсә, тотылганнарыныкы – 32 процентка.Тагын бер тенденция – сатып алучылар “тимер ат”ның “карт булуына” күз йома башлаган. Элек автодилерлар чит илдән яки машина хуҗасыннан җиде елдан кимрәк йөргәнен генә алса, хәзер 2010 елгыларын да алырга да әзерләр. Алар үзебездә яки Кытайда җитештерелгән автомобильләргә яхшы альтернатива санала икән.Машина сату-алу белән шөгыльләнүче Марат Яруллин да кулланылышта булган чит ил машинасын алу отышлырак дип саный.– Аны сатып алучылар да артты. Ихтыяҗ булгач, бәяләре дә күтәрелде. Яңа чит ил машиналары тагын да кыйммәт, үзебездә чыкканнарын аласылары килми. Шуның белән тотылган чит илнекен алырга гына кала. 1 миллион 800 мең сумлык үзебездә эшләнгән машинаны алганчы, шул бәягә өч-дүрт ел йөргән япон машинасын алуны кулайрак күрәләр, – ди ул.Халык арасында иң популяр чит ил машиналары – “Тойота” белән “Рено” икән. Марат ни өчен икәнен дә аңлатты. Аларның запас частька бәяләре бик артмаган.– Немец машиналарының стабилизаторы элек 1200 сум булса, хәзер 3,5-4 мең сум тора. “Тойота”ныкы 700 иде, әле дә ул 700-800 сум. Аннары “Тойота” белән “Рено”ның запас частьләрен табу авыр түгел. Игътибар итәсездер: таксиларның да күбесе – “Рено”. Сыйфаты да яхшы, запас часть табу да проблема түгел, – ди Марат.Тотылган чит ил машинасын сатып алганда күпләр шуңа да икеләнә. Янәсе, запас частьлар табып булмаска мөмкин. Әңгәмәдәшем моны кире кага. Кибетләрдән дә, шәхси сатучылардан да табарга була дип ышандыра. Запас частьларның оригиналы һәм оригинал булмаганы бар. Алар икесе дә чит илдән кайтарыла. Икенчесеннән куркырга кирәкми. Ул оригиналдан материалы белән генә аерылып тора һәм арзанрак йөри, ди.Машина базарында кулланылышта булган “тимер ат”лар күп. Ярык тагарак алдында калмас өчен иң күбе ничә ел йөргәнен алырга дигән сорауга, ул, 2010 елгыдан да искерәк булмасын, дип киңәш бирде.– Әмма кайсыбер маркаларның 2003 елгылары да үзен аклый, – дип тә өстәде. – Акчасы булганар немец машиналарын ала. Авыл җирендә яшәүчеләр “Лада Калина” белән “Гранта”га кызыга. Соңгысы биек, авыл юлларында йөрү өчен әйбәт. Аларга запас частьләр бәяләре дә әллә ни югары түгел.Ә менә яңа кытай машиналарына бик кызыкмаска куша.– Аның бәясе яхшы, тик алар бер чыга башлыйлар да дүрт-биш айдан туктыйлар. Һаман яңасын чыгарып торалар. Шунлыктан запас частьләре кыйммәтләнә. Металлның сыйфаты да әллә ни түгел, тиз чери. Кеше шул бәясе арзан булганга ала инде, – ди алыпсатар.Казанның бер автосалонында эшләүче Тимур Сафиуллин урта класслы яңа чит ил машиналарын элек аена 150не сатсак, хәзер 30 тирәсе генә сатыла, ди. Яңа машиналар аз кайткач, тотыла торганнарын да сатарга керешкәннәр.- Алары аена 400ләп сатыла. Күбесен машина сату-алу белән шөгыльләнүчеләр ала дип әйтергә була. Клиентлар чит ил машинасын алуны кулайрак күрә. Үзебездә җитештерелгәннәрдән “Лада Веста”, “Лада Гранта”, “Лада икс Рей” күп сатыла, чөнки бәяләре арзанрак, - ди Тимур.Шулай ук машина сату-алу белән шөгыльләнүче Айнур Гыйниятуллин фикеренчә дә, хәзер тотылган машиналар күп сатыла.– Әлеге машиналар тизрәк тә сатыла башлады. Алда ни буласын белеп булмый дип, акча югалтудан куркалармы? Инфляция күләме артыр дипме икән? Әллә искергән машинаны яңасына алыштырырга мөмкинлекләре юкмы? Сәбәбен белмим, әмма тиз сатылуы – факт, – ди ул.Статистикага караганда, иң күбе биш ел һәм аннан да азрак йөрелгән машиналарга кызыгалар икән.– Иң күп сатыла торган маркалар – урта класслы “Хендай”, “Киа” һәм “Фольксваген”, – дип аерып әйтте әңгәмәдәшем. Ул да моның сәбәбен запас частьләр белән проблема булмаудан күрә. – Үзебездә җитештерелгәннәре дә яхшы сатыла. Бәясе 500 мең сумга хәтле булган машиналарның 60 проценты – бездә чыгарылганы.Шул ук вакытта тотылган машинаны сатып алганда, игътибарлы булырга кирәклеген дә искәртә Айнур.Заказ биреп тикшертергә һәм диагностика ясатырга иренмәгез. Сатучыларның күбесе машинаның юл һәлакәтенә очравы турында яшереп калдырырга мөмкин. Залогта булу-булмавын да белеп тору мөһим, – ди ул.Узган елны машина алучыларның 57 проценты бәясе 500 мең сумнан артмаган автомобиль сатып алган. Һәр дүртенчесе 500 мең сумнан 1 миллион сумга кадәрге машинага ия булган. 12 проценты – 1-2 миллионлык, 4 проценты 2 миллион сумлык машина сатып ала алган. | shahrikazan | mass_media | #Җәмгыять | 01 февраля 2023,
14:43 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/priyuttagy-etne-koymaga-asyp-kuygannar | Приюттагы этне коймага асып куйганнар | Казанның Мини приюты кураторы Екатерина «Татар-информ» агентлыгына биредә булган фаҗига турында сөйләде. | Аның сүзләренчә, кичә иртән аңа приютта эшләүчеләрнең берсе шалтыратып, Капа кушаматлы бер этнең асылынуы хакында хәбәр иткән.«Башта мин моны бәхетсезлек очрагы дип уйладым. Кызганыч ки, мондый хәлләр була, этләрнең муенчагы чуала, алар коймага сикерә һәм асылынып кала. Әмма Юля җибәргән фотога карагач минем фикерем үзгәрде. Капаны кемдер асып куйган», - диде агентлыкка куратор.Приютка килгәч, Екатерина урынны яхшылап тикшерә – Капаның чылбыры тыгыз итеп тартылган, ә карабин коймага эләктерелгән була. Һәм бернинди дә шик калмый – этне үтергәннәр. Екатерина әлеге җинаятьне кем кылганын белми. Күршеләр белән мөнәсәбәтләр яхшы, приютка янаучылар юк.«Без полиция хезмәткәрләрен чакырттык. Алар эт үлгән урынны карады һәм безнең белән сөйләшкәндә моның бәхетсезлек очрагына охшамавы белән килеште. Өстәвенә, койма артында аяк киеме эзенә тап булдык. Күрәсең, кемдер территориягә үтеп керергә тырышкандыр», - дип сүзен дәвам итте Екатерина.Хокук сакчылары приют җитәкчеләренең ике гаризасын (хайваннарга карата кансыз мөнәсәбәт һәм территориягә законсыз үтеп керү турында) кабул иткән. Куратор сүзләренчә, алар бу эшне тикшерүнең барышын игътибар белән күзәтәчәк.«Капа приюттагы бердәнбер сөйкемле эт иде. Калганнары чит кешеләрне якын китерми. Һөҗүм итүче нәкъ менә шуннан файдаланган, күрәсең», - диде Екатерина.Бүген Мини приютта 140 песи һәм 42 эт яши. Приют җитәкчелеге этләрне Аксубайдагы приютка күчерергә ниятли. Екатерина сүзләренчә, аларга анда яхшырак һәм куркынычсызрак булачак.Чыганак | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 28 апреля 2022,
15:59 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/igezklr-bulu-ul-gorurlyk | Игезәкләр булу - ул горурлык | “Игезәк җырчылар” диюгә үк күз алдына Алмаз һәм Айдар Юнысовлар килеп баса. Бу ике талантлы егет яшь булуларына карамастан Башкортстан белән Татарстан тамашачыларының мәхәббәтен яулап өлгерде. | Алар белән аралаша башлаганчы ук “Ничек шулай тиз арада халык иһътибарын казандыгыз”, дигән сорау әзерләп куйган идем. Ләкин әңгәмә дәверендә бу сорауга җавап үзеннән-үзе туды. Аларның үзләрендә искиткеч гадилек һәм мөлаемлелек сыйфатларын туплаганга күрә халыкка якын булуларына инандым.–Алмаз, Айдар “Шәһри Чаллы” газетасы укучыларын сезнең белән әле тәүге тапкыр гына таныштыруыбыз, шуңа күрә үзегез турында сөйләгез әле?–Тумышыбыз белән без Башкортостаннан. Бик матур табигате белән үзенә җәлеп итүче Илеш районы Череккүл авылыннан. Иҗатны кечкенәдән үз итеп үстек, баянда, тальян гармунда уйныйбыз, үзебез җырлар иҗат итәбез. Шул кечкенәдәниҗатка, сәнгатькә тартылып үскәнгәдер инде күрәсең, мәктәпне тәмамлагач та шул ук юлны дәвам итәргә булдык. Башта Уфа сәнгать училищесын, аннары сәнгать академиясен тәмамлап, Уфа“Нур”дәүләт театрында эшли башладык.Зур сәхнәләргә башта җырчы түгел, ә музыкант буларак чыктык. Үзе бер кызык күренеш, ике игезәк баянчыегет, ул вакытта сәхнәдә игезәкләр сирәк күренеш иде. Аннары 4 ел буе Әнвәр Нургалиевның командасында эшләргә насыйп булды. Анда без баянда уйнау белән беррәттән үзебезнең 1-2 җырны да башкара идек. Шулай әкренлән-әкренләп үзебезнең сольный карьераны да башлап җибәрдек. Беренче концертыбыз 2013 елны Уфада булды.–Сез җырларны башкарып кына калмыйсыз, ә үзегез язасыз да әле...Айдар:–Җырларны 18-20 яшьтә яза башладык. Беренче җырыбызны да бергә иҗат иттек, мин көен, Алмаз сүзләрен язды. “Яшик бу дөньяны яратып” дип атала ул җыр. Күпләргә таныштадыр, чөнки ул Салават Фәтхетдиновның 18 сезон репертуарында иде. Әлеге вакытта без иҗат иткән җырларны Элмира Сөйләйманова, Рифат Зарипов, Әнвәр Нургалиев, Гөлсирин Абдуллина, Рәнис Габбасов кебек талантлы җырчылар башкара. Үзебезнең репертуардагы җырларда көйләр тулысынча үзебезнеке. Ә сүзләренә килгәндә, мөгаен 50% ы үзебез язган сүзләрдер, 50% ы инде башка авторларныкы. Күпчелек очракта җырларны икебез бергә иҗат итәбез, беребез бер куплетын, беребез икенчесен.–Икегез бер җыр иҗат иткән вакытта арагызда бәхәс тә тумый калмыйдыр?Алмаз:– Бәхәссез генә булмый һәм ул булырга да тиеш. “В споре рождается истина” диләрме әле урыслар?Өстәвенә, Айдар минем, мин Айдарның шәхси тәнкыйтьчесе. Мәсәлән, мин җырның кайсыдыр өлешендә төгәлсезлек күрсәм Айдарга әйтәм, без бергәләп аны төзәтәбез. Нәкъ шул бәхәсләр тәэсирендә бер-беребезне тулыландырып матур иҗат җимеше тудырабыз да инде. Чөнки күпме генә бәхәс туса да, соңыннан без барыбер бер алтын уртаклык табып, башлаган эшне җиренә җиткерәбез.–Иҗат җимешләрегезне җырчыларга үзегез тәкъдим итәсезме?– Юк,дөресен генә әйткәндә, тәкъдим иткән юк. Сарафанлы радио кебек инде, җырларны ишетәләр дә, үзләре безгә чыгалар. Без үзебездә күп кенә концертларда чыгыш ясыйбыз бит. Үзебез иҗат иткән җырны башкарганны белгәч, “Егетләр, миңа да шундыйрак берәр җыр язып бирегез әле” дип үзләре киләләр.–Ә үзегез кайсы шагыйрьләр белән хезмәттәшлек итәсез һәм кайсы җырчыларның җырларын башкарасыз?–Концертыбызда яңгыраган җырларның бер 90%ы үзебезнең иҗат. Аннан кала инде без Наил абый Шәймардановның җырларын бик яратып җырлыйбыз. Ул үзенең бер юбилей концертында безгә “Ике малай” дигән җырын башкарырга тәкъдим иткән иде. Хәтерләсәгез, Илсаф абый да башкара иде аны, аның репертуарындагы иң популяр җырларның берсе. Кыскасы, игезәк малайлар турында бик матур җыр ул. Шуннан, безнең җырлавыбызны ошатып булса кирәк, Наил абый үзенең җырларын тәкъдим итә башлады. Аның белән без бүгенге көндә дә бик җылы мөнәсәбәттә. Бер-беребезгә ярдәм итешеп яшибез, безгә киңәш кирәк булганда үл безгә ярдәм итә, аның соравы булса без кулыбыздан килгәнчә булышырга тырышабыз.Шагыйрьләргә килгәндә, мәсәлән, Уфада безнең Руслан Сөләйманов дигән дустыбыз бар.Яшь булуына карамастан бик талантлышагыйрь. Якынча, 80%җырларыбызның авторы Руслан. Ул безнең зур ярдәмчебез инде. Җырның көе әзер булып, әз-мәз генә сүзләре язылгач та, без, беренче эш итеп Русланга мөрәҗәгать итәбез. Ул шулкадәр үз эшенең остасы, 5 минутта 3 куплет шедеврны яза да бирә. Шулай ук, бик талантлы Ләйсән Сабитова, Гөлфия Шакирова, Физәлия Дәүләтгәрәева кебек шагыйрьләр белән хезмәттәшлек итәбез. Мәсәлән, “Кил инде” җырының авторы Фирдәт Вәлиев бер концерттан соң үзе безнең янга килеп, шигырьләрен тәкъдим итте. Фирдәт абый үзе олы яшьтә булсада, шигырьләре яшьләрчә һәм, шул ук вакытта, төпле.- Башкортча җырларга теләгегез юкмы?–Без Башкортостан якларына концертлар белән йөрергә бик яратабыз. Анда шул кадәр яхшы тамашачы, аларда шундый көчле һәм җылы энергетика. Алар безнең нәкъ менә татарча җырлавыбызны яраталар һәм ихлас кабул итәләр.–“Игезәкләр шоу” программасы үзе нидән гыйбарәт соң?–Без талантлы игезәкләрне табып, үзебезгә команда тупладык һәм хәзер менә шул команда белән гастрольләрдә йөрибез. Шунысын әйтергә кирәк, беренче концертыбызны Чаллыда Виталий Агапов оештырды. Шуннан соң без Виталий абыйның продюсерлык үзәгенә кереп киттек һәм бүгенге көндә дә ул безнең концертларны оештыручы. Нинди генә сорау булсада аңа мөрәҗәгать итәбез, һәрвакыт ярдәм кулын суза.Ә нидән гыйбарәт дигәнгә, “шоу” сүзе үзе үк әйтеп тора, ул гади концерт кына түгел. Программа дәвамында без баянда да, тальянда да уйныйбыз,җырлыйбыз да, биибез дә. Тамашачыга ниндидер позитив бирергә тырышабыз. Тамашачы концертка килеп, җыр тыңлап кына түгел, ә күңелен баетып кайтырга тиеш. Шунысын да әйтәсе килә, концертка ничә генә кеше килсә дә, без программабызны тиешенчә – башыннан азагына кадәр куябыз. Халыкның күп түгел ә ихлас һәм кәнагђть булуы мөһим.Ә исеменә килгәндә, “Игезәкләр шоу” дип атадык, чөнки безнең татар эстрадасында сольный концертлары белән йөрүче танылган игезәкләр юк. Гомумән, игезәкләр алар барысы да талантлы булалар. Моны Ходайдан бирелгән бүләк дип кабул итђргә кирәктер. Мәсәлән, безнең күршедә генә дә 2 игезәк егет яшәде. Без кечкенәдән алар белән дус-тату булып, бергә уйнап үстек. Алар үзләре спорт өлкәсендә бик көчле. Кечкенәдән ат ярышларында беренче урыннар алып бардылар, хәзер дә сынатмыйлар. Татарстан дисеңме, Россияме беренчелекне беркемгә дә бирмиләр, гел чемпион исемен горур йөртәләр.Өстәп шуны гына әйтәсе килә, әгәр “Шәһри Чаллы” ны укучылар арасында талантлы игезәкләр бар икән, социаль челтәрләрдән безне эзләп табып языгыз, безгә талантлы игезәкләр кирәк.–Барлык игезәкләргә дә иң еш бирелә торган сорауларның берсе: охшаш булуыгыз белән файдалана идегезме?–Әйе, без кечкенә чакта бик охшаш идек, безне гел бутый иделәр, хәзер генә аерыла башладык.Айдар:–Мәктәптә укытучыларның безнең аермавыннан файдалан идек. Берсендә география дәресе алдыннан укытучы миннән сораса Алмаз җавап бирә, Алмаздан сораса мин дип сөйләштек. Кыскасы, мин Алмаз өчен 5 легә җавап бирдем, ә Алмаз минем өчен 4 ле алды. Соңыннан гына үземнең Алмазга эләккән бишлемне җәлләп куйдым инде. Гомумән, игезәкләр булу – ул горурлык. Нинди генә өлкәдә булмасын, без бер-беребезгә ярдәм итеп, киңәшләшеп, бердәм булып яшибез.–Җылы әңгәмәгез өчен рәхмәт, егетләр. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2018-09-20 15:49:00 |
https://shahrikazan.ru/news/din/nachar-yberne | "Халык барыбер ала дип, зур бәя кую дөрес түгел..." | Танышларымның зәм-зәм суын сатып алдык, дигәннәрен ишеткәнем бар иде инде. Каян, күпмегә алдыгыз дип төпченгәнем булмады. Инде бер блогерның зәм-зәм суын сатабыз дигән игъланын күреп уйга калдым. | Ислам динендә ул рөхсәт ителәме? Гомумән диндә сәүдәгәрлек турында ни әйтелә? Әлеге сораулар белән без Әмәт мәчете имам хатибы Равил хәзрәт Бикбаевка мөрәҗәгать иттек.– Хәзрәт, зәм-зәм суын кайтартып, шуның белән акча эшләүчеләр бар икән? Диндә ул тыелмаганмы?– Соңгы вакытта бу күренеш чынлап та киң таралды. Бездә генә түгел, Согуд Гарәбстанындагы кибетләрдә дә саталар аны. Диндә ул тыелмаган, әмма аңардан зур акча эшләү максатыннан, халыкка артык кыйммәт бәядән сатарга кирәкми.– Мәккәгә баручыга яки анда яшәүчегә сәдака биреп дога кылдыру да бар икән.– Гарәфәт тавында яки Кәгъбәтулла янында кылган дога кабул була. Шуңа хаҗдагы кешедән үзләренә дога кылдыруны сорыйлардыр. Аннары хаҗга баручыга акча биреп җибәреп, мохтаҗларга сәдака итеп таратуны сораучылар да бар.– Хаҗга үзең бармасаң да, шундагы берәр кешегә махсус акча җибәреп, аңа Коръән алдырып мәчеткә алып барып бирүен сораучылар бар. Анысы нинди нияттән эшләнә?– Хаҗга барган кешеләр дә шулай эшли. Син калдырган Коръәнне алып укысалар, аның савабы сиңа да бара. Мөселман кешесе савап эшләргә омтылырга тиеш, максаты фәкать шунда.– Диндә сату-алу эше белән шөгыльләнү рөхсәт ителә, дидегез. Сәүдә әдәпләре турында да сөйләгез әле.– Рөхсәт ителә генә түгел, диндә ул иң хәерле кәсеп тә санала. Әмма, Пәйгамбәребез Мөхәммәд салләллаһу галәйһи вә сәлләм искәрткәнчә, ул гадел булырга тиеш. «Ышанычлы һәм дөрес мөгамәләле сәүдәгәр кыямәт көнендә пәйгамбәрләр, сиддыйклар һәм шәһитләр белән бергә була», – диелә аның хәдисендә. Ягъни намуслы сәүдәгәрләр пәйгамбәрләр белән бергә кубарылачак. Сиддыйклар – иманнарында тугры булган кешеләр. Пәйгамбәрләрдән соң икенче дәрәҗәдәге кешеләр.Сәүдә шартларына килгәндә, иң беренче чиратта хәрам әйберләр, үләксә, потлар-сыннар сату тыела. Кайберәүләр дуңгыз итен үзем ашамыйм, сатам гына, ди. Йә булмаса аракы сатучы шулай аклана. Бу – ялгыш фикер. Диндә куллану да, сату да, сатып алу да тыела.– Сатучы үзеннән ничә процент өсти ала?– Диндә аның чиге куелмаган, әмма, галимнәр әйтүенчә, бәрәкәтле сәүдә ул – 30 процент. Шул ук вакытта нәрсә сатуыңа да карарга кирәк. Анысын сәүдәгәр үзе хәл итә. Иң мөһиме – бик кирәкле товарга бәя куйганда, сатып алучыга зыян килерлек булмасын. Халык барыбер ала дип, зур бәя кую дөрес түгел. Бәяне төшергәндә дә башка сәүдәгәрләргә кыенлык килмәслек булу шарт.– Сатулашу рөхсәт ителәме?– Сатулашырга ярый, тик анда да чикне белергә кирәк. Пенсиясен җиткерә алмаган әбиең бакчасындагы кыярын сата икән, бәя төшертергә тырышу матур күренеш түгел.– Кызганычка, сатучылар арасында товарының кимчелеген белә торып тәкъдим итүчеләр дә бар.– Диндә алдап сату тыела. Пәйгамбәребез салләллаһу галәйһи вә сәлләм, аның сатып эшләгән акчасында бәрәкәт булмаячак, дигән. Икенче бер хәдисендә, кем безне алдап сата, ул бездән түгел, диелә. Аның өчен кыямәт көнендә җавап та бирәсе була. Товарның кимчелеге бар икән, аны әйтеп бирергә тиешсең.– Ни өчен Пәйгамбәребез салләллаһу галәйһи вә сәлләм сату эшендә ант итмәскә кушкан икән?– Сәүдә бит ул – дөнья эше. Ә ант итү Аллаһны олылауга корылган. Валлахи, бу яхшы әйбер, дип әйтеп ниндидер вак әйберне сатып җибәрү Аллаһны олыламау булып чыга. Мактарга лаек икән, макта, әмма Аллаһ сүзен әйтмичә генә. Ә инде начар әйберне әйбәт дип ялганлап ант итү катгый тыела. Кыямәт көнендә ул олы гөнаһ санала.– Сәүдә итү тыелган вакыт бармы?– Җомга намазы фарыз булган кешеләргә бу вакытта сату-алу белән шөгыльләнү тыела. Коръәннең «Җомга» сүрәсендә Аллаһы Тәгалә: «Әй, мөэминнәр! Әгәр җомга көнне җомга намазына чакыру (азан) булса, сәүдәләрегезне, эшләрегезне калдырып, Аллаһны искә алырга (мәчетләргә) ашыгыгыз. Бу сезгә бик хәерледер, моны белсәгез иде. Ә инде намаз беткәч, эшләрегезгә таралып, Аллаһның ризыгын эзләгез һәм Аллаһны да күп искә алыгыз. Шул очракта сез уңышка ирешерсез», – диелә. Аллаһ Раббыбыз хәләл кәсеп һәм ризык насыйп кылса иде.Фото:https://www.freepik.com/ | shahrikazan | mass_media | #Дин | 12 мая 2023,
12:24 |
https://shahrichalli.ru/news/kish-tabysh/ciiadan-tamle-zele | Чиядән - тәмле желе | Чия тәмле генә түгел, ә файдалы да әле. Аның составындагы тимер анемияне җиңәргә дә ярдәм итә. | Кирәк:* төше алынган чия – 1 кг;* шикәр комы – 900 г;* ысланган төшле караҗимеш – 6-8 данә;* желатин – 2 аш кашыгы.Эш барышы:1. Чиянең төшен алабыз. Төш җыелып барган тәлинкәне юмыйбыз, ул кирәк булачак.2. Җиләкне үлчәп карыйбыз.1 кило төшсез чиягә 900 грамм шикәр туры килә.3. Чиягә шикәр комы сибеп болгатабыз. Салкынча урында 2 сәгать тотабыз.4. Төшләр җыелып барган тәлинкәдә сок җыелып килде түгелме? Желатинны күпертер өчен яраклы ул. Сокны гына калдырабыз.5. Шунда желатин салабыз. Болгатып калдырабыз. Берникадәр вакыттан соң сез сокның чия коймагына әйләнгәнен күрерсез.5. Ике сәгать үттеме? Чия согын җибәргән булырга тиеш. Сүрән утка куябыз. Кайнап чыккач тагын 5 минут тотабыз да, суытабыз.6. Суынгач кабат сүрән утка куеп, кайный башлавын көтәбез. Караҗимеш өстибез. (Караҗимешнең ыслаган булуы желебызга кабатланмас тәм өстәр.) Кабат кайный башлагач, 30 минут утта тотабыз.7. Савытны уттан алып, желатиннан хасил булган чия коймагын чиягә салабыз. Эреп беткәнче болгатабыз.8. Кайнар килеш банкаларга агызабыз, капкач белән каплыйбыз һәм бүлмә температурасында суынырга калдырабыз. Соңыннан суыткычта суытабыз. Алга таба салкынча урында саклыйбыз.фото: https://ru.freepik.com | shahrichalli | mass_media | Киңәш-табыш | 2023-07-24 08:02:00 |
https://beznen.ru/archive/daydzhest/120116/mashinaga-bya-arta | Машинага бәя арта | null | Русиядә 2016нчы елның 1нче гыйнварыннан соң чыгарылган автомобильләргә бәяләр артачак. Исемлектә чит ил машиналары гына түгел, үзебезнеке дә бар. Кыйммәтләнү маркага карап 2–5 процентка кадәр. | beznen_ru | mass_media | Хәбәрләр | 12.01.2016 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/rstm-minekhanov-yaa-formattagy-lemsez-polk-aktsiyasend-katnashty | Рөстәм Миңнеханов яңа форматтагы "Үлемсез полк" акциясендә катнашты | Татарстан Рәисе Рөстәм Миңнеханов «Үлемсез полк» акциясенең яңа форматында катнашты. | Ул социаль челтәрләрдәге аватарына әтисенең абыйсы Галимҗан Миңнехановның фотосын урнаштырган.«Үлемсез полк» – бүген Җиңү көненең иң якты символы. Кызганычка, быел аны гадәти форматта үткәреп булмаячак. Ләкин безнең һәрберебез үз Героеның фотосын автомобильдә яки, мәсәлән, социаль челтәрләрдә урнаштырып, искә ала ала! Без аларның батырлыгын мәңге истә тотачакбыз! Бөек Җиңү Көне белән!» – дип язган республика җитәкчесе телеграмдагы каналында.Исегезгә төшерәбез, Рөстәм Миңнехановның әтисенең абыйсы Мәскәү өчен сугышта һәлак булган. Ул Мәскәү өлкәсенең Руз шәһәр округы Сухарево авылында солдатлар каберлегендә җирләнгән.Чыганак - "Татар-информ" | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 09 мая 2023,
10:52 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/tatarstanda-ir-zakonnary-bozylgan | Татарстанда җир законнары бозылган | Җирне файдалану һәм саклау буенча дәүләт инспекторлары ел башыннан 6700 тикшерү уздырганнар. | Нәтиҗәдә, алты меңнән артык очракта җир законы бозу күзәтелгән. Иң күп тәртип бозулар булып кешенең үз белдеклеге белән җирне үзенә алу һәм җир участогына хокукы булмаган килеш җирдән файдалану санала. Җир законнарын бозучыларга барлыгы 14 миллион сумнан артык штраф салынган. Казан, Чаллы, Түбән Кама, Зәй районнарында закон бозулар күбрәк теркәлгән.Җир законнары белән бәйле хокук бозулар күзәтсәгез, Татарстанның Росреестры идарәсенә мөрәҗәгать итә аласыз, дип хәбәр итә идарәнең матбугат үзәге. | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 17 октября 2018,
12:28 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/minem-unys-baigesenen-ikence-katnasucysy-dina-zakirova | «Минем уңыш» бәйгесенең икенче катнашучысы | Уңган кешеләр! | Динә һәм Илнур Закировлар Г. Камал театрының баш режиссеры булып эшләгән, данлыклы Марсель Сәлимҗановның Идел буендагы бакчасын сатып алдылар. Алар биредә ел саен мул уңыш алалар. Шәһәрдәшебез, танылган скрипкачы Динә Закирова безгә бакча уңышы белән төшкән фотоларын җибәрде. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2022-08-10 15:48:00 |
https://shahrikazan.ru/news/yazmalar/kazan-xalkyna-tatestan-tamle-syi-xormat | Казан халкына Тәтештән тәмле сый-хөрмәт | Казанның Киров районындагы Кызыл Кокшай урамында һәр шимбәдә Тәтеш белән Кама Тамагы муниципаль районнары чиратлашып ярминкә үткәрә. Тәтешлеләр сәүдә гөрләтте монысында. | - Агрохуҗалыклар, фермерлар җитештергән терлек һәм кош итләре, сөт, яшелчә төяп, инде җиденче мәртәбә килүебез. Дәүләт субсидияләр белән ярдәм итеп тора, шунлыктан Казандагы ярминкәләрдә бер җаваплылык хисендә катнашабыз. Районыбызда татар, рус, чуваш, мордва халыклары дус-тату яши һәм эшли. Ярминкәләребездә шушы милләтләрнең үзешчән артистлары җырлар һәм биюләр башкара. Һәр килгән саен өлкәннәргә чәй табыны корабыз, күчтәнәчкә азык-төлек тупланмасы бирәбез. Көзге ярминкәне без 16 декабрьдә йомгаклыйбыз, 23 декабрьдә Кама Тамагы чираты, - ди Тәтеш районының авыл хуҗалыгы идарәсе җитәкчесе Ирек Садриев.Олы Тормы авыл җирлеге башлыгы Нияз Салихов белән Келәш авыл җирлеге башлыгы Фәнил Галимов сәүдә чатырларындагы өстәлләренә шәхси хуҗалыкларда үстерелгән каз, үрдәк, тавык түшкәләрен, шулай ук яшелчә продуктларын тезеп куйганнар. “Казанга ихластан киләбез. Ярминкәләр авыл халкы җитештергән продукцияне акчага әйләндерү мөмкинлеге дә бирә бит”, - диделәр алар беравыздан.- Казан бистәләрендә терлекләр һәм кош-корт асраучылар өчен бодай, арыш, солы, арпа, борчак – барысын да төяп килдек. Бәяләре дә бушлай диярлек, килограммы 10-18 сум, - ди “Нур” агрофирмасы агрономы Равил Салаватуллин.Татарстанның Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгы вәкиле әйтүенчә, Тәтеш һәм Кама Тамагы районнары азык-төлек сатуда министрлык тәкъдим иткән социаль бәяләрне саклый. Авыл хуҗалыгы ярминкәләре декабрь ахырында тәмамлана, шунлыктан республикада җитештерелгән сыйфатлы азык-төлекне арзанрак бәяләрдән алып калырга чакырды министрлык хезмәткәре.Кызыл Кокшай урамындагы ярминкәдәге бәяләр:Сыер ите - 400-600 сум,Бәрәңге - 16-18 сум,Кәбестә - 16 сум,Кишер - 25 сум,Суган - 22 сум,Чөгендер - 16 сум,Кабак - 25-35 сум,Сөт (литры) - 45 сум,Карабодай - 60 сум,Он - 30 сум. | shahrikazan | mass_media | #Язмалар | 02 декабря 2023,
15:56 |
https://shahrikazan.ru/news/%D2%97%D3%99mgyiyat/tatarstannan-lisicansk-saharena-gumanitar-iardam-da-ham-kunel-ylysy-da-agyla | Татарстаннан Лисичанск шәһәренә гуманитар ярдәм дә һәм күңел җылысы да агыла | Татарстаннан, “Бердәм Россия” партиясе теләктәшлегендә, Лисичанск һәм Рубежное шәһәрләренә янә 200 тонна гуманитар ярдәм җибәрелде. | Бу партия тарафыннан озатылган иң зур автоколонна. Йөк төзелеш чималларыннан, эш коралларыннан, электр җиһазларыннан гыйбарәт. Шулай ук, өс киемнәре, компьютер җиһазллары, мәктәп укучылары өчен лингафон кабинетына “Диалог-М” аппаратлары, азык-төлек тутырылды.“Бердәм Россия” партиясенең Татарстан бүлеге узган елның июленнән башлап, инде 16 автоколонна ярдәм оештырды. Мисал өчен, Түбән Кама шәһәре халкы 55 тонна, ә Мамадыш районында яшәүчеләр 20 тонна гуманитар ярдәм туплады. Районнарда гуманитар ярдәмне җирле активистлар белән бергәләшеп “Бердәм Россия” партиясенең “Яшь гвардия” әгъзалары җыйды.— Гуманитар ярдәм автоколоннасы Халыкара өлкәннәр көненә багышлап озатылмаса да, анда өлкәннәр өчен махсус гигиена әйберләре дә җибәрелде. Татарстаннан Лисичанск шәһәрендә бик күп волонтерлар эшли. Алар анда тормыш-көнкүрешне җайга салуда катнаша, гуманитар ярдәмне өлкәннәрнең яшәү урыннарына илтеп тапшыруда да булыша,-диде Татарстанның хезмәт, социаль яклау һәм халыкны эш белән тәэмин итү министры Эльмира Зарипова.Татарстан Республикасы Рәисе Рөстәм Миңнеханов та Лисичанск шәһәрендә эшләүче татарстанлы-волонтерларны мактады.— Кызганыч, анда торак шартлары бөтен кешенеке дә юк. Ялгызак пенсионерларның һәммәсе дә кышка утын әзерли алмый. Волонтерлар буллыша. Аларга ярдәмнәре өчен рәхмәт!-дип язды Рөстәм Миңнеханов үзенең Телеграм-каналында. | shahrikazan | mass_media | #Җәмгыять | 05 октября 2023,
15:15 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/belgechlr-i-faydaly-desertny-atagan | Белгечләр иң файдалы десертны атаган | Баллы ризыкларның да файдасы бар. | Белгечләр әйтүенчә, сәламәтлек өчен иң файдалы десерт – мармелад. Әлеге тәм-том ашказаны эшчәнлегенә булыша, катлаулы углеводларны эшкәртү процессын активлаштыра икән.Актуальные новости басмасы язганча, мармеладтагы микроэлементлар аксымны тиз үзләштерергә ярдәм итә. Әмма аны шикәр авыруы булганнарга ашарга ярамый.Фото: texdrom.ru | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 29 апреля 2018,
14:14 |
https://shahrikazan.ru/news/yazmalar/koronavirus-testlary-chen-berdm-baza-buldyryldy | Коронавирус тестлары өчен бердәм база булдырылды | Татарстан Республикасында COVID-19 лаборатория тикшеренүләре барышын контрольдә тотучы электрон системаны гамәлгә керттеләр. Бу хакта журналистлар өчен үткәрелгән матбугат конференциясендә Татарстанның сәламәтлек саклау министры урынбасары Владимир Жаворонков әйтте. | Яңа системаның нигезенә Казанның 11 поликлиникасында ике ел уңышлы эшләүче "Алиса" мәгълүмати системасын алганнар. Процессны автоматлаштыру ярдәмендә биоматериалны алган вакытта, әйтик, китереп җиткезү вакытында пробирканы югалту кебек хата-хилафлыклар юк ителгән, тест алганнан соң ук табиб шул ук вакытта анализның статусын күрә ала.Моннан тыш, республикада коронавируска тикшеренүләрнең бердәм базасын төзегәннәр. "Бу безгә дистанцион режимда һәр пациент буенча нәтиҗә алу статусын контрольдә тотарга мөмкинлек бирде, ягъни пациенттан материал алып системага кертелгәч үк, ул анда күренә. Анализ әзер булгач, аны эшләгән лаборатория бу нәтиҗәне әлеге базага кертә, һәм вәкаләтле затлар бу нәтиҗәне карау мөмкинлегенә ия", - дип белдерде Татарстанның сәламәтлек саклау министры урынбасары Владимир Жаворонков.COVIDка тикшеренүләр үткәрү рөхсәт ителгән 10 лабораториядә яңа система эшли башлаган инде.Шунысын билгеләп үтәргә кирәк, тикшерү системасын керткәнче алар кәгазьдә алып барылды.Фото" ШК" архивыннан | shahrikazan | mass_media | #Язмалар | 23 июля 2020,
16:17 |
https://beznen.ru/archive/yaraly-yazmyshlar/231022/yashu-drte-sunmsen | Яшәү дәрте сүнмәсен | null | Өлкәннәр көнен көз аенда билгеләп үтәбез. Әби-бабайларыбыз да, алтын көзебез килеп җитте инде, дип юкка гына әйтмиләр иде бит. Әйе, мохитебезнең дә алтын көзе килеп җитте. Агачлар саргаеп, яфракларын коя башладылар. Бар инде, саргаеп, коеп бетергәннәре, бар әле, көзгә бирешмичә, аз гына саргаеп, яшел килеш үсеп утырганнары да. Дөньяда адәм балалары да шулай, һәркем Аллаһы Тәгалә биргән гомерен яши, тырыша, дөнья куа. Бар инде олыгаеп саулыгын югалтканнары, бар, әле без 18дә, дип, йөгереп йөргәннәре, олыгайса да яшәү дәртен югалтмаганнары. Менә шундыйлары турында язам. Ял көнендә кесә телефоным шалтырады, телефонда хатын-кыз тавышы. – Вакыйф абый, бу мин, Надежда Илдаровна. Борчуым өчен гафу итегез, вакытыгыз булса, сезне Олылар көненә багышланган кичәгә чакырам, – дип әйтте. Мин инде үземнең ризалыгымны белдердем. Икенче көнне билгеләнгән вакытта Кутузов урамында 17нче «А» йортында урнашкан 14нче китапханәнең ишеген ачып кердем. Килеп керүгә китапханә җитәкчесе Надежда Илдар кызы, китапханәчеләр Диләрә Николай кызы, Алсу Фәрхулла кызлары мине ачык йөз белән каршы алдылар. Бик вакытлы килдегез, дип, өстәл артына утырттылар. Мин килгәндә олы яшьтәге ханымнар өстәл артына урнашканнар иде инде. Надежда Илдар кызы килгән кунакларны, «Жизнелюб» («Тормыш сөючеләр») әгъзаларын Олылар көне белән котлады. Өстәл артында утырган олы яшьтәге ханымнар бу китапханәдә оешкан «Жизнелюб» клубына атнаның һәр дүшәмбесендә киләләр икән. Теге зәхмәтле авыру булганда гына туктап торганнар. Монда алар тегү, чигү эшләре белән шөгыльләнәләр, үзләре алып килгән тәм-томнары белән чәй эчеп алгач, хәлләреннән килгәнчә бииләр, җырлыйлар, мәзәкләр сөйләп, күңелләрен ачалар. Тагын бер атналык көч җыеп, шат күңел белән өйләренә кайтып китәләр. Чакырылган кунаклар арасында хөрмәтле журналист, җәмәгать эшлеклесе, Журналистлар берлеге әгъзасы Вәсилә ханым Рәхимова да бар иде. Ул соңгы елларда дөнья күргән китаплары, иҗат эшчәнлеге белән таныштырды. Китапханәгә очрашуга килүчеләрнең сорауларына җавап бирде. Очрашу бик күңелле үтте, килүчеләр китапханә хезмәткәрләренә, сый-хөрмәт күрсәтүләре өчен, рәхмәтләрен әйтеп таралышты. Олыларның күбесе сугыш чоры балалары. Бик күп авырлыклар күреп, тормыш арбасына җигелеп, әчесен-төчесен күреп үскәннәр, авыр эшләрдә эшләгәннәр. Картлык көннәрендә исән-сау, авыруларга бирешмичә, яшәү дәртен сүндермичә Аллаһы Тәгалә биргән гомерләрен яшәргә язсын дип телим аларга. Вакыйф КЫЯМОВ, Казан шәһәре | beznen_ru | mass_media | Яралы язмышлар | 23.10.2022 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/bakchachyilyik-turyinda-kanun-kabul-itelde | Бакчачылык турында канун кабул ителде | Дәүләт Думасы һәм Федерация Советы бер үк вакытта «урман амнистиясе» белән бергә бакчачылык турында канун кабул итте. Ул 2019 елның 1 гыйнварыннан башлап бакчачылык участокларында торак йортлар төзергә һәм аны пастпортта яшәү урыны буларак күрсәтергә мөмкинлек бирә. Моның өчен җирле авыл советыннан рөхсәт алырга кирәк булачак.
Бакча йортын рөхсәт кәгазеннән... | Дәүләт Думасы һәм Федерация Советы бер үк вакытта «урман амнистиясе» белән бергә бакчачылык турында канун кабул итте. Ул 2019 елның 1 гыйнварыннан башлап бакчачылык участокларында торак йортлар төзергә һәм аны пастпортта яшәү урыны буларак күрсәтергә мөмкинлек бирә. Моның өчен җирле авыл советыннан рөхсәт алырга кирәк булачак.Бакча йортын рөхсәт кәгазеннән башка да төзеп була. Бакча йортын да, торак йортны да теркәү өчен кадастр инженеры әзерләгән техник план кирәк, дип аңлаттылар Росреестрда.Канун шулай ук бакча йортының торак йорт булуын да күздә тота, киресенчә дә булырга мөмкин. Тиешле тәртипне хөкүмәт расларга тиеш. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2017-07-27 06:03:01 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/kiyatt-bashkortlar | “Әкият”тә башкортлар | 13-16 май көннәрендә Башкорт дәүләт курчак театры Казанга гастрольләр белән киләчәк. | Алар нәни тамашачыларга "Зур сер"дип исемләнгән интерактив әкият күрсәтергә җыена. Әсәр Косолапа исемле аю баласының Тропик утраудагы маҗаралары хакында. Спектакльнең сценарий авторы - Аврора Рахманкулова, режиссеры − Илмар Әлмөхәмәтов, рәссамы − Наталья Кандалова һәм композиторы − Урал Иделбаев.Башкортстан курчак театры Татарстанга 8 спектакль алып киләчәк.Бу вакытта Татар дәүләт "Әкият" курчак театры артистлары исә Уфага юл тота. Безнекеләр башкорт тамашачасына танылган татар язучысы Абдулла Алиш әсәре буенча куелган "Сертотмас үрдәк" музыкаль әкиятен күрсәтәчәк.- Ике театрның алмаш гастрольләре - күптәнге һәм яхшы традиция. Ул тәҗрибә уртаклашу, мәдәни элемтәләр булдыру һәм ныгыту, тамашачыларны театрга җәлеп итү, аларны яңа спектакльләр белән таныштыру өчен күрше республикалар тарафыннан гамәлгә ашырыла, - ди Башкорт курчак театрының әдәби бүлеге җитәкчесе Валентина Айшпор. | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 10 мая 2015,
09:04 |
https://shahrikazan.ru/news/%D2%97%D3%99mgyiyat/bal-suyirtu-bashlandyi | Бал суырту башланды | Умартачыларның бик тә җаваплы һәм кызу эш көннәре килеп җитте: Татарстан районнарында бал аерталар. | Корылык авыл хуҗалыгының бу өлкәсенә дә йогынты ясамыйча калмады: узган ел белән чагыштырганда, быел бал азрак булыр дип көтелә. Төгәлрәк әйтсәк, умартачылар якынча 2 мең тоннага якын бал суыртырга ниятли (узган елны аның күләме 5 мең тонна булган).Тагын бер яңалык: республикабызда урман умартачылыгын янәдән торгызырга булганнар. Элегрәк һәр урман хуҗалыгы үз умарталыкларын тоткан. Аларның саны 18-20 меңгә кадәр җиткән. Бал иң файдалы дәвалау продуктларының берсе санала. Татарстанның бренды булган урман балы, матур тышлы капларга салынып, Германиягә дә күпләп җибәрелгән.Базарларда бал сатучылар да күренә башлады инде. 3 литрлы банкадагы балны якынча 1,5 меңгә алып була. | shahrikazan | mass_media | #Җәмгыять | 31 июля 2012,
06:22 |
https://syuyumbike.ru/news/yanalyklar/v-etom-godu-shkolniki-budut-prokhodit-gosudarstvennuyu-itogovuyu-attestatsiyu-po-novym-pravilam | В этом году школьники будут проходить государственную итоговую аттестацию по новым правилам | null | В Казани, по предварительным данным, на аттестат с отличием претендуют 513 выпускников, что на 10 процентов больше по сравнению с прошлым годом.Об этом сообщил сегодня на деловом понедельнике в мэрии города начальник Управления образования исполкома Казани Ильсур Хадиуллин.По словам докладчика, для более чем 113 тыс. учеников школ Казани завершается учебный год.Он напомнил, что в этом году казанские школьники будут проходить государственную итоговую аттестацию по новым правилам. Так, будут исключены задания с выбором ответов по истории, обществознанию, географии, информатики. Новшеством станет возможность замены тестов по истории сочинением.Нововведения ждут и девятиклассников, сдающих основной государственный экзамен. Впервые, помимо двух обязательных экзаменов – по русскому языку и математике, они будут сдавать два дополнительных экзамена по выбору. В этом году результаты предметов по выбору не будут влиять на итоговые оценки за 9-й класс.«Для проведения государственной итоговой аттестации организовано 77 пунктов сдачи экзаменов, в том числе 24 пункта проведения ЕГЭ», – заявил спикер.Как рассказал И.Хадиуллин, наиболее популярными остаются такие предметы, как обществознание, физика, биология, история, химия.«Минимальные баллы по предметам ЕГЭ этого года для поступления в вузы: по русскому зыку – 36 баллов, по математике – 27», – подчеркнул он.Докладчик также отметил, что в этом году в казанские школы пришли работать 349 молодых специалистов, что на 50 процентов больше, чем в прошлом году. «95 процентов этих педагогов остались и продолжают работать в школах», – заключил он.ссылка | syuyumbike | mass_media | Яңалыклар | 30 Май 2016 - 13:40 |
https://shahrikazan.ru/news/%D2%97%D3%99mgyiyat/suslongerda-macet-il-baslygyna-iort-itkergan-esmakar-ul | Суслонгерда – мәчет, ил башлыгына йорт җиткергән эшмәкәр ул | Суслонгер. Халык хәтерендә төзәлмәс яра уйган җирлек. Гасырлар алмашыр, әмма тарихның әрнүе сакланыр. | Заманында Суслонгер янындагы урманда хәрби өйрәнүләр лагеры оештырып та, үзебезнең егетләрне шунда ачлык-ялангычлыктан тилмертүләрен, төрлечә җәберләнгән ничәмә мең җанның, хәбәрсез килеш, исемсез туганнар каберлегенә иңүләрен инде беләбез, фаш ителде. Әмма рухлары рәнҗи кебек. Мари авылында мәчет салып куюлары да юктан түгел, әнә шул җаннарга догада булырга теләүдән, билгеле.Үтеп барышлый ирексездән туктадым. Суслонгер авылында нурлы мәчет салынган. Проекты да гади түгел, төзелеше дә кимендә 4-5 миллион сум акчаны йоткан. Эш акчадамыни, күпме сорасалар шуның кадәр бирергә әзер бүгенге буынның үткәннән гафу соравына да бер һәйкәл бу. Идея авторы – Илгиз Кәримов икән. Суслонгерда яши. Шәхси оешмасы – йортлар төзү комбинаты директоры. Башта туган авылы Мочалищеда мәчет торгызуда башлап йөргән, инде Суслонгерда азан тавышы яңгырауга ирешкән. Ул гына да түгел, бик күпләр ярдәме белән төзелгән мәчеттә авыл халкының да саллы өлеше кергән.- Читтән имам да китерткән идек, озакка булмады. Мәчеткә имам табылыр, иң мөһиме, Суслонгерда ятып калган җаннар рухы хәзер ятим түгел. Бер гаепсезгә намуссызлык, вөҗдансызлык корбаны булган бабайларыбыз рухына дип атап салынган мәчет ул, – ди Илгиз әфәнде үзе.Суслонгер урманнарында адашып калган татар җаны күптәннән бер кәлимә дога көткәндер дә, нишлисең, язган вакыты шушы күрәмсең...- “Звенигово” ит комбинаты директоры күчергән акчадан авыл аксакаллары баш тартты. Чучка ите – хәрәм, диделәр. Сергей Казанков, эшләп, тир түгеп алганым, дип, өендәге акчасын китерде. Бер көләрсең, бер еларсың, дигәндәй, – ди Илгиз Кәримов.Үзе ул отставкадагы хәрби. Гомеренең байтак өлеше Байкалдагы хәрби гарнизонда үткән. Ил икътисады тотрыксызланып, хәрби гарнизон таралгач, 1991 елда гаиләсе белән ул бирегә, хәләле Зөлфирә ханымның туган авылына кайтып төпләнгән. Башта җирлектәге пилорам цехын арендага алып эшләгән, соңрак комбинатны тулысынча сатып алып, үз эшен җәелдергән. Урман кисә, агач эшкәртә, өйләр җиткерә. Агачтан гына түгел, хәтта ки кирпечтән дә.Бруслардан җиткерелгән кечерәк өйләр 2 миллион сумнан башлана, ди. Әлбәттә бәяләр брусның калынлыгына да бәйле. Зуррак йортлар 10 миллион сумга төшә икән.- Татарстанның беренче Президенты Минтимер ага да йорт салганда чималны бездән алды. Шактый еллар элек ул. 20 миллионга төште. Ипле генә йортныкы, атлар торагына дигән брусларның гомуми бәясе бу. Без илтеп кенә бирдек, башкалар төзеде. Акчасыннан бигрәк, үзебез өчен зур тәҗрибә тупладык ул чакта, – ди Илгиз әфәнде.Әңгәмәдәшем мари урманнарына гашыйк. Сыйфаты ягыннан да үзләрендәге урманнарны мактый.- Татарстанда кырлар-басулар күп, урман дигәндә мари илен алмаштыручы регион юк. Киров урамннары данлыклы, ләкин анда климат йомшаграк, агачларның составы да “көпшәгрәк”. Бездә монда климат кырысрак, аның каравы агачлар да ныграк. Пермь, Түбән Новгородтан да агачлар сатып алам. Үзебез дә кисәбез, ләкин сатып алынган күләм белән чагыштырганда ул диңгез өстендәге күбек кенә, – ди җитәкче.Нарат, чыршы кебек ылыслы агачлар белән эш итә. Комбинат ишегалдында таулардай өелгән бүрәнәләрне бер-ике көнлек эш дип атый.- Кабул итү мәйданында краннар эшли. Урманнан кайткан яисә сатып алынган агачларны бушатып берләштергәч, алар мичкә керәләр. Мич берьюлы 150 кубометр агачны киптерә. Аннан юыну, ботакларыннан чистарту цехлары кабул итә. Эш гөрли, бер генә көн дә туктап торганы юк. 30лап егетем хәрби операциягә китте. Аена 80 шәр мең сум хезмәт хакы ала иделәр, авыл җире өчен бик әйбәт хак, дип саныйм. Эшче куллар җитми. Исән-сау әйләнеп кайтсыннар, теләгем бер генә, – ди Илгиз Кәримов.61 яшьлек җитәкчегә улы Азат терәк. Елына 100 миллионлык керем әйләнеше биргән комбинат тотнаклы ирләр кулында, димәк. | shahrikazan | mass_media | #Җәмгыять | 07 ноября 2023,
15:01 |
https://sabantuyjournal.ru/news/yaalyklar/salavat-ftkhetdinov-m-khniya-frkhi-t | САЛАВАТ ФӘТХЕТДИНОВ ҺӘМ ХӘНИЯ ФӘРХИ ТУГАННАР? /ВИДЕО/ | Язмыш турында уйланулар, Әлфия Авзалованы сагыну һәм бөек сер... Салаватның 29нчы сезон концертлары турында шулай дип әйтергә була.Татарстанның халык, Россиянең атказанган җырчысы Салават Фәтхетдинов... | Язмыш турында уйланулар, Әлфия Авзалованы сагыну һәм бөек сер... Салаватның 29нчы сезон концертлары турында шулай дип әйтергә була.Татарстанның халык, Россиянең атказанган җырчысы Салават Фәтхетдинов Казанда Г. Камал исемендәге театрда традицион август концертлары узып китте.Быелгы концерт программасы шактый үзенчәлекле. Бакыйлыкка күчкән легендар җырчыларны искә алу белән бәйле сагышлануга да, вакытның сиздермичә узып, үткәннәргә борылып карарга мәҗбүр иткән мизгелләргә дә, уен-көлкегә дә, көтелмәгән сюрпризларга да урын булды.“Бу тамашада күңел ачып кына түгел, уйланып, бәлки, елап та алырбыз. Дөнья нык үзгәрә, иртәгесе кичкә, кичкесе иртәгегә ярамый. Гаилә законнарына да каршы килеп яшибез – алдыйбыз, хыянәт итәбез. Моның өчен һәркем үзе җавап бирә. Нишлисең, заманасы шундый, дип акланабыз, шулай да бер- беребезне үпкәләтмичә, гафу үтенеп яшәргә өйрәник әле”, - дип мөрәҗәгать итте Салават тамашачыларга.Концертта язмыш белән бәйле фәлсәфи уйланулар хакимлек итте, язмыш шахмат уенына тиңләштерелде. “Адәм баласы киләчәген белми, белсә, ул яшәүдән, иҗаттан туктар иде”, - дип тормышның шул язмышны алдан белмәү белән дә матур булуына ишарәләде җырчы.Салават концертны "Ашыкма, вакыт" җыры белән ачып җибәрде. Гомумән, гомернең үткәне турында җырлар байтак булды. “Вакыт шулчаклы тиз уза, мин шаккатам, кайвакыт аның тиз үткәненә ачуым да килә. 5 нче август Ләйсән белән безнең яшәгәнгә 30 ел тула. Ләйсән белән без чыбык очлары туганнар дип сөйлиләр. Без күршеләр генә, бергә үстек, бергә укыдык. Башта әнисе мине укытты, хәзер гомер буена үзе укыта”, - дип көлдерде ул.Әткәйләргә җыр багышлау традициясенә Салават бу юлы да тугры калган. Гадәттә, һәр сезонда ул әтиләр хөрмәтенә җыр башкара. “Әткәй каешы” җыры шул хакта иде.Салаватның аерым бер чыгышы легендар җырчыбыз Әлфия Авзаловага багышланган иде, ул тамашачыны 15 минутка Әлфия апа тормышына “алып кайтты”. Шулай да җырчы үзе моны авыр чыгыш итеп кабул итмәскә киңәш итте. “Без сүз куештык: бервакытта да Әлфия апаны елап, сагышланып, үкенеп искә алырга ярамый, чөнки ул мескен түгел. Ул ничек тели, шулай яшәде, озын, бәхетле гомерле булды. Һәрвакыт яраттырып яшәде. Бүген Әлфия Авзалованы бер минут тынлык белән түгел, ә өч минутлык җыры белән искә алыйк”, - диде Салават. Видеоэкраннарда Әлфия Авзалованың Салаватның 19 нчы сезон концертына килеп, “Ак чәчәкләр” җыры белән чыгыш ясаган күренеше тәкъдим ителде .“Киң күңелле, чая күңелле, гел шаярып сөйләшә, бер тапкыр да ачуланмый торган кеше ул Әлфия апа. Ул ачулана белми, шулай да бер шалтыраткач, ачуы килгән чагына туры килдем. Мине үзенә чакырды. Барсам – борчулы, баксаң, балалары архивка барып, тикшеренеп, Әлфия апаның чын яшен ачыклаганнар икән. Ул елны Әлфия апага 78 яшь иде, кинәт кенә 82 булды. Кайгырып утыра. “Әлфия апа, рәхәтләнеп, куанып яшә, ник кайгырасың, 82 яшеңдә яраткан халкың бар, яраткан эшең бар. Син – бәхетле хатын бит” дигәч, “И-и, энекәш, 80 яшьне үткәрермен дип әйткән идем”, - ди. “Борчылма, эш шунда гына булса, эшлибез аны”, - дидем. Беренчедән, мин аны яратам. Мондый кеше башка тумаячак. Теләге булгач, Чиләбедә Әлфия апаның юбилеен үткәрдек”.Концертның иң күңелле өлеше, мөгаен, бөек сергә бәйле булгандыр. Салават “Пар балдаклар” җырын башкарганда, соңгы куплетына сәхнәгә чыгып, композитор Фирзәр Мортазин кушылды. Фирзәр Мортазин белән бик дус булулары турында сөйләп, Салават яшьлек чорында аларны бәйләгән уртак серләр аз булмавын әйтте. Тамашачыны озак кына көттереп, шул серне ачарга булды. Әллә нинди тузга язмаган нәрсәләр турында уйлый башларга өлгергән тамашачыны сискәндереп: “Фирзәр Мортазинга быел – 60!” – диде. “Нинди ис килә дисәм, пенсионер исе икән”, - дип шаяртты җырчы композитор турында.Татар сәхнәсендәге тагын бер зур югалту – Хәния Фәрхинең вафаты турында Фирзәр Мортазин әйтте һәм моның сәбәбен дә аңлатты.http://www.intertat.ru// | sabantuyjournal | mass_media | ЯҢАЛЫКЛАР | 12 августа 2017 - 10:43 |
https://madanizhomga.ru/news/v-respublike/ak-kalfak-2022-bygesene-gran-pri-iyase-bilgele-buldy | «Ак калфак — 2022» бәйгесенең Гран-при иясе билгеле булды | Бәйгедә 9-11 сыйныфларда һәм көллиятләрнең 1-2 курсларында белем алучы кызлар осталыкларын сынап карады. | Габдулла Кариев исемендәге Казан татар дәүләт яшь тамашачы театрында «Фикердәшләр җыелган җирдә» чарасында «Ак калфак» укучы кызлар бәйгесенең җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы узды.Бәйгедә 9-11 сыйныфларда һәм көллиятләрнең 1-2 курсларында белем алучы кызлар осталыкларын сынап карады, дип яза БТК матбугат хезмәте.Кунакларны Татарстан Республикасы премьер-министры урынбасары, Бөтендөнья татар конгрессының Милли Шура рәисе Васил Шәйхразыев исеменнән БТК Башкарма комитеты җитәкчесе Данис Шакиров сәламләде һәм җиңүчеләргә бүләкләр тапшырды.«Ак калфак — 2022» укучы кызлар бәйгесенең Гран-при иясе — Чаллы кызы Алия Нуриева.I урынга исә Зыятдинова Әминә лаек булды. II урынны Энҗе Латыпова һәм Сөмбел Хәбибуллина бүлештеләр, III урында — Алинә Шәйхетдинова.Җиңүчеләргә татар хатын-кызларының милли баш киеме — калфак бүләк ителде.«Татар-информ» | madanizhomga | mass_media | Республикада | 2022-03-04 09:00:00 |
https://shahrichalli.ru/news/tema-dnya/lemsez-polk-yreshen-zerlek-dvam-it | “Үлемсез полк” йөрешенә әзерлек дәвам итә | Яр Чаллыда "Үлемсез полк" йөрешендә катнашырга күрше шәһәр-районнардан килергә теләк белдерүчеләр саны арта. Минзәлә, Менделеевск, Түбән Кама, Әгерҗе, Алабуга калаларында бу чара көндезге сәгатьләрдә була. Ә Чаллыда ул 15.00 сәгатьтә Азатлык мәйданыннан башланып Сабан туе үтә торган мәйданга таба Хәсән Туфан проспекты кузгала. "Үлемсез полк" йөреше мәйдан буйлап та әйләнәчәк.... | Яр Чаллыда "Үлемсез полк" йөрешендә катнашырга күрше шәһәр-районнардан килергә теләк белдерүчеләр саны арта. Минзәлә, Менделеевск, Түбән Кама, Әгерҗе, Алабуга калаларында бу чара көндезге сәгатьләрдә була. Ә Чаллыда ул 15.00 сәгатьтә Азатлык мәйданыннан башланып Сабан туе үтә торган мәйданга таба Хәсән Туфан проспекты кузгала. "Үлемсез полк" йөреше мәйдан буйлап та әйләнәчәк.Йөрешнең алгы сафында шәһәр хакиме Наил Гамбәр улы Мәһдиев та булачак. Ул агасы, әтисенең олы туганы Фуат Мәһдиевның портретын күтәреп барачак.Фуат Мәһдиев Бөек Ватан сугышы вакытында 160 нчы танк бригадасында, 352 батальонда сержант дәрәҗәсендә хезмәт итә.1942 елның 19 июлендә сугышта яраланып Воронеж өлкәсенең Кече Покровка авылы янында һәлак була. Аны туганнан каберлегенә җирлиләр.Чаллыда "Үлемсез полк" йөрешенең алгы сафларында шулай ук шәһәр җитәкчеләребелән бер рәттән сугыш һәм тыл ветераннары, иҗат әһелләре, шәһәрнең мактаулы гражданнары да үтәчәк. | shahrichalli | mass_media | Көн темасы | 2017-05-03 11:58:03 |
https://shahrikazan.ru/news/yazmalar/bezne-avyl-2-bygese-ne-tavysh-bir-etaby-bashlandy | «Безнең авыл – 2» бәйгесе нең тавыш бирү этабы башланды | Дуслар! 2016 елда "Шәһри Казан" газетасы "Безнең авыл" дигән бәйге уздырган иде. Редакция тарихында моңа кадәр мондый кискен "көрәш" барган конкурс булмады. Күп санлы укучыларыбыз соравы буенча, без әлеге бәйгене быел да уздырырга булдык. | Фотолар 1 февральдән 15 апрельгә кадәр кабул ителде. Конкурсның географиясе тагын да киңәюе безнең өчен көтелмәгән һәм күңелле хәл булды. Катнашучы укучыларыбыздан бик матур һәм эчтәлекле фотолар килде.Ә хәзер фотолар өчен тавыш бирү этабы бара һәм ул 18 майда 16:00дә тәмамланачак. Җиңүчене 19 майда игълан итәбез.Бүләккә килгәндә ул һәркемнең күңеленә хуш килер дип уйлыйбыз.Иң күп тавыш җыйган авылга "Шәһри Казан" журналистлары, җырчы һәм язучылар белән кайтып концерт оештыра һәм җиңүче авыл турында безнең газетада язма басылачак.Тавыш бирү өченсылтама | shahrikazan | mass_media | #Язмалар | 18 апреля 2018,
15:05 |
https://beznen.ru/archive/daydzhest/140217/kortk-ochkan | Көрткә «очкан» | null | Башкорт җырчысы Радик Юльякшин юл һәлакәтенә очраган. Җырчы һәм аның администраторлары барган машина трассадан кар көртенә «очкан». Бу хәл иҗат командасы Октябрьский шәһәренә концертка барганда килеп чыккан. Коткару хезмәте хезмәткәрләре тиз килеп җиткән һәм машинаны кар көртеннән чыгарырга ярдәм иткән. Җәрәхәт алучылар юк. Якыннары хәбәр итүенчә, арган җырчы һәлакәт вакытында йокысыннан да уянмаган. Elvin Grey көн саен диярлек концертлар белән чыгыш ясый. Февраль-апрель айларында гына ул 60 тан артык концерт бирергә уйлый. | beznen_ru | mass_media | Хәбәрләр | 14.02.2017 |
https://shahrikazan.ru/news/tema-dnya/yarminklr-dvam-it | Ярминкәләр дәвам итә | «Казан» агросәнәгать паркында 24 гыйнварда 9.00 сәгатьтән башлап ит продукциясен күргәзмә-сату оештырыла. Ризыкларны авыз итеп карарга да мөмкин булачак. Бу көнне агросәнәгать паркына «Чаллы-ит», «Залесный», «Племзавод кролика», «Чаллы-Бройлер», «Атабай» җаваплылыгы чикләнгән җәмгыятьләр, Мотыйгуллин шәхси предприятиесе һәм башка предприятиеләр үзләре җитештергән продукцияне куячаклар. | Алдан хәбәр иткәнебезчә, Татарстан Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгы тәкъдимендә, Казанда шимбә көннәрендә авыл хуҗалыгы ярминкәләре дәвам итәчәк.Шимбә ярминкәләре иртәнге 8.00 сәгатьтә башлана. Башкала хакимияте «кече ярминкә»ләр өчен таныш мәйданчыкларны билгеләде. Болар: «Казан» агросәнәгать паркы, Авиатөзелеш районында 123нче лицей тирәсе, Яңа Савин районында Адоратский урамындагы ваклап-күмәртәләп сату базары, Коләхмәтов урамындагы «Удача» базары, Дәрвишләр бистәсендә Липатов урамындагы мәйданчык, «Ягодная слобода» сәүдә үзәге каршындагы мәйданчык, Чехов базары территориясе һәм К.Тинчурин урамындагы 19нчы йорт янындагы урын.Узган елның сентябрь-декабрь айлары буена барган ярминкәләрдә казанлылар, башкала мэриясе мәгълүматларына караганда, 452 миллион сумнан артык продукция сатып алган.Фото: Дамир Бәдриев | shahrikazan | mass_media | #Төп тема | 22 января 2015,
09:23 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/callyga-daraale-sportcylar-yeldy | Катыргы-кәгазь комбинаты Чаллыга дәрәҗәле спортчыларны җыйды | Алар WAKO (дөньякүләм кикбоксинг ассоцияциясе) кагыйдәләре буенча осталыкларын күрсәтте. | 11-12 ноябрьләрдә «Бумажник» физкультура-сәламәтләндерү үзәгендә республикакүләм ярышлар үтте. Биредә кикбоксинг осталары Чаллы катыргы-кәгазь комбинаты призына көч сынаштылар. Чарага Татарстанның район-шәһәрләреннән 8-17 яшькә кадәрге 114 спортчы килде. Алар WAKO (дөньякүләм кикбоксинг ассоцияциясе) кагыйдәләре буенча лайт-контакт һәм фулл-контакт юнәлешләрендә осталыкларын күрсәтте.Ярышларның баш казые Сергей Осипов белдерүенчә, катнашучылар арасында илкүләм һәм халыкара туринирларда чыгыш ясаучы спортчылар да бар иде. “Әлеге чарага бөтен теләүче дә эләгә алмый. Келәмгә чыкканчы алар җитди сайлап алу туры үтә. Балалар спортына даими рәвештә зур игътибар биреп, шундый дәрәҗәле ярышлар оештырганы өчен комбинат җитәкчелегенә зур рәхмәт”, - дип уй-фикерләре белән уртаклашты тренер.Оештыручылар сүзләренчә, быелгы турнир ниһаять тамашачылар катнашында үткән. Моңарчы, пандемия сәбәпле, залга аларны кертмәгәннәр.Ярышлар зур титулларга ия кикбоксерлар чыгышы белән тәмамланган. Шәһәрдәшләребез каршында кикбоксинг буенча дөнья кубогы, 2021 елгы Европа беренчелеге финалисты Ильдар Нисафутдинов һәм Россия беренчелегенең көмеш призеры Булат Шәйдуллин чыгыш ясаган.Белешмә өчен: кикбоксингка 1960-70 елдарда Америкада нигез салына. Аның килеп чыгышын танылган актер һәм хәрби көрәш алымнары остасы Чак Норис белән бәйлиләр. Гадәти бокстан аермалы буларак биредә көндәшеңә аяклар белән дә орыну рөхсәт ителә.Тагы да кызыклырак яңалыклар - "Шәһри Чаллы" газетасыныңТелеграммканалында | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2022-11-16 11:05:00 |
https://beznen.ru/archive/daydzhest/310719/yoldyzly-futbol | Йолдызлы футбол | null | 4нче августта кичке 5тә Арча шәһәре стадионында бер төркем татар эстрадасы артисты район яшьләре белән «Туплы тамаша» футбол матчында көч сынашачак. Йолдызлар командасында Илнар Сәйфиев, Филүс Каһиров, Венер Сәлимов, Илнар Ялалов, Риназ Фазлыйәхмәтов, Булат Нигъмәтуллин, Раяз Фасыйхов кебек җырчылар һәм алып баручыларның катнашуы көтелә, дип яза «Татар-информ». | beznen_ru | mass_media | Хәбәрләр | 31.07.2019 |
https://syuyumbike.ru/news/actual-tema/chynbarlyk-kpk-khtr | Чынбарлык күпкә хәтәр!.. | null | Баланы үз-үзенә кул салудан коткарып калу өчен кайчак әти-әнинең бер җылы сүзе җитә дисәк...җитми икән шул!Бу фаҗигадә әлеге дә баягы җавапсыз калган мәхәббәтне, йә булмаса, туганнары белән уртак тел таба алмауны, әти-әниләренең аерылышуларын гына сәбәп итеп китереп булмый. Проблема тирәндәрәк, эчтәрәк ята.Бакчаларда шомырт чәчәк аткан, көннәрнең җылы-ямьле җәйләргә кереп барган гаҗәеп матур мәле иде ул. Без, 8 нче сыйныф укучылары, дәрестән соң, тар урамны киң итеп, шаулаша-гөрләшә өйләребезгә кайтып барабыз. Бер-беребезне бүлдерә-бүлдерә сөйлибез дә сөйлибез: кем кайда ял итәчәк, кем нәрсә эшләячәк. Ул да – безнең арада. Кыштан бирле: «Әни миңа яңа туфли алды», – дип мактанып йөргән сыйныфташыбызның аягында шул туфлиләре. Аның әнисе белән бик фәкыйрь яшәвен белә идек. Ул да әнә ниятләре белән уртаклашып бара. «Училищега китәм», – ди. Хыяллары бар иде аның, иртәгәсе көнгә ышанып, сөенеп карый белә иде шикелле. Шикелле дим, ә бәлкем, безгә генә шулай тоелгандыр. Күңелендәгесен ачылып китеп берәүгә дә сөйләмәде бит ул. Кем уйлаган аны арабыздан шулай кинәт кенә китеп барыр дип?!Икенче көнне ул дәрестә юк иде. Без әллә ни пошынмадык бугай. Чөнки ул дәресләрне еш калдыра торган иде. Юк икән, юк. Иртәгә килер. Ләкин иртәгәсен куркыныч хәбәр килеп иреште: «Асылын-ган». Соңыннан, шактый вакытлар үткәч кенә, сыйныфташыбызның карта уйнап, зур бурычка батуын белдек. Имеш, аңа: «Түләмәсәң, әниеңне үтерәбез», – дип янаганнар. Күрәсең, шул сүз аны куркыткан, төзәтә алмаслык адымга этәргән дә. Соңгы юлга озатырга дип өйләренә баргач, чаршау артында яткан туфлиен күреп, елаганым хәтердә.Ул заманнарда яшүсмер малай һәм кызларның үз-үзенә кул салуы гадәттән тыш хәл санала иде. Ә хәзер, хәзер ничек?!Казан шәһәренең «Сердәш 129» медик-психологик ярдәм күрсәтү хезмәте җитәкчесе Юрий Калмыков-ның биргән соравыма җавабын ишеткәч, «аһ!» итәм. Әйтүенә караганда, быел үз-үзенә кул салырга омтылып караган балаларның саны 632 гә җиткән. Узган елның шул чорында 667 очрак булган. Җитәкченең: «завершенный и незавершенный суицид» дигәненнән тәннәр чемердәп китә. Төгәлләнгән икән, димәк, үлем-китем... Быелның алты аенда республика буенча 375 шундый фаҗига теркәлгән. Былтыр ул 50 очракка булса да кимрәк булган әле. Куркыныч үсеш күзәтелә. Бик күп бу! Шулай да, ни өчен мондый хәлләр әледән-әле кабатланып тора? Ни өчен яшүсмер проблемадан котылу, килеп туган авыр хәлдән чыгуның бары бер генә юлын күрә?Еш кына белгечләр фаҗигане яшүсмер белән гаилә яки дуслар арасында низаг килеп чыгуга, йә булмаса, «җавапсыз мәхәббәт»кә кайтарып калдыра. Әмма болары, кем әйтмешли, айсбергның күзгә күренгән өлеше генә. Моның ише хәтәр омтылышларның сәбәбен күп вакыт ахыргача ачыклап бетерә дә алмыйлар. Беренче карашка, өйдә дә, мәктәптә дә, дуслары белән дә... барысы да әйбәт.Ә бала көннән-көн үз эченә бикләнә, берни белән кызыксынмый, беркем белән аралашмый, дөньяга битараф, йөзендә борчу, шомлану, курку. «Бу үзгә-решләрне вакытында күреп-тотып алу мөһим», – дип киңәш итә безгә психологлар. Күрмисең икән, фаҗига буласын көт тә тор.«Сердәш» медик-психологик ярдәм хезмәтенең педагог-психологы Светлана Владимировна Берцец сөйләгәннәрдән һәркайсыбыз гыйбрәт алырга, нәтиҗә ясарга тиештер дип уйлыйм. Әйе, бәлагә юлыккан яшүсмернең күбесе серләрен, күңелдәгесен әти-әнисе белән уртаклашырга ашыкмый.«Әнидән куркам»– Сәбәпләре төрле, – дип аңлатырга керешә психолог. – Йә ул әти-әнисеннән курка, йә үзен гаепләрләр дип шикләнә. Бала депрессиягә кереп китә һәм көннәрдән бер көнне: «Башка болай яши алмыйм», – дигән фикергә килә. Нәтиҗәдә ни булганын беләсез инде. Әле шушы арада гына бер әни шалтырата. Яхшы гына билгеләргә укыган кызы кинәт кенә начар укый башлаган. Өйдә дә үзен бик сәер тота. Элеккечә түгел, кыскасы. «Минем белән сөйләшми, бәлкем, сез сөйләштерә алырсыз», – ди әнисе. Икәүләшеп килде болар. Әнисенә чыгып торырга куштым. Икәүдән-икәү калгач, кыз үзе белән булган хәлне ачыктан-ачык сөйләп бирде. Көчләгәннәр икән баланы. 15 кенә яшь әле үзенә. Шуннан бирле ул үзенә урын таба алмый. «Инерция буенча: яшимме –яшим», – ди кыз. Күз алдына китерәсезме?Ике мәртәбә үзенә кул салып караган. Ярый әле, коткарып калганнар. «Нигә әниеңә сөйләп бирмисең соң?» – дим дә, ул һаман бер сүзне кабатлый: «Әнидән куркам». Кыздан рөхсәт алдым да, барысын да түкми-чәчми сөйләп бирдем. Әнисе эшнең нидә икәнен белгәч, кызын кочаклап елады. Җайлангандыр хәлләре. Бүтән мөрәҗәгать итмәделәр. Балага игътибарлы булырга киңәш итәр идем. Алар бит әти-әнисен, якыннарын, хәтта дус-ишләрен «мин асылынам» яки «тиздән миннән котылырсыз», «башкача сезгә проблемалар тудырмам» ише хәвефле сүзләр белән кисәтеп тә куя. Чынында ул үләргә теләми. Шул рәвешле үзенә, үзенең проблемаларына җәлеп иттерергә генә тырыша. Элмәккә менеп, чактан гына үлгәндә калган унбер яшьлек малайның: «Куркытасым гына килде. Ә үләргә җыенмаган идем», – дип әйткәненә хәйраннар калган идем.Яшүсмерләр «үлемле» уйный, үлем белән шаяра. Күбесе әнә шундый уенның ни белән бетәсен күз алдына да китереп карамый. Аңа югары таләпләр кую, «син булдыксыз...», «син бернинди эшкә ярамыйсың», дип кимсетеп, үртәп тору яшүсмернең психикасына тискәре йогынты ясый. Тора-бара ул үзен, чыннан да, бер булдыксыз, кирәкмәгән кеше итеп тоя башлый.«Син тиеш!» дигәнче...Быелның гыйнвар ахырында булган фаҗигане хәтерлисездер. Унике яшьлек малай үзе яшәгән фатиры тәрәзәсеннән – җиденче каттан ташланып һәлак була. Бу хәлләргә кадәр малай энесенә әти-әнисенең аны яратмавына зарлана. Мәктәптә укытучылары, сыйныфташлары белән дә низаг килеп чыга, җитмәсә. «Син әйбәт укырга тиеш! Әйдәүче булырга тиеш!» – дигән сүзләрне берөзлексез кабатлап торсыннар да сиңа... «Син тиеш, син тиеш...». Ә бала «3»легә укый. Ул шуннан артыгын булдыра алмый. Һәм көннәрдән бер көнне: «Мин беркемгә кирәк түгел!» – дигән нәтиҗәгә килә. Малай әти-әнисен: «Үз-үземә кул салам», – дип бер генә мәртәбә кисәтмәгән. Әмма алар бала әйткәнне җитди кабул итмәгән. Һәм юкка...Моның ише йөрәк өзгеч вакыйгалар, үч иткәндәй, республиканың әле бер, әле икенче почмагында бер-бер артлы кабатланып кына тора. Саный китсәң, Казан шәһәрендә генә дә – ай саен... Февраль аенда 17 яшьлек яшүсмер асылына. Апрельдә – тагын берсе... Икенче көнне янә ике яшүсмер муенын элмәккә тыга. Начар билге алган өчен суицид кылган малай өлкәннәргә ниятен белдергән, дип сөйлиләр.Тагын бер мисал. Казанда яшәүче 16 яшьлек яшүсмер, тикшерүчеләрнең әйтүенә караганда, социаль челтәрдә бер кыз белән таныша. Интернет аша танышуның ахыры егетнең кызга «үлеп» гашыйк булуы белән тәмамлана. Алар очрашырга сүз куеша. Ләкин, бәхетсезлеккә каршы, алар ни өчендер ачуланыша. Һәм очрашу булмый кала. Егет он-лайн режимында барлыкка килгән мөнәсәбәтләргә, шул исәп-тән, тормышына да соңгы ноктаны куя.Июнь аенда Түбән Камада унынчы каттан мәңгелеккә сикергән 12 яшьлек кыз баланың үлем сәбәпләре әле дә билгесез. Гадәти гаиләдән, тәртипле генә бала... Әти-әнисенә калдырган язуда ул алардан гафу үтенә. Әлбәттә, һәр очрак буенча җинаять эше ачылып тора. Бәлкем, тикшерүчеләр сәбәпләрне табарлар да. Тик күбесенчә алар ачык-ланмый кала шул. Хәер, хикмәт андамыни?Эш узгач, инде күпме генә өзгәләнмә... Безгә бу фаҗигане булдырмый калу чараларын күрү мөһимрәк. Иң аянычы – балаларны кайтарып булмый.«2»ле алу – бала өчен фаҗигаСуицидны бер генә сәбәп тә акламый. Кызганыч, шундый карарга килгән бала гына моны аңлар хәлдә булмый. Ул үзенең баш җитмәс булып тоелган проб-лемалары белән бер ялгызы бит. Әти-әнисенең аның белән сөйләшеп, аның хәленә кереп торырга вакыты юк. Аңа берәү дә ярдәм итә алмый. Ул шулайуйлый.– Бала начар билге алуны бик авыр кичерә, – дип сөйли республиканың Бала хокуклары буенча вәкаләтле вәкиле Гүзәл Удачина. – Начар билге алган өчен аны ачуланачаклар. Ул үзенә карата булган гаделсезлекне дә тирән кичерә. Безгә – өлкәннәргә – моны аңлавы кыен: безнең өчен ул кайгы да түгел, проблема да түгел... Ә бала өчен «2»ле алу – чын бәхетсезлек. Еш кына укытучылар моны үзләре дә аңлап бетерми. Кайчак аларның укучыларга мөнәсәбәтен күреп, ис-акыл китеп тора. Тавыш күтәреп сөйләшү, кимсетүле характеристика, бала ишетергә тиешле булмаган сүзләр... Укучыга, парта арасына утырган беренче көннән үк, «йөгәнсез» дигән ярлык тагу мисаллары да җитәрлек.– Яшүсмерне суицидка этәргән сәбәпләрнең иң җитдие, еш очрый торганы, – дип үстерә бу фикерне педагог-психолог Светлана Берцец, – мәктәптә, гаиләдә килеп чыккан аңлашылмаучылык, балага карата игътибарсызлык, баланың начар билге алуы, ата-ананың аерылышуы... Суицид «уңышсыз»гаиләләрдә генә очрый дип әйтү дә дөрес түгел. Бар яктан җитеш гаиләләрдә дә очраштыргалый ул.«Яшисе килми», – дип, тирән депрессиягә төшкән балаларның, иң элек, сәламәтлегенә игътибар итәбез. Бала психик авыру түгелме? Ул чагында без аны кичекмәстән белгечләргә җибәрәбез. Мөрәҗәгать итүче яшүсмерләрнең унысыннан сигезе үзенә үзе кул салу теләген таный. Яки турыдан-туры, ачыктан-ачык: «Асылынам», – дип ярып сала. Агуланып үләм, дип, дару йоткан кызларның бу хакта SMS-хәбәрләр җибәрүләрен дә ишеткәнебез бар. «Коткарыгыз!» дип чаң сугулары булган бит ул аларның.Яшүсмер көн саен стресс кичерә. Гаиләдә, мәктәптә, урамда... Тормыш – үзе бер зур стресс... Балаларыбыз кичерешләрдән, көтелмәгән хәлләрдән качып котыла алмый. Яшүсмерләр арасында суицидның гадәти күренешкә әйләнеп китүе ихтимал.– Соңгы ун елда бу хәл башка илләрдә дә еш кабатлана башлады, – дип аңлата Юрий Калмыков. – Биредә гаилә институты кризисына гына сылтау дөрес булмас. Баланың эчке дөньясына да игътибар итик әле: әйтик, ул үз-үзенә урын тапмыйча, каршы-лыклы кичерешләрдә йөрмиме... Экологиянең начараюы, һәм әлбәттә инде, телевидение, интернет, компьютер аша берөзлексез ишелә барган мәгълүмат муллыгы һәм тетрәнүләр дә сәбәпче балаларның үз-үзенә кул салуына. «Депрессия яшәрә», – дип кисәтә безне психологлар.Мәктәп психологлары– Ә бармы соң алар? – дим, бу хакта сүз кузгаткан психологка.– Әлбәттә бар. Кызганыч, ләкин барлык мәктәпләрдә дә дип әйтә алмыйм. Ә бит ул һәр мәктәптә булырга тиеш. Нәкъ менә ул күреп алырга тиеш тә инде баласындагы сәер үзгәрешләрне. Күреп алырга һәм шундук ярдәм итәргә... Бүгенге көндә гомумбелем бирү мәктәпләрендә 416 педагог-психолог һәм 103 социаль педагог эшли. Билгеле инде, бу – бик аз. Бигрәк тә мәктәпнең белем бирү учагы гына түгел, ә бәлки, баланы шәхес буларак тәрбияләү үзәге икәнен дә искә төшерсәк. Бала оясында ни күрсә, шуны эшли. Күп вакыт әти-әниләрнең баланы лаеклы итеп үстерү-тәрбияләү өчен белеме дә җитеп бетми. Менә шул чагында кирәк тә инде психологлар.Республикада проблемалы яшүсмерләргә ярдәм күрсәтү өчен психологик-педагогик һәм медик-социаль үзәкләр эшли. Бүген барысы җидәү алар. Ачылачак яңа үзәкләр авыл мәктәпләренә җитеп бетмәгән психологлар проблемасын хәл итәчәк.Дөресен әйтик, суицидны психологлар гына туктатып кала алмый. Соңгы адымга барган малайлар укыган мәктәпләрдә психологлар булмаган дип уйлыйсызмы?! Булган шул менә. Күреп җиткермәгәннәр, булышырга өлгерә алмый калганнар. 500 балага бер психолог булганда, күрми калуы да бар анысы.Шуңа күрә мәктәптә бер кирәкмәгән өстәмә штатлар булдырганчы, бала белән күзгә-күз карап эшли торган махсус психологик-педагогик медик-социаль үзәкләр оештыру мөһимрәк түгелме икән?! Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгында әлеге мәсь-әләдә уртак фикергә киленде инде. Үзәкләр әти-әнигә дә, педагогка да зур таяныч булачак дип өметләнеп торсак та, бала җанында ни барын, аның нинди борчулар белән яшәгәнен ата-ана белергә тиеш.КиңәшБез кешенең үз-үзенә кул салуын башка сыймаган хәл дип кабул итәргә өйрәнгән, шуңа да иң кадерле, иң якын кешебезнең мондый адымга баруына, чыннан да, күзгә күренерлек җитди сәбәпләр булырга тиештер дип фаразлыйбыз. Юк икән шул!Әйе, ата-аналарны гел кисәтеп торалар, ләкин бу киңәшләр безнең тормыштан ераграк тора һәм безгә кагылмый кебек. Чынбарлык күпкә аяусызрак – минем язмышка ул һич көтелмәгән һәм аңлап булмаслык фаҗига булып бәреп керде. Өйдән бәхетле бала чыгып китте һәм... кич белән: «Ул кан тамырларын кискән, кайдадыр үлеп ята – үзәктәге ташландык өйләрнең берсендә бугай», –дигән хәбәр мине аяктан екты. Дөресрәге, кызым кайтуга ашарга пешереп яткан җирдән кичке урамнарда бәргәләнеп йөрергә кубарды. Трубкасын алмый! Кайда икәнен белмим! Вакыт тамчылап бетә бара!.. Аллага шөкер, таптык без аны! Полиция ярдәмендә түгел – ашыгыч ярдәм табиблары өйдән-өйгә безнең белән чабып эзләп йөрде. (Полиция белән мәрәкә эш узгач башлана икән әле: башта – район бүлегенә, аннары прокуратурага чакыртулар, баланы учетка куюлар... бу – үзеаерым бер авыр тарих!) Мондый хәс-рәтне беркемгә дә күрергә язмасын. Әмма ул һич көтмәгәндә һәркемнең тормышында булырга мөмкин. Үземнең баштан узганга, психолог-лар киңәшләренә өстәп, аңлап калганнарым белән бүлешәм.Ана йөрәге сизәр идеКайсыбыз баласын яратмый! Мин исә бик-бик яраттым, хисләремне гел сиздереп тордым. Артыгын да түгел микән: гел үзен яратып торуга, шуны тоеп яшәргә өйрәнгән бала бар дөньядан да шундый ук игътибар көтә, җитми кебек тоелса, авыр кабул итә. «Нинди булсаң да яратам, ялгышларың белән дә кабул итәм» дигән фикерне балама җиткерә алган идем кебек, ул миңа ышанып, миңа таянып булганны да аңлый иде кебек. Араларыбыз серләрен уртаклашыр дәрәҗәдә бик якын иде сыман. Әмма... ул кичне, мин өзгәләнеп шалтыратканда, телефонын алмады, сөйләшмәде, минем белән саубуллашмады, мине күргәч, сөенмәде. Чөнки аның нияте бик җитди булган, ә мин аны тормышка ашырырга комачаулаучы гына идем. Ана йөрәге сизгер, дип, эчке тоем-лауга ышанып йөрмәгез! Баламны өзелеп яратсам да, сизмәдем!Балагыз тотрыксыз үсмер яшен узганчы «Гаиләбез әйбәт, баланы яратабыз, игътибарыбыз җитә, мөнәсәбәтләребездә аңлашылмаучы-лык юк», дип, тынычлап йөрергә ярамый икән. Шөгыльсезлектә дә түгел икән эш. Ул көнне дә ул спорт күнегүләренә киткән җиреннән «ычкынды».Бала үзе сиздерәЮк, сиздермәскә дә мөмкин! Киресенчә, бик шат күңелле йөрде, бар эше тәртиптә иде – укуы да әйбәт, дуслары да бар. Бу балага карап беркем дә эчендә ниндидер борчуы бар дип әйтә алмас иде! Ә ул бу уйны эчендә күптән йөрткән икән. Соңыннан белдем, артык шат күңеллелек – үзе дә депрессия билгесе икән, ул зур күңел төшенкелеге алдыннан булып ала. Алданмагыз! Бала бездән соң чиккә җиткәч кенә ярдәм сорый. Яки, гомумән, сорамый, чөнки ул яшәгән дөнья – параллель яки виртуаль дөнья, анда ул әти-әнисенең бәләкәй баласы түгел, ә үзенә бер галәм булган шәхес. Кайчакта бу шәхес коточкыч ялгыз, чынбарлыкта дус-ишләре күп булса да! Ачылса, ул интернетта ачылырга мөмкин. Сиздермичә генә, челтәрләрдә ни язганын, нинди уй-хисләр белән яшәгәнен карап барсагыз гына инде. Ләкин үсмер моны белеп ала күрмәсен – мөнәсәбәтләрегез чәлпәрәмә килергә мөмкин. Дуслары белән контактта торыгыз, ошаса-ошамаса да, алар белән дустанә мөнәсәбәтләр корыгыз (алар белән олыларча җитди, ышанып сөйләшергә кирәклеген дә онытмагыз!), аларның телефоны – сездә, сезнеке аларда булсын. Балагызны яратып (шул ук вакытта үсмерләрнең мөстәкыйль шәхес икәнен дә танып), борчылып торуыгыз хакында алар да белеп торсын. Мине шул гына коткарды дип уйлыйм – дус малае вакытында шалтыратмаса, ни булып бетәр иде икән? Кызым исә аңа әле озак кына ачу тотып йөрде: аның серен чишкән өчен!Психологлар сизәр идеӘйе, тирән, әйбәт белгеч сизәр иде дә. Ләкин андыйлар мәктәптә түгел, махсус психиатрик клиникаларда эшли! Мәктәп психологы мондый халәтне кычкырып торган очракларда, гаиләдә яисә коллективта җитди проблемалар булганда гына күреп алырга мөмкин. Баланың халәтен билгеләүдә төп хаталар да сәбәпне өстән, иң еш очраган сәбәпләр арасыннан эзләү белән бәйле бугай. Баналь сәбәпләр, гомумән, булмаска яки алар гел башка, көтмәгән сәбәпләргә нигезләнергә мөмкин. Безнең очракта, мәсәлән, баланың эмоциональ тотрыклылыгы интеллектуаль үсешенә тәңгәл килмәве белән бәйле булган. Яшенә күрә артык акыллы булуы, мәгълүматны күп алуы һәм аны тирәннән кабул итүе, бала психикасының моңа әзер булмавы тирән депрессиягә китергән. Хәтта көндәлек яңалыклар тапшыруы да негатив өстәп торучы фактор булган. Узсын, кабатланмасын дисәгез, чын психотерапевт, ә кайчак психиатр белән дә дәвалану узарга кирәк, монда оят дигән әйбергә урын юк!Фото: Газинур Хафизов | syuyumbike | mass_media | Актуаль тема | 18 Июнь 2015 - 00:00 |
https://shahrikazan.ru/news/yazmalar/rstm-minekhanov-eshsez-kaluchylarga-posobielr-tl-tizrk-bashkarylyrga-tiesh-dip-belderde | Рөстәм Миңнеханов эшсез калучыларга пособиеләр түләү тизрәк башкарылырга тиеш дип белдерде | Татарстан Президенты эшләрен югалткан кешеләргә пособиеләр түләүдә мәшгульлек үзәкләренең әзерлеге белән танышты. | Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов бүген Казанның Мәскәү районы мәшгульлек үзәгендә булды.Билгеле булганча, соңгы араларда эшләрен югалткан кешеләргә пособиеләргә дәгъва итү өчен "Работа в России" бөтенроссия үзәгендәtrudvsem.ruсайты аша теркәлергә кирәк. Бөтен гамәлләр дә дистанцион рәвештә башкарыла. Тиешле тикшерүләрдән соң гариза калдыручының счетына пособие күчәчәк.Татарстан Президенты мәшгульлек үзәгендә бу эшләрнең ничек башкарылуы белән танышты. Рөстәм Миңнеханов теркәлү процедурасы да, түләү тәртибе дә тиз вакыт эчендә башкарылырга тиешлеккә басым ясады.Гаризаны кабул итү һәм тикшерү, уртача алганда, 2 көннән алып 11 көнгә кадәр дәвам итә икән. Татарстан Президенты барлык процедура өч көннән дә артмаска тиеш дип белдерде.Моңа кадәр Россия Президенты Владимир Путин 1 марттан эшсез калганнар өчен 12 130 сум күләмендә пособие түләнеләчәген хәбәр иткән иде. Ярдәм аеруча да балалары булган, әмма әти-әниләре вакытлыча эшсез калган гаиләләргә кирәклеген искәртеп, Илбашы алдагы өч айда гаиләдәге һәр балигъ булмаган бала өчен 3әр мең сум акча түләнәчәк дип белдерде. | shahrikazan | mass_media | #Язмалар | 12 апреля 2020,
12:55 |
https://www.beznen.ru/archive/khbrlr/270123/yana-byrm | Яңа бәйрәм | null | Русиядә яңа бәйрәм – метро төзүчеләр көне булдырылды. Президент Владимир Путин тиешле указга кул куйган. Бәйрәм ел саен 2нче октябрьдә билгеләп үтеләчәк. | beznen_ru | mass_media | null | 27.01.2023 |
https://shahrikazan.ru/news/yazmalar/r-fatirda-r-torak-punktynda-internet-bulu-bezne-chen-mim | "Һәр фатирда, һәр торак пунктында Интернет булу — безнең өчен мөһим" | Татарстан дәүләт идарәсен цифрлы нигездә үстерү, мәгълүмат технологияләре һәм элемтә министры Айрат Хәйруллин республика халкын элемтә өлкәсендә нинди яңалыклар көтүе белән таныштырды. Министр искәртеп узганча, республикада 624 торак пунктында 4G эшләми. Бу аз кеше яши торган җирлекләр. Әлеге авылларның 40 да. Махсус программа нигезендә, быел 4G урнаштырылачак. | Интернет — һәр йортка, һәр фатирга!“Һәр фатирда, һәр торак пунктында Интернет булу — безнең өчен мөһим. Быел да без, “Таттелеком” белән берлектә, авыл җирлекләрендә элемтә челтәре булдыру буенча эш алып барабыз. Агымдагы елда республикада 100 мең хуҗалыкка, бу бик зур сан, оптик элемтә каналы кертеләчәк. Моннан 3-4 ел элек без авыл өйләрендә зур тизлекле интернет хакта хыяллана гына идек, хәзер инде ул тормышка аша”, - диде Айрат Хәйруллин.Гомумән алганда, бу проект кысаларында 350 мең шәхси хуҗалыкка зур тизлекле интернет челтәре урнаштыру күздә тотыла.Кәрәзле элемтә челтәренә килсәк, элемтә операторлары элемтә базалары үзәкләрендә инфраструктураны киңәйтү өчен барлыгы 1 млрд сум акча тотачак.“Берәүгә дә сер түгел, кәрәзле элемтә челтәре инфраструктурасына тотыла торган акчалар алдагы еллар белән чагыштырганда кимрәк булачак. Бу геосәяси вакыйгаларга һәм кайтартыла торган җиһазларга бәйле. Шуңа да элемтә операторлары хәзергә булган запасларын файдаланып эшли”, - ди Айрат әфәнде.Министр искәртеп узганча, республикада 624 торак пунктында 4G эшләми. Бу аз кеше яши торган җирлекләр. Әлеге авылларның 40 да. Махсус программа нигезендә, быел 4G урнаштырылачак.Мәктәпләргә — “Wi-Fi”Татарстанда барлык мәктәпләр дә Интернет челтәренә тоташтырылган. Моннан тыш мәктәпләргә керә торган ишекләргә видеокамералар урнаштыру һәм мәгариф учреждениеләрендә Wi-Fi нокталар булдыру буенча проектлар тормышка ашырыла.“Безнең 12 мең укытучыбыз заманча ноутбуклар белән тәэмин ителде. Икътисади хәлләр яхшы булган очракта, 2022 елның азагына кадәр тагын 12 мең укытучы ноутбуклы булсын өчен Президентка мөрәҗәгать итәргә җыенабыз”, - диде Айрат Хәйруллин.Барлык хезмәтләр дә электрон булачакХәзерге вакытта республикада 219 дәүләт һәм муниципаль хезмәтне электрон форматта алырга була. Ел азагына кадәр калган 91 хезмәт тә электрон форматка күчереләчәк, дип вәгъдә бирде тармак министры.“2021 елда дәүләт хезмәтләренең бары 5 проценты гына электрон форматта иде. 2022 елның июненә бу сан 70 процентка җитте. Цифрлаштыру елы уңаеннан, Президент безнең алда республика күләмендәге барлык дәүләт һәм муниципаль хезмәтләрне электрон форматка күчерергә бурыч куйды”, - дип ассызыклады Айрат әфәнде.Яңа барлыкка киләчәк электрон хезмәтләр арасында берүк вакытта өч һәм аннан да күбрәк бала туган очракта пособие билгеләү; өч һәм аннан да күбрәк балалар тәртияләүче гаиләләргә пособиеләр билгеләү; авыл җирлекләрендә яшәүче хатын-кызлар бала тапканда түләнелә торган пособиеләрне билгеләү һ.б. бар.“Бу хезмәтләр гражданнарның вакытын янга калдыру һәм процессны мөмкин кадәр уңайлы итү максатыннан эшләнелә”, - дип аңлатты Хәйруллин.Барлык мәгълүмат — бер картадаБыел Татарстан дәүләт идарәсен цифрлы нигездә үстерү, мәгълүмат технологияләре һәм элемтә министрлыгы Татарстан Республикасында яшәүче картасын куллану масштабын арттырырга ниятли. Әлегә ул Яшел Үзәндә генә гамәлдә иде.“Бу бик авыр, катлаулы проект. Безнең электрон паспортлар ясау проекты бар иде. Ул әлегә тукталып тора. Шуңа да Татарстан Республикасында яшәүче картасы күпмедер дәрәҗәдә аның функцияләрен үтәячәк һәм төрле оешмаларда авторизация узарга мөмкинлек бирәчәк”, - диде Айрат Хәйруллин.Әлеге карта “Мир” картасы нигезендә эшләнеләчәк һәм ул гражанинның СНИЛС, медицина иминиятләштерү хакында полис мәгълүматларын үз эченә ала. Әлеге картаны транспортта түләү өчен дә файдаланырга мөмкин булачак.“Кулыгызда документ булмаган очракта да әлеге карта ярдәмендә сезгә хезмәт күрсәтә алачаклар. Медицина оешмасына килеп, медицина полисын күрсәтергә кирәк булмаячак”, - диде министр. | shahrikazan | mass_media | #Язмалар | 20 июля 2022,
16:05 |
https://syuyumbike.ru/news/yanalyklar/salavat-ftkhetdinov-m-vinera-ganieva-i-yakhshy-khalyk-bashkaruchysyn-saylayachaklar | Салават Фәтхетдинов һәм Венера Ганиева иң яхшы халык башкаручысын сайлаячаклар | null | Финал иртәгә, 10 июнь көнне, 19:00 сәгатьтә башлана. Трансляция VK һәм Одноклассники социаль челтәрләрендә, «ТАТАРСТАР» онлайн-шоу, рәсми җәмәгатьчелектә барачак. Финалистлар талантын бәяләргә, тамашачылар белән бергә онлайн-шоу җиңүчесен билгеләргә Татарстанның халык артисты Салават Фәтхетдиновны һәм халык артисты Венера Ганиеваны чакырганнар. Жюрида шулай ук “Волга-Волга” солисты Антон Салакаев, алып баручы Зөһрә Уразбахтина, популяр җырчы Лэйна, популяр блогер Дарья Канануха да бар.Бу бәйгедә барлык теләгән кешеләр дә катнашты. Конкурсантлар өйдән чыкмый гына теләсә нинди телдә җырлады. Жюри аларны башкару, харизма, актерлык осталыгы, видео креативлыгы буенча бәяләде. Шоуда тавыш бирүнең ачык системасы эшли. Бәйгегә республикадан һәм Россиянең башка төбәкләреннән 300 дән артык гариза килгән. Ике атна барган сайлау этапларыннан ярымфиналга 12 кеше җитте. Бары биш вокалист кына финалга үтте. Алар төп бүләк – профессиональ клип төшерү һәм аны социаль челтәрләрдә тарату өчен көч сынашачак.Сайлап алу этапларын һәм ярымфинал трансляциясен бер миллион ярымнан артык кеше караган. | syuyumbike | mass_media | Яңалыклар | 9 Июнь 2020 - 12:00 |
https://madanizhomga.ru/news/kn-temasyi/rashat-nizami-bez-insani-zatmyi | Рашат НИЗАМИ: БЕЗ ИНСАНИ ЗАТМЫ? | Совет заманындагы бер җырның сүзләре искә төшә дә, ирексездән, каһкаһәле елмаю тудыра:
Без һәммәбез, без һәммәбез
Совет иленең арысланнары...
Нинди пафос - без арыслан, имеш! Совет халкы эштә-хезмәттә арыслан булгандыр, бәлки, ләкин җәмгыятьнең үсеше-төзелеше дигәндә, без хөкүмәт һәм коммунистлар партиясе кулындагы күндәм гавам идек. Ачы хакыйкать бу. Югарыда әйтелгәнчә җырладык-җырлавын,... | Совет заманындагы бер җырның сүзләре искә төшә дә, ирексездән, каһкаһәле елмаю тудыра:Без һәммәбез, без һәммәбезСовет иленең арысланнары...Нинди пафос - без арыслан, имеш! Совет халкы эштә-хезмәттә арыслан булгандыр, бәлки, ләкин җәмгыятьнең үсеше-төзелеше дигәндә, без хөкүмәт һәм коммунистлар партиясе кулындагы күндәм гавам идек. Ачы хакыйкать бу. Югарыда әйтелгәнчә җырладык-җырлавын, әмма чынбарлыкта без як-ягына каранучы куркак куяннар, дөресрәге, күп кенә очракта социаль яктан тәҗрибә кроликлары идек. КГБның сталинчыл кармавычлары безне һәрвакыт куркытып тотты. Бер генә тарихи фактны искә төшерик: совет кешеләре күндәм рәвештә диярлек "колхозлашу" дигән реформа һәм эксперимент кордоннарын кичте, күпме кыен ашады, кулындагы шәхси байлыкларыннан колак какты, социаль тетрәнүләр кичерде. Ә хәзер, әнә, колхоз дигәнең безнең күз алдында кыек чүмәләдәй җимерелде дә төште. Аның байлыгын оста махинаторлар һәм урта кул номенклатура талап-таркатып бетерде. Искитмәле гаҗәп хәл бит: халык арасында протест белдерүче, чаң кагучылар, өздереп сүзен әйтүчеләр булмады диярлек. Чөнки безне гамьсезлек, битарафлык, ваемсызлык, гафләт йокысы баскан. Колхозлар инкыйразын йотты авыл халкы. Яшьләр пассив, ә инде өлкәнрәкләр: "Сугыш кына була күрмәсен..." - дип яши бирә."Халык - сарык" дигән гыйбарәнең авторын инде хәзер берәү дә төгәл генә белмәстер, вәләкин бик кыска һәм шәп әйтелгән! Соң, җәмәгать, уйлап карагыз: иксез-чиксез Русия биләмәсендә яшәп яткан халыклар, төрледән-төрле милләт кавемнәре үз теләге һәм ихтыяры белән сарык хәленә төшеп бара түгелме соң?!Менә якындагы тормышыбыздан мисаллар.Халык социализм кырларында эшләп тапкан акчасын бөртекләп, тиенләп дигәндәй саклык кассаларында җыйнап бара иде. Шул хәләл акчаларны Гайдар һәм Чубайс командасы биш минут дигәндә биш тиенлек бакырга әйләндерде дә ташлады. Халык моңа ничек түзгәндер инде. Илдә хосусыйлаштыру-приватизация (дөресрәге - "прихватизация") башлангач та, элеккеге түрәләр, партократлар җәмгыять байлыгын үзенең канат астына шудырды. Халык тагын дәшмәде, өне дә чыкмады аның. РСФСР һәм Татарстан Республикасы Конституцияләрен сүтеп ташлап, төрле корамалар белән "бизәкләделәр" - халык монысын да колак кырыеннан шома гына уздырды. Русия парламентын танклардан маңгаена терәп атканнар иде - гавам, чүт кенә хәсрәтләнгән булып, монысын да "йотты". Русия гаскәрләре Чечнягә бәреп керде - халык әнә шушы канлы вакыйгалар барышында да йокымсырап калды диярлек. Солдат улларын яклау өчен аналар хәрәкәте башланды үзе, тик бу океандай илнең кочагыннан бер тамчы гына иде. Иң аянычы - солдат киемендәге ир-егетләрнең сугышка, үлем уенына сусап торганлыгы ачыкланды. Нишләтәсең, "приказ есть приказ" булгандыр, мөгаен.Илдә әхлакый, социаль һәм хәрби тетрәнүләр канат җәя барган чакта халыкның иҗтимагый битарафлыгы табигый сорау уята: бу халык әллә үзенең гуманистик сыйфатларын тәмам югалтты, җәмгыять һәм тарих каршында үз сүзен әйтә алмаслык дәрәҗәдә мескенлеккә төште микәнни?!Узган ел Франция студентларының үз хокукларын яклап, атна буе демонстрация үткәргәннәре истә калган. Аргентина дефолтка кереп баткач, анда Президент арты Президентны алыштырып кына тордылар. Халык басымы белән. Германиядә әле күптән түгел дәүләт чиновниклары ике көнлек забастовка үткәрде. Ә безнең чиновникларны чыбыркылап та халык каршына куып чыгара алмыйсың.Парламент сессияләре алдыннан бертөркем активистлар, плакатлар күтәреп, мәйданда пикет оештыра анысы. Тик... һаман бер үк кешеләр басып тора анда. Без бит хәтта 15 октябрь - Хәтер көнендә дә ныклап, күмәкләшеп җыйнала алмыйбыз, бердәмлек үрнәге күрсәтмибез. Әлеге дә баягы: Сөембикә манарасына баручылар сафында һаман бер үк кешеләр диярлек. Казан каласын Явыз Иван афәтеннән саклап шәһит киткәннәрне яд итү йоласында нигә әле имам һәм мәзиннәребез күренми? Үзләренең вазифасы буенча алар бит иң алгы сафта булырга тиеш.Мин берәүне дә французлар, алманнар, американнар үрнәгендә демонстрацияләр оештырырга чакырмыйм. Ләкин шунысы хак: өстәгеләрнең гадел булмаган гамәлләренә каршы фикер белдерүнең төрле формаларын эшкә җигәргә мөмкин. Профсоюзлар да юк-бар декларация белән утырмасын. Моның өчен фәкать бер нәрсә - активлык сорала.Безнең җәмгыять контрастлардан, метаморфозалардан тора. Никадәр гаҗәп тоелмасын, бездә күп кенә гамәлләр кешегә каршы эшләнә. Мисаллар - буа буарлык! Әйтик, бакча-дача дигән тыйнак һәм популяр байлыкка приватизация кирәклеген уйлап тапты түрәләр ("кыргый капитализм" җимеше). Аның мәшәкате, аның чыгымнары дисеңме! Квитанция, кәгазь-документлар боткасы! Халыкның башын катыру өчен бер дигән табышмак, лабиринт... Кадастрлар, тагын әллә кемнәр безнең 10-15 метр тирәсендәге ызаннарны үлчәп азаплана... Колхозларны сүтеп таратканнан соң Русия киңлекләрендә ничәмә-ничә миллион гектар җирләр кысыр ята, нигә иң элек әнә шуларны үлчәмәскә? Юк, кемнәр өчендер акча-бакча эшләре мөһимрәк.Мөслимдә яшәп иҗат итүче язучы Фоат Садриев "Авылдан хатлар" дигән китабында яза бит әнә: әнисе ярдәмендә һәм кулына балта тотып үзе бураган өен ул, дистәләгән оешмалар бусагасын таптап (яртышар көн чиратлар торып бит әле!), җәмгысе 7316 сумга көчкә сатып алган, әттәгенәсе... Юкса, элек кемдер вафат булса, авыл Советы кенәгәсендә аны иң якын кешесенә "ә" дигәнче бушлай күчереп кенә куялар иде.Телевизордан туктаусыз барган, миллионнарга сатып алынган чит ил сериаллары, атыш-кан коюларга корылган әшәке фильмнар, ришвәтчелек, кибет киштәләрен аракы елгасы белән коендыру, полициядә бер гаепсез кешеләрне җәзалау дисеңме - болар бар да кешегә каршы кылынган гамәлләр. Димәк, әдәп-әхлакка да каршы гамәл, дигән сүз.Дәрдемәнднең: "Кояшка каршы эштер бу..." - дигән шигъри юллары искә төшә дә, аны безнең заманга яраклаштырып: "Кешегә каршы эштер бу!" - дип нәгърә орасы килә.Безнең бар яктан диярлек какшап торган җәмгыятебез илдәге бу начарлыкларны җиңә алырмы - әйтүе кыен. Дөрес, бездә кешегә карата файдалы эшләр дә байтак башкарыла. Әмма анысы да кайбер катлам вәкилләре һәм байлар-олигархлар өчен генә...***Милли мәктәпләр бетерелүнең бер "җимеше" буларак, Казанда һәм башка күп кенә шәһәрләребездә милләте ягыннан ни татар, ни урыс булмаган тулы бер буын үсеп килә. Тукайны үз телендә укып үсмәгән бала Пушкинны тиешенчә кабул итә һәм ярата алырмы соң? Туган халкының гасырлар буе яшәп килгән моңын-җырын аңламаган, сөймәгән бала "Яблочко", "Подмосковные вечера" кебек җырларны ихластан аңлый һәм хөрмәтли белерме? Шәхсән мин үзем моңа шикләнеп карыйм.Халыкта "Ана сөте белән кергән..." кебек бик тә мәгънәле сүзләр бар. Кеше дигән затның генетик структурасы гына түгел, рухи башлангычлары да, буыннан-буынга күчә-күчә, гасырлар буе әзерләнеп килә. Әлеге чылбырда өзеклек, урын алмаштыру, табигыйлеккә зыян китерүләр булмаска тиеш. Яшь чия ботагын икенче бер агачка китереп ялгыйсың икән, үсеп китсә, көннәрнең берендә ул җимеш бирергә мөмкин, әмма ялгап ясалган бу чия чын чия булмаячак.Мәктәп-мәгариф өлкәсендә "ата-ана теләге белән..." дигән принцип тамыр җәеп өлгерде. Югары уку йортларына керү имтиханнары урыс телендә бара икән, ата-ана үзенең баласын туган телдә укытырга атлыгып тормас, билгеле. Аларның теләге белән менә бит нинди "көч" идарә итә! Вузга керү имтиханнарын, кирәксә, туган телдә тапшыру мәсьәләсен уңай хәл итә алырбызмы? Бик тә четерекле сорау.Сүз ахырында яңадан урысларның "подопытный кролик" дигән гыйбарәсенә әйләнеп кайтасы килә. Иге-чиге күренмәгән реформалар ил халкын, чынлап та, сынау-тәҗрибә куянына әйләндерде түгелме? Һәм, нишләптер, барыбызга да кагылган бу фаҗигане күпләр, бик күпләр күрми, яисә күрергә теләми. | madanizhomga | mass_media | Көн темасы | 2012-04-17 05:52:43 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/torkiiada-tatar-kitapxanase-acyla | Төркиядә татар китапханәсе ачыла | Анда һәркем үз китапларын алып килә ала. | 4 март көнне Анталиядә зур вакыйга көтелә. Кепез районында тантаналы рәвештә беренче татар китапханәсе ачылачак. Очрашуга Төркиядә яшәүче татарлар чакырулы.- Бергәләп мәтрүшкәле һәм сөтле чәй эчәчәкбез, тәмлүшкәләр белән сыйланачакбыз. Аралашачакбыз, танышачакбыз. Очрашуга һәркем үз китапларын алып килә ала. Китапханәбез даими эшлиячәк, - ди Төркиядә яшәүче милләттәшебез Наил Нәбиуллин.Очрашуда Төркиядәге татарларның бүгенге яшәеше, проблемалары турында да сөйләшәчәкләр. Уртак проектлар, чаралар үткәрү турында фикер алышачаклар. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2023-03-03 09:25:00 |
https://shahrikazan.ru/news/tema-dnya/kibetsez-mktpsez-yulsyz-10-khualykly-matmyrda-tormysh-maturmy | Кибетсез, мәктәпсез, юлсыз 10 хуҗалыклы Матмырда тормыш матурмы? | Матмыр авылы Биектау районының чигендә үк диярлек урнашкан. Үзебез генә бу авылны эзләп таба алган булыр идекме икән – белмим, урман эченнән, бормалы-бормалы юллар урап кергәндә дә, адашмабызмы, дип куркып бардым. | Ярый Биектау районының «Прометей» җәмгыяте директоры Фоат Хәлиуллин озата барды. Ә ул бу юллардан күз йомып та бара ала. Матмыр аның туган ягы, бу урманнарда балачак эзләре калган.«Ипине җылытып ашыйбыз»Кызганыч, авылдагы төп нигезләрендә инде берәү дә юк. Авылда кеше кимеп бара, 40ка якын йорттан кышларга 10 хуҗалык кына кала. Шуңа да карамастан, Фоат ага туган ягын онытып бетерми, юлларын да карап тора, авылдашларының хәлен белергә еш кайтып йөри.Матмырның русча атамасы – Махмыр. Авыл исеменең нәрсә аңлатканын төгәл генә әйтеп бирүче булмады. Ике генә урам: Залесный һәм Пушкин урамнары. Татар авылында урамнарның шулай аталуы – үзе бер гаҗәп. Без Пушкин урамында яшәүче Җәләлиевләр гаиләсендә тукталдык. Сания апага – 72 яшь, Рашат абыйга – 78, иңне-иңгә куеп яши башлауларына инде 52 ел булган. Сания апа 18 яшендә күрше Өлә авылыннан мәктәпкә укытырга килгән җиреннән кияүгә чыгып, биредә төпләнеп калган.– Ун ел элек авыл гөрләп тора иде әле. Яшьләр юк. Җәйгә кайталар анысы, авыл җанлана, оныклар белән урам тула. Безнең 15 яшьлек оныгыбыз Нәргизә, бөтенләй китмәс идем, ди. Кышын күңелсез. Шулай да туган йортны ташлап китеп булмый инде. Кайчак Казанга балалар янына кунакка барып кайтабыз, – ди.Рашат абый авылда халык санының кимүен 1953 елгы янгын белән бәйли. Ул чакта бала гына булса да, хәтеренә яхшы кереп калган. «Берьюлы 45кә якын йорт янып бетте», – ди. Клублары да сигез ел элек көлгә әйләнгән. Авылда мәктәп юк, фельдшер-акушерлык пункты 1988 елда ук ябылган.– Даруларны капчыгы белән алып куябыз. Кан басымын да үлчәргә өйрәндек, авырып китсәң, куркыныч. Шәфкать туташы юк бездә. «Ашыгыч ярдәм» машинасын чакыртсаң, Биектаудан бер сәгать дигәндә килеп җитәләр анысы, – ди Сания апа.Матмырда кибет тә юк. Сания апа мәктәп ябылганнан соң, 30 ел кибетче булып эшләгән.– Күрше авыллардан машиналар килеп сата башлагач, авыл халкы кибеткә сирәгрәк керә башлады. Аннары мин пенсиягә чыктым, кибет ябылды. Хәзер менә читтән дә килеп сатмыйлар, ипи дә ала алмыйбыз. Азык-төлекне йә балалар алып кайтып бирә, йә кеше аша күрше авыл кибетеннән китертәбез. Ипине дә берьюлы күпләп алып куярга туры килә. Аннары аны җылытып ашыйбыз, кайчак мичкә үзебез икмәк салабыз, – ди ул.Өй мичен сүтмәгәннәр. Дөнья хәлен белеп булмый, күп еллар сыналган мич ышанычлырак, диләр.Авылда сыерны соңгылары булып Җәләлиевләр асраган.– Хәзер сыер турында ишетәсебез дә килми инде. Печәне дә бакча тулы, чабучысы юк. Сөтен дә авылдашларга сата идек, әмма 70 яшьтә мал асрау җиңел түгел. Болай да гомер буе тир түгеп яшәдек. Кул пычкысы белән утын кистек. Чалгы белән печән чабып, аны арба белән ташый идек. Шөкер, йортыбызга газ кергән, суыбыз бар, телевизор күрсәтә, – диләр үзләре.Элек кышын юллардан атлы чана белән генә йөри алганнар, үлем-китем була калса, зиратка мәетне чана белән илткән чаклары да булган. Быел карны гел эттереп торалар, дип сөенәләр.Авылның үз паркы барАвыл уртасында мәчет балкып утыра, анда йөрүче генә юк. Ярый әле авылдашлары Марат шәһәрдән кайтып мәчетне гел карап тора икән. Быел сәдака акчаларына мәчет тирәсен рәшәткә белән әйләндереп алырга җыеналар.Авыл урманга якын урнашкан. Шуңа да монда аю, бүре еш очрый. Сания апа берсендә аттан калмый тагылып барган бүредән курыкканнарын сөйләсә, урманчы Рашат абыйның берничә тапкыр аю белән дә очрашканы булган.Авылда бер бик матур урын бар. Элек монда булган чүплек оясы Фоат абый Хәлиуллин тырышлыгы белән ял итү паркына әйләнгән. Ул анда 100дән артык нарат утырткан, ут баганалары сузган. Күлгә балыклар җибәргән. Мәрхүмә әнисе исән чагында гел шул балыкларны ашатып, карап торган. Фоат абый ике ел бу урында Сабан туе уздырган. Бөтен авылдашлары бәйрәмгә җыелып кайта торган булганнар. Соңгы елларда очрашулар сирәгәйгән. Оештыручы юк, диләр.Һәркем өчен иң матуры – туып-үскән җире, диләрме әле? Яшәр өчен уңайлы шартлар җитәрлек булмаса да, авыл халкы Матмырын үз итә.– Безнең кебек рәхәт авыл беркайда да юк. Җил дә керми безгә, урман саклый. Җәен җир җиләге, кара җиләк күп. Гөмбәгә кайлардан гына килмиләр. Агач төбе саен машина була. Күлләре тагын. Берәү бизнес ачып җибәрсә, юлы да булыр иде, авыл да гөрләп яшәр иде, – ди Җәләлиевләр.Казаклар авыл җирлеге башлыгыРадик Идрисов:– Матмыр Казаклар авыл җирлегенә керә. Без ул авыл белән бәйле проблемалар турында гел уйланабыз инде, мәсьәләләрне чишү юлларын да эзлибез. Хәзер авылларга шәхси кибетләр килә, алар теләгән җиргә барып сата. Матмырга да кайчак керәләр. Без исә шәхси кибетчеләргә күрсәтмә бирә алмыйбыз. Юлларга килгәндә, мөмкинлегемнән чыгып, карларны эттереп торам. Менә вак таш җәйдереп булмасмы дип ниятлибез әле. Гадәттә, авылларда юлларны үзара салым акчасына төзекләндерәләр. Бездә анысы да бик аз җыела бит. Сайлау алдыннан авылда теркәлгән 16 кеше барлыгы ачыкланды. 16 кешедән меңәр сум салым җыйсаң да, дәүләт ярдәме белән ул 80 мең сум тирәсе генә кайта. Ул акчага авылга бер КАМАЗ таш та китертә алмыйм бит мин. Фельдшер-акушерлык пунктына килгәндә, бу – күпләрне борчыган проблема. Безнең Казаклар авылында да шәфкать туташы юк. Дөбьяз авылыннан кадәр килеп медицина ярдәме күрсәтәләр, чөнки авылга эшкә килергә теләүче юк. Авылдашыбыз эшмәкәр Мөдәррис Хафизович хәтта: «шәфкать туташына өстәмә акча да түләргә ризамын», – дигән иде дә, барыбер килмәделәр. Югыйсә торагы да бар. Аларны да аңларга була инде. Авыл район чигендә үк урнашкан, яшьләр юк диярлек. Шәфкать туташына гаилә корырга, камилләшергә кирәк бит. Фельдшер-акушерлык пункты төзи башладык. Шул рәвешле яшь белгечләрне авылга җәлеп итеп булмасмы дип уйлыйм. Мин әле бу вазифада бер генә ел эшлим. Барысын да җайларга тырышырбыз, берәр җаентабарбыз.Биектау, Матмыр | shahrikazan | mass_media | #Төп тема | 12 марта 2018,
13:12 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/deputatlar-khalykny-kurkynychsyzlygyn-temin-it-turynda-fikerlshtelr | Депутатлар халыкның куркынычсызлыгын тәэмин итү турында фикерләштеләр | Шәһәрнең 2021-2023 елларга социаль-икътисадый үсеш фаразы турындагы доклад белән Башкарма комитет җитәкчесе урынбасары Наталия Кропотова чыгыш ясады. | Депутатлархалыкның куркынычсызлыгын тәэмин итүтурында фикерләштеләрЯр ЧаллыхакимиятендәШәһәр Советының регламент, хокук тәртибе һәм халыкның куркынычсызлыгын тәэмин итү мәсьәләләре буенча даими комиссиясе утырышы узды. Шәһәрнең 2021-2023 елларга социаль-икътисадый үсеш фаразы турындагы доклад белән Башкарма комитет җитәкчесе урынбасары Наталия Кропотова чыгыш ясады.Муниципаль берәмлекнең 2021 елга һәм 2022, 2023 елларның планлы чорына бюджеты турында доклад белән Башкарма комитет җитәкчесе урынбасары, финанс идарәсе башлыгы Светлана Мулюкова чыгыш ясады. Шулай ук депутатлар шәһәр административ комиссиясе составына һәм Шәһәр Советы регламентына үзгәрешләр кертү турындагы мәсьәләләрне карадылар. Муниципаль берәмлекнең 2021 елга һәм 2022, 2023 елларның планлы чорына бюджеты турында доклад белән Башкарма комитет җитәкчесе урынбасары, финанс идарәсе башлыгы Светлана Мулюкова чыгыш ясады. Шулай ук депутатлар шәһәр административ комиссиясе составына һәм Шәһәр Советы регламентына үзгәрешләр кертү турындагы мәсьәләләрне карадылар. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2020-12-12 14:01:00 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/tatarstan-keshese-tuganyny-gailsen-atyp-tergn | Татарстан кешесе туганының гаиләсен атып үтергән | 25 декабрь көнне Ульяновск шәһәрендә 48 яшьлек хатын-кыз, аның ике кызы һәм бер ир-атның үле гәүдәсен табып алалар. | Фаҗига булган вакытта әти кеше өйдә булмаган. Моннан тыш, үлгән ханымның 17 яшьлек улы хастаханәгә озатылган. Аның җилкәсе яраланган булган.Әлеге очрак буенча җинаять эше кузгатылган. Төп версия буенча, һәлак булган хатын-кызга кунакка Әлмәттән туганы килгән булган. Ул фатирдагы гаилә әгъзаларын, аннан үзен атып үтергән. Фаҗигане сәбәпләрен тикшерү дәвам итә, дип язаӘлмәт таңнары. | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 27 декабря 2018,
09:30 |
https://www.beznen.ru/archive/khbrlr/261021/kitap-zhyyalar | Китап җыялар | null | Татарстан Милли китапханәсендә 23нче октябрьдән башлап китап, пластинка, журнал, көндәлек, комиксларны җыю оештырыла. Алар 22-28нче ноябрь көннәрендә узачак «Текст» фестивале кысаларында китап киштәләрендә тәкъдим ителәчәк. Яхшы хәлдәге китап һәм материалларны китапханәнең беренче катында кабул итәләр. | beznen_ru | mass_media | null | 26.10.2021 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/chally-predpriyatiese-kaldyklarny-eshkrt-iazlaryn-kamillshter-fotolar | Чаллы предприятиесе калдыкларны эшкәртү җиһазларын камилләштерә - ФОТОЛАР | Башкарма комитет җитәкчесе урынбасары Наталия Кропотова «Эко Сила НЧ» ҖЧҖ предприятиесендә булды. Компаниягә 2017 елның ноябрендә нигез салынган. Бүгенге көндә биредә 35 кеше эшли. | «Эко Сила НЧ» ҖЧҖ көнкүреш һәм оргтехника җыю һәм утильләштерү, шулай ук сәнәгать калдыкларын утильләштерү һәм эшкәртү белән шөгыльләнә, дип язашәһәр мэриясе сайты.«Эко Сила НЧ» ҖЧҖ эшчәнлеге әйләнә-тирәлеккә экологик йөкләнешне киметүгә, табигать саклау эшчәнлеге белән бәйле процессларны оптимальләштерүгә, шулай ук җитештерү калдыкларын урнаштыруга һәм утильләштерүгә чыгымнарны киметүгә юнәлтелгән.«Эко-Сила-НЧ» ҖЧҖ Татарстан Республикасы Икътисад министрлыгы һәм «Корпорация «МСП» АҖ тарафыннан гамәлгә ашырыла торган кече һәм урта эшмәкәрлек субъектларының «Үстерү» программасы чараларында катнаша, шулай ук «Кама инновацияле территориаль-җитештерү кластеры» коммерциячел булмаган партнерлыгы» ассоциациясе әгъзасы булып тора.Генераль директор Вильнюс Әхмәтов полиэтилен пленка эшкәртү һәм полимер грануллар ясау белән таныштырды.Эш предприятиенең үзендә камилләшә торган уникаль җиһазда алып барыла, бу сортларга бүленә һәм эшкәртелә торган калдыкларның куәтен арттырырга мөмкинлек бирә.Компания шәһәр һәм республиканың сәнәгать компанияләре белән хезмәттәшлек итә, шулай ук аның Россия Федерациясенең күрше төбәкләрендә икенчел чимал җыю буенча филиаллары бар. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2022-06-06 17:15:00 |
https://shahrikazan.ru/news/tema-dnya/yullarda-7-ayda-13-balanyi-gomere-zelde | Юлларда 7 айда 13 баланың гомере өзелде | Татарстанда 20 августтан башланган «Игътибар - балалар!» республика профилактика чараларының икенче этабы 20 сентябрьгә кадәр дәвам итәчәк. | Быелның 7 аенда республика шәһәрләре һәм авыллары юлларында 16 яшькә кадәрге балалар катнашында 352 юл-транспорт һәлакәте теркәлде. Аларда 13 баланың (8 пассажир һәм 5 җәяүле) гомере өзелде, 374е төрле авырлыкта имгәнүләр алды. Матбугат конференциясендә Татарстан буенча Эчке эшләр министрлыгының ЮХИДИ идарәсе җитәкчесе Рифкать Миңнеханов, «2006-2012 елларда юл хәрәкәте иминлеген күтәрү» турындагы федераль максатчан программаның таяныч елы булган 2004 ел белән чагыштырганда, республикада балалар һәлакәте 8гә кимесә дә, эшчәнлекне сүрелдермәскә чакырды. «Август - мәктәп укучыларының җәйге каникулларының соңгы ае. Бу чорда автомобиль транспортында балаларны йөртү бермә-бер арта. Ял лагерьларыннан, авыллардан кире шәһәрләргә кайткан балалар тирә-юньгә тиз генә ияләшеп китә алмыйлар. Узган ел 23-30 август аралыгында гына да 6 бала һәлак булды. Балаларның юллардагы иминлеген саклауны бер автоинспекторларга гына аударып калдырырга ярамый. Балаларның гомерләре өчен барыбыз да җаваплы», - диде Рифкать Нургали улы.Балалар катнашындагы аварияләрнең 247 очрагында транспорт чараларын идарә итүчеләр гаепле, ә 142 очракта балалар автомобиль эчендә пассажир буларак утырып барган. Үлгән 5 бала автомобильдә махсус урындыкка утыртылмаган булган.- Спиртлы эчемлек кулланып, руль артына утырырга ярамый. Арча районына 15 августта кунакка кайткан 29 яшьлек егет исерек хәлдә «Дэу Нексия» машинасына 8 һәм 15 яшьлек ике баланы утыртып, балыкка бара. Кире кайтканда, идарә итә алмыйча, машина чокырга төшеп ава. Нәтиҗәдә 8 яшьтәге бала үлә. Юлларда тизлекне арттыру да бик хәвефле. Автоһәвәскәрләр салонда кечкенә балалар булганда икеләтә саклык күрсәтсеннәр, - диде Рифкать Миңнеханов.Балигъ булмаган балаларны автомобильләрдә махсус урындыксыз йөртүчеләрне ачыклау максатында рейдлар оештырылачак. Татарстан мәгариф министры урынбасары Гүзәлия Минкина сөйләгәнчә, мәктәпләрдә автоинспекторлар катнашында тематик дәресләр, аңлату-өйрәтү чаралары үткәреләчәк. Ата-аналардан да үз балаларына юл хәрәкәте кагыйдәләрен өйрәтүләре, автомобиль юлларында скутерларда һәм мопедларда йөрүләрен чикләүләре сорала. Һәлакәт чыкканнан соң үкенергә калмасын. | shahrikazan | mass_media | #Төп тема | 24 августа 2012,
06:46 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/tabynda-zararly-rizyklar-bulmasyn | Табында зарарлы ризыклар булмасын! | Гастроэнтеролог, диетолог Ирина Бережная сәламәтлеккә зыян китерүче иң зарарлы Яңа ел ризыкларын атады | Табиб сәламәтлек өчен иң куркынычы дип майонез күп кушылган катлаулы салатларны саный. Аерым алганда, бәйрәмгә күп итеп әзерләнгән оливье салаты организм өчен хәвефле булырга мөмкин.Белгеч, сыр, чикләвек һәм майонез кушылган салатлар — организм өчен иң зарарлысы, дип белдерә.Табиб тавыкны майда кыздырганчы, аны духовкада киптерелгән җимешләр, яки җиләк-җимешләр белән пешерергә киңәш итә. “Бу файдалырак ризык булачак”, — ди диетолог.Яңа ел өстәленә җиңелчә яшелчә-үлән салатлары әзерләү файдалырак. Духовкада пешерелгән итне 1 гыйнварда бирү күпкә яхшырак, дип киңәш итә гастроэнтеролог. Ирина Бережная ассызыклавынча, өстәлдәге кабымлыклар никадәр җиңелрәк булса, шулкадәр яхшырак, ә артыгын ашау организм өчен хәвефле. | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2020-12-26 09:21:00 |
https://madanizhomga.ru/news/knzk-msl/milliardtatar-karakl-avylynda-yangynnan-zyyan-krchelrg-yardm-aktsiyasen-dvam-it | «Миллиард.татар» Каракүл авылында янгыннан зыян күрүчеләргә ярдәм акциясен дәвам итә | Татарстан республикасы, Омск өлкәсе хөкүмәтләре һәм битараф булмаган кешеләрдән барлыгы ун миллион сум акчалата ярдәм җыелган. | «Миллиард.татар» проекты Омск өлкәсе Большереченский районының Каракүл авылы янгынында зыян күрүчеләргә ярдәм акциясен дәвам итә. «Миллиард.татар» сайтында Каракүл авылы тарихы, янгын турында аерым сәхифә һәм ярдәм итәргә теләүчеләр өчен реквизитлар бар.«Миллиард.татар» проекты журналисты Тимур Рәхмәтуллин бер ай элек Каракүл авылына барган. «Кайбер мәгълүмат чараларында авылны тулысы белән янып беткән дип яздылар, тулысы түгел, яртысы янган дип әйтү дөресрәк булыр. Анда янгыннан калган көл бар иде, чөнки торф күп. Авыл халкы көченнән килгәнчә үзләре йортлар сала башлаган», — дип сөйләде ул.Бөтендөнья татар конгрессы матбугат сәркатибе Булат Ибраһимов әйтүенчә, янгыннан зыян күрүчеләргә Татарстан хөкүмәте 3 млн, Омск өлкәсе хөкүмәте 2 млн акча күчергән. Барлыгы ун миллион сум җыелган.«13 июльдә Милли шура рәисе Васил Шәйхразиев Каракүл авылында булып кайтты. Хәзерге вакытта анда төзелеш эшләре бара. Васил Гаязович янә сентябрьдә сәфәр кылырга җыена, биредә авыл бәйрәме узачак», — диде ул.Ул «Миллиард.татар» тарафыннан башланган акцияне уңышлы дип бәяләде. «Йорт белән генә бетми, тормыш итәр өчен башка кирәк-яраклар да бар — читәннәре дә, маллары да кирәк. Аллага шөкер, вафат булучылар юк. Иң мөһиме — авыл кешеләре башка җиргә күчеп китмәде», — диде Булат Ибраһимов.«Татарстан ягыннан да, Омск хөкүмәтенең һәм, гомумән, татар халкының бердәм булуы шатландыра. Бу вакыйгага битараф булмаган башка кешеләр дә акча җыйды. Алар арасында йөз ел элек шушы авылдан күченеп киткән гаиләләрнең нәсел дәвамчылары бар — хәзер Төркия, Австралия, Финляндиядә яшәүчеләр. Милләттәшләребез тарихи ватанына ярдәм кулы сузды», — дип искәртте ул.Үләнкүл авылы җирлеге башлыгы Ләйлә Мөхәммәтшина һәм Омск өлкәсенең «Мәдәният» татар милли-мәдәни автономиясе рәисе Радик Миңнеханов барлык ярдәм итүчеләргә рәхмәтен белдерде.* Искәртеп үтик, 6 майда Омск өлкәсе Большереченский районының Каракүл авылы тулысы белән янып беткән диярлек. Ут күрше Колосовский районыннан урман аша килә. 25 йорт һәм корылма янып бетә һәм 11 гаилә йортсыз кала.Зилә Мөбәрәкшина«Татар-информ» | madanizhomga | mass_media | Көнүзәк мәсьәлә
| 2021-07-22 12:29:00 |
https://shahrikazan.ru/news/kyiskacha-ya%D2%A3alyiklar/sogy-sugysh-veterany-i-kne-aldynnan-vafat-bulgan | Соңгы сугыш ветераны Җиңү көне алдыннан вафат булган | Ноябрь аенда Зиннәтулла Гыйззәтуллинга 98 яшь тулган булыр иде. | Сегодня ушла эпоха. Скончался старейший житель села Иске Рязап Спасского района РТ, герой войны, депутат сельсовета, уникальный и поистине эпохальный гражданин Зинатулла Гизатуллович Гизатуллин.7 ноября Зинатулле Гизатулловичу исполнилось бы 98 лет. Это был уникальный человек. Сильный, интеллигентный, с военной выправкой, спина как струна.Несмотря на возраст, Зинатулла Гизатуллин продолжал работать. Он был неизменным депутатом сельсовета, потому что ему доверяли, его любили и уважали. Ему верили, его слушали и слышали.О войне он рассказывать не любил. Вспоминал только, что сообщение о начале войны он услышал по громкоговорителю, когда вместе с друзьями шёл по селу. Тогда он решил, что пойдёт защищать Родину, во что бы то ни стало! И пошёл!Достойно защищал Родину Зинатулла Гизатуллович! А потом вернулся и уже в наши дни основал в Искерязапской школе Музей памяти, который в итоге приобрёл статус федерального. По крупицам он собрал свидетельства тех лет: фотографии, фронтовые письма, военные артефакты, уникальные архивные документы. Немало было написано и сказано про этот уникальный музей, расположившийся в сельской школе. Ученики часто посещали и посещают музей и учат историю по реальным артефактам.В 2020 году Зинатулла Гизатуллин в очередной раз принимал участие в выборах и был замечен председателем Центризбиркома РФ Эллой Памфиловой.«Ещё есть уникальный у нас человек. Если сейчас говорили про 18 лет, то он самый старший, ему на днях, 7 ноября, исполнится — сколько вы думаете? — 96 лет. Это Гизатуллин Зинатулла Гизатуллович, он учитель, имеет орден, кавалер ордена Отечественной войны, прошёл войну, до сих пор трудится директором музея в Татарстане, школьного музея. Уникальные люди», — поделилась в 2020 году глава ЦИК с Владимиром Путиным. Тогда Путин пожелал ему здоровья и долгих лет жизни.Сегодня его не стало. Слов нет, чтобы передать чувства утраты. Слёзы душат. Ушла эпоха. Ушёл человек, и второго такого нет, и не будет. Он был летописцем истории, воспитателем и старейшиной. Мудрым, добрым человеком, который бесконечно любил людей и свою малую Родину.Он не дожил до Дня Победы всего 9 дней. Вечная ему память!Награды и звания Зинатуллы Гизатуллина:В 1945–2011 года член КПСС. Депутат сельсовета с. Иске Рязап в 1960–2011 года. Заслуженный учитель школы РТ (2002г.). Отличник народного просвещения (1970г.). Награждён орденом Отечественной войны 2-й степени (1985г.), медалями «За доблестный труд», «За Победу над Японией» (1946г.), Жукова (1996) и др.Источник:http://spas-rt.ru/ | shahrikazan | mass_media | #Кыскача яңалыклар | 30 апреля 2022,
20:03 |
https://beznen.ru/archive/ay-hay-khllr/081218/tatarnyn-tagyn-ber-khter-kone-telne-kiskn-kon | Татарның тагын бер Хәтер көне – телне кискән көн | null | Татарның берничә Хәтер көне бар. Беренчесе – атамасы ук Хәтер көне дип йөртелә торганы – 1552нче елның октябрендә Казанны саклап шәһит киткән әби-бабаларыбызны искә алу көне. 30нчы август (суверенитет көне), 6нчы ноябрь (Татарстан Конституциясе көне) көннәрен дә Хәтер көне дип атасак була – чөнки ул вакыйгалар хәтердә генә калып бара. Чынлыкта, Татарстанның 17 тапкыр туналган Конституциясе эшләми, ә 30нчы август Шәһәр көне дип билгеләп үтелә. Шушы даталар янына 29нчы ноябрьне дә өстәргә кирәк. 2017нче елда бу көнне, Татарстан прокуроры Илдус Нәфыйков күрсәтмәсе нигезендә, мәктәпләрдә татар теле дәресләре ихтыярига калдырылды. Татарның тагын бер Хәтер көне барлыкка килде. 29нчы ноябрь хәтер көне генә түгел, Татарстан байрагын кабул иткән көн дә әле ул. Быел байракны кабул иткәнгә 27 ел булды. Телнең киселүе нәкъ менә шушы көнгә туры килүен әйт әле син! Татарстан байрагы көне җитәкчелек тарафыннан искә дә алынмады. Митинг уздыруга рөхсәт бирелмәде, шунлыктан «Азатлык» татар яшьләре берлеге урамда Татарстан әләме төсендәге тасмалар тарату белән генә чикләнде. Телнең киселүен дә күпләр онытты инде, гәрчә бер генә ел вакыт узды әле. Дәүләт карамагындагы мәгълүмат чаралары бу хакта искә төшермәде. Былтыр, татар телен яклап, Бауман урамында флешмоб оештырган җырчылар да быел дәшмәде, алай гына да түгел – сәхнә артында урысча сөйләшәләр, социаль челтәрләрендә урысча йә урыс хәрефләре белән вата-җимерә татарча язуларын дәвам итәләр. Нәкъ менә 29нчы ноябрь көнне узган Милли Шура утырышында да татар теле хакында сүз булмады диярлек. Без исә шушы бер ел эчендәге вакыйгаларны искә алырга булдык. Бу язманы әзерли башлагач, архив материалларын да күтәрдек. Узган елның 6нчы сентябрендә газетабызда «Татар теленә яңа һөҗүм: мәктәпләрдә телне кыскартмагайлары» дип язып чыккан булганбыз. Ул вакытта әле «республика мәктәпләрен җитди тикшерү көтә икән» дигән имеш-мимешләр генә йөри иде. Ләкин озак көттермәде – язма исеменә чыгарылган фаразыбыз тормышка ашты, телне кыскарттылар. 29нчы ноябрьдә Татарстан прокуроры Илдус Нәфыйков, Дәүләт Шурасы утырышында чыгыш ясап, республика мәктәпләрендә узган прокурор тикшерүләренә йомгак ясады. Телләрне укытуда хилафлыклар булган дип табылды. Һәм прокурор татар теленең дәүләт теле буларак бары тик ата-аналарның язма рөхсәте белән генә укытылачагы турында белдерде. «Русия Мәгариф министрлыгы, Татарстан җитәкчелеге тәкъдимнәрен исәпкә алып, республикаларның дәүләт телләрен уку мөмкинлеге биргән укыту планын әзерләде. Татар теле ихтыяри рәвештә, ата-аналарның язма рөхсәте белән, атнасына ике сәгатькә кадәр», – дигән иде прокурор. Әле кисәтеп тә куйды: «Бу мәсьләгә карата канунсыз гамәлләр һәм экстремистик эчтәлекле сүзләр, кем ягыннан чыкса да, катгый рәвештә туктатылачак», – диде. Илдус Нәфыйков сүзләренә караганда, Татарстанда прокуратура һәм Рособрнадзор барлыгы 1412 мәктәпне, мәгариф идарәләрен, җирле үзидарә оешмаларын тикшергән. 20 мәктәптән кала, барысында да урыс теле дәресләренең саны федераль белем бирү стандартларында (ФГОС) каралганнан кимрәк булуы ачыкланган. Барлыгы 3856 канун бозу очрагы ачыкланды, диде прокурор. Аларны төзәтү өчен мәктәп җитәкчелегенә күрсәтмәләр җибәрелде. Һәм барлык белем бирү йортлары да тиз арада ул «канун бозу»ларны төзәтергә ашыкты: татар теле укытучыларын эштән җибәрделәр, аларга урам себерүче хезмәтен тәкъдим иттеләр, уку елы уртасында планны үзгәртеп, татар теле дәресләре санын киметтеләр. Бер генә мәктәп бирешмәде – директоры Павел Шмаков булган «СОлНЦе» мәктәбе. Татарстанда ата-аналарның 70 процентка якыны (69,3 проценты) туган тел дәресендә уку өчен татар телен сайлаган, дип чыгыш ясады депутатлар җәй көне. Ләкин бу кысыр шатлык иде. Беренчедән, гариза язып укытылырга калгач, дәүләт теле булмый шул инде ул. Икенчедән, ул гаризаларның ничек язылуын (яздырылуын) да беләбез. Кайбер мәктәпләрдә ата-аналарны мәҗбүр итеп яздырдылар, хәтта башка милләттән булган балаларга да туган тел итеп мәҗбүри рәвештә татар телен сайлаттырдылар. Шул рәвешле татар теленә нәфрәтне генә арттырдылар. Шул ук вакытта үз теләкләре белән татар телен сайлаган урыслар һәм башка милләт кешеләре дә булды. «СОлНЦе» мәктәбендә, мәсәлән, ата-аналарга гариза язарга кушмадылар, барысы да татар телен укытырга телдән генә ризалыгын бирде. Гаризалар булмаган өчен, бу мәктәпкә каныктылар һәм ул каныгулар һаман да дәвам итә, тикшерүләрнең беткәне юк. Маразм шул дәрәҗәгә барып җитеп, якын киләчәктә әлеге гаризаларны да тикшерә башламасалар ярый инде. Әйтик, тикшерүче килә, аның алдына ата-аналарның гаризаларын тезеп салалар, һәм күпмедер вакыттан соң прокурор күрсәтмә чыгара: татар телен өйрәнергә теләүчеләр бу кадәр күп була алмый, мәктәпләрдә канун бозу очраклары юк микән – ныгытып тикшерергә! Моңа җирлек тә юк түгел: баласының татар телен укуына каршы булган ата-аналар төрле инстанцияләргә шикаятьләр яудырып тора. Бу мәхшәр бетте дияргә иртә әле. Урыс телле ата-аналар республикадагы балалар бакчаларын тикшертә әнә. Имеш, бакчаларда татар теле күбрәк, бу урыс теллеләрнең хокукын кыса. Шушы көннәрдә генә Чаллының «Чишмәкәй» дип аталган 56нчы балалар бакчасыннан: «Татар төркемен ябарга җыеналар», – дигән хәбәр килеп төште. Дөрес, бакча мөдире Резидә Әкрәмова «Азатлык» радиосына: «Безнең бакчада андый сүзнең булганы юк. Бернинди татар төркеме таркатылмый, алар 100 процент эшләячәк. Алты татар төркеме эшләде, эшли һәм эшләячәк», – дип белдергән. Шулай да утсыз төтен булмый бит. Ни генә булмасын, көрәш дәвам итә. Ләкин көрәштә һәрвакыт ике кеше, ике як катнаша. Берең тик басып торып, икенчесе кизәнеп торып китереп сукса, ул инде көрәш булмый… 1940нчы еллардан башлап, татарлар балаларын урыс мәктәпләренә бирә башлаган. 1954нче елда КПСС өлкә комитеты «Республикадагы милли мәктәпләрдә урыс телен укытуны яхшырту чаралары турында» Карар чыгарган. 1970нче елларда Казанда татар телендә белем бирә торган бер генә мәктәп калган булган 2017нче ел, 20нче июль – Русия Президенты Владимир Путин Йошкар-Ола шәһәрендә узган милләтара мөнәсәбәтләр шурасы утырышында урыс теленнән кала башка телләрне мәҗбүри укыту – ярамаган хәл, дигән белдерү ясады; 28нче август – Русия Президенты баш прокуратура һәм Рособрнадзорга төбәкләрдәге мәктәпләрдә урыс булмаган халыкларның телләре ихтыяри укытылуын тикшерергә күрсәтмә бирде. Бу күрсәтмәдән соң, социаль челтәрләрдә «Татарстан мәктәпләрендә татар телен өйрәнүдән баш тартып була, моның өчен гариза тапшыру кирәк» дигән өндәмәләр тарала башлады; 7нче сентябрь – Татарстанның Мәгариф һәм фән министрлыгы сайтында «Татарстанда татар телен укыту канун нигезендә башкарыла һәм аны укудан баш тартуга чакыру канунга каршы килә» дигән аңлатма бирелде; 11нче сентябрь – Татарстанның урыс мәдәнияте җәмгыяте, урыс телле ата-аналар һәм укучыларны яклау комитеты Русия баш прокуратурасына, Татарстанда урыс һәм татар телләрен укытудагы хокук бозуларга зарланып, хат язды; 15нче сентябрь – татар ата-аналары Русия Президеты Путинга, Русия Конституциясендә төбәкләргә үз дәүләт телләрен булдыру хокукы бирелүен искәртеп, ачык хат юллады; 2нче октябрь – Татарстан прокуратурасы райондагы прокурорларга мәктәпләрдә туган телләрне һәм дәүләт телләрен укытуга бәйле тикшерү уздырырга кушты; 23нче октябрь – Бөтендөнья татар конгрессы, татар теленең дәүләт статусын сакларга чакырып, белдерү бастырды; 29нчы ноябрь – Татарстан прокуроры Илдус Нәфыйков Дәүләт Шурасы утырышында республика мәктәпләрендә узган прокурор тикшерүләренә йомгак ясады. Чыганак: «Азатлык» радиосы Дөньяда ике яисә аннан да күбрәк дәүләт теле булган илләр, ил эчендәге аерым төбәкләр байтак. Аларда туган телне өйрәнү мәсъәләсе ничек куелган соң – мәҗбүриме, әллә ихтыяримы? УЭЛЬС (БӨЕКБРИТАНИЯ) Берничә гасыр дәвамында инглиз теле тарафыннан көчле басым кичергән уэльс теле бары тик XX гасыр азагында гына үсеш ала башлый. Мәктәпкәчә белем бирү оешмаларында уэльс телен өйрәнү ихтыяри. 1990нчы елдан уэльс теле 14 яшькә кадәр һәр мәктәп укучысы өчен мәҗбүри булса, 1999нчы елдан аны 16 яшькә кадәр мәҗбүри итеп куйганнар. Мәктәпләрдә уэльс телен ана теле яки икенче тел буларак сайларга мөмкинлек бар, ләкин аны нинди күләмдә булса да уку – мәҗбүри. Мәктәптән соң уэльс телендә белем алу мөмкинлеге әлегә чикле. ИРЛАНДИЯ Шулай ук инглиз теленең зур басымын кичергән ирланд теле, уэльс теленә караганда да зуррак һөҗүмнәргә дучар булган. XIX гасыр азагына ирланд телен белүчеләр бөтенләй диярлек беткән, аны бары тик берничә төбәктә генә белгәннәр. XX гасыр ирланд милли хәрәкәте дә үз туган телен белмәгән. Ирландия бәйсезлеге игълан ителгәннән бирле (1949нчы ел) ирланд телен өйрәнү – мәҗбүри. Шуңа карамастан тел әлегә үсеш кичерә алмый, киресенчә, ирландча сөйләшүчеләр саны кими бара. Ирланд телен кулланучылар саны халыкның нибары 3 процентын гына тәшкил итә. КАТАЛОНИЯ (ИСПАНИЯ) Испан теленнән тыш, бу илдә тагын 6 тел рәсми статуска ия, шул исәптән каталон һәм баск телләре дә. Илдә бердәм тел кануннары юк, һәр төбәк үзгә тел сәясәте алып бара. Каталониядә, мәсәлән, урта һәм югары классларда укучылар испан телен атнага 2 сәгать кенә өйрәнә. Каталониягә укырга килгән чит ил студентлары да каталон телен өйрәнергә тиеш. БАСКЛАР ИЛЕ Испаниянең төньягында урнашкан автоном берләшмәдә исә вазгыять башкачарак. Биредә икетеллелеккә игътибар бирелә. Ата-аналар балаларын баск яки испан мәктәпләренә бирә ала. Баск мәктәпләрендә укытуның 20 проценты испан телен өйрәнүгә һәм берничә фәннең испан телендә укытылуына аерыла. Нәкъ шулай ук испан мәктәпләрендә уку программасының 20 проценты баск теле һәм баск телендә берничә фәнгә бирелә. Мәгариф, медицина, хокук өлкәсендә, дәүләт структурасында эшләргә теләүчеләр испан телен дә, баск телен дә белергә тиеш – бер генә телне белгән очракта эшкә алмаячаклар. КВЕБЕК ПРОВИНЦИЯСЕ (КАНАДА) Канаданың Квебек төбәгендә рәсми булып француз теле санала. Француз теле биредәге халыкның 80 проценты өчен – туган тел. Квебекның мәгариф системасында инглиз һәм француз телләре «укыту теле»енә (Language of instruction) һәм «икенче тел»гә (Second language) бүленә. Әйтик, төбәк документлары нигезләмәсендә әйтелгәнчә, урта мәктәптә төп тел булып француз теле сайланса, ул семестрга 400 сәгать укытыла, икенче тел булган инглиз теленә 200 сәгать бүлеп бирелә. Ә киресенчә сайланган очракта, төп тел булган инглиз теле 300 сәгать кенә укытылачак, француз теленә шул ук күләмдә 300 сәгать бүлеп бирәләр. Мигрантлар балаларын француз мәктәпләренә бирергә мәҗбүр. Инглиз телле мәктәпләргә эләгү мөмкин түгел диярлек. Әлбәттә, шәхси мәктәпләр дә бар, ләкин аларда уку бик кыйммәт. Бу айның бәйге темасын «Ай-һай хәлләр: туган тел» дип куярга булдык. Хәзер сездән шушы теманы ачып бирә торган шигъри дүртьюллыклар көтеп калабыз. Яңа елга әҗәт белән кермиләр, диләр. Шуңа күрә бу бәйгегә 2018нче ел беткәнче нәтиҗә ясыйсы, декабрь ахырында ук җиңүчеләрне игълан итеп, гыйнварны өр-яңа темадан башлыйсы иде. Шулай булгач, шигырьләр 24нче декабрьгә кадәр генә кабул ителә (кәгазь хат белән җибәргән очракта, почта штампына карыйбыз). Конверт тышына яки электрон хатның башына «Ай-һай хәлләр» бәйгесенә» дип язарга онытмагыз! Теманы күрсәтми генә башка язмалар белән бергә юллаган очракта, шигырьләрегезне вакытында күрми калуыбыз ихтимал. Кесә телефоны номерыгызны һәм аның нинди операторга (МТС, Мегафон, Билайн һ.б.) каравын да күрсәтүегез сорала – анысы җиңүче була калсагыз кирәк. Җиңүчеләрнең телефонына 100әр сум акча салыначак. Хәерле сәгатьтә! Фәнзилә МОСТАФИНА Татарның тагын бер Хәтер көне – телне кискән көн, 1.0 out of 5 based on 1 rating | beznen_ru | mass_media | Ай-һай хәлләр... | 08.12.2018 |
https://shahrichalli.ru/news/kich-bgen-irtg/akuser-ginekolog-venera-xarisova-min-balany-oida-tudyruga-karsy | Акушер-гинеколог Венера Харисова: «Мин баланы өйдә тудыруга каршы» | «Моңа бәйле күңелсез тәмамланган очраклар бар», - ди табиб. | Л.Ганиева исемендәге 4нче шифаханәнең хатын-кызлар консультациясе мөдире, тәҗрибәле акушер-гинеколог Венера Харисова белән гүзәл затларыбызның сәламәтлегенә кагылышлы кайбер мәсьәләләр буенча әңгәмә кордык.– Венера Илдусовна, хатын-кыз табибына күпме вакытка бер күренергә кирәк?– Сәламәтлегегез борчыса да, борчымаса да елына бер тапкыр табибка барырга кирәк. Ярты елга бер күренсәң тагын да яхшы. Анализлар тапшыру, УЗИ, маммография үтү беркемгә дә комачау итми.– Бүгенге көндә хатын-кызларны аеруча нәрсә борчый?– Яшь кызларда ялкынсыну, салкын тию, аналык җиңсәсендә вагинит, кандиоз кебек авырулар күп. 30 яшьтән узганнар аналык миомасы, эндометриоз белән интегә. Бала тапкан, яше 45тән узганнар кече йомыш белән бәдрәфкә еш йөрүдән зарлана. Баласын авыр тудырган хатыннарда җенси органнар төшү күзәтелә.– Йөкле хатынның ОРВИ, ковид белән авыруы бала сәламәтлегенә зыян китермиме?– Күпчелек йогышлы авырулар, грипп, ОРВИ, хәтта коронавирус та бала өчен куркыныч түгел, чөнки вируслар плацентар барьерны уза алмыйлар. Аллаһка шөкер, ковид белән авырган күп хатыннар сәламәт балалар тудырдылар.– Карындагы баланы тикшерү өчен үткәрелгән скрининглар уңай нәтиҗә бирәме?– Йөкле вакытта булачак әниләргә өч скрининг ясала. Аның максаты –җитди аномалияләрне булдырмау. Мәсәлән, кайбер очракта анэнцефалия – балада баш миенең зур ярымшары булмаска мөмкин. Бу очракта йөклелек өзелә. Кайбер очракта гаиләдәге, тормыштагы күңелсез хәлләр дә бала үсешенә тискәре йогынтый ясый. Скрининглар ялгышырга да мөмкин. Аның нәтиҗәсе уңай булмаса яисә шик тудырса, өстәмә рәвештә тикшерүләр үткәрергә кирәк.– Соңгы вакытларда өйдә бала табу очраклары да күзәтелә башлады. Сез моңа ничек карыйсыз?– Мин бала тудырганда булачак әтинең катнашуын хуплыйм, аңарда шунда ук аталык хисләре туа. Бу бик мөһим. Ә менә өйдә бала тудыруга мин каршы. Бүгенге көндә йөклелек һәм бала тудырганда өзлегүләр бермә-бер артты. Техноген катаклизмнар, әйләнә-тирә мохит, хәтта тар чалбарлар һәм үкчәле туфлиләр кию дә хатын-кыз сәламәтлегенә тискәре йогынты ясый. Баланы өйдә тудырганда төрле хәлләр килеп чыгарга мөмкин. Кызганыч, өйдә ашыгыч ярдәм күрсәтү, реанимация чаралары үткәрү мөмкин түгел. Баласын өйдә тудыру әниләр өчен күңелсез тәмамланган очраклар бар. Югары квалификацияле белгечләр, бала тудыруның тулы системасы булганда таш чорына әйләнеп кайтырга кирәкмидер дип уйлыйм.– Бала табу планлаштырылмаган булса нишләргә? Теләмәгән йөклелектән ничек сакланырга?– Сәламәтлек булганда мөмкин кадәр күбрәк бала табарга кирәк. Әмма моны һәр хатын-кыз үзе хәл итә. Саклану чаралары төрле: махсус препаратлар бар. Кемдер аналыкка спираль куйдыра. Әмма кайвакытта бу чаралар да йөклелектән коткармый.– Аборт ясатучылар арасында яшьләр күпме?– Төрле яшьтәге хатын-кызлар очрый. Аларны бу адымга төрле сәбәпләр этәрә. Кемнеңдер ире эчкече, кемнеңдер финанс мөмкинлекләре юк, кемнедер көчләгәннәр.– Югары даирәдә, илдәге деомографик хәлне яхшырту максатыннан, аборт ясатуны түләүле итәргә кирәк дигән тәкъдимнәр ишетелә башлады. Сез моңа ничек карыйсыз?– Минемчә, хатын-кызга сайлау мөмкинлеге тудырылырга тиеш. Без табиблар хатын-кызларның күбрәк бала табуын, йөклелекне өзүнең кимүен телибез. Аборт ясатуны түләүле итү каршылыклы фикерләр тудыра. Бәлки бу адым демографик хәлне бераз яхшыртыр иде. Икенче яктан, абортларны тулысынча түләүле итү нәтиҗәсендә халык медицинасы ысуллары һәм башка куркыныч чаралар ярдәмендә баласыннан котылучылар артырга мөмкин. Моның исә аяныч нәтиҗәләргә китерүе бар.– Бала төшертү очракларын ничек киметергә?– Беренче чиратта, халыкның, аеруча яшь буынның сексуаль белем дәрәҗәсен арттырырга кирәк. Балаларга бу күренешне куркынычсыз итүнең әһәмияте, саклану чаралары турында аңлатырга. Ата-аналар да балалары белән бу темага оялмыйча сөйләшсеннәр иде. Гаилә кыйммәтләре, үрнәк гаиләләр турында күбрәк сөйләргә кирәк, чөнки хатын-кыз бәхетле булган гаиләдә балалар да рухи һәм физик яктан сәламәт була.– Аборт хатын-кыз организмына ничек тәэсир итә? Аннан соң яңадан авырга узарга мөмкинме?– Бала төшерткәннән соң организмда ялкынсыну башланырга, кан китәргә, аборт уңышлы узган очракта да аның тискәре нәтиҗәләре берничә ел узгач килеп чыгарга мөмкин. Аналыкның лайлалы тышчасы зарарлану сәбәпле хатын-кызга баласыз калу куркынычы яный. Бала төшерткән хатын-кызның матдәләр алмашы, күрем циклы бозылырга, гәүдә авырлыгы кимергә мөмкин. Хәзерге вакытта аборт ясаганда заманча ысуллар кулланыла. Шунлыктан бала төшерткән хатын-кыз еш кына кабат авырга уза ала.– Йөклелекне өзүне сорап мөрәҗәгать итүчеләр күпме?– Аллаһка шөкер, 1990 еллар белән чагыштырганда, мондый күренеш ике тапкыр кимеде. Шунысы сөенечле, бүген хатын-кызларның күбесе үз сәламәтлегенә битараф түгел. Алар контрацепция чаралары куллана, сакланалар. Шулай да аборт ясатырга килүчеләр бар. Аны, гадәттә, бер тапкыр бала тапкан хатын-кызлар ясата. Икенче-өченче йөклелеген өзүчеләр дә очрый. Мөмкинлектән файдаланып, гүзәл затларга бала тапкач ук табиб белән саклану чаралары турында сөйләшергә киңәш итәм.– Венера ханым, климакс нәрсә ул? Аның нинди билгеләре бар?– Климакс чир түгел, ул – хатын-кызның физиологик халәте. Билгеле бер вакыт җиткәч, хатын-кыз организмы үзгәрә башлый. Яшь барган саен күкәйлекләрдә хатын-кыз гормоны – эстроген җитештерелүдән әкренләп туктый, күрем килү бетә. Хатын-кыз менопауза чорына керә. Менопауза ике төрле: табигый һәм ясалма була. Соңгысы гадәттә операция кичергәч күзәтелә. Климаксны һәркем үзенчә кичерә. Кайбер хатын-кызлар күремнәре килүдән туктагач үзләрен яхшы хис итәләр. Икенчеләре исә бик авыр кичерә. Кан тамырлары киңәю сәбәпле кан йөреше тизләшә, хатын-кызның тәне бер эсселәнә, бер суына. Бите кызара. Йокысызлыктан интегә, хәтере начарлана. Ярсучан, кызып китүчән була. Кан басымы «сикерә». Бу атеросклероз дигән куркыныч чир китереп чыгарырга да мөмкин. Атеросклероз инфаркт белән инсульт барлыкка килүнең дә сәбәпчесе.– Менопауза вакытында канда гемоглобин кимергә мөмкинме? Ничек дәваланырга?– Менопауза вакытында кан китү очраклары да очрый. Нәтиҗәдә гемоглобин төшә, организмда гомуми кан күләме дә кимергә мөмкин. Әгәр дә хәлләр җитдиләнсә, табибка мөрәҗәгать итәргә кирәк. Һәр кешегә, организм үзенчәлекләрен искә алып, дәвалау билгеләнә.– Димәк, климакс дип төшенкелеккә бирелергә ярамый, гадәти тормыш алып баруны дәвам итәргә кирәк.– Әйе, климакс тормышның котылгысыз бер өлеше. Табиб ярдәме белән хәлеңне җиңеләйтергә мөмкин. Уңайлы булмаса да, бу организмның нормаль халәте. Климакс чорында балага узу куркынычы янамый. Сәламәт яшәү рәвеше алып бару, үзеңә игътибарны арттыру бу чорны җиңелрәк үткәрергә ярдәм итә.Зөлфия Галим фотосы | shahrichalli | mass_media | Яңалыклар тасмасы | 2023-07-24 10:12:00 |
https://madanizhomga.ru/news/cngat/akvarelga-gasyik-rassam | Акварельгә гашыйк рәссам | Киндерләргә майлы буяулар белән портретлар ясаган чорым да булды. Сәяси лидерларны, төрле шәхесләрне дисеңме, заказлар вакыты... Аннары пейзажлар да, натюрмортлар, хәтта абстракцияләр дә иҗат иттем. Әмма акварель буяулар белән иҗат һәрчак күңелем түрендә. | Рәссам Илдар Сафин 1965 елда Әлмәттә туган. «Әти-әнием рәссамнар түгел, гади хезмәттә иде. Әтием Фоат югары разрядлы газ-электр белән эретеп ябыштыручы булды, әнием Гөлсинә – товаровед һөнәрен иярләде. Апам Гөлчәчәк рәсемнәрне бик яхшы ясый белсә дә, музыка өлкәсен сайлады, ул музыка укыта. Ә мин 4-5 яшемнән үк рәсем ясадым. Әтиемнең ир туганы машинасы килеп туктавы була, мин аның бар килеш-килбәтен кәгазь битенә күчерә башлыйм... Әти-әни әлеге сәләтемне үстерергә теләп, мине балалар сынлы сәнгать мәктәбенә бирде, – дип искә алды рәссам. – Сигезенче сыйныфтан соң Казан сынлы сәнгать училищесында укый башладым. 1984 елда аны тәмамлагач, Казан төзелеш-инженерлык институтына кердем, тик бу уку йортында укымаячагымны тиз аңладым. Бер елдан соң Ленинградтагы В.И.Мухина исемендәге Югары сәнәгать-сәнгать училищесы студенты идем инде. Анда интерьер проектлау белгечлегенә укыдым. Гыйлем туплау өчен гел китапханәбезгә йөрдем. Борынгы шәһәр дә, аның катлаулы архитектурасы да күңелемә хуш килде. Ленинград мине рәссам буларак та, шәхес буларак та формалаштырды. Анда матурлыкка сиземлерәк була бардым, холкым да шунда ныгыды. Каникулга кайткач, кичкырын портретлар ясадым, бу хезмәтем көндәлек чыгымнарны каплады».Илдар студент чорында ук гаиләле булган. Ә бу 1990 еллар башы. «Тормышны алып бару өчен укудан соң калган буш вакытымда картиналар ясап сата башладым. Нигездә, акварель буяулар белән ясалганнарын... Гаҗәеп хәлләр дә килеп чыккалады. Әнием 1989 елда вафат булды... Ул миңа болай дип әйтә иде: «Улым, сәдака бирәсең килсә, урамдагы кошларны ашат». Әниемнең туган көне җитте, ул инде бер ел дөньяда юк иде... Сатарга куелган картиналарны дусларыма калдырып тордым да, ике зур ләвәш күтәреп, Грибоедов каналына төштем, күгәрченнәрне ашаттым. Бераздан янә сату урыныбызга килсәм... ни күрим, шул вакыт эчендә бар картиналарым да сатылып беткән, ә бит моңа кадәр алар ике ай буе сатылмаган иде...»Югары уку йортыннан соң Илдар Сафин башта Санкт-Петербургта эшләп калган. Дуслары белән яңа картина галереясын ачкан. Алар анда үз әсәрләрен дә һәм студент рәссамнарның эшләрен дә саткан. Сәүдә барса да, бу – әлеге каладагы мохитнең куркынычрак була барган еллары. Галерея да үз вакыты белән ябылган. Каланың климаты сәламәтлеге өчен килешмәвен төшенгәч, рәссам гаиләсе белән Казанга кайткан. 1998 елда Татарстан Рәссамнар берлегенә кабул ителгән, күп кенә күргәзмәләрдә, шул исәптән 1986, 2014 елда төбәкара «Зур Идел» күргәзмәсендә дә катнашкан. Шәхси күргәзмәләрен дә теләп ачкан: 1995 елда – Казанда, 1996 елда – Түбән Камада, Чаллыда. 2005 елда Татарстан дәүләт сынлы сәнгать музеенда күргәзмәсе оештырыла. 2016 елда исә Татарстан Рәссамнар берлегенең 80 еллык юбилеена багышланган күмәк күргәзмәдә аның хезмәтләре дә экспозицияләнгән.Илдар бу елларда Казан тамашачыларын берничә тапкыр куандырды: 2017 елда «Хәзинә» милли сәнгать галереясында «В атласной тапочке, на пробке» дип аталган шәхси күргәзмәсен ачты, ә 2019 елда шул ук галерея залларында Л.Толстойның тууына 190 ел тулу уңаеннан дәүләт сынлы сәнгать музее белән берлектәге «Лев Толстой. Казан хронологиясе. 1841-1847 еллар» дип аталган күмәк проектны тормышка ашырды. Әлеге язучының Казанда укыган чоры сурәтләнгән берничә дистә әсәрен соңрак Татарстан Мәдәният министрлыгы музейлар өчен сатып та алды. Илдар 2016 елда, С.Насекин һәм А.Мещеряков белән берлектә, «ТР тарихи һәйкәлләрен һәм мәдәниятен торгызу фонды» заказын үтәп, иллюстрацияле календарь да нәшер итте.Рәссам балет темасын күп еллар элек үк сайлап алган. Аның дус рәссамы Казан опера һәм балет театрында эшләгәнгә һәм балет артистлары арасында да дуслары булганга күрә, әлеге сәнгатьне ул якыннан белә. «Бу тема һәрчак янәшәмдә була килде, – дип сөйләде Илдар. – Балет сәнгате ул акварельгә хас җиңеллек, хисчәнлек, нәфислек белән аваздаш та бит әле». Әлеге сериягә оста Рудольф Нуриевның ике портретын да керткән, аларның беренчесендә – Р.Нуриев скрипкада уйный, бу сурәт – балет артисты катнашкан бер кинофильм күренешеннән. Ә икенчесендә биюче күнекмәләр ясау мәлендә тасвирланган. Әйе, Р.Нуриевның чиксез уңышлы да, фаҗигале дә язмышына Ги де Мопассан аңлатмасы аеруча туры килә шул: «Даһи – ул Парижда үләр өчен провинциядә туган кеше»...«Киндерләргә майлы буяулар белән портретлар ясаган чорым да булды. Сәяси лидерларны, төрле шәхесләрне дисеңме, заказлар вакыты... Аннары пейзажлар да, натюрмортлар, хәтта абстракцияләр дә иҗат иттем. Әмма акварель буяулар белән иҗат һәрчак күңелем түрендә. Үземне югары профессионализмга ия рәссам дип саныйм, әгәр дә нинди дә булса әсәр бу көнне тиешенчә килеп чыкмый икән, димәк, иртәгә бу мәсьәләне барыбер хәл итәчәкмен. Оста бары үсештә булырга тиеш», – дип ассызыклады ул.Рәссам, акварелист 2019 елда Акварелистларның Бөтендөнья ассоциациясенә дә кабул ителгән. Аның хезмәтләре Гонконг һәм Пакыстан дәүләтләрендә, пандемия чорында онлайн форматта узган зур халыкара күргәзмәләрдә дә катнашкан.Рәссамның Истанбулда гомер итүче кызы Лия дә рәсемнәрне бик яхшы ясый. Илдардан иҗатчыга мөһим хисләр, истәлекләр туплау өчен кайларга сәфәр кылуын да сорашам. «Парижны, Праганы ошаттым, – дип җаваплый ул. – Таиландны да күрдем. Моннан 15 еллар элек Һиндстан ашрамнарында булдым, үзем өчен рухи азык җыйдым. Йога һәм медитация күнегүләренә төптән төшенәм. Бу белемнәр үз-үземне яхшырак аңларга, күңел төшенкелегенә бирешмәскә булышлык итте. Казанга әйләнеп кайткач, күпмедер вакыт шушы гыйлемнәремне башкаларга да җиткердем. Дөнья шулхәтле ямьле, шулхәтле матур булса да, кешегә шушы якты Җирдә гомер итү бүләккә бирелсә дә, кайберәүләрнең моның өчен сәламәтлекләре җитми, аларның күңеле тынычлык таба алмый, үзләре белән канәгать булмаучылар күп. Бу – гомуми гыйлем җитмәүдән. Кешеләр бәхетне тышкы факторлар аша эзли, ә аны үз җанын төгәл баланска китергәч кенә таба. Тормыш сынауларсыз бармый, әмма алар кешенең теләкләрен истә тотып та бирелә, баш миендә туган һәрбер уйга бары тик хуҗа була белергә кирәк. Уйларны тәртипкә салырга, ә тискәреләрен үзеңә хуҗа итмәскә. Бәхет – ул кешенең үз эчендә. Ул үз-үзең белән гармониядә булу. Моны аңлаганнарның гына йөзендә һәрчак елмаю балкый... Сәяхәтләр исә илһам өстәү өчен кирәк, билгеле. Әмма рәссамның уңышы – практикада, ул һәр көн даими рәвештә рәсем ясауда, тагын да яхшырак нәтиҗәләргә ирешкәнче иҗат итүдә булырга тиеш. Үз хыялларыңа тугры калу, Аллаһы Тәгаләнең сиңа тапшырылган йөкләмәсен үтәп чыгу да – чын рәссамлык».И.Сафинның тагын бер үзенчәлекле акварель сериясе мактауга лаек. Аны рәссам ярты ел эчендә иҗат иткән, ул Казан тамашачылары, Татарстан кунаклары күңелендә быел «Дом ART» музей-галереясында ачылган «Минем кинематограф» шәхси күргәзмәсе аша истә калды. «Сынлы сәнгатьтә минем өчен алынмас биеклекләр, текә үрләр юктыр. Техникаларны беләм, камилләштерәм. Яраткан техникама өстенлек биреп, акварель сурәтләрне даими ясыйм. Мин – гомерем буе ирекле рәссам. Чын әсәрләр арзан тормый. Алар бит тупланма хуҗалары өчен генә кадерле... Менә әлеге серия хакында мондый аңлатма бирә алам: һәркем гомере буе нинди дә булса кинофильмнар карый, мин дә карыйм һәм алардагы кайбер мизгелләр аңыма озакка сеңеп кала. Кино сәнгатенә багышланган акварель әсәрләрем «Крёстный отец» фильмыннан башланды, аннары башка шедевр киноәсәрләргә дә тукталдым. Гомумән, кино минем өчен тормыш аналогиясенә тиң. Кино, безнең тормышыбыз кебек үк, башланып китә, дәвам итә һәм тәмамлана. Без киноны тәэсирләнеп карыйбыз, хәтердә дә калдырабыз. Кеше рухы, җаны да күккә ашканда, нәкъ экранга карагандай, барысын да күзәтә булыр... Энергия бит каядыр китә, әмма бөтенләйгә юкка чыкмый, ул трансформацияләнә генә. Һәр кешенең бер өлеше, җаны, рухы Галәмдә кала. Бу инде фән аша да расланды. Минем өчен кино менә шундый өстәмә аналогия булып тора, – ди иҗатчы. – Ничек ясыйм? Әйтик, фильмдагы сюжет сүтелә бара һәм бер мәлдәге кадр аеруча җәлеп итә һәм ул, гадәттә, төп сюжет линиясе, төп персонажларның гамәлләре белән бәйле дә түгел. Ул - шушы фильмда тасвирланган вакытны, нәкъ шушы чор мохитен, шул гасыр атмосферасын сурәтләп бирүемә килеп тоташачак мәл. Гасыр атмосферасын сурәтләп аны үз тамашачыларыма җиткерү идеясе белән бәйле булган теләк. Чагыштыру өчен: әйтик, берәр көй яңгырый, без аны көй арасындагы туктап торулар, тынлык белән бергә, тулаем кабул итәбез. Шул тынлык та безнең өчен бик мөһим... Бу да кинодагы шундый мәлләр хакына туган сериям. Мин тормыш тулылыгы булган, уйланырга мәҗбүр итүче драма, триллер жанрындагы фильмнарны сайладым. Әйе, көлкеле комедияләрне дә карыйлар, рәхәтләнеп көләләр дә, әмма алар тиз онытыла. Игътибарымны фильмда күрсәтелгән табигать күренешенә яисә шәһәр пейзажына яки төп сюжетка кагылышы булмаган кала кешеләренә юнәлттем. Камил баланста яшәргә өйрәнгән иҗатчы буларак, шушы шартлы рәвештә әйткән тынлыкларны кинофильмнар барышында, аларны беренче тапкыр караганда ук үз аңыма кертеп кала идем инде... Аларның кайберләрендә чагылдырылган хисләр яшьлегемдәге хисләрем белән дә тәңгәл, алар бүген дә якын. Әмма мин сайлаган кинокадр төсләр купшылыгында булмаска, монохром булырга мөмкин әле».– Илдар, сез әлеге сериягездәге чибәркәйләр арасына Мерлин Монроны да керткәнсез. Аны су ерып баручы зат итеп сурәтләгәнсез. Ул рәссамнар өчен бары тик матурлык символы гынамы?– Монро – үзенең белем дәрәҗәсен арттырырга, яхшы рольләр уйнарга омтылган ханым, тик ул, башкалар ия булмаган матурлык белән мактана алса да, төс-бите җетелеге җуелганчы юкка чыккан трагик язмышка ия...Яңа экспозицияләргә килгәндә, быел 1 октябрьдә Мәскәүдә ачылачак «Бер сулышта» дип аталган Бөтенроссия рәссам-акварелистлар конкурсы өчен дә Илдарның бер әсәре сайлап алынган. Шунысы да бар: дөньякүләм танылган Россия рәссам-акварелистларыннан тупланган, составына Мәскәүнең баш архитекторы да кергән эксперт советы Россиянең бар төбәкләреннән килгән 800 эштән нибары 180 картинаны гына конкурс кысаларына туры килерлек дип тапкан. Бу нисбәттән, талант иясен дәвамлы уңышы белән янә тәбриклисе килә!Зилә НИГЪМӘТУЛЛИНА. | madanizhomga | mass_media | Сәнгать | 2022-10-03 08:00:00 |