Text
stringlengths 37
1.96k
|
|---|
පිළිකාවක් ද?" කියලා. ඉතින් තව මොනව කියන්නද? මේ දරුවාගේ තත්ත්වයට |
කියන්නේ "Natal teeth "කියලා. දරුවාට මාස හයක් වෙනකොට මෝදු වෙන්න |
ඕන දත් දරුවෝ ඉපදෙනකොටම මෝදු වෙලා . මේ තත්ත්වෙ එච්චර |
සුලබ එකක් නෙමෙයි . හැබැයි Natal teeth තත්ත්වයේදී සැලකිලිමත් වෙන්න |
ඕන කාරණා ටිකක් තියෙනවා. පළවෙනි කාරණය තමයි මේ දත් හෙළවෙනවද |
කියන එක . මොකද සමහර වෙලාවට මේ දත් වල මුළ |
සම්පූර්ණ වෙලා නැති නිසා හෙළ වෙන්න පුළුවන් . එහෙම වුනොත් |
ගැලවිලා දරුවාට ගිලෙන්න අවදානමක් තියෙනවා. දෙවැනි කාරණය තමයි Natal teeth |
නිසා දරුවාට කිරි දෙන්න අම්මාට අපහසුවක් තියෙනවද කියන එක . |
දත් සෙලවෙන්නේත් නැත්තං දරුවාට කිරි දෙන්න අපහසුවක් නැත්නම් Natal teeth |
වලට මොකුත් කරන්න ඕනේ නැහැ. හැබැයි දත් සෙලවෙනවා හරි කිරි |
දෙන්න අපහසුවක් තියෙනවා නම් හරි Natal teeth ගලවලා අයින් කරන්න |
ඕනේ. බොහෝම කලාතුරකින් සමහර syndrome වලට Natal teeth පිහිටලා තියෙන්න |
පුළුවන් . මේ වගේ අසාමාන්ය දෙයක් දැක්ක ගමන් අම්මලා කලබල |
වෙන එක සාමාන්යයි. මොකද ඕනෙම අම්මා කෙනෙකුගේ එකම පැතුම නිරෝගි |
දරුවෙක්. හැබැයි මේ වගේ වෙලාවට කලබල වෙන්නෙ නැතුව නිසි වෛද්ය |
විදුරුමස් රෝග හෙවත් periodontal disease අප රටේ මෙන්ම ලෝක ජනගහනයේ |
ද සුලබව දැකිය හැකි රෝගයක් වන විදුරුමස් ආශ්රිත රෝග පිළිබඳව |
සවිස්තරාත්මක විග්රහයක් මෙම ලිපියේ අන්තර් ගත වේ. විදුරු මස් වල |
ව්යුහය ,විදුරුමස් රෝග ඇති වීමට බලපාන හේතු සාධක ,විදුරුමස් රෝග |
වල ප්රභේද , රෝග ලක්ෂණ හා විදුරු මස් රෝග වලට |
අදාල ප්රතිකාර ක්රම පිළිබඳව යම් අවබෝධයක් ඔබට ලබා ගත හැක |
. වැදගත් කරුණක් නම් විදුරුමස් රෝග ව්යාප්ත වන ආකාරය පිළිබඳව |
සොයා ගැනීමට සිදුකරන ලද පරීක්ෂණය විදේශීය විද්යාඥයන් පිරිසක් විසින් ශ්රී |
ලංකාවේ මධ්යම කදුකරයේ තේ වතු දෙකක් ආශ්රිතව වැඩිහිටියන් 480 සම්බන්ධ |
කරගෙන 1970 සිට 1985 දක්වා සිදු කර තිබීමයි. විදුරුමස් රෝග |
පිළිබඳව පැහැදිලි අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට පරිදන්ත පටකය හෙවත් periodontium එක |
සම්බන්ධව මනා අවබෝධයක් ලබා ගත යුතුය පරිදන්ත පටකයේ ව්යුහය පරිදන්ත |
පටකය හෙවත් periodontium යනු දතක් හනු අස්ථියට සම්බන්ධ කරන හා |
පරිවරණය කරන විශේෂිත පටකයකි. පරිදන්ත පටකය සෑදී ඇත්තේ විදුරුමස්(Gingiva), පරිදන්ත |
තන්තු(periodontal ligament), දන්ත බදාමය හා හනු අස්ථිය(Alveolar bone) යන පටක |
4 එකතුවෙනි . දතක මුල ආවරණය කරන විශේෂිත පටකය දන්ත |
බදාම වේ . දන්ත බදාමය හා හනු අස්ථිය එකිනෙකට සම්බන්ධ |
කරනු ලබන්නේ පරිදන්ත තන්තු නම් වූ විශේෂිත නූල් වැනි පටකයක් |
මඟිනි . මෙම සියල්ලම ආවරණය කරන පටකය විදුරුමස් නම් වේ.වඩා |
හොඳ අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට රූප සටහන බලන්න . විදුරු මස් |
රෝග සාමාන්ය ජන වහරේ විදුරුමස් රෝග ලෙස හැදින්වුවද මෙහි නිවැරදිම |
වචනය විය යුත්තේ පරිදන්ත පටකය ආශ්රිත රෝග යන්නයි . නමුත් |
තේරුම් ගැනීමේ පහසුව තකා මෙම ලිපියේ ද විදුරු මස් රෝග |
යන වචනය භාවිතා කරමි . විදුරු මස් රෝග යනු පරිදන්ත |
පටක වල විශේෂිත බැක්ටීරියාවන් (p.gingivalis) කීපයක් අධික ලෙස වර්ධනය වී |
එම බැක්ටීරියා මගින් නිකුත් කරන විෂ රසායනික මගින් පරිදන්ත පටකය |
විනාශ වීම හා පරිදන්ත පටකටකයේ ප්රතිශක්තිය හීන වී යාමයි . |
විදුරුමස් රෝග වලට බලපාන අවදානම් සාධක ( risk factors ) |
විදුරුමස් රෝග ඇති වීමේ හැකියාව වැඩි කරනු ලබන සාධක අවදානම් |
සාධක (risk factors ) ලෙස නම් කරයි. විදුරු මස් රෝග |
සදහා අවදානම් සාධක ප්රධාන කාණ්ඩ දෙකකි . ඒවා නම් වෙනස් |
කළ හැකි අවදානම් සාධක(modifiable risk factors) හා වෙනස් කළ නොහැකි |
අවදානම් සාධක(non modifiable risk factors) වේ. වෙනස් කළ නොහැකි අවදානම් |
සාධක (non modified modifiable risk factors ) 1.වයස - වයස්ගත |
වන විට රෝග වලට ගොදුරු වීමේ හැකියාව වැඩි වීමත් ප්රතිශක්තිය |
අඩු වීමත් විදුරුමස් රෝග අවදානම වැඩි කරයි . 2. ස්ත්රී |
පුරුෂ භාවය - කාන්තාවන්ට සාපේක්ෂව පුරුෂයන්ගේ විදුරුමස් රෝග සුලබය . |
3. ජාන මෙය හේතු - ඇතැම් විශේෂ ජාන සැකසුම් ඇති |
පුද්ගලයන්ට විදුරු මස් රෝග අවදානම ඉහළය . විදුරුමස් රෝග පරම්පරාගතව |
පැවත ඒව මෙය තහවුරු කිරීමට සාධකයකි . වෙනස් කළ හැකි |
අවදානම් සාධක(modifiable risk factors ) 1. මුඛ සෞඛ්ය - මුඛ |
සෞඛ්ය පිරිහීම මගින් දත් මැලියම් ( dental plaque & calculi) |
එකතු වී ඒව මත බැක්ටීරියා වර්ධනය වීම මගින් විදුරුමස් රෝග |
අවදානම ඉහළ යයි. 2. මැලියම් රඳවන සාධක( plaque retentive factors |
) - අක්රමවත් ලෙස පිහිටි දත් , නිසි ප්රමිතියක් නොමැතිව |
නිපදවූ කෘතීම දත් ඇඳි , ප්රමිතියක් නොමැති දත් පිරවුම් ( |
Overhanging restorations ) දත් මැලියම් බැඳීම වේගවත් කර වයි . |
3. වෙනත් රෝගාබාධ - දියවැඩියාව , රුධිරය ආශ්රිත රෝග , |
ජානමය රෝග හා ඇතැම් ඖෂධ වර්ග විදුරු මස් රෝග අවදානම |
ඉහළ නංවයි. දියවැඩියා රෝගී තත්ත්වය විදුරුමස් රෝග සඳහා විශාල වශයෙන් |
බලපාන ලබයි.දියවැඩියාව පාලනය නොවන රෝගීන්ගේ විදුරුමස් රෝග ද පාලනය නොවන |
අතර විදුරුමස් රෝග ඇති අයගේ දියවැඩියා පාලනය ද සතුටුදායක නොවේ. |
4. දුම්කොළ- දුම් සහිත දුම්කොළ(smoking tobacco / සිගරට්) සහ දුම් |
රහිත දුම්කොළ(smokeless tobacco /බුලත් විට,බාබුල්) යන කුමන ආකාරය දුම්කොළයක් වුවද |
විදුරුමස් රෝග සඳහා අවදානම ඉහළ නංවයි. දුම්කොළ වල ඇති නිකොටින් |
මගින් රුධිර වාහිනී හකුලන අතර විදුරුමස් වලට ලැබෙන රුධිර සැපයුම |
අඩාල වේ.මෙමගින් විදුරුමස් වල ඇති අහිතකර බැක්ටීරියාවන්ට වර්ධනය වීමට ඉඩ |
සලස්වයි. 5. මන්දපෝෂණය- පෝෂණ ඌණතා ඇති රෝගීන්ගේ විදුරුමස් රෝගයට ගොදුරුවීමේ |
සම්භාවිතාවය ඉහළය. උදාහරණයක් වශයෙන් විටමින් c ඌනතාව ඇති ඇති රෝගීන්ගේ |
විදුරුමස් ඉදිමීම බහුලව දැකගත හැක. 6 - මානසික ආතතිය. විදුරුමස් |
රෝග වල ප්රභේද විවිධ වූ සංකීර්ණ ආකාරවලට විදුරුමස් රෝග වර්ගීකරණය |
කළ හැකි වුවද පාඨකයාගේ පහසුව සඳහා ඉතා සරල වර්ගීකරණයකි දිරිපත් |
කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙමි . 1. විදුරුමස් ඉදිමීම( Gingivitis ) 2. |
දීර්ඝකාලීන විදුරුමස් දියවීම( Chronic periodontitis ) 3. ආක්රමණශීලි විදුරුමස් දියවීම( |
Aggressive periodontitis ) විදුරුමස් රෝග ඇති වන අයුරු දත් මැදීමේ |
දුර්වලතා ඇතුළු අනිකුත් පෙර සදහන් කරන ලද අවදානම් සාධක හේතුවෙන් |
පරිදන්ත පටකය තුළ අහිතකර බැක්ටීරියා ඝනත්වය තිබිය යුතු ප්රමාණයට වඩා |
විශාල වශයෙන් ඉහළ යනු ලබයි. මෙලෙස බැක්ටීරියා ඝනත්වය වැඩි වීමත් |
සමග එම බැක්ටීරියා වලින් නිපදවනු ලබන විෂ ද්රව්ය ප්රමාණය ද |
වැඩි වේ. මෙලෙස නිපදවන විෂ ද්රව්ය මගින් විදුරුමස් ඉදිමීම (gingivitis |
) නම් වූ රෝගී තත්ත්වය ඇති වේ . විදුරුමස් ඉදිමීමේ |
රෝග ලක්ෂණ විදුරු මස් වලින් ලේ ගැලීම ,විදුරුමස් වල රෝස |
පැහැය රත් පැහැයට හැරීම , විදුරුමස්වල දාරයේ ඇති ආරුක්කු හැඩය |
නැති වීම දැක්විය හැක . විදුරුමස් ඉදිමීම (gingivitis) සම්පූර්ණයෙන්ම සුව |
කළ හැකි රෝගී තත්ත්වයක් වන නමුත් ප්රතිකාර නිසි කලට සිදු |
නොකළහොත් එය දීර්ඝකාලීන විදුරුමස් දිය වීම (Chronic periodontitis ) දක්වා |
වර්ධනය විය හැක . දීර්ඝකාලීන විදුලි මස් දියවීම අදියර කීපයක් |
යටතේ සිදුවන තත්ත්වයකි . මුලින්ම විදුරුමස් දතට සම්බන්ධ වන ස්ථානයකි |
කාණුවක් වැනි ව්යුහය(Gingval sulcus) හි ගැඹුර(sulcus depth ) වැඩි වීමට |
පටන් ගනී. මෙම තත්ත්වය periodontal pocketing ලෙස නම් වේ .මෙයට |
හේතුව විදුරු මස දත මුලේ පෘෂ්ඨයෙන් ගැලවී යාමය . මෙලෙස |
periodontal pocket ඇති වීමත් සමගම එය තුළ මැලියම් වර්ධනය වී |
බැක්ටීරියා ඝනත්වය තවත් ඉහළ යයි . ඊළඟ පියවරේ දී සිදු |
වන්නේ විදුරුමස් ක්රමයෙන් දියවී ගොස් දතේ මුල පෑදීමයි (gingival recession |