Datasets:

long292

/

PADNCH_2

like 0

Quyết, Văn Côn đẳng tấu thỉnh hứa đệ tử liệt kì tại thành ngoại, Kinh kì nãi đắc.

Bọn Quyết và Văn Côn tâu xin cho con em dàn đóng ở ngoài thành, Kinh kỳ mới được

tức.

yên.

Bảo Xuyên hầu Lê Khắc Cương, Lương Phú hầu Lê Bá Hiếu đẳng tác loạn, xưng binh ư Đông Ngàn, Gia Lâm địa phương.

Bảo Xuyên hầu Lê Khắc Cương và Lương Phú hầu Lê Bá Hiếu làm loạn, nổi quân ở vùng Đông Ngàn, Gia Lâm.

Mạc Đăng Dung thân suất chư tướng thảo chi, bất khắc.

Mạc Đăng Dung thân hành đem các tướng đi đánh không được

Hậu Bá Hiếu binh bại, thoán vu Lạng Nguyên, bị cầm tống Kinh sư.

Sau Bá Hiếu thua, chạy trốn lên Lạng Nguyên, bị bắt giải về Kinh sư.

Thu, thất nguyệt, nhị thập thất nhật, đế hạnh vu Sơn Tây, Minh Nghĩa huyện.

Mùa thu, tháng 7, ngày 27, vua chạy ra huyện Minh Nghĩa ở Sơn Tây.

Thời Mạc Đăng Dung uy quyền nhật trọng, chúng tâm quy hướng.

Khi ấy, Mạc Đăng Dung uy quyền ngày một lớn, lòng người đều hương theo.

Hựu lệnh trưởng tử Đăng Doanh vi Dục Mĩ hầu, chưởng Kim Quang điện.

Lại cho con trưởng là Đăng Doanh làm Dục Mỹ hầu, trông coi điện Kim Quang.

Đăng Dung bộ hành tắc.

Đăng Dung đi bộ thì

phượng cái toả kim, thuỷ hành tắc long chu dẫn lãm, xuất nhập cung cấm vô sở kị đạn.

lọng phượng giát vàng, đi thuỷ thì thuyền rồng giây kéo, ra vào cung cấm, không kiêng sợ gì.

Tịnh sát thự vệ Nguyễn Cấu, Đô lực sĩ Minh Sơn bá Nguyễn Thọ, cập Đàm Cử đẳng.

Lại giết bọn thị vệ Nguyễn Cấu, Đô lực sĩ Minh Sơn bá Nguyễn Thọ và Đàm Cử.

Đế âm dữ Phạm Hiến, Phạm Thứ đẳng mưu mệnh nhân tê mật chiếu ư Tây Kinh sử Trịnh Tuy nghinh viện.

Vua mưu ngầm với bọn Phạm Hiến, Phạm Thứ, sai người đem mật chiếu vào Tây Kinh bảo Trịnh Tuy nghênh viện.

Nãi ư nhị thập thấtm dạ nhị canh, Hiến, Thứ đẳng nhập thị yến phụng đế xuất ngoại, Hoàng thái hậu dữ đệ Xuân bất dự tri.

Vào canh hai đêm 27, bọn Hiến, Thứ vào hầu yến, rồi đón vua ra ngoài, hoàng thái hậu và em vua là Xuân không được biết.

Đế hạnh Sơn Tây, Minh Nghĩa huyện, Mộng Sơn.

Vua ra đến xã Mộng Sơn, huyện Minh Nghĩa, Sơn Tây.

Minh nhật, Đăng Dung tri chi, dĩ binh yêu tiệt yếu hại các xứ.

Ngày hôm sau, Đăng Dung biết chuyện, đem quân đi đón chặn những nơi quan yếu.

Nhị thập bát nhật, Đăng Dung trương kì ư Kinh thành, lệnh các phường phố xá vô đắc kinh nghi.

Ngày 28, Đăng Dung kéo cờ ở Kinh thành, truyền lệnh cho các nhà ở phố phường không được kinh động.

Hựu sử Hoàng Duy Nhạc đẳng dĩ binh mã truy đế, cập ư Thạch Thất.

Lại sai bọn Hoàng Duy Nhạc binh mã đuổi theo kịp vua ở Thạch Thất.

Đế dĩ Thạch Thất binh cự chi, tróc đắc Duy Nhạc.

Vua đem quân huyện Thạch Thất chống lại, bắt được Duy Nhạc.

Thị nhật, Đăng Dung nhập Kinh thích.

Ngày hôm ấy, Đăng Dung vào Kinh tha

Trình Chí Sâm, Nguyễn Thì Ung chi tù.

Trình Chí Sâm và Nguyễn Thì Ung ra khỏi tù.

Sơ đế dĩ nhị nhân phụ Đăng Dung, hệ chi ư Quỳnh Vân điện, vị cập sát toại hạnh ngoại, cố Đăng Dung thích chi.

Trước đây, vua cho là hai người này hùa theo Đăng Dung, đem giam ở điện Quỳnh Văn, chưa kịp giết thì chạy ra ngoài, cho nên Đăng Dung tha ra.

Kì sắc dụ viết: Dư Đức Tông Kiến Hoàng đế chi tôn, Minh Tông Triết Hoàng đế chi đệ nhị tử, Quang Thiệu hoàng đế chi thân đệ.

Lời sắc dụ viết: Ta là cháu của Đức Tông Kiến Hoàng Đế, con thứ hai của Minh Tông Triết Hoàng Đế, em ruột của Quang Thiệu Hoàng Đế.

bá, phò mã đô uý, văn võ thần liêu, đồng tâm suy đái, vị sinh dân bất khả vô chủ, thần khí bất khả cửu hư, đồng thỉnh vu dư toản thừa đại thống.

bá, phò mã đô uý, các quan văn võ đồng lòng suy tôn, đều nói rằng sinh dân không thể không người đứng chủ, thần khí không thể bỏ trống lâu ngày, xin ta nối giữ nghiệp lớn.

Dư dĩ tông xã sinh dân chi cố, nghĩa bất dung từ, dĩ quyền câu đương cung trung các vụ, nội ngoại văn võ thần liêu thủ chức như cố.

Ta vì tông xã và sinh dân, nghĩa không từ chối được, đã tạm trông coi các việc trong cung rồi, các quan văn võ trong ngoài cứ giữ chức như cũ.

Hộ vệ cập tại kinh chư dinh tướng sĩ, nghiêm gia túc trực, thủ bị như pháp.

Quân hộ vệ và tướng sĩ các doanh nhân ở Kinh phải túc trực nghiêm ngặt, phòng giữ đúng phép.

Phụng Thiên phủ cập các phủ huyện xã viên nhân an cư lạc nghiệp, dĩ bảo sinh toàn chi phúc.

Viên chức và dân chúng phủ Phụng Thiên và các phủ, huyện, xã hãy an cư lạc nghiệp, để giữ phúc sinh toàn.

Tam thập nhật, Lê Chu, Nguyễn Như Quế phụng Xuân hạnh Gia Phúc Hồng Thị, toại tác hành điện nhưng cấp tại quân dân trúc Cẩm Giàng luỹ dĩ tự thủ.

Ngày 30, Lê Chu và Nguyễn Như Quế đón Xuân sang Hồng Thị, huyện Gia Phúc , rồi làm hành điện và gấp sai quân dân đắp lũy Cẩm Giàng để phòng giữ.

Lâm Xuyên bá Đàm Thận Huy chưởng Hàn lâm viện Nguyễn Hữu Nghiêm Dương Giai giai tại yên.

Lâm Xuyên bá Đàm Thận Huy, Chưởng Hàn lâm viện Nguyễn Hữu Nghiêm và Dương Khảo đều ở cả đấy.

Đăng Dung dụ Phạm Tại vi hướng đạo.

Đăng Dung dụ Phạm Tại làm hướng đạo.

Bát nguyệt, sóc, Đăng Dung dữ Lê Phụ đẳng suất quần thần cộng phụng hoàng đệ Xuân tức Hoàng đế vị.

Tháng 8, ngày mồng 1, Đăng Dung cùng với bọn Lê Phụ đem các quan cùng tôn hoàng đệ Xuân lên ngôi hoàng đế.

Chiếu viết: Thiên chi lập quân sở dĩ vi dân, quân chi phụng thiên.

Xuống chiếu rằng: Trời lập vua là vì dân, vua vâng mệnh trời

sở dĩ huệ dân.

là để thương dân.

Ngã đại huynh Quang Thiệu Hoàng thượng chi hà thiên, hưu phỉ thừa tổ, liệt bát loạn phản, chính bố đức, an dân, thất niên vu tư.

Anh ta là Quang Thiệu hoàng thượng, kính nhậm phúc trời, kế thừa nghiệp tổ, dẹp yên loạn lạc, trở lại chính thống, ban bố ân đức, giữ yên sinh dân, đến nay đã được 7 năm.

chi.

đấy.

Thập nhất nhật, Quang Thiệu Đế tự Mộng Sơn hành dinh phát hoàn Kinh thành, trú vu Mang Sơn xã.

Ngày 11, Quang Thiệu Đế từ hành dinh Mộng Sơn trở về Kinh thành, đóng tại xã Mang Sơn.

Đại phong nhị nhật.

Gió to 2 ngày.

Lại khoa cấp sự trung Nguyễn Khắc Tuy nhập kiến.

Lại khoa cấp sự trung Nguyễn Khắc Tuy vào yết kiến.

Tiên thị, đế triệu Khắc Tuy, Khắc Tuy kiến đế hạnh ngoại, bất khẳng tựu, hữu ngạo sắc.

Trước đây, vua cho gọi Khắc Tuy, Khắc Tuy thấy vua chạy ra ngoài, không chịu tới, lại có vẻ ngạo mạn.

Nhân phát hành quá Cung Kiệm giang, kiều chiết, hãm giang trung, hoàng bào thừa dư tịnh thấp.

Vua nhân đi qua sông Cung Kiệm, cầu gãy, bị ngã xuống sông, áo hoàng bào và kiệu đều ướt cả.

Mệnh nã Quốc Oai phủ Dương Đình Tú đẳng trách, dĩ giả tác kiều lương chi cố, hậu hựu phóng chi.

Sai bắt bọn Dương Đình Tú phủ Quốc Oai để trách hỏi về việc làm cầu giả dối, sau lại tha.

Thập lục nhật, ngự Thuỵ Quang hành điện lâm triều, bách quan tứ phương hưởng ứng.

Ngày 16, vua ngự tại hành điện Thuỵ Quang, coi chầu các quan, bốn phương hưởng ứng.

Lâm Xuyên bá Đàm Thận Huy, Phó đô tướng Phúc Sơn hầu Hà Phi Chuẩn đẳng thụ mật chiếu quy Bắc Giang khởi binh.

Bọn Lâm Xuyên bá Đàm Thận Huy, Phó đô tướng Phúc Sơn hầu Hà Phi Chuẩn nhận mật chiếu trở về Bắc Giang để dấy binh.

Hựu hữu Vương Đàm hầu Lê Vĩnh, Hà Lí hầu Lê Quảng đẳng lai kiến.

Lại có bọn Vương Đàm hầu Nguyễn Vĩnh, Hà Lý hầu Lê Quảng đến yết kiến vua.

Ninh Xuyên.

Ninh Xuyên

hầu Lê Đình Tú tại Sơn Nam hạ bạn diệc ứng chi.

hầu Lê Đình Tú ở miền dưới trấn Sơn Nam cũng hưởng ứng.

Hậu vị Đăng Dung sở phá, Đình Tú vị tử đệ sở tróc đáo Đăng Dung dinh, nhưng giải tống hồi Hồng Thị tại hành điện.

Sau bị Đăng Dung đánh bại, Đình Tú bị bọn con em bắt đưa đến dinh của Đăng Dung, rồi bị giải về hành điện ở Hồng Thị.

Thống Nguyên Đế dĩ Đình Tú hữu cựu Huân lao, chỉ lệnh giảo tử.

Thống Nguyên Đế cho là Đình tú có công lao cũ, chỉ sai thắt cổ cho chết thôi.

Thời Quang Thiệu Đế tại Thuỵ Quang hành điện sử Trung sứ triệu Trịnh Tuy ư Thanh Hoa vãng phản phàm tam tứ bối.

Khi ấy, Quang Thiệu Đế ở hành điện Thuỵ Quang, sai Trung sứ đi gọi Trịnh Tuy ở Thanh Hoa, đi về đến ba, bốn bọn.

Tuy kiến đế tại Thuỵ Quang, bất tín chư tướng, tín nhiệm quần tiểu.

Tuy thấy vua ở Thuỵ Quang, không nghe lời các tướng, tin dùng bọn tiểu nhân,

khể trì bất phó.

Vua bèn đi ra.

Thời Tây, Nam, Bắc đẳng xứ Quang Thiệu Đế dĩ hữu chi.

Bấy giờ, các xứ Tây, Nam, Bắc, Quang Thiệu Đế đã lấy được cả.

Hưng Hiền đẳng tứ nhân ủng thuẫn trì thương do Phục Cổ phường, trực nhập Thuỵ Quang điện.

Bọn Hưng Hiền bốn người mang mộc, cầm giáo từ phường Phục Cổ đánh thẳng vào Điện Thuỵ Quang.

Khoảnh kiến Hưng Hiền đẳng đột nhập điện đình, hộ vệ nhân cự chi.

Một lát, thấy bọn Hưng Hiền xông vào sân điện, lính hộ vệ chống lại.

Đế nãi tị xuất trú vu Nhân Mục cựu đình, dân gian tranh dĩ mễ chúc tiến, bách quan thương tốt hội loạn, thuỷ tập thị.

Vua bèn tránh ra đóng ở đình cũ xã Nhân Mục, dân chúng đua nhau dâng cháo gạo, các quan trong lúc vội vàng tan vỡ, bắt đầu tập hợp lại.

Quang Thiệu Đế tái dẫn binh hoàn Kinh sư, trú vu Kinh thành chi tây tác hành điện dĩ thị triều, lập Thái miếu ư thành chi đông.

Quang Thiệu Đế lại đem quân trở về Kinh sư, đóng ở phía tây kinh thành , làm hành điện để coi chầu, dựng nhà Thái Miếu ở phía đông thành.

Đông thập nguyệt, sơ tam nhật, ngộ Tuyên Từ Hoàng thái hậu kị thìn.

Mùa đông, tháng 10, ngày mồng 3, gặp ngày kỵ của Tuyên Từ Hoàng thái hậu.

Quang Thiệu Đế nghệ Thái miếu hành lễ, quá Yên Quyết kiều, thị hầu nhân thị phiến thất cước hãm vu giang trung.

Quang Thiệu Đế tới Thái Miếu làm lễ, khi qua cầu Yên Quyết, người hầu che quạt, lỡ chân ngã xuống sông.

Tứ nhật quá Nghi Thiên thánh tiết, bách quan tiến khánh hạ.

Ngày mồng 4, gặp ngày Nghi Thiên thánh tiết , các quan dâng biểu chúc mừng.

Biểu văn kinh sổ tuần, Trịnh Tuy tương Thanh Hoa tam phủ tịnh các xứ tướng sĩ vạn dư nhân lai hộ giá, tái hồi bản dinh.

Được vài tuần, Trịnh Tuy đem quân ba phủ của Thanh Hoa và tướng sĩ các xứ gồm hơn 1 vạn người đến hộ giá rồi lại trở về dinh của mình.

Tuy thuộc tướng Nguyễn Bá Kỷ nhập thị.

Thuộc tướng của Tuy là Nguyễn Bá Kỷ vào hầu.

Sơ thập nhật, thiên vũ hoàng trùng.

Ngày mồng 10, trời mưa, nhiều sâu lúa.

Thập tam nhật, Quang Thiệu Đế thân kì vu Thiên Kì.

Ngày 13, Quang Thiệu Đế đích thân làm lễ cầu trời.

tấu cáo văn viết: Tư dĩ quốc bộ tao truân, thiên tai thị cảnh.

Bài văn tấu cáo viết: Nay nhân vận nước gặp bước gian truân, thiên tai tỏ điềm cảnh tỉnh.

Thu hoà tựu thục, thích bị hoàng trùng, hạ vụ hưng công hựu tao hạn hán.

Lúa mùa sắp chín gặp phải hoàng trùng, lúa chiêm bắt đầu lại bị hạn hán.

Kí thất tam nông chi vọng, khủng di triệu tính chi ưu.

Nhà nông đã bị thất vọng, muôn họ lại phải lo buồn.

Thần cửu tại bá thiên, đệ thâm cần tuất, niệm hưu trưng chi vị ứng do tì chính chi vị trừ.

Thần đang lúc xiêu giạt, chỉ biết hết sức chăm lo, nghĩ rằng điềm lành chưa ứng là do tệ chính chưa trừ.

Thâm thiết ư tật tâm dần, uý cự thân ư khẩn đảo.

Nghĩ lo rất đỗi đau lòng, kinh sợ khôn tỏ lời cầu khẩn.

Phục vọng khúc tòng dân dục, diệu chuyển hoá cơ tỉ.

Cúi xin rủ theo nguyện vọng của dân, chuyển lại máy then tạo hoá.

Thần bất thắng khẩn đảo bái chúc chi chí.

Thần xiết bao khẩn khoản cầu xin, bái chúc.

Thập thất nhật, hữu hoàng xích khí, hựu hữu tán thái hoàng sắc tế thiên tại đông phương.

Ngày 17, ở phương đông có khí vàng đỏ, lại có sắc vàng tan ra phủ khắp trời.

Thập bát nhật, Thân thì, Trịnh Tuy, Trịnh Duy Thuân đẳng dương ngôn khám bình địa xứ nhị doanh trấn thủ ư Dịch Vọng xã.

Ngày 18, giờ Thân, bọn Trịnh Tuy và Trịnh Duy Thuân nói phao là đi xem mặt bằng để dựng doanh trại trấn thủ ở xã Dịch Vọng.

Quốc tử giám tư nghiệp Lê Hiếu Trung tử chi.

Quốc tư giám tư nghiệp Lê Hữu Trung chết trong trận đó.

Ư thị, thiên hạ thất vọng.

Từ đấy, cả nước đều thất vọng.

Thập nhất nguyệt,.

Tháng 11,

thập nhị nhật, Định Sơn hầu Giang Văn Dụ khởi binh vu Thanh Oai, Sơn Minh, Hoài An, Chương Đức đẳng huyện.

ngày 12, Định Sơn hầu Giang Văn Dụ khởi binh ở các huyện Thanh Oai, Sơn Minh , Hoài An , Chương Đức.

Thanh Đàm, Thượng Phúc, Phú Nguyên chư huyện nhân dân giai ứng chi.

Nhân dân các huyện Thanh Đàm , Thượng Phúc, Phú Nguyên đều hưởng ứng.

Liên Hồ bá Lê Văn Phúc cáo cấp vu Mạc Đăng Dung.

Liên Hồ bá Lê Văn Phúc cáo cấp với Mạc Đăng Dung.

Thập nhị nguyệt, thập bát nhật, Thống Nguyên Đế tự Hồng Thị hành điện tiến phát hoàn Kinh sư.

Tháng 12, ngày 18, Thống Nguyên Đế từ hành điện Hồng Thị trở về Kinh sư.

dĩ.

thôi.

Thái tử Long Trát tức vị vu cữu tiền, thời phương tam tuế, tôn mẫu Đỗ thị vi Chiêu Thiên Chí Lí hoàng thái hậu.

Thái tử Long Trát lên ngôi trước linh cữu, bấy giờ mới lên 3 tuổi, tôn mẹ là Đỗ thị làm Chiêu Thiên Chí lý hoàng thái hậu.

Minh quốc nhân vu Long Trì.

Họp quốc nhân thề ở Long Trì.

Cao Tông Hoàng Đế.

CAO TÔNG HOÀNG ĐẾ.

Bính Thân Trinh Phù nguyên niên.

Bính Thân, năm thứ 1 , .

Xuân chính nguyệt, cải nguyên đại xá.

Mùa xuân, tháng giêng, đổi niên hiệu, đại xá thiên hạ.

Sử thần Ngô Sĩ Liên viết: Cao Tông dĩ khứ niên thất nguyệt tức vị, chí thị thuỷ cải nguyên giả, cái hữu Tô Hiến Thành phụ chính, năng phục cổ lễ dã.

Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Cao Tông lên ngôi từ tháng 7 năm ngoái, đến đây mới đổi niên hiệu, là vì có Tô Hiến Thành phụ chính, biết trở lại lễ cổ.

Đinh Dậu nhị niên.

Đinh Dậu, năm thứ 2 , .

Xuân tam nguyệt, Chiêm Thành khấu Nghệ An châu.

Mùa xuân, tháng 3, Chiêm Thành đến cướp châu Nghệ An.

Mậu Tuất tam niên.

Mậu Tuất, năm thứ 3 , .

Quốc tang trừ.

Hết quốc tang.

Quần thần hàm bái vu khể thủ viết: "Thái phó thụ thiên tử minh mệnh, bệ hạ ký lũ uý chi hĩ, thần bất cảm vi".

Các quan đều chắp tay cuối đầu nói: “Thái phó nhận mệnh lệnh rõ ràng của thiên tử. Bệ hạ cũng đã nhiều lần dỗ bảo rồi, bọn thần không dám trái lệnh”.

Giai bái tạ nhi thoái.

Đều lạy tạ rồi lui ra.

Hiến Thành lĩnh cấm binh, nghiêm hiệu lệnh, minh thưởng phạt.

Hiến Thành quản Lĩnh cấm binh, nghiêm hiệu lệnh, thưởng phạt công bằng,

thiên hạ quy tâm.

người trong nước đều quy phục.

Hạ ngũ nguyệt, dĩ đản nhật vi Càn Hưng tiết.

Mùa hạ, tháng 5, lấy ngày sinh của vua làm tiết Càn hưng.

Kỉ Hợi tứ niên.

Kỷ Hợi, năm thứ 4 , .

Xuân chính nguyệt, tuyển đinh nam tráng giả sung quân ngũ.

Mùa xuân, tháng giêng, tuyển các đinh nam, người nào mạnh khoẻ sung vào quân ngũ.

nhị nguyệt địa chấn.

Tháng 2, động đất.

Hạ lục nguyệt lưỡng nhật tịnh xuất.

Mùa hạ, tháng 6 , hai mặt trời cùng mọc.

Thái Uý Tô Hiến Thành tốt.

Thái uý Tô Hiến Thành chết.

Đế giảm thiện tam nhật, xuyết triều lục nhật. 𥘉

Vua bớt ăn ba ngày, nghĩ thiết triều 6 ngày.