id
stringlengths 3
5
| url
stringlengths 31
327
| title
stringlengths 1
51
| text
stringlengths 1
24.9k
|
|---|---|---|---|
24334 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%B3%D0%B0%D1%88%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%98%D0%BD%D0%BD%D0%B0%20%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D3%99%D0%B0%D0%BB%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Аҳашԥҳа, Инна Никәала-иԥҳа | Инна Никәала-иԥҳа Аҳашԥҳа (; , Ԥақәашь ақыҭа, Очамчыра араион) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет.
Абиографиа
Диит 1953 шықәса лаҵарамза 20 рзы Ԥақәащь ақыҭа Очамчыра араион. 1974 шықәсазы дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә институт, далгоит 1979 шықәсазы. Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1972 шықәсазы.
1995-2007 шықәсқәа рзы И. Аҳаш-ԥҳа Д. И. Гәлиа иҩны-амузеи дадиректорул, 2007 шықәса раахыс ажурнал «Амцабз» даредактор хадоуп.
Абиблиографиа
Имазоу адунеи. Аҟәа, 1981 шықәса.
Сгәыӷра абӷьыцқәа. аҟәа, 1984 шықәса.
Ашәахәақәа рхац. Аҟәа, 1986 шықәса.
Схәыцрақәа рааԥыню Аҟәаб 1990 шықәса.
Адгьыл азьааю Ақәа, 1995 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Хашба Инна Николаевна
Аҳашба Инна Никәала-иԥҳа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Ҳашаа
1953 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 20 рзы ииз |
24335 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%B2%D0%B0%D1%88%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D0%BC%D0%B0%20%D0%90%D1%80%D1%81%D0%B5%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Ҳашԥҳа, Римма Арсен-иԥҳа | Римма Арсен-иԥҳа Ҳашԥҳа (; , Аҟәа — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, афольклор аҟәшаҟны ҵарауаҩ.
Абиографиа
Диит Аҟәа, 1934 шықәса абҵарамза 19 рзы. Лыԥсҭазаара далҵит 2007 ш. зы.
1955 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт афилологиатә факультет. Далгоит 1960 шықәсазы.
Афилологиатә наукақәа дыркандидатуп.
Акыьԥхь аҿы дцәырҵит 1980 шықәса инаркны.
Абиблиографиа
Абхазский детский фольклор. Аҟәа, 1980 шықәса.
Ҵи-ҵи, кәа-каа. Аҟәа, 1989 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Любовь во главе: памяти Риммы Хашба, Спутник Аԥсны.
Габниаԥҳа Римма Ҳашԥҳа лзы: аҵарауаҩ хатәра, ауаҩы лаша, Sputnik Аԥсны.
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны аҵарауаа
Ҳашаа
1934 шықәсазы ииз
Абҵарамза 19 рзы ииз
2007 шықәсазы иԥсыз |
24336 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D2%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B0%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%93%D3%99%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%20%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Сақаниаԥҳа, Гәында валентин-иԥҳа | Гәында Валентин-иԥҳа Сақаниаԥҳа (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, аиҭагаҩ.
Абиографиа
Диит 1966 шықәса жәабранмза 25 азы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион. 1983 шықәсазы дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху Москватәи Алитературатә институт, далгоит 1988 шықәсазы.
Абиблиографиа
Акьыԥхь аҿы - 1978 шықәса инаркны.
Аԥықарах. Аҟәа, 1981 шықәса.
Анана Гәында. Аҟәаб 1989 шықәса
Алитература
Азхьарԥшқәа
Саканиа Гунда Валентиновна
Сақаниа Гәында Валентин-иԥҳа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Сақаниаа
1966 шықәсазы ииз
Жәабранмза 25 рзы ииз |
24337 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B0%D0%BD%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%9B%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B0%20%D0%A1%D1%83%D0%BB%D2%AD%D0%B0%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Тәанԥҳа, Лиолиа Сулҭан-иԥҳа | Лиолиа Сулҭан-иԥҳа Тәанԥҳа (; , Ешыра Ақыҭа, Аҟәа араион — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет.
Абиографиа
Диит 1952 шықәса ажьырныҳәамза 19 рзы Ешыра Ақыҭа Аҟәа араион. Лыԥсҭазаара далҵит 2006 ш. азы.
1971 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки ихьӡ Аҟәынҭқарратә педагогтә институт, далгоит 1975 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит иара абри ашықәсан.
Абиблиографиа
Ашамҭаз. Аҟәа, 1981 шықәса.
Аҵх алакәқәа. Аҟәа, 1984 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Тванба Леля Султановна
Тәан-ԥҳа Лиолиа Сулҭан-иԥҳа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Тәанаа
1952 шықәсазы ииз
Ажьырныҳәамза 19 рзы ииз
2006 шықәсазы иԥсыз
Абҵарамза 22 рзы иԥсыз |
24338 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%B6%D1%8B%D2%AD%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B0%2C%20%D0%92%D0%B8%D0%B0%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%20%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ҷыҭанаа, Виачеслав Михаил-иԥа | Виачеслав Михаил-иԥа Ҷыҭанаа (; , Ԥақәашь ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет.
Абиографиа
Диит 1956 шықәса абҵарамза 19 рзы Ԥақәашь ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 2005 шықәса.
1974 шықәсаззы дҭалоит А. И. Горки изьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт, далгоит 1978 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит иара абри ашықәсан.
Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьраан, 1992–1993 шықәсқәак иалагӡаны, иара арадио «Би-би-си» акорреспондентс дыҟан.
Абиблиографиа
Исызгәакьоу аҿыҭбжьы. Аҟәа, 1981 шықәса.
Ажҩан баҳча. Аҟәа, 1984 шықәса.
Амш мҩас. Аҟәа, 1987 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Читанаа (Читанава) Вячеслав Михайлович
Ҷыҭанаа Виачеслав Михаил-иԥа
ЛАГӘЛАА, Анатоли. Есымша исыцу сҩыза: апоет Виачеслав Ҷыҭанаа игәаларшәара. Спутник Аԥсны. .
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Ҷыҭанаақәа
1956 шықәсазы ииз
Абҵарамза 19 рзы ииз
2005 шықәсазы иԥсыз
Жәабранмза 25 рзы иԥсыз |
24339 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%99%D0%B0%D3%B7%D3%99%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%92%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%20%D0%90%D1%81%D2%AD%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%80-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Кәаӷәаниа, Валентин Асҭамыр-иԥа | Валентин Асҭамыр-иԥа Кәаӷәаниа, ма Валентин Асҭамыр-иԥа Коӷониа (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, адраматург, алитературатә критик, апедагог.
Абиографиа
Диит 1959 шықәса жәабранмза 13 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион.
1976 шықәсазы В. Коӷониа дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭҟарратә педагогтә институт, далгоит 1981 шықәсазы.
1981-1986 шықәсқәа рзы Москватәи адунеитә литература аинститут аспирантура акурс дахысуеит.
Афилщлщгиаә наукақәа дыркандидатуп.
Акьыԥхь, аҟны - 1975 шықәса раахыс.
Абиблиографиа
Аамҭа аҳамта. Аҟәа, 1983 шықәса.
Ажәҩан ԥсҭазаара. Аҟәаб 1986 шықәса.
Ииасхьоу амшқәа рашәаю Аҟәа, 1990.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Когониа Валентин Астамурович
Кәаӷәаниа Валентин Асҭамыр-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Кәаӷәаниаа
1959 шықәсазы ииз
Жәабранмза 13 рзы ииз |
24342 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D3%A1%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%92%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%80%D0%B8%20%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Касланӡиа, Валери Платон-иԥа | Валери Платон-иԥа Касланӡиа (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион, Аԥснытәи АССР) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1943 шықәса абҵарамза 23 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион.
1962 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки изьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт аҭоурыхтә факультет, далгоит 1970 шықәсазы.
Абиблиографиа
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1961 шықәса инаркы.
Аҵәаҵлақәа шәҭует. Аҟәа, 1983 шықәса.
Амш хазына. Аҟәа, 1986 шықәса.
Алакә ԥхыӡ. Аҟәа, 1989 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Касландзия Валерий Платонович
Касланӡиа Валери Платон-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Касланӡиаа
1943 шықәсазы ииз
Абҵарамза 23 рзы ииз |
24346 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%B3%D3%99%D0%BB%D0%B0%D0%B0%2C%20%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%20%D0%98%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D3%99%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Лагәлаа, Анатоли Ианкәа-иԥа | Анатоли Ианкәа-иԥа Лагәлаа (; , Ҷлоу ақыҭа, Очамчыра араион) — Аԥсуа шәҟыҩҩы, апоет, апублицист.
Абиографиа
Диит 1961 шықәса рашәарамза 1 рзы Ҷлоу ақыҭа Очамчыра араион.
1979 шықәсазы дҭалоит аԥсуа ҳәынҭқарратә университет, далгоит 1984 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы - 1980 шықәса инаркны.
2004 шықәса инаркы А. Лагәлаа ажурнал «Алашара» даредактор хадоуп.
Абиблиографиа
Урҭ аблақәа. Аҟәа, 1984 шықәса.
Агәҭыха. Аҟәа, 1990 шықәса.
Нарсоу. Аҟәа, 1994 шықәса.
Адгьыл гәалак амоул. Аҟәа, 1995 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Лагулаа Анатолий Янкович
Лагәлаа Анатоли Ианкәа-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Лагәлаақәа
1961 шықәсазы ииз
Рашәарамза 1 рзы ииз |
24347 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D1%8C%D0%B0%D0%BF%D1%83%D0%B0%2C%20%D0%97%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B1%20%D0%8F%D1%8C%D0%BE%D1%82%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Џьапуа, Зураб Џьота-иԥа | Зураб Џьота-иԥа Џьапуа (; , Ҭхьына ақыҭа, Очамчыра араион) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, афольклорист, акритик.
Абиографиа
Диит 1960 шықәса ԥхынгәымза 5 рзы Ҭхьына ақыҭа Очамаыра араион.
1979 шықәсазы дҭалоит Аԥснытәи аҳәынҭкарратә университет, дапгоит 1984.
1984 - 1989 шықәсқәа рзы Москватәи адунеитә литература аинститут аспирантура акурс дахысуеит. Афшлологиатә наукақәа дырдокторуп. Аԥсны аҭҵаарадыррақәа ракадемиа алахәыла-корреспондентуп.
1996 шықәса инаркы З. Џьапуа Аԥсны Анаукақәа ракадемиа иатәу Д. И. Гәлиа ихьӡ зху Аԥсуаҭҵааратә институт вдиреқтор дихаҭыԥуаҩуп.
Акьыԥхь - 1982 шықәса инаркы.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Зураб Джотович Джапуа
Џьапуа Зураб Џьота-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Џьапуаа
1960 шықәсазы ииз
Мшаԥымза 16 рзы ииз |
24348 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D3%99%D0%B0%D1%80%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%98%D0%B3%D0%BE%D1%80%20%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Хәарцкиа, Игор Иван-иԥа | Игор Иван-иԥа Хәарцкиа (; , Жәандрыԥшь аҟыҭа, Гәдоуҭа араион, Аԥснытәи АССР) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, ажурналист, апублицист.
Абиографиа
Хәарцкиа Игор Иван-иԥа - Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла иалоу, ажурналистцәа Реидгыла Аконфедерациа алахәыла, Аԥсуа шәҟәыҩҩцәа рассоциациа алахәыла, Еиуеиԥшым аамҭақәа рзы аус иуан Аԥсуа радиои агазеҭ “Аԥсны Ҟаԥшьи” рҿы корреспондентс, ашәҟәҭыжьырҭа “Алашара” редакторс дыҟан, агазеҭ «Республика Абхазия» аҿы аус иуан. Авторс дрымоуп ажәеинраалақәеи апрозатә ԥҵамҭақәеи реизгақәа ԥсышәалеи урысшәалеи. 2009ш. рзы Аԥсуа шәыҟәҭыжьырҭаҿы иҭыҵит иажәабжьқәеи иессеқәеи реизга “Гора мудрецов”. Игор Иван-иԥа Хәарцкиа авторс дрымоуп акыр усумҭақәа адинҭҵааратәи аҭҵаарадырратәи хәыцшьақәа зныԥшуа аԥсуа жәлар рҳәамҭақәа рыспицифика иазкны, иара убас аусумҭақәа Урыстәыла аҭыԥ ԥшьақәеи аҭыԥ ԥшӡарақәеи ирызкны. Аԥсни уи анҭыҵи еицырдыруа иреиуоуп Л. Регельсони иареи иаԥырҵаз ашәҟәы “Земля Адама”. Иара убас, И.И. Хварцкиа акыр ҩымҭақәа аурыс классика аҟынтә аԥсуа бызшәахь еиҭагоу ажәеинраалақәа авторс дрымоуп.
Абиблиографиа
Акьыԥхь аҟны - 1980 шықәса инаркы.
Ӡыда аҟәара. Аҟәа, 1985 шықәса.
Аԥаимбар абра диаст. Аҟәа, 1991 шықәса.
Алитература
Акрызҵазкуа арыцхәқәа рамзар, Аҟәа, 2015 ш.
Абхазское поэтическое слово - на русском и армянском языках://РА. - 2013. - 4-5июля, (№73). - Ст. 5. - С.
Азхьарԥшқәа
Хварцкия Игорь Иванович
Хәарцкиа Игор Иван-иԥа
1955 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 15 рзы ииз
Хәарцкиаа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны ажурналистцәа |
24349 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BB%D0%B5%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%95%D2%AD%D0%B5%D1%80%D0%B8%20%D0%A1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%B0%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Адлеиԥҳа, Еҭери Сардиан-иԥҳа | Еҭери Сардиан-иԥҳа Адлеи-ԥҳа — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит а-70-тәи ацықәсқәа инадиркны. Дышқәԥшыз лыԥсҭазаара далҵит.
Абиблиографиа
Наӡаӡатәи ақәыԥшра. Аҟәа, 1986 шықәса.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Адлеиаа |
24350 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%99%D1%8B%D2%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B0%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%93%D3%99%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%20%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B8-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Кәыҵниаԥҳа, Гәында Сергеи-иԥҳа | Гәында Сергеи-иԥҳа Кәыҵниа-ԥҳа (; , Аҭара, Очамчыра араион, Аԥснытәи АССР) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, аиҭагаҩ.
Абиографиа
Диит 1965 шықәса хәажәкырамза 21 рзы Аҭара Очамчыра араион. 1982 шыҟәсазы дҭалоит Аԥсуа ҳәыннҭқарратә университет, далгоит 1987 шықәсазы ҳазҭагылоу аамҭазы аус лукит аԥсуа бызшәа аҳәынҭқарратә фонд адиректор.
Абиблиографиа
Агәыкра. Аҟәа, 1987 шықәса.
Мшаԥымза. Аҟәа, 1990 шықәса.
Абзиабара аҭәҳәа. Аҟәа, 1995 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Квициния Гунда Сергеевнаа
Кәыҵниа Гәында Сергеи-иԥҳа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Кәыҵниаа
1965 шықәсазы ииз
Хәажәкырамза 22 рзы ииз |
24351 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%88%D3%99%D1%80%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%90%D0%B4%D0%B3%D3%99%D1%8B%D1%80%20%D0%9B%D0%B5%D1%83%D0%B0%D1%80%D0%B4-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Лашәриа, Адгәыр Леуард-иԥа | Адгәыр Леуард-иԥа Лашәриа (, Кәтол аәыҭа, Очамчыра араион, Аԥснытәи АССР) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет.
Абиографиа
Диит 1961 шықәса лаҵарамза 9 рзы Кәтол аәыҭа, Очамчыра араион.
1980 шықәсазы дҭалиот Аԥснытәи аҳәынҭқарратә университет афиологиатә факултет, далгоит 1985 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы - 1985 шықәса инадыркны.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Лашәриаа
1961 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 9 рзы ииз |
24352 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B0%20%D0%A4%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Ладариаԥҳа, Светлана Фридон-иԥҳа | Светлана Фридон-иԥҳа Ладариа-ԥҳа (; , Аҟәа, Аԥснытәи АССР) — Аԥсуа журналист.
Абиографиа
Диит 1959 шықәса жьҭаарамза 21 азы Аҟәа.
1976 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭҟарратә педагогтә институт. Далгоит 1981 шыҟәсазы.
Абиблиографиа
Аҵх. Аҟәа, 1989 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Абиографиа - sputnik-abkhazia.info
Аԥсны ажурналистцәа
Ладариаа
1959 шықәсазы ииз
Жьҭаарамза 21 рзы ииз |
24353 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%99%D0%B0%D1%80%D2%B7%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%90%D0%BB%D1%85%D0%B0%D1%81%20%D0%97%D0%B0%D1%83%D1%80-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Кәарҷиа, Алхас Заур-иԥа | Алхас Заур-иԥа Кәарҷиа (, Ҷлоу ақыҭа, Очамчыра араион, Қырҭтәыла ССР — ) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1968 шиқәса жәабранмза 16 рзы Очамчыра араион Ҷлоу ақыҭа. Иԥсҭазаара далҵит 1994 шықәса ԥхынгәымза 12 рзы. Джуп Ҷлоу ақыҭа.
1985 шықәсазы дҭалоит Аԥсуа ҳәынҭқарратә университет афилологиатә факультет, далгеит 1992 шықәсазы.
Абиблиографиа
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1981 шықәсазы.
Быжь-дунеик рыгәҭа, Аҟәа, 1994 шықәса.
Ашькәакәа ианцәоу, Аҟәа, 1995 шықәса.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Кәарҷиаа
1968 шықәсазы ииз
Жәабранмза 16 рзы ииз
1994 шықәсазы иԥсыз
Ԥхынгәымза 12 рзы иԥсыз |
24501 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D3%99%D1%8B%D1%80%D1%86%D0%BB%D0%B0%D0%B0%2C%20%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D0%B3%D3%99 | Хәырцлаа, Камыгә | Камыгә Хәырцлаа — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Дҭахеит аҩбатәи аднеитә еибашьраҿы. Антологиаҿ икьыԥхьу иажәеинраала аагоуп аизга «Аԥсадгьыл азы» аҟнытә /Аҟәа, 1966 шықәса/.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа |
24502 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BF%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80 | Капба, Владимир | Владимир Николаи-иԥа Капба (; , Арасаӡыхь, Очамчыра араион — ) — Аԥсуа ажурналист.
Дҭахеит аҩбатәи адунеитә еибащьраҿы. Антолгиаҿы иарбоу иҩымҭа аагоуп аизга «Аԥсадгьыл азы» аҟнытә /Аәҟа, 1966 шықәса/.
Алитература
Аԥсны аҭҵаарадыррақәа ракадемиа Д. И. Гәлиа ихьӡ зху Аԥсуаҭҵааратә институт, «Аԥсуа поезиа антологиа XX ашәышықәса», Аҟәа-Москва, 2009, ад. 910
Азхьарԥшқәа
НА 72-ОМ ГОДУ УШЕЛ ИЗ ЖИЗНИ ЗАСЛУЖЕННЫЙ ЖУРНАЛИСТ АБХАЗИИ ВЛАДИМИР КАПБА. Абхазия Информ.
Аԥсны ажурналистцәа
1949 шықәсазы ииз
Ажьырныҳәамза 7 рзы ииз
2020 шықәсазы иԥсыз
Лаҵарамза 14 рзы иԥсыз |
24503 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%AC%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%A8%D0%B0%D0%BB%D1%83%D0%B0 | Ҭориа, Шалуа | Шалуа Ҭориа (; , Гал — 1941?–1945?) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Ҭориа Аҩбатәи Адунеитә еибашьраҿы дҭахеит. Антологиаҿ икьыԥхьу иажәеинраала аагоуп аизга «Аԥсадьыл азы» аҟнытә (Аҟәа, 1966 ш.).
Алитература
Азгәаҭақәа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аибашьра иалаӡыз
Ҭориаа
1913 шықәсазы ииз |
24504 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D1%8C%D0%BE%D0%BF%D1%83%D0%B0%2C%20%D0%A0%D0%B0%D1%83%D1%84%D0%B1%D0%B5%D0%B8 | Џьопуа, Рауфбеи | Рауфбеи Џьопуа — Аԥсуа шәҟәыҩҩы.
Дҭахеит Аҩбатәи адунеитә еибашьраҿы. Антолгиаҿы иарбоу иҩымҭа аагоуп аизга «Аԥсадгьыл азы» аҟнытә /Аәҟа, 1966 шықәса/.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Џьопуаа |
24505 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D2%9B%D3%99%D0%B0%D0%B1%2C%20%D0%A8%D1%8C%D1%8B%D0%BC%D0%B0 | Амқәаб, Шьыма | Шьыма Амқәаб — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Антологиаҿ икьыԥхьу иажәеинраала аагоуп аизга «Алитературатә журнал» /1939, 2-3/ аҟнытә.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Амқәабаа |
24506 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%B4%D0%B0%D0%B1%D1%80%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B8 | Ҵабриа, Сергеи | Сергеи Ҵабриа — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Дҭахеит аҩбатәи адунеитә еибащьраҿы. Антолгиаҿы иарбоу иҩымҭа аагоуп аизга «Аԥсадгьыл азы» аҟнытә /Аәҟа, 1966 шықәса/.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Ҵабриаа |
24507 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D1%8C%D0%BE%D0%BD%D1%83%D0%B0%2C%20%D0%90%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D1%8C%D1%81%D0%B0%20%D0%9D%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Џьонуа, Алықьса Нестор-иԥа | Алықьса Нестор-иԥа Џьонуа (; , Ҷлоу ақыҭа, Кәыдрытәи аучастка, Аҟәатәи аокруг — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, аиҭагаҩ, ауаажәларратә усзуҩы.
Абиографиа
Диит 1920 шықәса лаҵарамза 7 рзы Члоу ақыҭа Аимара аҳабла иахьатәи Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1989 шықәса жәабранмза 27 азы. джуп Аҟәа ашьхараҿб ашәқәыҩҩцәеи усзуҩцәеи рпантеон аҿы. Иқыҭа гәакьаҿ алагарҭатә ҵара аниоу, 1932 шықәсазы дҭалгоит Д.Лакоба ихьӡ зху Ақәатәи аԥсуа школ, далгоит 1938 шықәсазы. Иара абри ашықәсан А.Џьонуа дҭалгоит Ақәатәи ахәынҭҟарратә педагогә институт, далгеит 1947 шықәсазы. далахәын аҩбатәи адунеитә еибашьра. Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1937 шықәсазы. Аус иухьан ажурнал «Алашара» аредактор хадас,Аԥсны Аҵарадырра аминистрс. 1986-1989 шықәсазқәа рзы А.Џьонуа аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла данапхгаҩын. Ипоезиатә рҿиамҭақәа премиа.
Абиблиографиа
Ашьыжьтәи ашәахәақәа. Аҟәа, 1949 шықәса.
Аԥсадгьыл ахьӡала. Аҟәа, 1953 шықәса.
Аҭоуба. Аҟәа, 1956 шықәса.
Арҩаш. Аҟәа, 1958 шықәса.
Ажәеинраалеи анасыԥи. Аәҟа, 1964 шықәса.
Уаҵәазы. Аҟәа, 1967 шықәса.
Иалкаау.Аҟәа, 1970 шықәса.
Сара сгәыӷра. Аҟәа, 1974 шықәса.
Еснагь иҳацу.Аҟәа, 1978 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1980 шықәса.
Ашьеи абзиабареи. Аҟәа, 1980 шықәса.
«Иалкаау аԥсуа лирика» асериаҿ - Аҟәа, 1980 шықәса.
аԥхьарца. Аҟәа, 1986 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1990 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1995 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Джонуа Алексей Несторович
Џьонуа Алықьса Нестор-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Џьонуаа
1920 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 7 рзы ииз
1989 шықәсазы иԥсыз
Жәабранмза 27 рзы иԥсыз |
24508 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%9A%D3%99%D1%8B%D0%BC%D1%84%20%D0%A8%D1%8C%D1%80%D1%8B%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ломиа, Кәымф Шьрын-иԥа | Константин (Кәымф) Шьрын-иԥа Ломиа (, Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет.
Абиографиа
Диит 1928 шықәса жәабранмза 14 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1999 шықәса хәажәкырамза 3 рзы. Джуп Аҟәа ашьхараҿ, ашәҟәыҩҩцәа ауаажәларратә усзуҩцәеи рпантеон аҿы.
1944-1946 шықәсқәа рзы К.Ломиа аҵара иҵоит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә техникум аҿы. Уи даналга, 1946 шиқәсазы дҭалоит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт. Далгоит 1950 шиқәсазы.
Иара абри ашықәсан К.Ломиа дрыдыркылт А. М. Горки ихьз зху Москватәи Алитературатә институт аҟны/аԥшьбатәи акурс инаркны/. Да лгоит 1952 шиқәсазы.
1957-1984 шықәсқәа рзы К. Ломиа Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Раидгыла аусбарта дамазаныҟәгаҩыню
Абиблиографиа
Адгьыл аҿтәи аеҵәақәа. Аҟәа, 1954 шықәса.
Амахәҭа ҿыц. Аҟәа, 1957 шықәса.
Абзиабареи амшыни. Аҟәа, 1959 шықәса.
Ажәеинраалақәеи апоемақәеи. Аҟәа, 1963 шықәса.
Шьыбжбон. Аҟәа, 1968 шықәса.
Асы иаҵәа. Аҟәа, 1973 шықәса.
Ажәеинраалақәеи апоемақәеи. Аҟәа, 1977 шықәса.
Ахәыцра мшын. Аҟәа, 1979 шықәса.
Ааԥын. Аҟәа, 1981 шықәса.
Ашәа рҳәон ахрақәеи сыҵхқәеи. Аҟәа, 1987 шықәса.
Амцеи анасыԥи. Аҟәа, 1990 шықәса.
Иеиҭагақәа рахьтә:
В.Маиаковски. Апоема «В.И. Ленин», Аҟәа, 1970 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Ломия Кумф Ширинович
Ломиа Кәымф Шьрын-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Ломиаа
1928 шықәсазы ииз
Жәабранмза 14 рзы ииз |
24509 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D1%8C%D0%BE%D0%BD%D1%83%D0%B0%2C%20%D2%B6%D0%B8%D2%B7%D0%B8%D0%BA%D0%BE%20%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Џьонуа, Ҷиҷико Михаил-иԥа | Ҷиҷико Михаил-иԥа Џьонуа, Ҷыҷыкәа Махаз-иԥа Џьонуа (; , Ҷлоу ақыҭа, Кәыдрытәи аучастка, Аҟәатәи аокруг — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет.
Абиографиа
Диит 1915 шықәса лаҵарамза 27 рзы Ҷлоу ақыҭа Аимара аҳабла иахьатәи Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1975 шықсәса жәабранмза 25 рзы. Джуп Аҟәатәи ашьхараҿ - ашәҟәыҩҩцәеи ауаажәларратә усзуҩцәеи рпантеон аҿы.
Аимара аҳаблаҿтәи алагарҭатә школ даналга, аҵара иҵон Аҭара, Мықә ақыҭақәа рҿтәи ашколқәа рҟны. 1931 шыҟәсазы Ҷиҷико Џьонуа дҭалоит Аҟәатәи адрамстудиа. Уи даналга, ԥыҭраамҭак Аԥсуа ҳәынҭқарратә драматә театр аҿы актиорс аус иуан.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1936 шықәсазы.
Далахәын Аҩбатәи адунеитә еибашьра.
Ҷ. Џьонуа акыр шықәса ажурнал «Алашара» редактор хадас даман.
Ипоезиатә рҿиамҭақәа рзы иаҭәашьан Ареспублика аԥсны Д. Гәлиа ихьӡ зху аҳәынҭәарратә премиа.
Аҭаацәа
Иаб — Махаз Дауҭ-иԥа Џьапуа
Иан — Анна Ҳабаџьа-иԥҳа Инаԥшьԥҳа
Иашьцәа — Володиа, Авдениа (Шамил), Џьавдеҭ, Гьаргь (Џьоба)
Абиблиографиа
Ашәҭқа ртәыла. Аҟәа, 1950 шықәса.
Апоемақәа. Аҟәа, 1956 шықәса.
Ажәеинраалақәеи апоемақәеи. Аҟәа, 1957 шықәса.
Амаамын сасра ишцаз. аҟәа, 1962 шықәса.
Аныҳәаҿа. Аҟәа, 1964 шықәса.
Анықәаҿа. Аҟәа, 1966 шықәса.
Ацәқәырԥақәа гәаҭеиуеит. Аҟәа, 1972 шықәса.
Иалкаау. Ҩ-томкны. Аҟәа, 1975-1976 шықәсәа.
Ашәҭқәеи сареи. Аҟәа, 1979.
Аныҩбжьы. Ажәеинраалақәеи аиҭагақәеи. Аҟәа, 1982 шықәса.
«Иалкаау аԥсуа лирика» асериаҿ. Аҟәа, 1985 шықәса.
сара сашәақәа. Аҟәа, 1987 шықёса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Джонуа Чичико Михайлович
Џьонуа Ҷиҷико Михаил-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Џьонуаа
1915 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 27 рзы ииз
1975 шықәсазы иԥсыз
Жьҭаарамза 25 рзы иԥсыз |
24510 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8C%D0%B8%D0%BB%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BD%20%D0%94%D0%B0%D1%83%D2%AD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Кьиласониа, Платон Дауҭ-иԥа | Платон Дауҭ-иԥа Кьиласониа (; , Кәтол акыҭа Очамчыра араион — ) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы, апоет.
Алитература
Диит 1908 шықәсазы Кәтол акыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далԥит 1977 шықәсазы. Джуп кәтол.
Алагарҭатсә школ даналгаб аҵара иҵои аҟәа, аҟыҭанхамҩатә техникум аҿы. Акыр шықәса инеԥынкылан агрономс аус иуаню
Акьыԥхь абраҟатәи аҿы дԥәырҵит а-40-тәию ашықәсҟасқәа рзы. Иқыҭа гәакьҿа арҿиара ус знапы алазкуаз аҿар рахь анырра ҟаимаҭ иман, дҿырԥшыган, азәырҩы инапы рыпшьын.
Апсуа жәлар рашәақәаи ражәабжьқәеи. Аҟәа, 1956 шықәсазы. Иудкыл сашәа. Ажәаеинраалақәа, ажәабжьқәа, ажәаԥҟәа, абна бызшәфю. Аҟәа, 1990 шықәаса.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Кьиласониаа
1908 шықәсазы ииз
1977 шықәсазы иԥсыз |
24511 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%87%D1%83%D0%B0%2C%20%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%20%D0%94%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Гочуа, Михаил Дмитри-иԥа | Михаил Дмитри-иԥа Гочуа (1906, Лӡаа ақыҭа, Гагра араион — , Севастополь) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет.
Абиографиа
Диит 1906 шықәсазы Гагра араион Лӡаа ақыҭа. Дҭахеит 1941 шықәса ииул мзазы, Севастополь ахьчараан аӷа итанк иҽаҵаижьт.
Аҵара иҵон Лӡаатәи ашкол аҿы, нас — Калдахәара, 1925 шықәсазы Аҟәа аԥсуа педагогтә техникум дҭалоит, уи даналга, 1931 шықәсазы Москва Аредакциатбә-ҭыжьырҭатә институт даанахәоит, аха шықәсык аиҳа дызнымхкитб дычмазаҩхеит, дхынҳәнуит Аԥсныҟа.
Ашьҭахь, 1936 шыкәсазы иҵара ацҵаразы ҩаԥхьа Москваҟа дцоит, дҭалоит Ажурналистика аҳәынҭқарратә институт, аха абраҟагь деиҭачмазаҩхоит, шықәсык ашьҭахь Аҟәеҟа дыхнымҳәыр амуит.
1941 шыкәсазы афашист Германиа СССР ианақәла, М. Гочуа ихата гәаԥхарала афронт ахь дцоит.
Гочуа аус иуан аиҭагатә жанр аҿгьы. Уи иеҭагамиҭақәоул А. М. Горки ирҿиамҭә «Аҵан» /иеиҭаргеит В. Маани иареи/, Лопе де Вега иаԥҵамҭа «Лауренсиа», Дырмит Гәлиеи иареи еицеиҭаргеит «Игор ир ирыхҳәаау ажәа»/ иҭыҵит 1940 шыкәсазы/; ашәҟәы ианиҵон жәлар рҿаԥыцтә хәамҭақәа.
Абиблиографиа
Ианҵамҭақәеи иеиҭагамҭақәеи. Аҟәа, 1962 шықәса.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аибашьра иалаӡыз
Гочуаа
1906 шықәсазы ииз
1941 шықәсазы иԥсыз |
24512 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D2%9B%D3%99%D0%B0%D0%B1%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%9B%D0%B8%D0%B4%D0%B8%D0%B0%20%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%8B%D3%B7%D3%99-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Амқәабԥҳа, Лидиа Бардыӷә-иԥҳа | Лидиа Бардыӷә-иԥҳа Амқәаб-ԥҳа (, Маркәыла ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1912 шықәса ажьырныҳәамза 10 рзы Маркәыла ақыҭа Очамчыра араион. Лыԥсҭазаара далҵит 1990 шықәса жәабранмза 6 рзы. Джуп аҟәа.
Ҵараиурҭа далыьгацызт, аҩны илоуз лҵара-дырреи жәлар рҳәамҭа аӷәбылреи роуп ажәа сахьарк абзиабара лылазааӡаз.
Дыҩуан 1930 шықәса инаркны.
Абиблиографиа
Асоура. Аҟәа, 1976 шықәса.
Ан лныҳәаҿа. Аҟәа, 1979 шықәса.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Амқәабаа
1912 шықәсазы ииз
Ажьырныҳәамза 10 рзы ииз
1990 шықәсазы иԥсыз
Жәабранмза 6 рзы иԥсыз |
24513 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%88%D3%99%D1%80%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%90%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D1%8C%D1%81%D0%B0%20%D0%95%D0%B4%D0%B3%D1%8C%D1%8B-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Лашәриа, Алықьса Едгьы-иԥа | Алықьса Едгьы-иԥа Лашәриа (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион — , Аҟәа) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1927 шықәса абҵарамза 15 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далцит 1959 щықәса мшаԥымза 30 рзы. Джуп Кәтол ақыҭа.
Иқыҭаетәи ацара даналга, 1944 шықәсазы А.Лашариа даанахәоит Аҟәатәи ацара даналга, 1944 шықәсазы А.Лашәриа даанахәоит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә техникум, далгоит 1946 шықәсазы. Иара абри ашықәсан дҭалоит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт. Араҟа ацара ицон ҩышықәса. Нас, 1948 шықәсазы, дцоит Москваҟа, дҭалоит А. М. Горки ихьз зху Москватәи Алитературатә институт. Далгоит 1953 шықәсазы.
Аус иуан Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла аусбарҭа амазаныҟәгаҩыс.
Иҩымҭақәа акьыԥхь рбоит 1944 шықәса инаркны.
Абиблиографиа
Аҿар рыбжьы. Аколлективтә еизга. Аҟәа, 1949 шықәса.
Аҿара ашәакәа. Аҟәа. 1954 шықәса.
Хашҭра зқәым. Аҟәа. 1956 шықәса.
Смал. Аҟәа. 1957 шықәса.
Сареи ааԥынреи. Аҟәа, 1959 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1960 шықәса.
Сҩызцәа рахь. Аҟәа, 1970 шықәса.
«Иалкаау аԥсуа лирика» асериаҿ – Аҟәа, 1970 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Ласуриа Алексей Едгиевич
Лашәриа Алықьса Едгьы-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Лашәриаа
1927 шықәсазы ииз
Абҵарамза 15 рзы ииз
1959 шықәсазы иԥсыз
Мшаԥымза 30 рзы иԥсыз |
24514 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%AC%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%20%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ҭарба, Иван Константин-иԥа | Иван Константин-иԥа Ҭарба (; , Баслахә, Очамчыра араион — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, ауаажәларратәи аҳәынҭқарратәи усзуҩы, асовет политик.
Абиографиа
Диит 1921 шықәса март 21 азы Баслахә ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1994 шықәса ианвар 29 рзыю Джуп аҟәатәи ашьхарҿ-ашәҟәыҩҩцәеи ауаажәларратә усзуҩцәеи рпантеон аҿы.
Аԥхьа аҵоит иқыҭа гәакьаҿ, Баслахә, нас Очамчыратәи ашкол-интернат аҟны.
1947 шиқәсазы И.Ҭарба далгоит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт.
Акьыԥхь аҿы дцәыҵуеит 1937 шықәсазы.
1948-1953, 1958-1979 шықәсқәа рзы И.Ҭарба Аԥснытәи Ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла данапхгаҩуп. 1953-1954 шықәсқәа рзы Аԥсны аҵара-дырра даминистыруп, 1954-1958 рзы апартиа Аԥснытәи аобласттә комитет дамаӡаныҟәгаҩуп.
1954 шықәсазы И. Ҭарба СССР Иреиҳаӡоу Асовет ашҟа депутатс далырхуенит.
Иаҭәашьоуп Д.И.Гәлиа ихьӡ зху Ареспублика Аԥсны аҳәынҭқарратә премиа /ипрозатә ре́иамҭа ароман «Амра ҳара ҳе́ы игылоит» азы/.
Абиблиографиа
ашьха ӡыхь. Аҟәа, 1948 шықәса.
Ицәажәоит агәы. Аҟәа, 1954 шықәса.
Абзиаразы еиниаша. Аҟәа, 1955 шықәса.
Аԥышаәара. Аҟәа, 1956 шықәса.
Аҳамҭа. Аҟәа, 1964 шықәса.
ацҳа. Аҟәа, 1969 шықәса.
Иалкаау иҩымҭақәа. X-томкны, 1971-1973 шықәсқәа.
Ашьыжь иацу ашәахәа. Аҟәа, 1980 шықәса.
Иҩымҭақәа. X-томкны, 1981-1983 шықәсқәа.
Аԥырра аамҭа. Аҟәа, 1985 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Тарба Иван Константинович
Ҭарба Иван Константин-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Асовет шәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Асовет поетцәа
Аԥсны аполитикцәа
Асовет политикцәа
СССР Иреиҳаӡоу Асовет 4-тәи ааԥхьара адепутатцәа
Ҭараа
1921 шықәсазы ииз
Хәажәкырамза 21 рзы ииз
1994 шықәсазы иԥсыз
Ажьырныҳәамза 29 рзы иԥсыз |
24515 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%87%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%9A%D1%8C%D1%8B%D2%B5%D0%B0%20%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D1%8B%D0%B3%D3%99-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ачба, Кьыҵа Хабыгә-иԥа | Кьыҵа (Константин) Хабыгә-иԥа Ачба (; , Ԥақәашь ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1918 шықәса хәажәкырамза 16 рзы Ԥақәашь ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1984 шықәса хәажәкырамза мзазы. Джуп Аҟәа.
ԥақәашьтәи ақыҭа школ даналга 1935 шықәсазы дҭалоит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә училишьче. Далгоит 1939 шықәсазы. Иара абри ашықәсан арратә маҵуархьы иԥхьоит. Уаҟа уи дрылгеит еиуеиԥшым арратә ҵареиурҭақәа.
Далахәын аҩбатәи адунеитә еибашьра.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1939 шықәсазы.
Абиблиографиа
Ашлацқәа. Аҟәа, 1968 шықәса.
Ҭагалан. Аҟәа, 1986 шықәса.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Ачаа
1918 шықәсазы ииз
Хәажәкырамза 16 рзы ииз
1984 шықәсазы иԥсыз |
24516 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D3%99%D0%BB%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%A8%D1%8C%D0%B0%D0%BB%D1%83%D0%B0%20%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Сангәлиа, Шьалуа Михаил-иԥа | Шьалуа Михаил-ица Сангәлиа (; , Џьгьарда ақыҭа, Очамчыра араион — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, апрозаик, адраматург.
Абиографиа
Диит 1922 шықәса лаҵарамза 7 рзы Џьгьарда ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1982 шықәса ԥхынгәымза 26 рзы. Джуп Абжьаҟәа ақыҭа.
Аҵара иҵон иқыҭаҿтәи ашкол Акны, Аӡҩыбжьа, Очамчыратәи аԥсуа школ аҿы - далгоит 1941шықәсазы.
1948 шықәсазы Шь. Сангәлиа дҭалоит А.С. Пушин ихьӡ зху Қарҭтәи ахәынҭқарратә институтб ихиркәшоит 1952 шықәсазы.
1969 - 1971 шықәсқәа рзы дырхысуеит А.М.Горки ихьӡ зху Москватәи Алитературатә институт аҟны иеиҿкаау Иреихау Алитературатә курскәа.
Далахәын аҩбатәи адунеита уибашьра. Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1939 шықәсазы.
Абиблиографиа
Сымҩанызаҩ. Аҟәа, 1957 шықәса.
Сыԥсадгьыл ааԥынра. Аҟәа, 1968 шықәса.
Ицәажәоит Бзыԥҭа. Аҟәа, 1976 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1972 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1982 шықәса.
Аԥсҭазаара амҩала. Иалкаау. Аҟәа, 1983 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Сангулиа Шалва Михайлович
Сангәлиа Шьалуа Михаил-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Сангәлиаа
1922 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 7 рзы ииз
1982 шықәсазы иԥсыз
Ԥхынгәымза 26 рзы иԥсыз |
24517 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D1%8C%D0%B0%D0%BF%D1%83%D0%B0%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Џьапуаԥҳа, Марина Владимир-иԥҳа | Марина Владимир-иԥҳа Џьапуаԥҳа () — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет.
Абиографиа
Диит 1960 шықәсазы жьҭаарамза 17 рзы Аҟармара, Тҟәарчал.
1978 шықәсазы дҭалоит Аԥсуа ҳәынҭқарратә университет афилологиатә факултет, далгоит 1983 шықәсазы.
Абиблиографиа
Акьыԥхь аҟны - 1980 шықәса инаркы.
Ахәламҭәи ашамҭуи. Аҟәа, 1994 шықәса.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Џьапуаа
1960 шықәсазы ииз
Жьҭаарамза 17 рзы ииз |
24518 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%AC%D2%B3%D0%B0%D0%B8%D2%B5%D1%8B%D0%BA%D3%99%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%97%D0%B0%D0%B8%D1%80%D0%B0%20%D0%A8%D1%8C%D0%B0%D0%BB%D1%83%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Ҭҳаиҵыкәԥҳа, Заира Шьалуа-иԥҳа | Заира Шьалуа-иԥҳа Ҭҳаиҵыкәԥҳа (; , Арасаӡыхь ақыҭа, Очамчыра араион, Аԥснытәи АССР) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет, апублицист.
Абиографиа
Диит 1966 шықәса ажьырныҳәамза 29 рзы Арасаӡыхь ақыҭа Очамчыра араион.
1986 шықәсазы дҭалоит Аԥсуа ҳәынҭқарратә университет афилологиатә факултет. Далгоит 1992 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1988 шықәсазы.
Абиблиографиа
Ааԥынра сҳьымӡар. Аҟәа, 1995 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Тхайцук Заира Шалвовна
Ҭҳаиҵыкә Заира Шьалуа-иԥҳа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны ажурналистцәа
Ҭҳаиҵыкәаа
1966 шықәсазы ииз
Ажьырныҳәамза 29 рзы ииз |
24519 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BB%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%A1%D0%B0%D0%B8%D0%B4%D0%B0%20%D0%91%D0%B0%D0%B4%D1%80%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Делԥҳа, Саида Бадра-иԥҳа | Саида Бадра-иԥҳа Делԥҳа (; , Тҟәарчал, Аԥснытәи АССР, СССР — , Тҟәарчал, Аԥсны) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1965 шықәсазы, Тҟәарчал ақалақь аҿы. Дҭахуит аԥсуақырҭуа Тҟәарчал ақыҭа Аҟуарчаԥан аҳабла.
1982 шықәсазы дҭалоит Аԥснытәи аҳаынҭқарратә университет афилологиатә факултет. 1985 шықәсазы диаган М. Ломоносов ихьӡ зхыу Москватәи аҳәинҭқарратә университет ажурналистика афакультет ахь. Ашьҭахь, 1985 шықәсазы, убраҟа аҵара ааныжбны, наанӡа дахьҭаз Аԥсуа ҳәынҭқарратә университет ахь диасуеит, дагьалгоит 1989 шықәсазы.
1990 шықәсазы аус луеит Дәрыԥшьтәи абжьаратәи ашкол аҿы. 1991 шықәсазы Гәдоуҭа иҭыҵуаз агазеҭ «Аублаа» Даредактор хадан.
Саида Дел-ԥҳа лыԥсҭазаара далҵаанӡа илкьыԥхьхаз: раԥхьатәи лажәеинраала адунеи абеит ажурнал «Алашараҿ» /1984, 1/, /иара абраҟа икьыԥхьын иеиҳа инарҭбааз уи лықәгылара, аа-жәеинраалак «Алашара», /(1986, 3)/, даҽа акы-ҩба жәеинраала лзанын агазеҭ «Аԥснытәи ауниверситет» /хыԥхьаӡарала абарҭ зегьы ҳышәҟа цәаҳәа иреиҳамызт/
Абҵарамза 30 1992 урҭ руак аан Очамчыра араион Маркәыла ақыҭан ахәра ӷәӷәа лоуеит. Лара Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьраҿы дҭахеит.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Делба Саида Бадровна
Делба Саида Бадра-иԥҳа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны ажурналистцәа
Аибашьра иалаӡыз
Делаа
1965 шықәсазы ииз
Ԥхынгәымза 27 рзы ииз
1992 шықәсазы иԥсыз
Абҵарамза 30 рзы иԥсыз |
24522 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%B0%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%9B%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%B0%20%D0%97%D0%B0%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D2%AD-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Макачааԥҳа, Лариса Заабеҭ-иԥҳа | Лариса Забеҭ-иԥҳа Макачаа-ԥҳа (; , Абӷархықә ақыҭа, Гәдоуҭа араион) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, апублицист.
Абиографиа
Диит 1950 шықәса лаҵарамза аказы Гәдоуҭа араион Абӷархықә ақыҭа. 1973 шықәсазы Қарҭ ақалақь аҿы далгеит аалых лас иазку атехникум.
Абиблиографиа
Ишәы ухала. Аҟәа, 1996 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Макачава Лариса Заабетовна
Макачаа Лариса Заабеҭ-иԥҳа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Макачаақәа
1950 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 1 рзы ииз |
24530 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BB%20%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D1%88%D1%8C%D1%8B%D1%88%D1%8C-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Бганба, Шамил Камшьышь-иԥа | Шамил Камшьышь-иԥа Бганба (; , Аацы ақыҭа, Гәдоуҭа араион — ) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1921 шықәса ажьырныҳәамза мзазы Аацы ақыҭа Гәдоуҭа араион. Иԥсҭазаара далҵит 1949 шықәса хәажәкырамза 25 аҽны.
Иқыҭаҿтәи алагарҭатә школ даналга иҵара наигӡоит Н. Лакоба ихьӡ зху Аҟәатәи аԥсуа бжьаратә школ аҿы. Далахәын аҩбатәи фдкнеитә еибашьра.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵқеит а-40-тәи ашықәсқәа рҽеиҩшамҭаз.
Абзиабара ааԥын. Аҟәа, 1976 шықәса.
Аинтерес аҵоуп, иаҳәоугьы рацәоуп Ш. Бганба иԥсҭазаара даналҵшаз, Сталин иаамҭақәа раан ииҩуаз /иаагоуп апоет изатә арзив аҟнытә/:
«Жәацы сыҟан Анхәа ақыҭа, саб иаҳәшьа... лҿы. Ақыҭа уаа рџьабаа цәгьоуп. Амра цеи ицәгыланы аус руеит, акы рхамшәалаӡо. Рҭыӡҭыԥ хәыҷқәа ирҭаадрыхуа аџьықәреи акқымзар, рхы зланыҟәырго акгьы рымам, аколхоз аҿы алшықәсанык ируа аус иалҵны хашәалак роуам. Ируа зегьы ԥгаладоуп, ҵа змам атыша иаҩызоуп, илҭахәаша ицоит, арахь еснагь ауал рықәуп... Жәкы атәарҭа иауҟарны анхаҩы дызҭадыртәаз убри идгьыл хәыҷы имамзар, даараӡа иԥсҭазаара уадаҩхон. Иссируп, ихазыноуп ҳәа имарҽхәаны, имаз зегь имхны дызларҵаз аколхоз дазныҟәымго иҟалеит.
Абри сансзхәыцуа, сгәы маҷхоит, анахаҩы иахьатәи иҭагылазаашьа хьаазгоит, исылшагәышьозеи акәымзар, иксуа, исышьҭуа, изыҩуа сгәы ахымло, сгәы сзақәымкуа иҟалоит. Абас иҟоу ақыҭа ԥсҭазаара иазкны аҩымҭақәа рыҩра, ибзиоушәа излаҟам ала рааԥшра - сара сымч рықәхом, уахь исыхо агәаҳәара сымам.»
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Бганаа
1921 шықәсазы ииз
Ажьырныҳәамза 17 рзы ииз
1949 шықәсазы иԥсыз
Хәажәкырамза 25 рзы иԥсыз |
24552 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B3%D3%99%D1%8B%D0%BD%2C%20%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%20%D0%A8%D1%8C%D0%B0%D2%B3%D0%B0%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Аргәын, Константин Шьаҳан-иԥа | Константин Шьаҳан-иԥа Аргәын (, Анхәа ақыҭа, Гәдоуҭа араион — ) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1924 шықәсазы Анхәа ақыҭа Гәдоуҭа араион. Иԥсҭазаара далҵит 1977 шықәсазы. Джуп Анхәа. Ԥсырӡхатәи абжьаратәи ашкол даналга, аҵара иҵон Тимириазев ихьӡ зху Московатәи ақыҭанхамҩатә академиаҿ (дҭалт 1948 шықәсазы). Акьыԥхь аӡы дцәырҵит 1946 шықәсазы.
Абиблиографиа
Аеҵә рыгәҭаны. Аҟәа, 1958 шықәса.
Ԥсырӡхазы ашәа. Аҟәа, 1960 шықәса.
Амшқәа. Аҟәа, 1976 шықәса.
«Иалкаау аԥсуа лирика» асериаҿ։ Аҟәа, 1986 шықәса.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аргәынаа
1924 шықәсазы ииз
1977 шықәсазы иԥсыз |
24553 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%87%D1%85%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%9A%D1%8C%D1%8B%D1%80%D1%88%D1%8C%D0%B0%D0%BB%20%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BB-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Чачхалиа, Кьыршьал Шамил-иԥа | Кьыршьал Шамил-иԥа Чачхалиа (, Ԥақәашь ақыҭа, Кәыдрытәи аучастка, Аҟәатәи аокруг — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет.
Абиографиа
Диит 1918 шықәса лаҵарамза 25 рзы Ԥақәашь ақыҭа Кәыдрытәи аучастка (иахьатәи Очамчыра араион). Иԥсҭазаара далҵит 1970 шықәса рашәарамза 4 рзы. Джуп Аҟәа ашьхараҿ, ашәҟәыҩҩцәеи ауаажәларратәсусзуҩцәеи рпантеон аҿы.
Ԥақәашь ақыҭатә школ даналга, 1937-1938 шықәсқәа рзы аҵара иҵоит Аҟәатәи аҳәынҭәарратә педагогтә техникум аҿы. 1956 шықәсазы Кьыршьал Чачхалиа Москватқи Алтературатә институт аҟны иеиҿкаау Иреиҳау Алитературатә курсқәа дырҭалоит, дрылгоит 1958 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1937 шықәсазы.
Абиблиографиа
Ажәеинраалақәа. Аҟәа, 1955 шықәса.
Сҳаблаҿ. Аҟәа, 1956 шықәса.
Амахәҭа шәҭит. аҟәа, 1958 шықәса.
Ашәа ҿыцқәа. Аҟәа, 1960 шықәса.
Ашәҭи ақәыци. Аҟәа, 1963 шықәса.
Ахәрыбӷьыц. Аҟәа, 1967 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1968 шықәса.
Ааԥынтәи ахәыцрақәа. Аҟәа, 1971 шықәса.
Ақьиацәа рымҩа. Аҟәа, 1978 шықәса.
Алирика. Аҟәа, 1979 шықәса.
Алирика. Асатира. Аҟәа, 1980 шықәса.
Алирика, Асатира. Ахәыҷқәа ирызку. Алитературатә ҭынха. Аҟәа, 1981 шықуса.
«Иалкаау аԥсуа лирика» асериаҿ։ Аҟәа, 1984 шықәса.
Ажәеинраалакәа. Аҟәа, 1988 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Чачхалиа Киршал Шамилович
Чачхалиа Кьыршьал Шамил-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Чачхалиаа
1918 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 25 рзы ииз
1970 шықәсазы иԥсыз
Рашәарамза 4 рзы иԥсыз |
24554 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%99%D1%8B%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%93%D1%8C%D0%B0%D1%80%D0%B3%D1%8C%20%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Гәыблиа, Гьаргь Константин-иԥа | Гьаргь Константин-иԥа Гәыблиа (, , Ҟәланырхәа ақыҭа, Гәдоуҭа араион — ) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1928 шықәса лаҵарамза 15 рзы Ҟәланырхәа ақыҭа Гәдоуҭа араион. 1949 шықәсазы дҭалоит Қарҭтәи аҳәынҭқарратә университет, далгоит 1954 шықәсазы. Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1950 шықәса инаркны.
Афилологиатә наукақәа дыркандидатуп, ддоцентуп. Аусиухьеит ажурнал «Алашара» аредактор хадас, ашәҟәҭыжьырҭа «Алашара» адиректорс.
Иаҭәашьоуп Д.Гәлиа ихьӡ зху Ареспублика Аԥсны Аҳәыеҭқарратә премиа (Д.Гәлиа иԥсҭазаареи ирҿиамҭақәеи ирызку иусумҭазы).
Абиблиографиа
Сыԥхьарца. Аҟәа, 1956 шықәса.
Мҩамш. Аҟәа, 1958 шықәса.
Схәышҭаара ацыԥхьқәа. Аҟәа, 1963 шықәса.
Ашьха мҩа. Аҟәа, 1967 шықәса.
Аиҩызара ашәа. Аҟәа, 1972 шықәса.
Амшыни сареи. Аҟәа, 1975 шықәса.
Аҿара амҵәыжәҩақәа, Аҟәа, 1984 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1988 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Гублия Георгий Константинович
Гублиа Гьаргь Константин-иԥа
Ушел из жизни поэт и прозаик Георгий Гублиа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Гәыблиаа
1928 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 15 рзы ииз
2019 шықәсазы иԥсыз
Абҵарамза 6 рзы иԥсыз |
24555 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%AC%D0%B0%D1%80%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%9D%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B8%20%D0%97%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Ҭарԥҳа, Нелли Золотинск-иԥҳа | Нелли Золотинск-иԥҳа Ҭарԥҳа (; , Дәрыԥшь ақыҭа, Гәдоуҭа араион — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, ауаажәларратә усзуҩы.
Абиографиа
Диит 1934 шықәса абҵарамза 20 рзы Дәырԥшь ақыҭа Гәдоуҭа араион. Лқыҭаҿтәи абжьаратә школ даналга, 1954 шықәсазы Нели Ҭар-ԥҳа дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху аҟәатәи Аҳәынҭқарратә педагогтә институт, Далгоит 1959 шықәсазы. Акыр шықәса инеиԥынкыланы аус луан ашәкәҭыжьырҭа «Алашараҿ», ҳазҭагылоу аамҭазы Аԥсны ахәыҷқәа рфонд деиҳабул.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1952 шықәса инаркны.
Илаҭәашьоуп Д.И. Гәлиа ихьӡ зху аҳәынҭҟарратә премиа.
Абиблиографиа
бзиа избоит амҩа. Аҟәа, 1955 шықәса.
Ааԥынра агәы. Аҟәа, 1958 шықәса.
Ақәыԥшреи агәҭыхеи. Аҟәа, 1964 шықәса.
Ҭаҭрашь — Гьаргьалашь. Аҟәа,1968 шықәса.
Аԥа. Аҟәа, 1970 шықәса.
Аимак џьашьахәы. Аҟәа, 1973 шықәса.
Аҽыхәа иаҵәа. Аҟәа, 1974 шықәса.
Ҳаҭажәыҟәеи Саҭажәыҟәеи рлакә. Аҟәа, 1976 шықәса.
Сабацәа рашәа. Аҟәа, 1978 шықәса.
Мышә шьапажәи анбанқәа рыхҭыси. Аҟәа, 1979 шықәса.
Ашьыжь шана. Аҟәа, 1980 шықәса.
Ажәеинраала ҿыцқәа. Аҟәа, 1983 шықәса.
Акәра. Аҟәа, 1987 шықәса.
Иалкаау. Ҩ-томкны. Актәи атом: ажәеиннраалақәа, абалладақәа, алирикатә поемақәа. Аҟәа, 1984 шықәса.
Аҩбатәи атом: аповестқәа, ажәабжьқәа, адрама. Аҟәа, 1985 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Тарба Нелли Золотинсковна
Ҭарԥҳа Нелли Золотинск-иԥҳа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Ҭараа
1934 шықәсазы ииз
Абҵарамза 20 рзы ииз
2014 шықәсазы иԥсыз
Ажьырныҳәамза 29 рзы иԥсыз |
24981 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%9F%D1%8C%D1%8B%D0%BD%D1%9F%D1%8C%D0%B0%D0%BB%2C%20%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%20%D2%AC%D0%B0%D1%80%D1%85%D3%99%D1%8B%D0%BD%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Аџьынџьал, Анатоли Ҭархәына-иԥа | Анатоли Ҭархәына-иԥа Аџьынџьал (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет.
Абиографиа
Диит 1930 рашәарамза 6 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1977 абҵарамза 12 рзы. Джуп Кәтол.
1947 шықәсазы дҭалоит Аҟәатәи аҳәынҭҟарратә педагогтә училишьче, далгеит 1951 шықәсазы.
1952 шықәсазы даанахәоит А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи апедагогтә институт, далгоит 1956 шықәсазы.
1972 - 1974 шықәсқәа рзы аҵара иҵоит Москва, А.М.Горки ихьӡ зху Москватәи Алитератә институт аҿы иҟоу Иреиҳау Алитературатә курсқәа дырхысует.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1948 шықәсазы.
Абиблиографиа
Игәакьоу асахьақәа. Аҟәа, 1957 шықәса.
Амҵәыжәҩақәа. Аҟәа, 1959 шықәса.
Амҩақәа. Аҟәа, 1965 шықәса.
Ацәашьы иаҵәақәа. Аҟәа, 1969 шықәса.
Ахаҳәқәа рышәшьыраҿ. Аҟәа, 1972 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1980 шықәса.
«Иалкаау аԥсуа лирика» асериаҿ: Аҟәа, 1984 шықәса
Алитература
Азхьарԥшқәа
Аджинджал Анатолий Тархунович
Аџьынџьал Анатоли Ҭархәына-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аџьынџьалқәа
1930 шықәсазы ииз
Рашәарамза 6 рзы ииз
1977 шықәсазы иԥсыз
Абҵарамза 12 рзы иԥсыз |
24982 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D2%9B%D3%99%D0%B0%D0%B1%2C%20%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%20%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Анқәаб, Владимир Платон-иԥа | Владимир Платон-иԥа Анқәаб (; , Гагра, ССР Аԥсны — , Москва, Урыстәылатәи АСФСР) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет, литератураҭҵааҩ, ауаажәларратә усзуҩы.
Абиографиа
Диит 1928 шықәса жәабранмза 23 рзы Гагра. Иԥсҭазаара далҵит 1987 шықәса абҵарамза 14 рзы. Джуп Аҟәа ашьзарҿ, ашәҟәыҩҩцәеи ауаажәларратә усзуҩцәеи рпантеон аҿы.
Хәаԥтәи алагарҭатә школ даналга, а-7-тәи акласс аҟынӡа аҵара иҵион Аҷандаратәи ашкол аҿы, уи ашҭахь диасуеит Тҟәарчалҟа, ашаҳтаҿ аусуреи уахыналатәи абжьаратә школ аҿы.
Абжьаратәи ашкол алгаразы 1953 шықәсазы аԥышәарақәа иҭиуеит Пушкин ихьӡ зху Аҟәатәи вҩбатәи абжьаратә школ аҿы.
Абжьаратә ҵара-дырра аниоу 1954 шықәсазы дҭалоит аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт.
1956 шықәсазы абраҟа иҵара ааныжьны дцоит Москваҟа, дҭалоит А.М.Горки ихьз зху москватәи алитературатә институт. Далгоит 1961 шықәсазы.
1969 - 1971 шықәсқәа рзы Москватәи аҳәынҭқарратә педвгогтә институт аҿы аспирантура акурс дахысуеит.
Афилологиатә наукақәа дыркандидатын, ддщцентыи.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1954 шықәсазы.
Абиблиографиа
Сышьха ӡиас. Аҟәа, 1958 шықәса.
Бзыԥ аԥшаҳәа. Аҟәа, 1960 шықәса.
Сыбзиабара. Аҟәа, 1964 шықәса.
Абрыскьыл. Аҟәа́, 1966 шықәса.
Сышьха хыҵырҭа. Аҟәа, 1971 шықәса.
Асхыс. Аҟәа, 1975 шықәса.
Ааԥыни анаҟәи. Аҟәа, 1980 шықәса.
Иалкаау. Сышьха ӡиас. Аҟәа, 1987.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Анкваб Владимир Платонович
Анқәаб Владимир Платон-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
КПСС алахәылацәа
Анқәабаа
1928 шықәсазы ииз
Жәабранмза 23 рзы ииз
1987 шықәсазы иԥсыз
Абҵарамза 14 рзы иԥсыз |
24983 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D3%B7%D3%99%D1%83%D0%B0%2C%20%D0%8F%D1%8C%D0%BE%D1%82%D0%B0%20%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Тапаӷәуа, Џьота Константин-иԥа | Џьота (Џьадон) Константин-иԥа Тапаӷәуа (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, аиҭагаҩ.
Абиографиа
Диит 1924 шықәса цәыббрамза 20 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион.
1940 шықәсазы дҭалоит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә тухникум, далгоит 1944 щықәсазы
1953 шықәсазы далоит А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт, далгоит 1957 щықәсазы.
Далахәын аҩбатәи адунеитә еибашьра.
Апедагогтә наукақәа дыркандидатуп.
Акьыпхь аҿы дцәырҵит 1958 шықәса инаркны.
Абиблиографиа
Аԥхьатәи ашьаҿа. Аҟәа, 1958 щықәса.
Иҷырҷыруеит ажәҵыс. Аҟәа, 1961 шықәса.
Арҵу-каԥа. Аҟәа, 1966 щықәса.
Арбаӷь ԥагьа. Аҟәа, 1970 шықәса.
Кәадац имархәац. Аҟәа, 1973 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1974 шықәса.
Сареи саҳәшьа хәыҷи. Аҟәа, 1979 шықәса.
Адеи аибани. Аҟәа, 1982 щықәса.
Иалааку. Бзиа избоит ашьыжь. Аҟәа, 1984 шықәса.
Иухоумыршҭын. Аҟәа, 1986 шықәса.
Сҩызцәа хәыҷкәа шәахь. 1990 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Тапагуа Джота Константинович
Тапаӷәуа Џьота Константин-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Асовет аруаа
Тапаӷәуаа
1924 шықәсазы ииз
Цәыббрамза 20 рзы ииз
2013 шықәсазы иԥсыз
Лаҵарамза 1 рзы иԥсыз |
24984 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%AC%D1%8B%D0%B6%D3%99%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%20%D0%9C%D0%B0%D2%9B%D1%81%D0%B8%D0%BC-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ҭыжәба, Борис Мақсим-иԥа | Борис Мақсим-иԥа Ҭыжәба (; , Аҟәа — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, ажурналист, апублицист.
Абиографиа
Диит 1931 шықәса лаҵарамза 29 рзы Аҟәа ақалақь аҿы. 1947 шықәсазы дҭалоит Аҟәатәи апедагогтә училишьче, далгоит 1951 шықәсазы.
1953 - 1957 шықәсқәа рзы Борис Ҭыжәба иҵара наигӡоит А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳқынҭқарратә педагогтә институт аҟны (аҭоурыхтә факультет).
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1949 шықәсазы.
1992 шықәса раахыс Борис Ҭыжәба «Аԥсны» даректор хадоуп.
Абиблиографиа
Сарзҟы. Аҟәа, 1958 шықәса.
Агәыӷра. Аҟәа, 1963 шықәса.
Амра гылонаҵ. Аҟәа, 1966 шықәса.
Аџь адацра. Аҟәа, 1981 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Тужба Борис Максимович
Ҭыжәба Борис Мақсим-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны ажурналистцәа
Ҭыжәаа
1931 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 29 рзы ииз
2012 шықәсазы иԥсыз
Цәыббрамза 20 рзы иԥсыз |
24985 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%B6%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D1%83%D0%B0%2C%20%D0%A8%D0%BE%D2%AD%D0%B0%20%D0%95%D1%83%D0%B3%D1%8C%D0%B0%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ҷкадуа, Шоҭа Еугьан-иԥа | Шоҭа Еугьан-иԥа Ҷкадуа (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, асатирик, адраматург.
Абиографиа
Диит 1932 шықәса нанҳәамза 20 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 2003 шықәса азы. Джуп Кәтол ақыҭа.
Аҵара иҵон Кәтолтәи, Тамшьтәи ашколқәа рҿы.
1952 шықәсазы Шоҭа Ҷкадуа дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭкарратә педагогтә институт. Далгеит 1956 шықәсазы.
Акыр щықәса инеиԥынкылан аус иуан агазеҭ «Аԥсны ҟаԥшь» аредакциаҿ, литературатә усзуҩыс, Аҟәша аиҳабыс. Аԥснытәи аҳәынҭқарратә филармониаҿ.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1946 шықәсазы, поет ҳасабла /рапхьатәи иажәеинраалақәа кьыԥхьуп агазеҭ «Аԥсны ҟаԥшь», «Альманах» рдаҟьақәа рҿы.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Чкадуа Шота Евгеньевич
Ҷкадуа Шоҭа Еугьан-иԥа
КОӶОНИАԤҲА, Елеонора. "Атеатри абзиабареи енагь еицын…". Спутник Аԥсны.
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Ҷкадуаа
1932 шықәсазы ииз
Нанҳәамза 20 рзы ииз
2003 шықәсазы иԥсыз
Ажьырныҳәамза 2 рзы иԥсыз |
24986 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D1%85%D1%8C%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%9A%D3%99%D0%B0%D1%81%D2%AD%D0%B0%20%D0%9C%D0%B0%D1%9F%D1%8C%D0%B3%D3%99%D1%8B%D1%80-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Герхьелиа, Кәасҭа Маџьгәыр-иԥа | Кәасҭа (Константин) Маџьгәыр-иԥа Герхьелиа (; , Ӷәада ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет, аиҭагаҩ, публицист.
Абиографиа
Диит 1933 шықәса жәабранмза 22 рзы Ӷәада ақыҭа Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1996 шықәса лаҵарамза 17 рзы. Джуп Ӷәада ақыҭа.
1949 шыиқәсазы Константин Герхелиа дҭалоит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә техникум, далгоит 1956 шықәсазы. Иара абри ашықәсан даанахәоит А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт, далгоит 1961 шықәсазы.
Акыр шықәса аус иуан Аԥсуа телехәапшреи арадиодырраҭареи рҳәынҭқарратә Комитет аҟны, аԥсуа радиодырраҭара данапхгаҩын.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1950 шықәсазы.
Абиблиографиа
Аԥсҭазаара абжьы. Аҟәа, 1959 шықәса.
Анарха. Аҟәа, 1963 шықәса.
Наҳар. Аҟәа, 1971 шықәса.
Ацәлаа анышәҭуа. Аҟәа, 1980 шықәса.
Иалкаау. Ахәыцрақәа ррыԥхра. Аҟәа́, 1982 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Герхелиа Константин Меджгурович
Герхелиа Кәасҭа Маџьгәыр-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Герхьелиаа
1933 шықәсазы ииз
Жәабранмза 22 рзы ииз
1996 шықәсазы иԥсыз
Лаҵарамза 17 рзы иԥсыз |
24987 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D0%B3%D3%99%D1%83%D0%B0%2C%20%D0%90%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D1%8C%D1%81%D0%B0%20%D0%9D%D0%BE%D1%87%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Гогәуа, Алықьса Ноча-иԥа | Алықьса Ноча-иԥа Гогәуа (; , Гәыԥ, Аџьамазра аҳабла, Очамчыра араион) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, ауаажәларратә усзуҩы.
Абиографиа
Диит 1932 шықса хәажәкырамза 15 рзы Гәыԥ Аџьамазра аҳабла Очамчыра араион.
Алагарҭатә ҵара далгеит Аџьамԥазратәи ашкол аҿы, быжь класск - Тҟәарчалтәи быжьшықәсатәи ашкол аҟны, абжьаратә - Ԥақәашьтәи абжьаратә школ аҿы.
1951 шықәсазы Алықьса Гогәуа дталоит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт аурыс филологиатә факультет. 1955 шықәсазы, уи даналга, дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Москватәи алитературатә институт. Далгоит 1960 шықәсазы.
Аус иуан Аԥсны ашәҟәҭыжьырҭаҿ, редактор еиҳабыс, ажурнал «Алашара» аҭакзыԥхыкәу амазаныкәгаҩыс, ажурнал «Амцаба» аредактор хадас (1975-1989).
1988 шықәса инаркны 1991 шықәсанӡа А. Гогәуа Аԥсны ауаажәларратә хеидкыла, жәлар рфорум «Аидгылара» напхгара азиуан.
1989-1997 шықәсқәа рзы Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла аусбарҭа дахантәаҩуп.
1989 шықәсазы А. Гогәуа далхын СССР жәлар рдепутатс.
Ипрозатә рҿнамҭақәа рзы иаҭәашьоуп Д. Гәлиа ихьӡ зху Аԥсны аҳәынҭқарратә премиа.
Аҩра далагеит дышмаҷыз, раԥхьатәи иажәабжь иҩит хә-класск рҿы дантәаз. Ақьыԥхь аҿы дцырцыт поет ҳасабла, 1948 шықәсазы.
Инеицылкылан апрозатә жәар аҿы аус шыуагьы, апоезиа шизааигәац изааигәоуп, ипрозаҿ акырџьара апроза-поезиа ҳәа изышҭоу аҳарҳәара амоуп. Антологиаҿ иарбоугьы, хадарала, А. Гогәуа ипрозатә, идраматургиатә рҿиамҭақәа рахьтә иаагоуп.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Гогуа Алексей Ночевич
Гогәуа Алықьса Ноча-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Гогәуаа
1932 шықәсазы ииз
Хәажәкырамза 15 рзы ииз |
24988 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%88%D3%99%D1%80%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%9C%D1%83%D1%88%D1%8C%D0%BD%D0%B8%20%D0%A2%D0%B0%D0%B8%D0%B8%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Лашәриа, Мушьни Таииа-иԥа | Мушьни Таииа-иԥа Лашәриа (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, аиҭагаҩ, алитератураҭҵааҩ, акритик.
Абиографиа
Диит 1938 шықәса ажьырныҳәамза 16 рзы Очамчыра араион Кәтол ақыҭа. Абраҟатәи аа-шықәсатәи ихарҭәаам абжьаратә школ даналга, 1953 - 1957 шықәсқәа рзы аҵара иҵон Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә училишьче аҿы. Уи аныхиркәша, 1957 - 1960 шықәсқәа рзы иҵара наигӡоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт аҿы. дрылгоит х-курск.
1960 шықәсазы Мушьни Лашәриа дҭалоит А.М.Горрки ихьӡ зху Москватәи алитературатә институт, далгоит 1965 шықәсазы.
1965 - 1967 шықәсқәа рзы аус иуеит агазет «Аԥсны ҟаԥшь» аредакциаҿ, литературатә усзуҩыс. 1967 - 1970 шықәсқәа рзы - ажурнал «Алашара» аредакиаҿ - апоезиси, акритикеи, апублицистикеи рыҟәша деиҳабул.
1970 - 1974 шықәсқәа Мушьни Лашәриа аҵара иҵоит А.М.Горки ихьӡ зху Москватәи Адунеитә литература аинститут аспирантураҿ. Абри ашьҭахь ԥыҭраамҭак аус иуан Д.И.Гәлиа ихьӡ зху Аԥсуа бызшәеи, алитературеи, аҭоурыҳи рииститут аҿы, наукатә усзуҿыс.
1974 - 1978 шықәсқәа рзы ашәҟәҭыжьырҭа «Алашара» даредактор хадоуп.
1979 - 1986 шықәсқәа рзы Мушьни Лашәриа Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла аусбарҭа даҳантәаҩуп.
1978 шықәса инаркны аус иуеит Ареепублика Аԥены Анаукақәа Ракадемиа иатәу Д.И.Гәлиа ихьӡ зху Аԥсуаҭҵааратә институт наукатә усзуҩы еиҳабыс, 1988 шықәса раахыс - Алитература аҟәша аиҳабыс.
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Рассоциациа дапрезидеитуп.
Аԥсны аҭҵаарадыррақәа Ракадемиа дакадемикуп.
Афилологиатә нукақәа дыркандииатуп.
Иаҭәашьоуп Шоҭа Русҭавели ихьӡ зху апремиа (апоема «Абжьас-цәа зшәу» аԥсшәахь аиҭагаразы)
Иаҭәашьоуп Д.И.Гәлиа ихьӡ зху Аԥсны аҳәынҭҟарратә премиа («Аԥсуа поезиа антологиа» аиқәыршәаразы)
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1955 шықәсазы.
Абиблиографиа
Игарҵыз ажәа. Аҟәа, 1963 шықәса.
Агәыӷрақәа. Аҟәа, 1965 шықәса.
Абырфын ҩны. Аҟәа, 1967 шықәса.
Аӡы аҳра. Аҟәа, 1970 шықәса.
Арҩашқәа рышьыжь. Аҟәа, 1973 шықәса.
Ажәлаҟьаҩ. Аҟәа, 1976 шықәса.
Ахьтәы-уасцәа. Аҟәа, 1981 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1987 шықәса.
Иеиҭагақә
Михаил Лермонтов. Мцири. Апоема. Ажурнал «Алашара», 1964; 5 (хаз шәҟәны - 1967 шықәсазы).
Александр Пушкин. Евгени Онегин. Иажәеинраалоу ароман. Актәи ахы. Ажурнал «Алашара», 1963; 3 (хаз шәҟәны актәи атыжьра - 1969 шықәсазы, аҩбатәи - 1979 шықәсазы).
Шоҭа Русҭавели. Абжьас-цәа зшәу. апоема. Ацыԥҵәаха. Ажурнал «Алашара», 1972; 10/хаз шәҟәны - 1978 шықәса/.
Џьорџь Баирон. Шилонтәи атҟәа. Апоема. Ажурнал «Алашара», 1976; 5 /хаз шәҟәны - 1978 шықәсазы/.
Михаил Лермонтов. Аԥсыҳарам. Апоема. Ажурнал «Алашара», 1984; 6 /аизга «Абиԥарақәа рашәаҿ»/.
Абиԥарақәа рашәа. Аиҭагақәа реизга. Аҟәа, 1984 шықәса.
Генри Лонгфелло. Гаиавата изы ашәа. Апоема. Ацыԥҵәахақәа.
Ажурнал «Алашара», 1988; 8, 9, 10 /апоема нагзаны сиҭагоуп, хаз шәҟәны иҭыжьым/.
Шандор Петефи /Петиофи/. Иалкаау. Иеитаргеит Б. Шьынқәба,
Мушьни Лашәриа. Аҟәа, 1995 шықәса.
Арабтә классикатә лирикахьтә. Агазет «Аԥсны», цәыббрамза 21, 1995 шықәса.
Ауасиаҭ ҿыц. 2004 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Ласуриа Мушни Таевич
Лашәриа Мушьни Таииа-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Лашәриаа
1938 шықәсазы ииз
Ажьырныҳәамза 16 рзы ииз |
24989 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D4%A4%D0%BB%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BB%20%D0%A5%D3%99%D1%81%D0%B5%D0%B8%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ԥлиа, Шамил Хәсеин-иԥа | Шамил Хәсеин-иԥа Ԥлиа (; , Оҭҳара ақыҭа Гарԥ аҳабла, Гәдоуҭа араион — , Аҟәа) — Аԥсуа поет, апрозаик, ажурналист, апублицист, ауаажәларратә усзуҩы.
Абиографиа
Диит 1932 шықәса абҵарамза 15 рзы Оҭҳара ақыҭа Гарԥ аҳабла Гәдаоуҭа араион.
Оҭҳаратәи абжьаратә школ даналга, 1949 шықәсазы дҭалеит Қарҭтәи аҳәынҭқарратә университет, далгеит 1954 шықәсазы. Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1952 шықәсазы.
Аус иуеит рҵаҩыс, агазеҭ «Аԥсны ҟаԥщь» арудакциаҿ, Аԥсны асахьаҭыҳыҩцәа рфонд адиректорс; 1971 - 1978 шықәсқәа рзы СССР амшын флот иатәу аҳәаанырҵәҟа иныҟәо аӷбақәа ркапдан актәи ихаҭыԥуаҩыс /комиссарс/ дыҟоуп, 1978 шықәса инаркны 1993 шықәса ԥхынҷкәынмза мзанӡа Аԥсуа телехәаԥшреи арадиодырраҭареи рҳәынҭкарратә Комитет дахантәаҩуп. 1997 шықәса инаркны акыраамҭа Аԥсны аҳәынҭқарра Ахада иҟны иаԥҵоу ауааажәларратә хеидкыла дахантәаҩуп.
Абиблиографиа
Сымхы. Аҟәа, 1959 шықәса.
Ажәҩашқәа амшьын ихуп. Аҟәа, 1965 шықәса.
Нарҭ-ӡы. Аҟәа, 1980 шықәса.
Гәбаа арҩаш. Аҟәа, 982 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Пилиа Шамиль Хусейнович
Ԥлиа Шамиль Хәсеин-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны ажурналистцәа
Ԥлиаа
1932 шықәсазы ииз
Абҵарамза 15 рзы ииз
2013 шықәсазы иԥсыз
Ԥхынҷкәынмза 21 рзы иԥсыз |
24990 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%B1%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BD%20%D0%A5%D3%99%D0%B0%D0%BC%D4%A5%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Бебиа, Платон Хәамԥа-иԥа | Платон Хәамԥа-иԥа Бебиа (; , Кәытол ақыҭа, Очамчыра араион) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет.
Абиографиа
Диит 1935 шықәса жьҭаарамза 5 рзы Кәытол ақыҭа Очамчыра араион. Аҵара иҵон Џьгьардатәи, Кәтолтәи, Тамшьтәи ашколқәа рҿы. 1954 шықәсазы П. Бебиа дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт, далгоит 1959 шықәсазы.
1965-1968 шықәсқәа рзы дҭоуп /датәарада/ А. М. Горки ихьӡ зху Москватәи Алитературатә институт.
Акьыԥхь дцәырҵит 1952 шықәсазы.
1979 шықәса инаркны 2006 шықәсанӡа П. Бебиа ашәҟәҭыжьырҭа «Алашара» даредактор хадоуп. 2006 шықәса раахыс директорс дамоуп Аԥснытәи аҳәынҭқарратә педагогтә шәҟәҭыжьырҭа.
Иаҭәашьоуп Д. И. Гәлиа ихьӡ зху аҳәынҭқарратә премиа.
Абиблиографиа
Ацқәырԥақәа. Аҟәа, 1959 шықәса.
Алирика. Аҟәа, 1961 шықәса.
Аеҵәақәа. Аҟәа, 1965 шықәса.
Ицәоу аӡиас. Аҟәа, 1969 шықәса.
Ахьы уардын. Аҟәа, 1973 шықәса.
Адгьыл амҵәыжәҩақәа. Аҟәа, 1975 шықәса.
Аӷба шқәақәа. Аҟәа, 1977 шықәса.
Агәҭыха. Аҟәа, 1979 шықәса.
Амш хьамԥш. Аҟәа, 1983 шықәса.
Аԥсынҵры. Аҟәа, 1985 шықәса.
Аҳәымца. Аҟәа, 1991 шықәса.
Иҩымҭақәа. Ҩ-томкны: актәи атом —1995 шықәса, аҩбатәи атом — 1996 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Бебиа Платон Хуампович
Бебиа Платон Хәамԥа-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Бебиаа
1935 шықәсазы ииз
Жьҭаарамза 5 рзы ииз |
24991 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%99%D1%8B%D1%80%D0%B3%D3%99%D0%BB%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%20%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%85%D0%B0%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Гәыргәлиа, Борис Алмасхан-иԥа | Борис Алмисхан-иԥа Гәыргәлиа (, , Кәтол ақ., Очамчыра араион — , Тамшь ақ.) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1935 шықәса рашәарамза 20 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион. Абжьаратәи аҵара-дырра аиураан аҵара иҵон Кәтолтәи, Тамшьтәи ашколқәа рҿы.
1953 шықәсазы Борис Гәыргәлиа даанахәоит Қарҭтәи аҳәынҭқёрратә университет афилологиатә факультет ажурналистика аҟәша. Далгоит 1958 шықәсазы. 1963 шықәсазы борис Гәыргәлиа дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху Москватәи адунеитә литература аинститут аспирантура, дталгоит 196 шықәсазы.
Афилологиатә наукақәа дыркандидатуп, ддоцентуп. 1997 шықәса мшаԥымза инаркны Борис Гәыргәлиа Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла дахантәаҩуп.
алитература
Анапы разқәа. Аҟәа, 1961 шықәса.
Амреи ауааи. Аҟәа, 1966 шықәса.
Амшзырҳага. Аҟәа, 1974 шықәса.
Ахарақәа. Аҟәа, 1978 шықәса.
Адгьыл гьёакьа. Аҟәа, 1980 шықәса.
Аамҭа. Аҟәа, 1985 шықәса.
Ахьаа. Ажәеинраалақәа, апоемақәа, ажәабжьқәа, амшынҵақәа, астатиақәа, анҵамаҭақәа. Аҟәа, 1996 шықәса.
Иеиҭагамҭа
Гьаргь Чачба (Шервашиӡе). Иҩымҭақәа. Аҟәа, 1964 шықәса, аҩбатәи аҭыжьра - 1983 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Гургулия Борис Алмасханович
Гәыргәлиа Борис Алмасхан-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Гәыргәлиаа
1935 шықәсазы ииз
Рашәарамза 20 рзы ииз
2012 шықәсазы иԥсыз
Хәажәкырамза 1 рзы иԥсыз |
24992 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D2%9B%D0%B0%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%9C%D1%83%D1%88%D1%8C%D0%BD%D0%B8%20%D0%98%D1%80%D0%BE%D0%B4-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Миқаиа, Мушьни Ирод-иԥа | Мушьни Ирод-иԥа Миқаиа (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет.
Абиографиа
Диит 1932 шықәса жәабранмза 22 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион. 1947 - 1948 шықәсақәа рзы Мушьни Мқаииа аҵара иҵоит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә техникум аҟны, 1957 шықәсазы далгоит џьгьардатәи абжьаратә тшкол. Иара абри ашықәсан даанахәоит А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳқынҭқарратә педагогтә институт афилологиатә факультет, далгоит 1961 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы дцәыпҵит 1949 шықәсазы.
Акыр шықәса аус иуан ашәҟәҭыжьырҭа «Алашараҿ». Ҳазҭагылоу аамҭазы ажурнал «Алашара» апоезиа аҟәша деиҳабуп.
Абиблиографиа
Ашәҭи аӡаӡеи. Аҟәа, 1962 шықәса.
Ааԥынтәи ашьжь. Аҟәа, 1965 шықәса.
Амахә шкәакәа. Аҟәа, 1968 шықәса.
Ашацкыра. Аҟәа, 1971 шықәса.
Адәҳәыԥш. Аҟәа, 1977 шықәса.
Аԥра шкәакәа. Аҟәа, 1979 шықәса.
Аеҵәа ашьҭа. Аҟәа, 1981 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1982 шықәса.
Уаҵәтәи амш. Аҟәа, 1986 шықәса.
Ашара ашьҭыбжь. Аҟәа, 1986 шықәса
Алитература
Азхьарԥшқәа
Микая Мушни Иродович
Миқаиа Мушьни Ирод-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Миқаиаа
1932 шықәсазы ииз
Жәабранмза 22 рзы ииз
2018 шықәсазы иԥсыз
Лаҵарамза 23 рзы иԥсыз |
24993 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%99%D1%8B%D2%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D3%99%D0%B0%D0%BB%D0%B0%20%D2%AC%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%88%D1%8C-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Кәыҵниа, Никәала Ҭарашь-иԥа | Никәала Ҭарашь-иԥа Кәиҵниа (; , Аҭара ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, апублицист, аиҭагаҩ.
Абиографиа
Диит 1938 шықәса хәажәкырамза 13 рзы Аҭара ақыҭа Очамчыра араион. Аҵара иҵон Аҭартәи, Аҟәатәи аԥсуа бжьаратә школқәа рҿы.
1955 - 1959 шықәсқәа рзы - Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә училишче аҿы, уи данагала, 1959 шықәсазы, дҭалгоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт афилологиатә фвкультет, араҟа иҵара хиркәшоит 1964 шықәсазы. Аҵара иҵон иара убас А.М.Горки ихьӡ зху Москватәи Алитературатә институт аҟны (латәарада).
1984 - 2004 шықәсқәа рзы Никәала Кәыҵниа ажурнал «Алашара» даредактор хадоуп, 2004 шықәса инаркны Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла дахантәаҩуп.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1955 шықәса инаркны.
Абиблиографиа
Сара сҽыжәлоит. Аҟәа, 1964 шықәса.
Сиеҵәахә кыднаҵ. Аҟәа, 1966 шықәса.
Аҿаҩақәа рҿыхара. Аҟәа, 1967 шықәса.
Арҭ ашықәсқәа. Аҟәа, 1969 шықәса.
Сықәуп сара адгьыл. Аҟәа, 1972 шықәса.
Ажәҩан саркьа. Аҟәа, 1973 шықәма.
Аҿа анҩеиуа. Аҟәа, 1976 шықәса.
Егры инаркны Ԥсоунӡа. Аҟәа, 1981 шықәса.
Ацҳақәа. Аҟәа, 1984 шықәса.
Наунагӡа. Аҟәа, 1985 шықәса.
Аҿахәы. Аҟәа, 1988 шықәса.
Иеиҭагақәа
Ацҳақәа. Аиҭагақәа. Аҟәа, 1984 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Квициниа Николай Тарасович
Кәыҵниа Никәала Ҭарашь-иԥа
Памяти Николая Квициния - АБАЗА TV
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Кәыҵниаа
1938 шықәсазы ииз
Хәажәкырамза 13 рзы ииз
2020 шықәсазы иԥсыз
Абҵарамза 23 рзы иԥсыз |
24994 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%AC%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%8C%D1%8B%D0%BB%2C%20%D0%A1%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD%20%D0%A5%D1%8B%D0%B3%D3%99-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ҭаркьыл, Сарион Хыгә-иԥа | Сарион Хыгә-иԥа Ҭаркьыл (; , Дәрыԥшь ақыҭа, Гәдоуҭа араион, Аԥснытәеи АССР — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, ажурналист.
Абиографиа
Диит 1936 шықәса цәыббрамза 15 рзы Дәрыԥшь ақыҭа Гәдоуҭа араион. Иԥсҭазаара далҵит 2005 шықәсазы.
1956 шықәсазы дҭалоит А.М.Горки ихьӡ хзу Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт, далгоит 1961 шықәсазы.
1966 - 1972 шықәсқәа рзы иҵара наигӡоит А.М.Горки ихьӡ зху Москватәи алитературатә институт (латәарада).
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1955 шықәса инаркны. 1989 шықәса раахыс Сарион Ҭаркьыл ажурнал «Амцабз» даредактор хадоуп.
Абиблиографиа
Ақыҭантә саауеит. Аҟәа, 1965 шықәса.
Ицоит апҟақәа халаны. Аҟәа, 1969 шықәса.
Аиԥылара. Аҟәа, 1974 шықәса.
Иахьатәи амш. Аҟәа, 1979 шықәса.
Агәаартра. Аҟәа, 1983 шықәса.
Ацәыкәбрақәа рашәа. Аҟәа, 1984 шықәса.
Азхара. Аҟәа, 1986 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Таркил Сарион Хигович
Ҭаркьыл Сарион Хыгә-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны ажурналистцәа
Ҭаркьылаа
1936 шықәсазы ииз
Жьҭаарамза 15 рзы ииз
2005 шықәсазы иԥсыз
Лаҵарамза 26 рзы иԥсыз |
24995 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%20%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ҷаниа, Терент Михаил-иԥа | Терент Михаил-иԥа Ҷаниа (; , Кәтол Ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, ажурналист, апублицист.
Абиографиа
Диит 1937 шықәса жәабранмза 10 рзы Кәтол Ақыҭа Очамчыра араион.
Аҵара иҵон Қәтолтәи, Тамшьәи ашколқәа рҟны.
1955 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт. Дадгоит 1960 шықәсазы.
1987 шықәса инаркны акыр аамҭа директорс даман ашәҟәҭыжьырҭа «Алашара».
Дҭынчхеит 2021 шықәса жәабранмза 3 рзы COVID-19 азҩа иҿынтә.
Абиблиографиа
Сылашара. Аҟәа, 1965 шықәса.
Ашымҳа амҵан. Аҟәа, 1970 шықәса.
Ашлақәа рқәыԥшра. Аҟәа, 1975 шықәса.
Иама-иама ицеит. Аҟәа, 1979 шықәса.
Ҭагалантәи ашәа. Аҟәа, 1980 шықәса.
Бара быда. Аҟәа, 1983 шықәса.
Ииасуа аԥхынра. Аҟәа, 1987 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Чаниа Терентий Михайлович
Ҷаниа Терент Михаил-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны ажурналистцәа
Ҷаниаа
1937 шықәсазы ииз
Жәабранмза 10 рзы ииз
2021 шықәсазы иԥсыз
Жәабранмза 3 рзы иԥсыз |
24996 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%88%D1%8C%D0%B0%D0%BD%2C%20%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%20%D0%8F%D1%8C%D0%BE%D1%82%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Амаршьан, Витали Џьота-иԥа | Витали Џьота-иԥа Амаршьан (; , Џьгьарда ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет.
Абиографиа
Диит 1941 шықәса цәыббрамза 22 рзы Џьгьарда ақыҭа Очамчыра араион.
1959 шықәсазы далгоит иқыҭаҿтәи абжьаратәи ашкол, 1962 шықәсазы А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә пдпггтә институт дҭалоит /латәарада/, 1965 шықәсазы араҟа дызҭаз иҵара ааныжьны дцоит Москваҟа, дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху Москватәи Алитературатә институт. Далгоит 1970 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1962 шықәсазы.
Аус иуеит ажурнал «Алашара» аредактор хада ихаҭыԥуаҩс. Иаҭәашьоуп Д.И. Гәлиа ихьӡ зхыу Аԥсны аҳәынҭқарратә премиа.
Абиблиографиа
Агәеисыбжь. Аҟәа, 1966 шықәса.
Слахьынҵа. Аҟәа, 1969 шықәса.
Ааԥынтәи ақәа. Аҟәа, 1972 шықәса.
Аигәныҩра. Аҟәа, 1977 шықәса.
Ашьҳыцқәа ртәыла. Аҟәа, 1983 шықәса.
Схәычра аӡын. Аҟәа, 1988 шықәса.
Иалкаау. Аҟәа, 1991 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Амаршан Виталий Джотович
Амаршьан Витали Џьота-иԥа
АШӘԤҲА, Сырма. Ҳажəлари ҳлитературеи рзы игəы-иԥсы ҭихит: Витали Амаршьан игәалашәаразы, Спутник Аԥсны, .
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Маршьанаа
1941 шықәсазы ииз
Цәыббрамза 22 рзы ииз
2020 шықәсазы иԥсыз
Хәажәкырамза 24 рзы иԥсыз |
24997 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%B5%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%20%D0%9B%D0%B5%D1%83%D0%B0%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Аҵнариа, Владимир Леуан-иԥа | Владимир Леуан-иԥа Аҵнариа (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет, алитератураҭҵааҩ, акритик, апублицист, аиҭагаҩ.
Абиографиа
Диит 1938 шықәса жәабранмза 28 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион. Ипсҭазаара далҵит 2006 шықәсазы Джуп Кәтол ақыҭа.
Н. Лакоба ихьӡ зху Аҟәатәи Апсуа бжьаратә школ данагала, 1957 шықәсазы дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт афилологиатә фвкультет, апсуа бызшәеи анемец бызщәеи рыҟәша, далгоит 1962 шықәсазы. Иара абри ашықәсан дҭалоит А.М.Горки ихьӡ хзу Москватәи Адунеитә литература аинститут асспирантура. Далгоит 1967 шықәсазы. Афилологиатә наукақәа дырдокторуп, дыпрофессоруп, аԥсны аҭҵаарадыррақәа ракадемиа далахәыла-корреспондетуп.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1962 шықәсазы.
Иаҭәашьоуп Д.И. Гәлиа ихьӡ зху аҳәынҭқарратә премиа.
Абиблиографиа
Алақә ссир. Аҟәа,1977 шықәса.
Амш бзиа. Аҟәа, 1982 шықәса.
Иеиҭагақәа
ҳаинрихх Ҳаине. Ашәақәа рышәҟәы. Аҟәа, 1970 шықәса.
Ақырҭуа жәлар рпоезиа. Амреи аизеи. Аҟәа, 1980 шықәса.
Инаукатә усумҭақәа рахьтә
Аԥсуа жәеинраала аиҿартәышьа. Аҟәа, 1987 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Цвинария (Ацнариа) Владимир Леванович
Аҵнариа Владимир Леуан-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аҵнариаа
1938 шықәсазы ииз
Жәабранмза 28 рзы ииз
2006 шықәсазы иԥсыз
Жьҭаарамза 24 рзы иԥсыз |
24998 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D1%83%D0%B0%D0%B7%2C%20%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%20%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BF-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Чуаз, Владимир Антип-иԥа | Владимир Антип-иԥа Чуаз (, Дәрыԥшь акыҭа, Гәдоуҭа араион — ) — Аԥсны ажурналист.
Абиографиа
Диит 1936 шықәса ажьырныҳәамза 19 рзы Дәрыԥшь акыҭа Гәдоуҭа араион. Иԥсҭазаара далҵит 2007 шықәсазы.
1956 шықәсазы дҭалоит А.М.Горки тхьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт, далгоит 1961 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы - 1961 шықәса инаркны.
Аус иуеит агазет «апсны» аредактор хада ихаҭыԥуаҩс.
Абиблиографиа
Сыдгьыл гәакьа, сыдгьылю. Аҟәа, 1966 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
БЗЫԤ агазета. . с. 3
Аԥсны ажурналистцәа
Чуазаа
КПСС алахәылацәа
1936 шықәсазы ииз
Ажьырныҳәамза 19 рзы ииз
2007 шықәсазы иԥсыз |
24999 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%9F%D1%8C%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%A2%D0%B0%D0%B8%D1%84%20%D0%A8%D1%8C%D0%B0%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D2%AD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Аџьба, Таиф Шьаадаҭ-иԥа | Таиф Шьаадаҭ-иԥа Аџьба (; , Аҷандара ақыҭа, Гәдоуҭа араион — 1992?) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет.
Абиблиографиа
Диит 1939 шықәса хәажәкырамза 11 рзы Аҷандара ақыҭа Гәдоуҭа араион.
1956 шықәсазы Таиф Аџьба иқыҭа гәакьаҿ абжьаратәи аҵара-дырра иоуит. 1957 - 1960 шықәсқәа рзы дыҟоуп арратә маҵураҿы.
1962 шықәсазы Таиф Аџьба дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт афилологиатә факультет агерман бызшәақәа рыҟәша. Далгоит 1967 шықәсазы.
1983 - 1985 шықәсқәа рзы аҵара иҵоит Москва, Алитературатә институт аҟны иеиӡкаау Иреиҳау Алитературатә курсқәа рҿы.
Аус иуан ашәҟәҭыжьырҭа «Алашараҿ», агазет «Аԥсны ҟаԥшь», ажурнал «Ашколи аԥсҭазаареи» рредакциақәа рҟны, Аԥсны Ашәҟәыҩҩцәа Реидгылаҿ.
Иаҭәашьоуп Д.И. Гәлиа ихьӡ зху аҳәынҭқарратә премиа (хабарда даныбжьаӡ ашьҭахь).
1992 шықәса жьҭаарамза 9 рзы, Аԥсны Аџьынџьтәылатәи еибашьраан, Таиф Аџьба аибашьцәа-қәылаҩцәа дырбаандаҩтәны дыргоит, уинахыс ихабар ҟамлеит. Макьана цқьа ишьақәырӷәӷәам хыҵхырҭақәак изларҳәо ала, уи, акыр дандыргәаҟ ашьҭахь, дыршьит.
Абиблиографиа
Ажәеинраалақәа. аҟәа, 1968 шықәса.
Аҵхи амши. Аҟәа, 1970 шықәса.
Амш ианицло. Аҟәа, 1973 шықәса.
Сара сҭынчра. Аҟәа, 1977 шықәса.
Ааԥын ашәа. Аҟәа, 1978 шықәса.
Амҩа иқәу. Аҟәа, 1979 шықәса.
Ашәҭқәа рыччаԥшь. Аҟәа, 1980 шықәса.
Уахынлатәи ашәт. Аҟәа, 1984 шықәса.
Аныҳәаԥхьыӡ. Иалкаау. Аҟәа, 1989 шықәса.
Ашәҭқәа рырыччапшь. /Еиҳа ихарҭәаау аҩбатәи аҭыжьра/. Аҟәа, 1991 шықәса.
бзиала иаҳзырша. Амшынҵа. Аҟәа. 1994 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Аджба Таиф Шаадатович
Аџьба Таиф Шьаадаҭ-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аџьаа
1939 шықәсазы ииз
Хәажәкырамза 11 рзы ииз
1992 шықәсазы иԥсыз |
25000 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D1%8C%D0%BE%D0%BF%D1%83%D0%B0%2C%20%D0%A0%D1%83%D1%88%D1%8C%D0%BD%D0%B8%20%D0%9A%D3%99%D1%8B%D0%BA%D3%99%D0%B8%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Џьопуа, Рушьни Кәыкәиа-иԥа | Рушьни Кәыкәиа-иԥа Џьопуа (; , Ҷлоу ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, атеатр актиор. Аԥсны жәлар рартист.
Абиографиа
Диит 1934 шықәса жәабранмза 25 рзы Ҷлоу ақыҭа Очамчыра араион.
1957 шықәсазы дҭалоит Шоҭа Русҭавели иҳьӡ зху Қарҭтәи аҳәынҭқарратә театрә институт, далгоит 1961 шықәсазы.
Акьыԥхь аҟны - 1953 шықәса инаркны.
С. Ҷанба ихьӡ зху Аԥснытәи Аҳәынҭқарратә драматә театр аҟны аус иуеит актиорс, атеатр алитература аҟәша аиҳабыс.
Абиблиографиа
Адгьыли аԥсҭазаареи. Аҟәа, 1969 шықәса.
Ажәҵыс ҽкәакәа. Аҟәа, 1982 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Джопуа Рушни Кукуиевич
Џьопуа Рушьни Кәыкәиа-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны актиорцәа
Џьопуаа
1934 шықәсазы ииз
Жәабранмза 25 рзы ииз
2016 шықәсазы иԥсыз
Ажьырныҳәамза 9 рзы иԥсыз |
25184 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D4%A5%D1%81%D0%BD%D1%8B%20%D0%90%D2%B3%D3%99%D1%8B%D0%BD%D2%AD%D2%9B%D0%B0%D1%80%D1%80%D0%B0%20%D0%90%D1%85%D0%B0%D0%B4%D0%B0%20%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%85%D1%80%D0%B0%D2%9B%D3%99%D0%B0%20%282020%29 | Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада иалхрақәа (2020) | Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада иалхрақәа 2020 шықәса — абыжьбатәи Аԥсны Аҳәынҭқарра ахада иалхра Аԥсны Аҳәынҭқарра Аконституциа инақәршәан Жәлар реизареи Аԥсны аҳәынҭқарра апарламенти аҿҳәара ԥырҵәеит хәажәкырамза 22 азы амҽыша 2020 ш-зы.
Абжьыҭира алыҵшәақәа
Азхьарԥшқәа
Азгәаҭақәа
Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада иалхрақәа |
25641 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B6%D1%8C%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%90%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD%20%D0%93%D1%8C%D0%B0%D1%80%D0%B3%D1%8C-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Бжьаниа, Аслан Гьаргь-иԥа | Аслан Гьаргь-иԥа Бжьаниа (; , ақыҭа Тамшь, Очамчыра араион) — аԥсуа политик. Аԥсны аҳәынҭқарра Ахада.
1963 шықәсазы ииз
Мшаԥымза 6 рзы ииз
Аԥсны Аҳәынҭқарра ахадацәа
Аԥсны аполитикцәа
Бжьаниаа |
25644 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%B3%D3%99%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%8F%D1%8C%D1%83%D0%BC%D0%B0%20%D0%92%D0%B8%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Аҳәба, Џьума Висарион-иԥа | Џьума Басариан-иԥа Ахәба (; , Аҭара ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, публицист, ауаажәларратә усзуҩы.
Абиографиа
Диит 1937 шықәса хәажәкырамза 12 рзы Аҭара ақыҭа Очамчыра араион.
1955-1959 шықәсқәа рзы аҵара иҵоит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә училишьче аҿы, уи даналга — 1959-1960 шықәсқәа рзы — дҭоуп А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аподагогтә институт.
1960 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Москватәи Алитературатә институт, далгоит 1965 шықәсазы.
Иаҭәашьоуп Д. Гәлиа ихьӡ зху Арепоблика Аԥсны аҳәынҭқарратә премиа (апрозаҿ).
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1955 шықәсазы.
1979 шықәса раахыс Џь. Ахәба ажурнал «Аҟазара» (уаанӡа — «Аԥсны аҟазара») даредактор хадоуп.
Абиблиографиа
Ажәеинраалайёа. Аҟәа, 1969 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Ахуба Джума Виссарионович
Аҳәба Џьума Виссарион-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Ахәаа
1937 шықәсазы ииз
Хәажәкырамза 12 рзы ииз
2019 шықәсазы иԥсыз
Ажьырныҳәамза 12 рзы иԥсыз |
25645 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%B2%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%B3%2C%20%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D3%99%D0%B0%D0%BB%D0%B0%20%D2%B6%D1%8B%D1%84-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ҳашыг, Никәала Ҷыф-иԥа | Никәала Ҷыф-иԥа Ҳашыг (; , Хәаԥ ақыҭа, Гәдоуҭатәи араион — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апублицист.
Абиографиа
Диит 1932 шықәса жәабранмза 11 рзы Хәаԥ ақыҭа Гәдоуҭатәи араион.
1957 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аподагогтә институт, далгоит 1962 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит а-50-тәи ашықәсқәа инадыркны (апоезиатә коллективтә еизга «Ашьаҟьар», убас апериодикатә кьыԥх аҿы).
1985-1997 шықәсқәа рзы Н. ҳашыг Аԥсны Ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла аусбарҭа дамаӡаныҟәгаҩын.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Хашиг Николай Чифович
Ҳашыг Никәала Ҷыф-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Ҳашыгаа
1932 шықәсазы ииз
Жәабранмза 12 рзы ииз
2014 шықәсазы иԥсыз
Лаҵарамза 23 рзы иԥсыз |
25646 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%83%D2%AD%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%92%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D1%80%D0%B8%20%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Дауҭиа, Валери Константин-иԥа | Валери Константин-иԥа Дауҭиа (; , Жәандрыԥшь ақыҭа, Гәдоуҭа араион — , Гагра ақ.) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1936 шықәса жәабранмза 17 рзы Жәандәырԥшь ақыҭа Гәдоуҭа араион.
1956 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аподагогтә институт, Далгоит 1961 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы — 1956 шықәса инаркны.
Иԥсҭазаара далҵит 2009 шықәсазы.
Абиблиографиа
Амшыни амреи. Аҟәа, 1983 шықәса.
Сҿыҩ. Аҟәа, 1986 шықәса.
Гагрыԥшь. Аҟәа, 1987 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Даутия Валерий Константинович - Официальный сайт Союза писателей Республики Абхазия
Дауҭиа Валери Константин-иԥа - Аԥсны Аҳәынҭқарра ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла асаит
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Дауҭиаа
1936 шықәсазы ииз
Жәабранмза 17 рзы ииз
2009 шықәсазы иԥсыз
Мшаԥымза 25 рзы иԥсыз |
25665 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D1%8C%D0%B8%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%20%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ахьиба, Владимир Александр-иԥа | Владимир Александр-иԥа Ахьиба (; , Жәандрыԥшь ақыҭа, Гәдоуҭа араион — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет.
Абиографиа
Диит 1938 шықәса ажьырныҳәамза 23 рзы Жәындқырԥшь ақыҭа Гәдоуҭа араион. Иԥсҭазаара далҵит 2000 шықәсазы. Иқыҭаҿ аа-класск даналга, шықәсык аҵара иҵон Мгәыӡырхәатәи ашкщл а-9-тәи акласс аҿы, нас, 1956 шықәсазы, дииасуеит Аҟәаҟа, дҭалоит Кьалашәыртәи ақыҭанхамҩатә техникум. Абраҟа ҩышықәса аҵара иҵоны, атехникум Аҽгәараҟа (Гал врвион) ииаргоит, хьӡысгьы иаанахәоит Аҽгәаратәи ақыҭанхамҩатә техникум хәа. Далгоит 1961 шықәсазы
Акьыпзь аҿы дцёырҵит 1960 шықәса инаркны.
Абиблиографиа
Еихызгоит сшьаҿа. Аҟәа, 1971 шықәса.
Адац. Аҟәа,1976.
Исԥыло, сызԥыло. Аҟәа, 1979 шықәса.
Ааԥые сызҭаз. Аҟәа, 1984 шықәса.
Абри сыдгьылаҿ. Аҟәа, 1988 шықәса.
Адгьыл ахьаа. Аҟәа, 1992 шықәса.
Амцеи аеҵәеи. Аҟәа, 1994 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Ахиба Владимир Александрович
Ахьиба Владимир Александр-иԥа
Апоезиа зыԥсҭазаараз апоет: Владимир Ахьиба диижьҭеи 83 шықәса ҵит. Спутник Аԥсны. .
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Ахьиаа
1938 шықәсазы ииз
Ажьырныҳәамза 23 рзы ииз
2000 шықәсазы иԥсыз
Ажьырныҳәамза 30 рзы иԥсыз |
25666 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D0%B8%20%D0%A8%D1%8C%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D3%99%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Аламиа, Геннади Шьаликәа-иԥа | Геннади Шьаликәа-иԥа Аламиа (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион) — Аԥсны шәҟәыҩҩы, поет, политик.
Абиографиа
Диит 1949 шықәса ԥхынгәымза 24 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион. 1966 шықәсазы дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт афизика-математикатә факультет. 1968 шықәсазы дцоит Москваҟа - дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху Москватәи Алитературатә институт. Далгеит 1973 шықәсазы.
Генади Аламиа - ауаажәларратә хеидкыла, жәлар рфорум «Аидгылара» аиҿкааҩцәа дыруаӡәкуп, редакторс даман абри афорум агазет «Аидгылара». Уаанӡа аус иуан ажурнал «Амцабз»
аредакциаҿ.
Ҳазҭагылоу аамҭазы Генади Аламиа аԥсуа-абаза (абаза) жәлар адунеижәларбжьаратәи рассоциациа маӡаныҟәгаҩ хадас дамоуп, дыҟоуп иара убас аџурнал «Абаза» аредактор хадас.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1964 шықәсазы.
Абиблиографиа
Адәы иаҵәа. Аҟәа, 1971 шықәса.
Мышкы аԥсҭазаара. Аҟәа, 1976 шықәса.
Амцажәла. Аҟәа, 1979 шықәса.
Аҳаԥи ацәашьи. Аҟәа,1979 шықәса.
Аԥшьа ҭыԥ. Аҟәа,1982шықәса.
Хара ицатәуп. Аҟәа, 1985 шықәса.
Иҟоуп ус амшқәа. Аҟәа, 1987 шықәса.
Геннади Аламиа иеиҭагамаҭақәоуп Шекспир - «Акрал Лир», «Иули Цезар», Кальдерон - «Аԥсҭазаара ԥхыӡуп», А.Грибоедов - «Зыхшыҩ зызрыцҳараз», хаз-хаз еизгақәаны иҭыҵхьоу К. Хетагуров, М.Чкуту рырӡиамҭақәа.
Геннади Аламиа дравторуп жәлар рҳәамҭа шьаҭас измоу Апсны агимм ажәакәа.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Аламиа Геннадий Шаликович
Аламиа Геннади Шьаликәа-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны Жәлар реизара 1-тәи ааԥхьара адепутатцәа
Аԥсны аполитикцәа
Аламиаа
1949 шықәсазы ииз
Ԥхынгәымза 24 рзы ииз |
25667 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BC%D1%8B%D1%80%2C%20%D0%A0%D1%83%D1%88%D1%8C%D0%B1%D0%B5%D0%B8%20%D2%B2%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%AD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Смыр, Рушьбеи Ҳазараҭ-иԥа | Рушьбеи Ҳазараҭ-иԥа Смыр (; , Аацы ақыҭа, Гәдоуҭа араион, Аԥснытәи АССР — ) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет.
Фбиблиографиа
Диит 1950 шықәса жәабранмза 13 рзы Аацы ақыҭа Гәдоуҭа араион. 1971 - 1973 шықәсқәа рзы аҵара иҵоит А.М.Горки ихьӡ зху
Москватәи алитературатә институт аҿы иҟоу Иреиҳау алитературатә курсқәа. Дрылгоит 1987 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы дцәыпҵит 1966 шықәса инаркны.
Иаҭәашьоуп Д.И. Гәлиа ихьӡ зху аҳәынҭқарратә ппремиа.
Абиблиографиа
Аеҵәақәа рыкәашара. Аҟәа, 1973 шықәса.
Ашьанҵа. Аҟәа, 1976 шықәса.
Ахҿа. Аҟәа, 1979 шықәса.
Сышьхақәа. Аҟәа, 1981 шықәса.
Ашыцқәа рашәа. Аҟәа, 1985 шықәса.
Акәукәуқәа еиқәҿырҭует. Аҟәа, 1988 шықәса.
Сҽыласқәа. Аҟәа,1990 шықәса.
Рада гәшьа. Аҟәа,1994 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Смыр Рушбей Хазаратович
Смыр Рушьбеи Ҳазараҭ-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Смыраа
1950 шықәсазы ииз
Жәабранмза 13 рзы ииз
2019 шықәсазы иԥсыз
Ԥхынгәымза 29 рзы иԥсыз |
25668 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%88%D3%99%D1%80%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%A0%D0%B0%D1%83%D0%BB%D1%8C%20%D3%A0%D1%8B%D0%BA%D3%99%D1%8B%D1%80-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Лашәриа, Рауль Ӡыкәыр-иԥа | Рауль Ӡыкәыр-иԥа Лашәриа (; , Кәтол ақыҭа, Очамчыра араион — , Аҟәа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет, ажурналист.
Абиографиа
Диит 1945 шықәса лаҵарамза 20 рзы Кәтол ақыҭа Очамчыра араион. 1961 шықәсазы дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә факультет аԥсшәеи англыз бызшәеи рыҟәша. Далгоит 1969 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы - 1961 шықәса инаркны.
Аус иуан агазет «Аԥсны ҟаԥшь» аредакциаҿ, Аԥсуа телехәаԥшраҿы, - ажурнал «Алашара» аредакциаҿ аҭакзыԥхықәу маӡаныҟәгаҩс.
Абиблиографиа
Аҵх ҵәца. Аҟәа, 1973 шықәса.
Аеҵәақәа зҿало аҵла. Аҟәа, 1976 шықәса.
Урашан. Аҟәа, 1979 шықәса.
Асааҭ ахыц. Аҟәа, 1982 шықәса.
Сылшара амацәаз. Аҟәа, 1987 шықәса.
Сдоуха ашҭа. Аҟәа, 1991 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Ласуриа Рауль Дзыкурович
Лашәриа Рауль Ӡыкәыр-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны ажурналистцәа
Лашәриаа
1945 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 20 рзы ииз
2014 шықәсазы иԥсыз
Абҵарамза 4 рзы иԥсыз |
25669 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%87%D1%85%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%94%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%81%20%D0%9A%D1%8C%D1%8B%D1%80%D1%88%D1%8C%D0%B0%D0%BB-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Чачхалиа, Денис Кьыршьал-иԥа | Денис Кьыршьал-иԥа Чачхалиа (; , Тҟәарчал) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет, аҭоурыхдырҩы.
Абиографиа
Диит 1950 шықәса нанҳәамза 21 азы Тҟәарчал ақалақь Аҿы.
1968 шықәсазы далгоит Аҟәатәи аԥсуа школ-интернат, Иара абри ашықәсан дҭалоит А.М.Горки ихьӡ зху Москватәи Алитературатә институт. Далгоит 1973 шықәсазы.
Аус иуан Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа реидгылаҿ, А.М.Горки ихьӡ зхыу москватәи алитературатә институт аҟны /аԥсуа еиҭагаҩцәа ргәыԥ данапхгаҩын/, Аԥсны алитературатә фонд аиҳабыс.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит а-70-тәи ашықәсқәа рзы.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Чачхалиа Денис Киршалович
Чачхалиа Денис Кьыршьал-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны аҭоурыхдырҩцәа
Чачхалиаа
1950 шықәсазы ииз
Нанҳәамза 21 рзы ииз |
25670 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D0%B0%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%9D%D0%B5%D0%BB%D0%BB%D0%B8%20%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Сабекиаԥҳа, Нелли Иван-иԥҳа | Нелли Иван-иԥҳа Сабекиаԥҳа (; , Ҷлоу ақыҭа, Очамчыра араион - ) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиблиографиа
Диит 1940 шықәса ԥхынҷкәынмза 25 рзы Очамчыра араион Ҷлоу ақыҭа. Лыԥсҭазаара далҵоит 2007 шықәсазы. Далгахьан Тҟәарчалтәи ахәбатәи абжьаратә школ.
Абиблиографиа
Амзаҿа. Аҟәа, 1977 шықәса.
Тҟәарчалтәи ашьхақәа. Аҟәа, 1983 шықәса.
Ашьха ԥша. Аҟәа, 1986 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
АКРЫЗҴАЗКУА АРЫЦХӘҚӘА РАМЗАР 2010 ш., Аԥсны Акультура Аминистрра, И.Гь. Папасқьыр ихьӡ зху Амилаҭтә библиотека. Аҟәа. 2010. с. 106.
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Сабекиаа
1940 шықәсазы ииз
Ԥхынҷкәынмза 25 рзы ииз
2007 шықәсазы иԥсыз |
25681 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D4%A5%D1%81%D1%83%D0%B0%20%D0%B8%D0%B0%D1%88%D1%8C%D0%B0%D0%B3%D3%99%D1%8B%D2%AD%D1%83%20%D0%B0%D0%B6%D1%8C%20%D1%85%D0%BA%D2%9B%D3%99%D0%B0 | Аԥсуа иашьагәыҭу ажь хкқәа | Аԥсуа иашьагәыҭу ажь хкқәа
Алитература
Авидзба В.Б. Абхазские аборигенные сорта винограда. – Сухум, 2013. – 77 с.
Бгажба М.Т. Растительные ресурсы Абхазии и их использование. - Сухум, 1947. - 123 с.
Варданян Г.Г. Изыскание наиболее эффективных физиологически активных соединений, влияющих на укоренение черенков трудно- и легко укореняющихся сортов и элитных форм винограда в условиях закрытой гидропоники / Г.Г. Варданян, К.С. Погосян, Г.Г. Мелян // Виноградарство и виноделие 21-го столетия. Материалы международного симпозиума. - Одесса, 2005.
Инал-ипа Ш.Д. Об абхазских нартских сказаниях / Ш.Д. Инал-ипа // Труды АбНИИ, XXIII, 1949. – С. 23–25.
Кварацхелия Ф.К. К изучению абхазских сортов винограда / Ф.К. Кварацхелия. – Сухум, 1934. – 46 с.
Табидзе Д.И. Агбиж, Адзниж, Ажапш, Акабыл, Акабилиж, Амлаху, Апанныж, Атуркуж, Ахардан, Ачкикиж, Ашугаж / Д.И. Табидзе // Ампелография СССР. Малораспространенные сорта. – Москва, 1963.
Церцвадзе Н.В. Ажижкваква, Ацлиж / Н.В. Церцвадзе // Ампелография СССР. Малораспространенные сорта. – Москва, 1963.
Чамагуа Е.И. Виноград Абхазии. – Сухум, 1968.
Энциклопедия виноградарства. – Кишинев: МСЭ, 1986-1987. – Т. 1-3. |
25682 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%BF%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%20%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B8-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Қапба, Владимир Николаи-иԥа | Владимир Николаи-иԥа Қапба (; , Арасаӡыхь,Очамчыра араион, Аԥснытәи АССР) — Аԥсуа шәҟәыҩҩи журналисти.
Дҭахеит аҩбатәи адунеитә еибашьраҿы. Антологиаҿы иарбоу иҩумҭа аагоуп аизга «Аԥсадгьыл азы» аҟнытә /Аҟәа, 1966 шықәса/.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Владимир Қапба - Агәалашәарақәа рышьҭа. Аԥсуа интернет-библиотека.
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны ажурналистцәа
Қапаа
1949 шықәсазы ииз
Ажьырныҳәамза 7 рзы ииз |
25688 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D2%B4%D3%99%D1%8B%D1%9F%D1%8C%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BE%D0%BD%20%D0%90%D0%BA%D3%99%D1%8B%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ҵәыџьба, Радион Акәын-иԥа | Радион Акәын-иԥа Ҵәыџьба (; , Ҷлоу ақыҭа, Очамчыра араион — , Ҷлоу ақыҭа) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, апоет.
Абиографиа
Диит 1941 шықәса мшаԥымза 13 рзы Ҷлоу ақыҭа Акәыдра аҳаблаҿ Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 1995 шықәса цәыббрамза 19 рзы. Джуп иқыҭа гәакьаҿ.
Ҷлоутәи абжьаратәи ашкол даналга, 1959 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт. Далгеит 1963 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит а-60-тәи ашықәсқәа рылагамҭазы.
Абиблиографиа
Агәы ахьаа. Аҟәа, 1996 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Думаа Радион Ҵәыџьба изы: аԥсуара ихы-иԥсы ақәиҵон, Спутник Аԥсны.
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Ҵәыџьаа
1941 шықәсазы ииз
Мшаԥымза 13 рзы ииз
1995 шықәсазы иԥсыз
Цәыббрамза 19 рзы иԥсыз
Аԥсны апоетцәа |
25689 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%8B%D1%85%D3%99%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%20%D0%90%D1%80%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Абыхәба, Иван Арсена-иԥа | Иван Арсена-иԥа Абыхәба ( — ) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1941 шықәса лаҵарамза 5 рзы. Иԥсҭазаара далҵит 1996 лаҵарамза 9 рзы.
Абжьаратәи ашкол далгеит Џьгьарда ақыҭа. 1960 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит а-60-тәи ашықәсқәа рзы.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Абыхәаа
1941 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 5 рзы ииз
1996 шықәсазы иԥсыз
Лаҵарамза 9 рзы иԥсыз |
25691 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%99%D0%B0%D1%80%D2%B7%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%97%D0%B0%D1%83%D1%80%20%D0%93%D1%8C%D0%B0%D1%80%D0%B3%D1%8C-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Кәарҷиа, Заур Гьаргь-иԥа | Заур Гьаргь-иԥа Кәарҷиа (; , Ҷлоу ақыҭа, Очамчыра араион — ) — Аԥсуа поет.
Абиографиа
Диит 1936 шықәса ԥхынгәымза 20, Ҷлоу ақыҭа, Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 2008 шықәсазы. Джуп Ҷлоу ақыҭа.
1959 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогтә институт, ихиркәшеит 1964 шықәсазы.
1986 шықәсазы Аԥснытәи аҳәынҭқарратә университет аҭоурыхтә-иуристтә факультет далгоит (латәарада).
Акьыԥхь аҿы дцарҵит а-60-тәи ашықәсқәа инадыркны.
Абиблиографиа
Ахышьҭрахь. Аҟәа, 1978 Шықәса;
Аблакәа анеиқәшәо. Аҟәа, 1984
Аӡаӡаҳәымҭа. Аҟәа, 1987 Шықәса;
Ихароу агәыграқәа. Аҟәа, 1990 Шықәса;
Аԥсҭазаара амаза. Аҟәа, 1994 Шықәса;
Ахаҵа данхаҵоу. Аҟәа, 1994 Шықәса;
Ашьаҿақәа. Аҟәа, 1994 Шықәса;
Алхас. Аҟәа, 1995 Шықәса;
Ахак. Аҟәа, 1996 Шықәса;
Ахара азааигәахара. Аҟәа, 1996 Шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Кварчия Заур Георгиевич
Кәарҷиа Заур Гьаргь-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Кәарҷиаа
1936 шықәсазы ииз
Ԥхынгәымза 20 рзы ииз
2008 шықәсазы иԥсыз |
25692 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D4%A4%D0%BA%D1%8C%D1%8B%D0%BD%2C%20%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%20%D0%8F%D1%8C%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%B3%D3%99-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ԥкьын, Анатоли Џьалыгә-иԥа | Анатоли Џьалыгә-иԥа Ԥкьын — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Акьыԥхь аҿы дцәырҵыт а-70-тәи ашықәсқәа рзы.
Абиблиографиа
Сымзаҿа. Аҟәа, 1979 шықәса;
Ихьзырҳәагоу ашәақәа. Аҟәа, 1990 шықәса.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Ԥкьынаа |
25693 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B6%D1%8C%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%97%D0%B8%D0%BD%D0%B0%20%D4%A4%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Ажьиԥҳа, Зина Ԥарна-иԥҳа | Зина Ԥарна-иԥҳа Ажьи-ԥҳа — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет.
Абиографиа
Акьыԥхь аҿы дцәырҵыт а-90-тәи ашықәсқәа рзы.
Абиблиографиа
Амш. Аҟәа, 1997 шықәса.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Ажьиаа |
25694 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BD%D2%AD%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%20%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Занҭариа, Владимир Константин-иԥа | Владимир Константин-иԥа Занҭариа (; , Ҭамшь ақыҭа, Очамчыра араион) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1953 шықәса цәыббрамза 27, Ҭамшь ақыҭа, Очамчыра араион.
1971 шықәсазы дҭалоит А. М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи аподагогтә институт, далгоит 1976 шықәсазы.
1994-1995 шықәсқәа рзы В. Занҭариа наԥхгара азиуан Аԥсуа телеаԥшреи арадиодырраҭареи рҳәынҭқарратә комитет.
Абиблиографиа
Аҿымҭра абжьы. Аҟәа, 1979 шықәса;
Ахьышьҭрахь. Аҟәа, 1980 шықәса;
Аицышәҭымҭа. Аҟәа, 1984 шықәса;
Абас ауардыншьҭра сышхыу. Аҟәа, 1986 шықәса;
Ибжеиқәа-бжашлоу са сдунеи. Аҟәа, 1990 шықәса;
Алитература
Азхьарԥшқәа
Зантария Владимир Константинович
Занҭариа Владимир Константин-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны аполитикцәа
Аԥсны Жәлар реизара 1-тәи ааԥхьара адепутатцәа
Занҭариаа
1953 шықәсазы ииз
Цәыббрамза 27 рзы ииз |
25695 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D1%8C%D0%BE%D0%BF%D1%83%D0%B0%2C%20%D0%98%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%BD%20%D0%9B%D0%B0%D0%BC%D1%88%D1%8C%D0%B0%D2%B5%D3%99-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Џьопуа, Иасон Ламшьаҵә-иԥа | Иасон Ламшьаҵә-иԥа Џьопуа (; , Ҷлоу ақыҭа, Очамчыра араион — 1972) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1947 шықәса цәыббрамза 23 рзы Ҷлоу ақыҭа Аимара аҳабла Очамчыра араион. 1964 шықәсазы далгеит Ҷлоутәи абжьаратәи ашкол.
Машәырла дҭахеит 1972 шықәсазы.
Ипоезиатә еизга «Акәыԥшра амҵәыжәҩақәа» ҭыҵит 1979 шықәсазы, иԥсҭазаара даналҵ ашьҭахь.
Алитература
Азхьарԥшқәа
23 сентября 1947г. родился абхазский поэт Я.Л. Джопуа. (60) — р-АМЗАР 2007 ш., с. 123.
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Џьопуаа
1947 шықәсазы ииз
Цәыббрамза 23 рзы ииз
1972 шықәсазы иԥсыз |
25696 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B6%D1%8C%D0%B8%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%95%D0%BD%D0%B2%D0%B5%D1%80%20%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Ажьиба, Енвер Владимир-иԥа | Енвер Владимир-иԥа Ажьиба (; , Мгәыӡырхәа ақыҭа, Гәдоуҭа араион) — Аԥсуа шәҟәыҩҩы, поет, журналист.
Абиографиа
Диит 1958 шықәса лаҵарамза 5 рзы Мгәыӡырхәа ақыҭа, Гәдоуҭа араион.
1980 шықәсазы дҭалоит Аԥснытәи аҳәнҭқарратә университет, далгоит 1986 шықәсазы.
Акьыԥхь аҿы дцәырҵит 1978 шықәса инаркны.
Аус иуан ажурнал «Амцабз» аҭакзыԥхыкәу маӡаныҟагәҩыс.
Абиблиографиа
Амш амҵәюжәақәа. Аҟәа, 1984 шықәса;
Абзабареи аԥсҭазаареи. Аҟәа, 1986 шықәса;
Ааԥынтәи ашьыжь. Аҟәа, 1988 шықәса;
Аԥсуа хаҳә. Аҟәа, 1990 шықәса;
Алитература
Азхьарԥшқәа
Ажиба Энвер Владимирович
Ажьиба Енвер Владимир-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Аԥсны ажурналистцәа
Ажьиаа
1958 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 5 рзы ииз |
25698 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%8B%D2%AD%D3%99%D0%B1%D0%B0%2C%20%D0%97%D0%B0%D1%83%D1%80%20%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BC-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Быҭәба, Заур Расим-иԥа | Заур Расим-иԥа Быҭәба (; , Аҭара ақыҭа, Очамчыра араион) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1942 абҵарамза 25 рзы Аҭара ақыҭа Очамчыра араион.
1960 шықәсазы дҭалеит Аҟәатәи асубтропикатә-нхамҩа аинститут, далгеит 1965 шықәсазы.
1976 шықәсазы дҭалоит М. Ломоносов ихьӡ зху Москватәи аҳәынҭқарратә университет ажурналистика афакультет. Далгеит 1979 шықәсазы (ҩышықәсатәи апрограмма ҷыдала).
Аус иуеит ашәҟәҭыжьырҭа «Алашараҿ».
Абиблиографиа
Ауаҩызаҵә имҩала. Аҟәа, 1981 шықәса;
Аџьныш идәҳәыԥш амаӡа. Аҟәа, 1985 шықәса.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Бутба Заур Расимович
Быҭәба Заур Расим-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Быҭәаа
1942 шықәсазы ииз
Нанҳәамза 16 рзы ииз |
25699 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BD%D2%AD%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B0%2C%20%D0%94%D0%B0%D1%83%D1%80%20%D0%91%D0%B0%D3%A1-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Занҭариа, Даур Баӡ-иԥа | Даур Баӡ-иԥа Занҭариа (; , Тамшь ақыҭа, Очамчыра араион — , Москва) — Аԥсны ашәҟәыҩҩы.
Абиографиа
Диит 1953 шықәса лаҵарамза 20 рзы Тамшь ақыҭа, Очамчыра араион. Иԥсҭазаара далҵит 2001 шықәса нанҳәамза 7 рзы Москва, джуп Тамшь ақыҭан.
1975 шықәсазы далгеит Аҟәатәи аҳәынҭқарратә рҵаҩратә институт афилологиатә факультет. 1984 шықәсазы Москва ақалақь аҿы акиносценаристцәа иериҳау ркурсқәа дырхысит. 1977-1981 шықәсқәа рзы аус иуан ажурнал «Амцабз» аҿы, 1988-1992 шықәсқәа раан — Аԥсны ареспублика акультура афонд аҟны.
Хадарала ибаҩхатәра алшарақәа ааирԥшит апроза ажанр аҿы, дыҩуан аԥсышәала анԥш урыс бызшәалагьы.
Раԥхьатәи ипоезиатә рҿиамҭақәа акьыԥхь рбеит а-70-тәи ашықәсқәа.
Алитература
Азхьарԥшқәа
Зантария Даур Бадзович
Занҭариа Даур Баӡ-иԥа
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Занҭариаа
1953 шықәсазы ииз
Лаҵарамза 25 рзы ииз
2001 шықәсазы иԥсыз
Ԥхынгәымза 8 рзы иԥсыз |
25701 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BF%D4%A5%D2%B3%D0%B0%2C%20%D0%92%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0%20%D0%A5%D3%99%D0%B0%D2%AD%D1%85%D3%99%D0%B0%D2%AD-%D0%B8%D4%A5%D2%B3%D0%B0 | Папԥҳа, Валентина Хәаҭхәаҭ-иԥҳа | Валентина Хәаҭхәаҭ-иԥҳа Пап-ԥҳа — Аԥсуа апоет.
Акьыԥхь аҿы дцәарҵит а-80-тәи ашықәсқәа рзы.
Абиблиографиа
Аԥрақәа. Аҟәа, 1991 шықәса.
Алитература
Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа
Аԥсны апоетцәа
Папаа |
25710 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%9B%D1%8B%D1%80%D2%AD%D1%86%D3%99%D0%B0 | Ақырҭцәа | Ақырҭцәа, Ақырҭқәа () — ақарҭвел бызшәақәа ргәы ауаажәлар амраҭашәаратә Кавказ аҿы. Ицәажәоит ақырҭуа бызшәала.
Алитература
Eastmond, Anthony (2010), Royal Imagery in Medieval Georgia, Penn State Press
Suny, R. G. (1994), The Making of the Georgian Nation, Indiana University Press
Lang, D. M. (1966), The Georgians, Thames & Hudson
Rayfield, D. (2013), Edge of Empires: A History of Georgia, Reaktion Books
Rapp, S. H. Jr. (2016) The Sasanian World Through Georgian Eyes, Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature, Sam Houston State University, USA, Routledge
Toumanoff, C. (1963) Studies in Christian Caucasian History, Georgetown University Press
Қырҭтәыла
Амилаҭқәа |
26077 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%87%D0%BE%D0%B2%2C%20%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%20%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B8-%D0%B8%D4%A5%D0%B0 | Горбачов, Михаил Сергеи-иԥа | Михаил Сергеи-иԥа Горбачов (; , село Привольное, Медвеженский район, Ставропольский округ, Северо-Кавказский край, Аурыс Советтә Социалисттә Республикақәа, Еидгылоу Советтә Социалисттә Республикақәа - нанҳәамза 30, 2022 ш. ) асовет ҳәынҭқарратә усзыҩ.
Алитература
Боффа, Дж. «От СССР к России. История неоконченного кризиса. 1964—1994» Глава VII — «Горбачёв» Пер. с ит. Хаустовой Л. Я. — М.: Междунар. отношения, 1996. — 320 с.
Брейтвейт Р., Мэтлок Д., Тэлботт С. Горбачёв: Крах советской империи / Пер. с англ. — М.: Алгоритм, 2012. — 400 с. — (Вожди Советского Союза). — 3000 экз., ISBN 978-5-4438-0147-6
Грачев А. С. Горбачёв, М., Вагриус, 2001, ISBN 5-264-00573-7
Деркач О. А., Быков В. В. Горбачёв. Переписка переживших перестройку, М., Проза и К, 2009, ISBN 978-5-91631-021-4
Иванян Э. А. Энциклопедия российско-американских отношений. XVIII—XX века. — Москва: Международные отношения, 2001. — 696 с. — ISBN 5-7133-1045-0.
Илюхин В. И. Обвиняется президент. Прокурорское расследование (Как страну развалили, или почему возникло в отношении М. С. Горбачёва уголовное дело по статье 64 УК РСФСР — Измена Родине). — М., Палея, 1992, 56 с., 100 000 экз.
Платонов С. В. Горбачёвы: Чета президентов. — М.: Эксмо, Алгоритм, 2012. — 288 с. — (Семейные кланы). — 3000 экз., ISBN 978-5-699-55008-1
Коктейль Полторанина: Тайны ельцинского закулисья. М.: «Алгоритм», 2013. — 224 с. — («Наследие царя Бориса»). — ISBN 978-5-4438-0357-9
Азгәаҭақәа
1931 шықәсазы ииз
Хәажәкырамза 2 рзы ииз
2022 шықәсазы иԥсыз
Хәажәкырамза 2 рзы иԥсыз
Асовет ахадацәа
Асовет политикцәа
ЦК КПСС Иреиҳаӡоу Амаӡаныҟәгаҩцәа
ЦК КПСС аполитбиуро алахәылацәа
СССР Иреиҳаӡоу Асовет 8-тәи ааԥхьара адепутатцәа
СССР Иреиҳаӡоу Асовет 9-тәи ааԥхьара адепутатцәа
СССР Иреиҳаӡоу Асовет 10-тәи ааԥхьара адепутатцәа
СССР Иреиҳаӡоу Асовет 11-тәи ааԥхьара адепутатцәа |
26400 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%2C%20%D0%8F%D1%8C%D0%BE | Баиден, Џьо | Џьозеф «Џьо» Баиден (; , Скрантон, Пенсильваниа, ЕАА) — Америкатәи аполитик, 46-тәи Еиду Америкатәи Аштатқәа рпрезидент (2021 шықәса инаркны), 47-тәи ЕАА рпрезидент ихаҭыԥуаҩ (2009 – 2017 шықәсақәа), Адемократцәа рпартиа алахәыла. 1973 шықәса инаркны 2009 шықәса рҟынӡа, апрезидент ихаҭыԥуаҩ илхра рҟынӡа, уи Делавертәи аштат асенатор иҟан.
Азхьарԥшқәа
Официалтә саит
ЕАА рхада аофициалтә саит whitehouse.gov
Баиден Еиду Америкатәи аштатқәа рхадас салырхит ҳәа аҳәамҭа ҟаиҵеит
Азгәаҭақәа
Еиду Америкатәи Аштатқәа рпрезидентцәа
Еиду Америкатәи Аштатқәа рполитикцәа
1942 шықәсазы ииз
Абҵарамза 20 рзы ииз |
26462 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%8F%D1%8C%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%BE%D0%BD%2C%20%D0%9C%D0%B0%D0%B8%D0%BA%D0%BB | Џьексон, Маикл | Маикл Џьексон (; , Гери, Индиана, ЕАА — , Лос-Анџьелес, Калифорниа, ЕАА) — «King of Pop».
Алитература
Надеждин, Н. Я. Майкл Джексон : «Триллер». — М. : Майор (Осипенко А. И.), 2012. — 192 с. — (Неформальные биографии). — 2000 экз. — ISBN 978-5-98551-200-7.
Campbell, L. D. Michael Jackson : The King of Pop. — Branden Books, 1993. — 391 p. — ISBN 0-828-31957-X.
Geraldine Hughes. Redemption: The Truth Behind the Michael Jackson Child Molestation Allegations. — Branch & Vine Pub Llc, 2004. — 184 с. — ISBN 0-615-30670-5.
Азхьарԥшқәа
Официальный сайт
Америкатәи ашәаҳәаҩцәа
Америкатәи амузыкантцәа
Џьексонаа
1958 шықәсазы ииз
Нанҳәамза 29 рзы ииз
2009 шықәсазы иԥсыз
Рашәарамза 25 рзы иԥсыз |
26490 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%88%D0%B8%D3%A1%D0%B5%D0%B0%D0%B0%20%D1%80%D1%85%D0%B0%D0%BD | Шервашиӡеаа рхан | Шервашиӡеаа рхан () — Қырҭтәыла иҟоу ахан, Аԥснытәи автономтә республика, Гәдоуҭатәи амуниципалитет, Лыхны ақыҭа.
Ахан гылоуп Лыхны ашҭаҿы, Анцәадзыхшаз Лылацәеиқәы ԥсара ахьӡала иҟоу ауахәама иа ԥнуп. Аханатә ахан ҩ-еихагылак аман, еиуеи ԥшым аматериалқәа ирылхны иргылан (аҳаш, а ԥслымӡ, ақьырмыт уб.егь..). Аҭӡамцқәа рышьаҟақәа рҿы иубарҭоуп иакымкәа аргыларатә ҟабаҭқәа. Иара убас, XVI-XVII ашәышықәсақәа ирыҵанакәа аҳаштә хаҳәҟьа ԥсқәагьы. XIX ашәышықәсазы ахан ирҿыцны идыргылан, акырӡа идырҭбааит.
1866 шықәса ԥхынгәы 26 рзы абраҟа иалагеит Урыстәылатәи ацаризм иаҿагылаз а ԥсуаа рықәгылара, уи ахәаҽраан, убри ашықәс нанҳәазы, Қәҭешь агубернатор, аурыс аинрал-леитенант Свиатополк –Мирски ахан амца ацреиҵеит. Шервашиӡеаа рхан дуӡӡа аҟынтә аҭӡамцқәа мацара аанхеит.
Ахан ҭагылазаашьа цәгьоуп, зы ԥшра ҟамҵакәа аконсервациа-аиҭашьақәыргыларатә усурақәа азымҩа ԥгатәуп.
2006 шықәса абҵара 7 рзы, Қырҭтәыла ахада идҵа инақәыршәаны, ахан амилаҭтә ҵакы змоу иеиҭамҵуа акультуратә баҟа акатегориа анашьан.
Аԥснытәи аханқәа |
26491 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%8C%D0%B0%D1%80%D0%B3%D1%8C%20%D0%B0%D1%86%D2%9B%D1%8C%D0%B0%20%D0%B8%D1%85%D1%8C%D3%A1%D0%B0%D0%BB%D0%B0%20%D0%95%D0%BB%D1%8B%D1%80%20%D0%B8%D2%9F%D0%BE%D1%83%20%D0%B0%D1%83%D0%B0%D1%85%D3%99%D0%B0%D0%BC%D0%B0 | Гьаргь ацқьа ихьӡала Елыр иҟоу ауахәама | Гьаргь ацқьа ихьӡала Елыр иҟоу ауахәама () — Аԥсны XI ашәышықәса иаҵанакәа архитектуратә баҟа, иргылоуп Елыр ақыҭа агәҭаны. Абжьарашәышықәсақәа рхаан абри ауахәама акрызҵазкәаз ақырҭуа ныҳәарҭан. Илԥшааху изышәареи зхаҭабзиара ҳараку анагӡашьеи абзоурала, абри ауахәама абжьарашәышықәсақәа раан Қырҭтәыла арегионқәа рсахьаркыратә хырхарҭақәа аазырԥшуаз аргыламҭақәа иреиуп.
2006 шықәса абҵара 7 рзы, Қырҭтәыла ахада идҵа ала, ауахәама анашьан амилаҭтә ҵакы змоу иеиҭамҵуа акультуратә баҟа акатегориа.
Аҭоурых-архитектуратә ахцәажәара
Елыратәи Гьаргь ацқьа ихьӡ зху ауахәама иаамҭаркуп XI ашәышықәса. Ауахәама беан ақьырсианратә ацқьарақәа рыла. Ахыннатә уи Одышь амрагылара-аладахьтәи аганахь ауахәама- аберҭыԥқәа ауахәаматә маҭәақәа ркасса, уаҟа даараӡа ирацәаны ауахәаматә ацқьарақәеи акыр иаԥсаз амаҭәақәеи ахьышьҭаз акәын, урҭ ируакуп Бедиатәи аҿагьы. Елыратәи Гьаргь ацқьа ихьӡ зху ауахәама адҩылақәа ҟаҵоуп ақырҭуа аҩыра аҿиара аҳракырақәа рыхԥагьы рыла: ахалагарҭатә, нусхури, мхедрули (арратә) рыла анҵамҭақәа. Убри аҟнытә, адҩылақәа раамҭаркра ала, ианызҵоз аӡәы иакәзар ҟалоит. XI ашәышқәса инаркны ицәахуп аџьоуҳар зну аԥенџьыр аҿаԥшылара, аԥынгыла, афронтон иаакәыршаны аџьоуҳарла иҟаҵоу аиашакәакьа ахаҳә аџьар зну, амрагыларатә афасад аҟны Гьаргь ацқьа арелефтә исахьа.
Ҳаамҭазтәи аҭагылазаашьа
Иахьатәи аҭагылазаашьала, ақырҭуа ауахәама аурыс аҟәырч ахадыргылеит, адәахьылатә анаҿаԥшылареи, аҩнуҵҟа ахәҭаки ашкәакәа ԥштәыла иршәит, амрагыларатәи аган, ақырҭуа адҩыларақәа ахьыҟаз, зегьы аныхны ҿыц ишьыхуп. Елыратә ауахәама ианашьоуп амилаҭтә ҵакы змоу астатус.
Ажәытәра
1868 шықәсазы абаҟа ибит, дахцәажәеит Димитри Бақраӡе. 1888 шықәсазы Аԥсны аекспедициала дыҟан А.М. Павлинов. Аекспедициа инаҵакны игәаҭан Елыратә аныхагьы, уаҟа иҟаз ацқьарақәагьы. Иазгәаҭатәуп аекспедициа аан иҭыхыз афотоқәа ишьҭоуп аурыс архитеқтортә афотограф апионер Иване Баршьевски иеизга аҟны. Аекспедициа аан иҭаҩын Елыратә ауахәама аҟны ишьҭаз аҿақәа ҩба, аҳәыҳә сахьа зныз ауахәаматә маҭәахәы, иара убас Гьаргь ацқьа ҩба, Онофри ацқьа ҩба, ҳазшази, Гьаргь ацқьа аџьашьахәытә ичаԥаз аныхақәа ҩбеи, иара убас Гьаргь ацқьа ичаԥаз аныха-кареди, уи Елыратәи Гьаргь ацқьа ихьӡ зху ауахәама ихадаӡаз анцәаихаҵаратә ареклиқвиа акәын.
Аиубилеитә монета
2009 шықәса абҵара 23 рзы, Гьаргь ацқьа иныҳәамш азгәаҭаразы, Қырҭтәыла амилаҭтә банк иҭнажьит Гьаргь ацқьа иуахәама иазку, 10 лари аноминал змоу, араӡнытә, гәаларшәагатә, аколлекциатә монета. Аноминал: 10 лари Акапан: 28.28 гр., адиаметр: 38.61мм, Аилазаара: Ag.925 , Ахаҭабзиара: иреиҳаӡоу –„Proof“ Ахыԥхьаӡара: 1500 цыра. Амонета ҟаҵан 2009 шықәсазы, финлиандиатәи ахьиҭирҭаҿы. Аҭыжьра алимит: 3000 цыра. Амонета адизаин авторцәа роуп: Мамука Гонгаӡеи (ареверс) Ҭемур Аԥхаӡеи (аверс). Аверс: адизаин акомпозициа ҟаҵоуп XVII ашәышықәсазы италиатәи абер Кристофоро де Кастелли иҟаиҵаз асахьақәа рышьаҭала – Гьаргь ацқьа ихьӡала Елыра иҟоу ауахәамеи, Елыр ақыҭеи, аҽыуааи. Акомпозициа ҟаҵоуп Кавказтәи ашьхақәа рқәыԥшылараҿы. Амонета ладахьтәи арӷьаратәи ахәҭаҿы ақәҩыра ҟаҵоуп „Қырҭтәыла“ , иара убас, аҭыжьра ашықәс «2009». Ареверс: Амонета агәҭаны иарбоуп Гьаргь ацқьа иуахәама уажәтәи аԥшра, уи ҵаҟатәи агәҭанытә ахәҭаҿы римтәи ацифрала иарбоуп ауахәама аргылара арыцхә «XI–шәш.». Амонета агежь армарахьтәи ахәаҭаҿы иануп аноминал азгәазҭо ацифра «10» ақәҩыра «лари», агежь хыхьтәи ахәҭаҿы иаарԥшуп Қырҭтәыла агерб, уааҵәҟьа иҟоуп ақәҩыра.
Алитература
ახალაძე ლ., აფხაზეთის ეპიგრაფიკა, როგორც საისტორიო წყარო: ლაპიდარული და ფრესკული წარწერები, I, თბ.,2005, გვ.96-108
ხორავა ბ., ილორის წმინდა გიორგის ეკლესია, ჟურნ. „რიწა“, 2015, № 1.
მიბჩუანი თ., აფხაზეთი, ნაწ. I, თბ.,2003, გვ. 215-217
მაკალათია ს., სამეგრელოს ისტორია და ეთნოგრაფია, თბ., 1941, გვ.348-349
კასტელი, დონ კრისტოფორო დე, ცნობები და ალბომი საქართველოს შესახებ, თბ., 1976, გვ.450
ქართველთა უძველესი ეკლესია ილორში, სახალხო გაზეთი.-1912 (25 ივლ.), გვ. 3
ქართული ლაპიდარული წარწერების კორპუსი, II.: დასავლეთ საქართველოს წარწერები. ნაკვ. I (IX-XIII სს.), თბ., 1980, გვ.159-161
საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობა. აფხაზეთი, ტ. I, თბ., 2007, გვ. 16-17
საქართველოს სულიერი საგანძური, თბ., 2005, გვ.182-184
როგავა გ., რელიგია და ეკლესია აფხაზებში, თბ., 2007, გვ. 157-158
როგავა გ., აფხაზეთის ისტორიის საკითხები, თბ., 2009, გვ.158
ქობალია ნ., „ყურესა მცირესა დაშთომილ ვართ...“, გაზ. „კომუნისტი“, 1990 (8 აგვ.), გვ. 4
კულტურული მემკვიდრეობა აფხაზეთში, თბ., 2015
კულტურული მემკვიდრეობა აფხაზეთში, მეორე შევსებული გამოცემა, თბ., 2020, გვ. 120
ხვისტანი რ., „ენგურ-მოქვისწყალის აუზის (აფხაზეთი) ქრისტიანული ხუროთმოძღვრული ძეგლები“, თბ., 2015. - გვ. 73-74.
Азхьарԥшқәа
საქართველო აფხაზეთში ილორის ეკლესიის მიმართ განხორციელებული ვანდალიზმის გამო საერთაშორისო ორგანიზაციებს ოფიციალურად მიმართავს // Information Agency 'PirWeli'
ოკუპანტები ეგზარხოსების გზას აგრძელებენ // Presa.ge
რუსეთის საპატრიარქო ილორის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის საკითხის შესასწავლად სპეციალურ ჯგუფს შექმნის // Information Agency 'PirWeli'
აფხაზური მხარე ჟენევის მოლაპარაკებებზე ილორის ტაძრის ფოტოებს წარადგენს // InterPressNews 03-03-2011
ილორის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის შემდეგ რუსული რესტავრაცია ბედიის მონასტერსაც ემუქრება // Information Agency 'PirWeli'
Азгәаҭақәа
Аԥсны ауахәамақәа |
26492 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B0%D1%82%D3%99%D0%B8%20%D0%B0%D1%88%D1%8C%D1%85%D0%B0%D2%BF%20%D0%B8%D2%9F%D0%BE%D1%83%20%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80%D2%AD%D1%8B%D4%A5 | Ивериатәи ашьхаҿ иҟоу аберҭыԥ | Ивериатәи ашьхаҿ иҟоу аберҭыԥ () — Аԥсны амилаҭтә ҵакы змоу акатегориа иаҵанакәа иеиҭамҵуа акультуратә баҟа, аҳабла Афон Ҿыц аҟны. Ауахәама заатәи аҿыгҳара VIII-IX ашәышықәсақәа ирыҵанакәеит, XIX ашәышықәса ашьҭақәагьы иҟоуп.
Ивериатәи ашьхаҿ иҟоу аберҭыԥ акультуратә ҭынха абаҟа астатус анашьан 2006 шықәса хәажәкыра 30 рзы, Қырҭтәыла акультуреи, абаҟақәа рыхьчареи, аспорти аминистрра ала. Убри ашықәс абҵара 7 рзы, Қырҭтәыла ахада идҵа № 665 ала, аберҭыԥ анашьан амилаҭтә ҵакы змоу иеиҭамҵуа акультуратә баҟа акатегориа.
Азгәаҭақәа
Аԥсны аберҭыԥқәа |
26493 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%8B%D1%85%D0%BD%D1%8B%D1%82%D3%99%D0%B8%20%D0%B0%D1%83%D0%B0%D1%85%D3%99%D0%B0%D0%BC%D0%B0%20%D0%90%D0%B1%D0%B0%D2%AD%D0%B0%D0%B0 | Лыхнытәи ауахәама Абаҭаа | Лыхнытәи ауахәама «Абаҭаа» () — Аԥсны Лыхны ауахәама.
Ауахәама иргылоуп иҿиаз абжьарашәышықәсақәа раан. 2006 шықәса абҵара 7 рзы, Қырҭтәыла ахада идҵа ала, ауахәама анашьан амилаҭтә ҵакы змоу иеиҭамҵуа акультуратә баҟа акатегориа.
Уажәы ауахәама аҭӡамцқәа рҭагылазаашьа цәгьоуп, зыԥшра ҟамҵакәа аконсервациа азутәуп.
რესურსები ინტერნეტში
ლიხნის ეკლესია „აბა-ათა“
Азгәаҭақәа
Аԥсны ауахәамақәа |
26494 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%99%D0%B4%D0%B0%D0%B0%D1%82%D3%99%D0%B8%20%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%20%D0%B0%D1%86%D2%9B%D1%8C%D0%B0%20%D0%BB%D1%83%D0%B0%D1%85%D3%99%D0%B0%D0%BC%D0%B0 | Гәдаатәи Барбара ацқьа луахәама | Гәдаатәи Барбара ацқьа луахәама () — Аԥсны Гәдаа ақыҭан иҟоу ауахәама. Ауахәама иргылан VI-VII ашәышықәсқәа рзы. Галтәи амуниципалитет Гудава ақыҭан иҟоу архитектуратә баҟа. Ауахәама игылоуп Самурзаҟано адәкаршәраҿы, Оқәым аӡиас армарахьтәи аҟәараҿы, 12 км. рыла Гал ацентр иацәыхараны. Ауахәама иргылан VI-VII ашәышықәсқәа раан.
Ахцәажәара
Аҭоурыхтә қыҭа Гудава иаҵанакәан уажәтәи ақыҭақәа: Актәи Гудава, Аҩбатәи Гудава, насгьы, Гудава иаҵанакәаз егьырҭ атерриториақәагьы. Археологиатә ажрақәа раан ишеилкаахаз ала, Гудава аҭыԥаҿы ауаҩы дынхон ҳ.ҟ. II азқьышықәса анҵәамҭазгьы. Икьасоу антикатә аамҭеи заатәи абжьаарашәышықәсақәеи рзы Гудава - ақалақь еиԥшыз еиланхарҭан, абаа ала ихкаан, Зигани, ма Зегани ахьӡала акәын ишдырыз. Гудаватәи абаа Римтәи аимпериа иатәыз Азиа Маҷ апровинциақәа рыхьчаразы идыргылоз абаақәа рсистема иаҵанакәан. Аҵарауаа ргәаанагарала, ажәытә абырзентәи византиатәи аепоха ахыҵхырҭақәа рҿы зыӡбахәы ҳәоу Зигани абаа Гудаватәи абаа акәзар ҟалап. IV ашәышықәса анҵәамҭеи V ашәышықәса алагамҭеи азы араҟа игылан римаа ркогорта. VII- X ашәышықәсақәа раан Лазика иҟаз аепископцәа ртәарҭақәа ԥшьба руакы Гудава акәын иахьыҟаз. Ишдыруа ала, X ашәышықәса 70-тәи ашықәсқәа рзы иеиду Қырҭтәыла раԥхьатәи аҳ Баграт III Багратиони Гудаватәи аепископцәа ртәарҭа иаԥыхны, уи ацынхәрас Бедиа акафедра ҿыц аԥиҵеит : „Бедиа атәарҭа иргыланы, аепископцәа ртәарҭас иҟаиҵеит, Гудава аепископцәа ртәарҭа ацынхәрас“. Мрҭашәаратә Қырҭтәыла арегион аҿы Константинопольтәи ауахәама Гудава асахьала ашьаҭа ӷәӷәа аман, убри аҟынтә, Гудаватәи аепископцәа ртәарҭа аԥыхра - иаку ақырҭуа афеодалтә монархиа арӷәӷәареи азеиԥш ақырҭуа уахәаматә политика аԥҵареи акәын изызкыз. Убри анеҩс, Гудава, ауахәаматә центр ду аҳасабала, ахыҵхырҭақәа рҿы иарбам. 1654 шықәсазы Арханџьело Ламберти еиқәиршәаз ахсаалаҿы иарбоуп „Гуда“. Гудава абааи егьырҭ аҭоурыхтә ргыламҭақәеи рхыжәжәарақәа рылагьы иубарҭоуп еиуеиԥшым аҭоурыхтә епохақәа раан абри ақыҭаҿы иакымкәа ауахәамақәа шыҟаз. Иахьанӡагьы иаанханы иҟоуп азалтә хкы иаҵанакәа ауахәама ахыжәжәарақәа, уи еиуеиԥшым аамҭақәа раан имҩаԥгаз аиҭашьақәыргыларатә усурақәа рышьаҭа анубаалоит. Азалтә хкы иаҵанакәа ауахәамақәа абжьарашәышықәсақәа раан ақырҭуа ауахәаматә архитектуразы иҟазшьарбаган. Убри аҟынтә, аҭоурыхтә хыҵхырҭақәа инрықәыршәаны, Гудаватәи ауахәама аргылара ҵаҟатәи архонологиатә аҳәаа VI-VIII ашәышықәсақәа ракәзар ҟалап, насгьы, XV, ма XVI ашәышықәсазы ауахәама аиҭашьақәыргылара аҭыԥантәи афеодал Рабаҭи иара иԥшәма Нугамҵиреи рыхьӡқәа ирыдҳәалоуп, дара рыхьӡқәа ҳәоуп ауахәама аргыларатә ктитортәи адҩылаҿы.
Гудаватәи ауахәама адҩылақәа
Гудаватәи ауахәама агәараҿы аарԥшуп ахаҳәҟьаԥс, аҭыԥантәи ауааԥсыра ишырҳәо ала, ари ахаҳә ауахәама аладатәи аҭӡамц ибжьаргылан. Ахаҳәҟьаԥс ҩ-хәҭакны ишоуп, аорнаметқәа рыла иҩычоу арамка иҭаргылоуп. Уажәазы ахаҳәҟьаԥс С. Джанашьиа ихьӡ зху аҳәынҭқарратә музеи ахаҳәтә баҟақәа рфонд аҿы ишьҭоуп. Ахаҳәҟьаԥс аорнаментқәа рыла иҩычоу арамrа иҭагылоуп, уи ахаҳәҟьаԥс армарахьтәи аганахьалагьы инагӡоит, уаҟа аџьар асахьа зныз абри аҩызаҵәҟьа арамка иҟан. Уи аиаалатә ган уажәгьы ахаҳә аҿы иубараҭоуп. Инеизакны, ахаҳәҟьаԥс 3 хәҭак рыла ишьақәгылоуп, рыхԥагьы рҿы адҩылақәа иҟоуп. Аџьар асахьа ахьаныз актәи ахәҭа адҩыла:
Аџьар ҵаҟатәи ахәҭаҿы армарахьала иҟоу адҩыла:
Ахаааҳәҟьаԥс ақәыԥшылара агәҭаны иҟоуп 4 цәаҳәак рыла ишьақәгылоу, ақырҭуа асомҭаврули адҩыла, уи хԥаны иҟоу аибаркыра акәыршоуп. Ахаҳә хыхьтәи арӷьарахьтәи акәакь иԥҽуп, убри амшала адҩылаҿы графемақәак аԥхасҭа роуит:
Ишаԥу ала, ақырҭуа епиграфикатә баҟақәа рҿы, ауахәамақәа рфасадқәа рҿы, идуӡӡоу ауахәаматәи иуахәаматәыми ахаҿқәа ргәаларшәаратәи, ауахәама зыргылаз аҟазаҩцәа, мамзаргьы, аԥара алазҵаз ауааԥсыра ирызку ктитортәи адҩылақәа ҟарҵон, убри аҟынтә, адҩыла атекст аҿы Рабаҭи, Нугамҵиреи, адикәани, аҭыԥантәи афеодалтә ҭаацәара алахәылацәеи, адоуҳатә хаҿқәеи рыӡбахәы ҳәоуп, Гудаватәи ауахәама аиҭашьақәыргылара аан, дара рхала, рыхьӡқәа камшәо иҟарҵон. Адҩылаҿы иарбоу аԥҳәыс лыхьӡ „Нугамҵира“ мраҭашәаратә Қырҭтәыла ономастиказы ҟазшьарбагоуп. Адҩыла XV ашәышықәса иаҵадыркуеит, ари адҩыла шьақәнарӷәӷәоит XV-XVI ашәышықәсақәа рзы Гудаватәи азалтә уахәамаҿы аиҭашьақәыргыларатә усурақәа шымҩаԥгаз.
Азхьарԥшқәа
გუდავის წმინდა ბარბარეს ეკლესია
Аԥсны ауахәамақәа |
26495 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%99%D0%B4%D0%BE%D1%83%D2%AD%D0%B0%D1%82%D3%99%D0%B8%20%D0%90%D0%BD%D1%86%D3%99%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8B%D1%85%D1%88%D0%B0%D0%B7%20%D0%BB%D1%83%D0%B0%D1%85%D3%99%D0%B0%D0%BC%D0%B0 | Гәдоуҭатәи Анцәадзыхшаз луахәама | Гәдоуҭатәи Анцәадзыхшаз луахәама () — Аԥсны Гәдоуҭа ақалақь аҿы иҟоу ауахәама. Ауахәама иргылан 1847 шықәсазы.
Азхьарԥшқәа
გუდაუთის ღმრთისმშობლის ეკლესია
Аԥсны ауахәамақәа |
26496 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%99%D1%8B%D0%BC%D1%81%D2%AD%D0%B0%D1%82%D3%99%D0%B8%20%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B0%D1%88 | Гәымсҭатәи абааш | Гәымсҭатәи абааш () — Аԥсны Гәымсҭа ақыҭан иҟоу абааш. Абааш иргылан абжьарашәышықәсақәа раан. Абааш аҭӡамцқәа рҭагылазаашьа цәгьоуп, зыԥшра ҟамҵакәа аконсервациа рзутәуп.
Азхьарԥшқәа
გუმისთის ჩამკეტი ციხე
Аԥсны абаашқәа |
26497 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%99%D1%8B%D0%BC%D1%81%D2%AD%D0%B0%D1%82%D3%99%D0%B8%20%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B0%D1%88-%D0%B7%D0%B0%D0%BB | Гәымсҭатәи абааш-зал | Гәымсҭатәи абааш-зал () — Аԥсны Гәымсҭа ақыҭан иҟоу абааш-зал. Абааш иргылан абжьарашәышықәсақәа раан. Абааш аҭӡамцқәа рҭагылазаашьа цәгьоуп, зыԥшра ҟамҵакәа аконсервациа рзутәуп.
Азхьарԥшқәа
გუმისთის ციხე-დარბაზი
Аԥсны абаашқәа |
26498 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%99%D1%8B%D4%A5%D1%82%D3%99%D0%B8%20%D0%B0%D1%83%D0%B0%D1%85%D3%99%D0%B0%D0%BC%D0%B0 | Гәыԥтәи ауахәама | Гәыԥтәи ауахәама () — Аԥсны Гәыԥ ақыҭан иҟоу ауахәама. Ауахәама иргылан абжьарашәышықәсақәа раан. Уи азалтә ргыламҭоуп. Иргылоуп бжаала аус зыдулоу ԥшькәакьҭақәа рыла. Аргыламҭа даараӡа иԥхасҭоуп, иаанханы иҟоуп агежьбжататә апсида. Ауахәама аҭӡамцқәа рҭагылазаашьа цәгьоуп, зыԥшра ҟамҵакәа аконсервациа рзутәуп.
Азхьарԥшқәа
გუფის ეკლესია
Аԥсны ауахәамақәа |
26499 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D0%BE%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%80%D0%B8%D0%B0%D1%82%D3%99%D0%B8%20%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B0 | Диоскуриатәи абаа | Диоскуриатәи абаа () — Аԥсны абаа Аҟәа ақалақь аҿы.
Римаа ари абаа дыргылеит ҳ. ҟ. I ашәышықәса II азбжазы, антикатә ақалақь Диоскуриа андыргыла ашьҭахь, ажәытә абаа ацәынхақәа рҿы. Убри аамҭа инаркны абааҿы итәан римтәи абаахьчаҩцәа. 131 шықәсазы, аинспекциатә ныҟәара аан, абааи римтәи агарнизони ибеит римтәи агеографи аҭоурыхҭҵааҩи Флави Арриан (95-175 шш.). Абаа VI ашәышықәсанӡа иҟан. Аҟәаратә цәаҳәа алаҟәреи амшын ахыҵреи амшала, уажәазы Диоскуриатәи абаа ацәынхақәа Аҟәатәи аӡыбжьахала аҵан ишьҭоуп. Абаа акырӡа идууп, уи аладатәи ахәҭа амшын иагахьеит. Агәара, инақәыршәаны, 1200 аквадраттә метр аҵакыра амоуп. Абаа еиҵыхуп мрагылара-мраҭашәратә хырхарҭала. Абаа акәакьқәа рҿы абастионқәа иҟан, ҩадахьала иҟаз ҩ-бастионк еиқәхеит. Аҟәа аԥшаҳәа андыргылоз, 1956 шықәсазы, амшын агаҿы иҟаз аҭӡамц ԥыржәеит, анеҩс, ԥыҭраамҭак ашьҭахь, алада-мраҭашәаратә кәакь аҿы иҟаз абастион аҿы аресторан «Диоскуриа» дыргылеит. Аԥшьбатәи абастион убас ихырбгалоуп, зынӡаск иубарҭам. Аԥшаҳәатә бульвар ари абаҟа ҩ-хәҭакны еиҟәнашоит. Абаа ахаҳәи акьыртә ршьышьи ирылхны иргылан. 1578 шықәсазы аҭырқәцәа абри ақалақь рнапаҿы иаарган, ирҿыцны абаа дыргылеит. XVIII ашә. анҵәамҭеи XIX ашә. алагамҭеи азы абраҟа иҟан аԥсуаа раҳцәа ртәарҭа. 1810 шықәса ԥхынгәы азы аурыс ар рдесант, абаа иажәылан, акыраамҭа абомбақәа аларыжьуа, рнапаҿы иааргеит. Убасҟан абаа аурыс архәҭақәа ргыларҭаны иҟалеит. Аурысцәа абаа азкызаара рыԥсахит. XX ашәышықәса актәи аԥшьбарак азы абаа абахҭа аҳасаб ала рхы иадырхәон. Уажәазы абаа аҭӡамцкәа рҭагылазаашьа цәгьоуп, зыԥшра ҟамҵакәа аконсервациа рзутәуп.
Алитература
ფლავიუს არიანე, მოგზაურობა შავი ზღვის გარშემო. თარგმანი, გამოკვლევა და რუკა ნათელა კეჭაყმაძისა, თბ., 1961.
თ. თოდუა, სებასტოპოლისის გამაგრების სისტემა (ახ. წ. I-VI სს.), ძეგლის მეგობარი, #4, 2000;
თ. თოდუა, რომაული სამყარო და კოლხეთი, თბ., 2003;
Воронов Ю. Н. В мире архитектурных памятников Абхазии, М. 1978; Воронов Ю. Н. Диоскуриада-Себастополись-Цхум, М. 1980;
Трапш М. М. Диоскурия. Культура местного населения в раннеантичное время, Труды, Сухуми, 1969.
Азхьарԥшқәа
დიოსკურიის ციხე
Аԥсны абаақәа |
26500 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B7%D1%83%D1%80%D0%B3%D0%B0%D1%82%D3%99%D0%B8%20%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%B0 | Дихазургатәи абаа | Дихазургатәи абаа () — Аԥсны Дихазурга ақыҭан иҟоу абаа. Абаа иргылан XVI-XVII ашәышықәсқәа рзы.
Азхьарԥшқәа
დიხაზურგის ციხესიმაგრე
Аԥсны абаашқәа |
26501 | https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B7%D1%83%D1%80%D0%B3%D0%B0%D1%82%D3%99%D0%B8%20%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%20%D0%B0%D1%86%D2%9B%D1%8C%D0%B0%20%D0%BB%D1%83%D0%B0%D1%85%D3%99%D0%B0%D0%BC%D0%B0 | Дихазургатәи Барбара ацқьа луахәама | Дихазургатәи Барбара ацқьа луахәама () — Аԥсны Дихазурга ақыҭан иҟоу ауахәама. Ауахәама иргылан XIII ашәышықәсазы.
Ауахәама игылоуп Аԥсны ашьхарԥы алада-мрҭашәаратә ахәҭаҿы, Игры аӡиас арӷьаратәи аҟәараҿы. Уажәазы ахыжәжәарақәа мацароуп иаанханы иҟоу. Аҭыԥантәи ауааԥсыра уи Барбара ацқьа луахәама ҳәа иашьҭоуп. Ауахәама ахыжәжәарақәа рҿы иаарԥшу ақырҭуа адҩылақәа инрықәыршәаны, ауахәама иргылеит Григол Галатозҭухуцеси.
Ахцәажәара
Асоветтә аамҭақәа раан, 1952 шықәсанӡа, Дихазурга „Диди Ҵиԥуриа“ ахьӡын. Абри ахьӡ змоу ақыҭа ҳԥылоит италиатәи акатолик миссионер Арханџьело Ламберти иажәабжьқәеи, иара убас, зыӡбахәы ҳәоу ауахәама аҟазаара иазгәазҭо 1654 шықәсатәи ахсаалеи рҿы.
Ишубарҭоу ала, икьасоу абжьарашәышықәсақәа раан Ҵиԥуриа иҟан еиду 2 уахәамак, XVII ашәышықәса агәҭаны абарҭ ауахәамақәа Одишьи аҭауадраҿы изуаз акатолик - мессионерцәа рнапаҿы иҟан.
XX ашәышықәса алагамҭазы абри ауахәама ахыжәжәарақәа рҿы аадырԥшит ахаҳәҟьаԥсқәа ҩба, руакы аҿы адҩыла иҟан. Москватәи археологиатә уаажәларра Кавказтәи аҟәша адҵала, Дихазургатәи ауахәамеи адҩылеи ибеит зыӡбахәы ҳәоу ауаажәларра Кавказтәи аҟәша алахәыла, аҭоурыхҭҵааҩы Мосе Джанашвили. Иара идыррақәа рыла, ауахәама игылан Игры арӷьаратәи аҟәараҿы, аҭауад Миқаиа инадел аҿы, ауахәама аҳаш шкәакәа иалхын. Дихазургатәи ауахәама азалтә еиҿкаашьа змаз ныҳәарҭан, уи аҭыԥантәи афеодалцәа раҳҭынратә ауахәама акәын.
Дихазургатәи ауахәама адҩыла
Дихазургатәи ауахәама ахыжәжәарақәа рҿы иаарԥшу ахаҳәқәа руакы аџьар асахьа ануп, уи армарахьтәи аган аҿы аиаалатәи ахагәҵәытәи аганқәа рыбжьара ахаҵа ифигура аарԥшуп. Ахаҵа инапқәа аџьар ашҟа ирхоуп. Аџьар ахагәҵәытә аган аханы иубарҭоуп мхедрули анбан ала иҟаҵоу адҩыла, уаҟа Дихазургатәи ауахәама зыргылаз Григол Галатозҭухуцеси иӡбахә ҳәоуп. Аханатә ари адҩыла ииаашамкәа иаԥхьеит, аха, Мосе Джанашвили атекст аҵакы ириашаны, икьыԥхьны, X-XI ашәышықәсақәа иаҵаиркит. Убри ашьҭахь, Григол Галатозҭухуцеси иҟаиҵаз адҩыла иӡит, анеҩс, еиҭах аарԥшын Дихазургатәи анышәырҭраҿы. 1992-1993 шықәсқәа рзтәи еибашьранӡа адҩыла зныз ахаҳәҟьаԥс ишьҭан Галтәи атәылаҿацәҭҵааратә музеи аҿы. 1980 шықәсазы адҩыла атекст икьыԥхьны, XI ашәышықәса аҵаиркит Валери Силагава. Апалеографиатә ганахьала, Григол Галатозҭухуцеси идҩыла мраҭашәаратә Қырҭтәыла аҵакырадгьылаҿы мхедрули анбан ала иҟаҵоу адҩылақәа рыгәҭа зегьы раасҭа зықәра дуу адҩылақәа иреиуп.
Аҭоурых-хыҵхырҭаҭҵааратә анализ инақәыршәаны, адҩыла аҵакы аҟынтә ишубарҭоу ала, XI ашәышықәсазы Дихазургатәи ауахәама иргылеит Қырҭтәыла аҳратә абыргцәа ринститут ахаҭарнак, аҳәынҭқарратә архитектор Григол Галатозҭухуцеси. Дихазургатәи ауахәама аԥхьанаттәи аргылара XI ашәышықәса ала иҳәаақәҵазароуп.
Аҭоурых-хыҵхырҭаҭҵааратә анализ инақәыршәаны, адҩыла аҵакы аҟынтә ишубарҭоу ала, XI ашәышықәсазы Дихазургатәи ауахәама иргылеит Қырҭтәыла аҳратә абыргцәа ринститут ахаҭарнак, аҳәынҭқарратә архитектор Григол Галатозҭухуцеси. Дихазургатәи ауахәама аԥхьанаттәи аргылара XI ашәышықәса ала иҳәаақәҵазароуп.
Азхьарԥшқәа
დიხაზურგის წმინდა ბარბარეს ეკლესია
Аԥсны ауахәамақәа |