Datasets:

issai

/

kazqad-retrieval

like 1

[ { "docid": "546839_3_1", "text": "«Селтик» (Celtic F.C.) — шотландиялық футбол клубы. Глазго қаласында негізі қаланған. Шотландияның Премьер-Лигасында өнер көрсетеді. Глазго қаласының католиктерінің қолдауына ие. 51 рет Шотландия чемпионы атанған, бұл әлемдік рекорд. Еурокубоктерде топ жарған шотландиялық екі клубтың біреуі.", "title": "Селтик" } ]

[ { "docid": "546839_1_1", "text": "{{Футбол клубы\n |атауы = {{flagicon|Scotland}} Селтик футбол клубы\n |ағымдағы маусым = 2018/2019\n |логотипі = \n |толық атауы = \"«Селтик» футбол клубы\"\n |лақап аты = \n |құрылған = 1887 жыл\n |стадионы = Celtic Parc Glasgow \n |сыйымдылығы = 60 411 \n |иесі = \n |президенті = \n |жаттықтырушы = \n |капитаны = \n |рейтингі = \n |жарыс = Шотландия Премьер Лигасы\n |маусым = 2021/22\n |орын = 1 орын\n |сайты = Ресми сайты", "title": "Селтик" }, { "docid": "546839_2_1", "text": "\n| pattern_la1 = _celtic1920h\n| pattern_b1 = _celtic1920h\n| pattern_ra1 = _celtic1920h\n| pattern_sh1 = \n| pattern_so1 = _celtic1920h\n| leftarm1 = FFFFFF\n| body1 = 16973B\n| rightarm1 = FFFFFF\n| shorts1 = FFFFFF\n| socks1 = 16973B\n\n| pattern_la2 = _celtic1920a\n| pattern_b2 = _celtic1920a\n| pattern_ra2 = _celtic1920a\n| pattern_sh2 = \n| pattern_so2 = _celtic1920a\n| leftarm2 = FFD000\n| body2 = FFD000\n| rightarm2 = FFD000\n| shorts2 = 044028\n| socks2 = FFD000\n\n| pattern_la3 = _celtic1920t\n| pattern_b3 = _celtic1920t\n| pattern_ra3 = _celtic1920t\n| pattern_sh3 = \n| pattern_so3 = _celtic1920t\n| leftarm3 = B6B6B6\n| body3 = B6B6B6\n| rightarm3 = B6B6B6\n| shorts3 = B6B6B6\n| socks3 = FF00C0\n}}", "title": "Селтик" } ]

[ { "docid": "555100_1_1", "text": "\nВеймар Республикасы (Weimarer Republik, \"Deutsches Reich\" ) — 1919-1933 жылдардағы Германияның тарихи атауы, атау Веймарда құрылған Ұлттық Құрылтай жиналысында қабылданған және сол 1919 жылы 31 шілдеде жаңа демократиялық конституцияда бекітілген басқару федералдық республикалық жүйесі. Ресми түрде мемлекет Герман империясы күндері кезіндегідей («Рейх» (Reich) сөзінің аудармаларында «мемлекет» және «империя» деген сөздер бар) «Герман мемлекеті» деп аталуын жалғастырды (Deutsches Reich).", "title": "Веймар Республикасы" } ]

[]

[ { "docid": "40801_2_1", "text": "Абсолютизм кезінде жоғары өкімет билігі толық жеке-дара бір адамның қолына шоғырланады, билік заң шығарушы, атқарушы, сот билігі болып тармақталмай, бір қолда болады. Ресей мен Франция тарихындағы монархиялық басқару жүйесі — абсолютизмнің бір үлгісі іспетті. Абсолютизм монархиялық және мемлекеттік болуы мүмкін. Монархиялық абсолютизмнің тұжырымдамасының негізін салушылар — Р. Филмер мен Ф. Бэкон, ал мемлекеттік абсолютизм идеясын дамытушылар — Т. Гоббс пен Ж. Боден. Мемлекетті басқарудың бұл түрі орта ғасырда үстем болды.Монархиялық абсолютизм тұжырымдамасын Р.Филмер, Ф. Бэкон жасады; мемлекеттік абсолютизм идеясын Т.Гоббс, Ж.Боден ұсынды. «\"Ағартушы\"» абсолютизм мінсіз деп танылды.", "title": "Абсолюттік монархия" }, { "docid": "40801_3_1", "text": "Абсолютизм - \n# заң шығару, атқару және сот билігіне бір тұлға - монархтың ие болатын мемлекет түрі. Тарихи тұрғыдан бұл мемлекеттің түрі феодализм дәуіріне тән; \n# кейінгі феодалдық мемлекеттерді басқару түрі. Мұнда билікке әкімшілік басшысы, жеке заң шығарушы, әскери қолбасшы, сот басшысы, мемлекеттік және діни жүйенің басшысы болып табылатын монарх (патша, император, король, курфюрст) толығымен ие болады.", "title": "Абсолюттік монархия" } ]

[ { "docid": "40801_1_1", "text": "Абсолютизм (absolutus – сөзсіз, шексіз) — мемлекеттік басқарудың бір түрі.", "title": "Абсолюттік монархия" } ]

[ { "docid": "44593_1_1", "text": "\nХиросима мен Нагасакиге атом бомбаларын тастау — Екінші дүниежүзілік соғыс барысында АҚШ-тың Жапонияға қарсы атом қаруын қолдануы. 1945 жылы 26 шілдеде Ұлыбритания, АҚШ және Қытай үкіметі басшыларының атынан Жапонияға тізе бүгу талабы қойылған Подстам декларациясы жарияланды. Осыдан кейін АҚШ авиациясы 1945 жылы 6 тамызда Жапонияның Хиросима қаласына бірінші атом бомбасын тастады. Қаланың елеулі бөлігі қирап, 140 мыңнан аса бейбіт тұрғын қаза тапты, жарымжан болды. 1945 жылы 9 тамызда Нагасаки қаласына екінші атом бомбасы тасталды. Оның жарылысынан қаланың бөлігі қирап, 75 мыңдай адам қаза тапты, жараланды. Хиросима мен Нагасакиге атом бомбаларын тастау соғыс талаптарынан, мұқтаждығынан туған әрекет емес еді. Бұны адамзатқа қарсы жасалған ауыр қылмыстардың қатарына жатқызуға болады және басқа халықтар мен мемлекеттерді қорқыту мақсатын көздеген әрекет саналады. ", "title": "Хиросима мен Нагасакиге атом бомбаларын тасталуы" } ]

[ { "docid": "44593_3_1", "text": "=== Оқиғаға дейін ===\nОсы жәйттен дәл бір жыл алдын АҚШ-тың 32-ші перзиденті Франклин Рудзвельт пен Ұлыбританияның премьер-министрі Уинстон Черчилдің ұйғаруымен Жапонияға атом бомбасын тастау үшін келісім бекітілді. Оған АҚШ пен Жапонияның арасындаға үш жарым жылға созылған соғыста 200 мыңдай АҚШ азаматтарының қаза табуы желеу болды. Бірақ Жапония тарапынан да құрбан болғандар саны 100 мыңнан асып жығылды. АҚШ үкіметінің «соғыста тізе бүгу» жайлы талабына жапондар жағы мойынсұнбады. Сол талапты қалайда орындату мақсатында америкалықтар және оның одақтастары ядролық қаруды қолдануды жоспарлады. ", "title": "Хиросима мен Нагасакиге атом бомбаларын тасталуы" } ]

[ { "docid": "482976_1_1", "text": "\nНорманд аралдары (Channel Islands, îles Anglo-Normandes) — Ұлыбритания құрамындағы аралдар. Ла-Манш шығанағында Франция жағалауының батысынан 16-48 км-де орналасқан. Британ үкіметінен саяси тәуелсіз. Көне қоршаулар — аралдарда алғашқы қауым кезіндегі адам өмір сүргендігінен дәлел бола алады. 10 ғ. Нормандияның бір бөлігі саналған. ", "title": "Норманд аралдары" } ]

[ { "docid": "482976_2_1", "text": "1066 ж. Нормандтық І Вильгельм герцог тұсында Британия үкіметіне қараған. Экрхаус және Менкье аралдары 1953 ж. Англия мен Франция арасында талас тудырған. Халықаралық Жоғары Соты оны Британиядан тәуелсізі еткен. ", "title": "Норманд аралдары" }, { "docid": "482976_3_1", "text": "20ғ. құрлық шельфіне (әсіресе мұнай табылған жерлер үшін) иелікке байланысты талас жаңғырды. Норманд аралдары – Екінші дүниежүзілік соғыста Германия басып алған британның жалғыз территориясы. Джерси және Гернси аралдары — асыл тұқымды ірі қараларымен әйгілі. ", "title": "Норманд аралдары" } ]

[ { "docid": "16017_1_1", "text": "\nИнсулин (insulinum \"insula\" — арал) — эндокринді эпителиоциттерден құралған ұйқы безі аралшықтарының бета-жасушалары (В- инсулоциттері) бөліп, қанға шығаратын гормон. В- инсулоциттер ұйқы безі аралшықтарының орталықтарында орналасады. Олардың цитоплазмасында инсулин гормонын түзуге маманданған, безді жасушаларға тән барлық органеллалар жақ-сы жетілген. Бета—безді жасушалар цитоплазмасындағы түзілген инсулин дәншелері суда ерімейді, спиртте ериді. Инсулин — қандағы глюкозаның мөлшерін азайтып, оны адам мен жануарлар бауыры мен бұлшықеттерінде қорланатын күрделі көмірсу — гликогенге айналдырады. Инсулин жетіспеушілігі қант диабетін тудырады. Инсулинді табиғи жолмен сиырдың ұйқы безінен алынады. ", "title": "Инсулин" } ]

[]

[ { "docid": "30123_2_1", "text": "\nҚалалық агломерацияға қарағанда мегалополисте қоныстану формасының иерархиялық деңгейі жоғары болады. Мегалополис тек қалалық құрылыстардан ғана тұрмайды. Шамамен аумағының оннан тоғыз бөлігі ғана ашық жерлер болады. Дүние жүзінде қалыптасқан Мегалополистерге Токио — Осока (Жапония), Рейн өзенінің орта және төменгі ағысында (Германия — Нидерланд), Лондон — Ливерпуль (Ұлыбритания), Ұлы көлдер (АҚШ — Канада) және Калифорния (АҚШ) аудандары жатады. Мегалополис Ежелгі Грекияның 35 елді мекенінің тұтасып кетуі нәтижесінде қалыптасқан Мегалополь қаласының атауынан пайда болған.", "title": "Мегалополис" } ]

[ { "docid": "30123_1_1", "text": "Мегалополис (megas — үлкен және polіs — қала) —көптеген қалалар мен елді мекендердің қосылуы нәтижесінде пайда болатын ірі қоныстану аймағы. ", "title": "Мегалополис" } ]

[ { "docid": "204357_1_1", "text": "\nКриштиану Роналду душ Сантуш Авейру (Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro, 5 ақпан 1985 жыл, Фуншал) — португалиялық футболшы, Сауд Арабиясының Әл-Наср клубының шабуылшысы, Португалияның футбол құрамасының капитаны. ", "title": "Криштиану Роналду" } ]

[ { "docid": "204357_2_1", "text": "Футбол тарихындағы ең үздік ойыншылардың бірі. Португалия құрамасы мен \"Реал Мадрид\" тарихындағы ең үздік мерген, 2008, 2011, 2014, 2015 жылдары \"Алтын бутсы\" иегері атанған футболшы, \"France Football\" нұсқасы бойынша 2008, 2016, 2017 жылдары және \"France Football\" мен \"ФИФА\" анықтамасы бойынша 2013, 2016 \"Алтын доп\" иегері атанды. 2008, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017 және 2018 жылдары \"УЕФА Чемпиондар Лигасының\" үздік мергені атанды. 2016 жылғы Еуропа, 2018 жылғы \"Ұлттар Лигасының\" чемпионы.", "title": "Криштиану Роналду" }, { "docid": "204357_3_1", "text": "Криштиану — отбасындағы төртінші перзент. Есімін АҚШ-тың сол кездегі президенті Рональд Рейганның құрметіне қойылыпты. Балалық шағындағы сүйікті клубы \"Бенфика\" болған екен. Балалық шағында \"Андоринья\", \"Насьонал Фуншал\", \"Спортинг\" клубтарының жастар командасында ойнап, футбол ойнауды үйренді.", "title": "Криштиану Роналду" } ]

[ { "docid": "509343_2_1", "text": "төменгі жақтан қараңыз\n\nКорей соғысы (한국 전쟁) — 1950 жылдың 25 маусымынан 1953 жылдың 27 шілдесіне дейін (дегенмен соғыстың ресми түрде тоқтағаны туралы жарияланған жоқ) созылған Солтүстік Корея мен Оңтүстік Корея арасындағы қақтығыс. Негізінен бұл соғысты қырғи қабақ соғыс кезеңіндегі АҚШ-пен ҚХР және КСРО одақтас елдері арасындағы жанама соғыс деп те атайды.", "title": "Корей соғысы" } ]

[ { "docid": "509343_1_1_1", "text": "{{Қарулы қақтығыс\n|қақтығыс = Корей соғысы{{lang-ko|한국 전쟁}}\n|бөлім = Қырғи Қабақ Соғыс\n|сурет = Koreanwarmontage.jpg\n|себеп = Ким Ир Сеннің Кореяны өз билігінің астына біріктіру әрекеті\n|сурет атауы = \"Сағат тілі бойымен\": АҚШ теңіз әскерлері қытай сарбаздарын тұтқынға алуды; B-26 бомбалау үстінде; Оңтүстік корейлік қашқындар; Инчхонға АҚШ күштерінің түсірілуі; БҰҰ күштері Пхеньяннан ашып, 38-ші параллельді қиып өтуде\n|дата = 25 маусым 1950 — 27 шілде 1953\n|орын = Корей түбегі\n|өзгерістер = Корея арасындағы шекараның өзгеруі\n|нәтиже = Кореяның Оңтүстік және Солтүстік болып екіге бөлінуі. Татуласу.\n|қарсылас1 = Антикоммунисттік күштер:\n* {{Flag|South Korea|name=Оңтүстік Корея}}\n* {{Мемлекет туы|БҰҰ}}:\n* {{Flag|Belgium|name=Бельгия}}\n* Грекия\n* {{Flag|Colombia|name=Колумбия}} \n* {{Flag|Luxembourg|name=Люксембург}} \n* {{Flag|Netherlands|name=Нидерланд}} \n* {{Flag|АҚШ|1912}} \n* {{Flag|Thailand|name=Тайланд}} \n* {{Flag|Turkey|name=Түркия}} \n* {{Flag|Philippines|1919|name=Филиппиндер}} \n* {{Flag|France|name=Төртінші француз республикасы}} \n* Эфиопия \n* {{Flagicon|United Kingdom}} Британ империясы:\n** {{Flag|United Kingdom|name=Ұлыбритания}} \n** {{Flag|Australia|name=Аустралия}} \n** {{Flag|New Zealand|name=Жаңа Зеландия}} \n** {{байрақ|Канада}}", "title": "Корей соғысы" }, { "docid": "509343_1_1_2", "text": "** ОАО\n|қарсылас2 ={{flagicon image|Hammer and sickle.svg}} Коммунисттік күштер:\n* {{Flag|North Korea|name=КХДР}}\n* {{Flag|China|name=ҚХР}}\n* ҚХАӘ\n* ҚХЕ\n* {{Байрақ|КСРО}}\n* 64-ші иак\n|күштер1 = төменгі жақтан қараңыз\n|күштер2 = төменгі жақтан қараңыз\n|командир1 = {{Flagicon|South Korea}} Ли Сын Ман{{Flagicon|БҰҰ}} Дуглас Макартур{{Flagicon|БҰҰ}} Мэтью Риджуэй{{Flagicon|БҰҰ}} Марк Кларк\n|командир2 = {{Flagicon|North Korea}} Ким Ир Сен{{Flagicon|North Korea}} Пак Хон Ён{{Flagicon|China}} Мау Зыдоң{{Flagicon|China}} Чэнь Гэн{{Flagicon|China}} Пэн Дэхуай\n|шығындар1 = {{байрақ|БҰҰ}}\nөлгендер саны: 40 670\nжараланғандар саны: 104 280\nтұтқынға түскендер және із-түссіз жоғалғандар саны: 9931\n{{Flagicon|South Korea}}\nөлгендер саны: 137 899\nжараланғандар саны: 450 742\nтұтқынға түскендер және із-түссіз жоғалғандар саны: 32 838\nтөменгі жақтан қараңыз\n|шығындар2 = {{Flagicon|North Korea}}\"(АҚШ бағалаулары)\":\nөлгендер саны: 112 мың\nжараланғандар саны: 303 мың\nтұтқынға түскендер және із-түссіз жоғалғандар саны: 120 мың\n{{Flagicon|PRC}}\"(ҚХР бағалаулары)\":\nөлгендер саны: 60 мың\nжараланғандар саны: 383,5 мың\nауруханаға жатқызылғандар саны: 450 мың\nіз-түссіз жоғалғандар саны: 4 мың\nтұтқынға түскендер саны: 21 мың\n\"(АҚШ бағалаулары)\":", "title": "Корей соғысы" }, { "docid": "509343_1_1_3", "text": "өлгендер саны: 400 мыңнан астам \nжараланғандар саны: 486 мың\nтұтқынға түскендер саны: 21 мың\n{{Flagicon|USSR|1923|name=Кеңес Одағы}}\nөлгендер саны: 282 \nБарлығы: 1 545 822—1 648 582", "title": "Корей соғысы" }, { "docid": "509343_3_1", "text": "Солтүстік коалиция құрамына: Солтүстік Корея және оның қорғаныс күштері: қытай әскері (ҚХР бұл қақтығыста ресми түрде қатыспағандықтан, қытай әскері «қытай халықтық еріктілер» тобына бірікті). Кеңес Одағы да соғысқа ресми түрде қатыспағанымен, ол соғысты қаржыландыруды және қытай әскерлерін жабдықтандыруды өз мойнына алды. Оңтүстік жақтан соғысқа Оңтүстік Корея, АҚШ, Ұлыбритания және басқа да БҰҰ Қарулы күштерінің құрамындағы елдер қатысты.", "title": "Корей соғысы" } ]

[ { "docid": "47313_2_1_2", "text": "Орыс, поляк, чехословак археологтарының басым көпшілігі славяндар германдар мен балтық халықтары сияқты мал өсіріп, егін еккен тайпалар деген қорытындыға келді. Бұлар б.з.б. 3 — 2-мыңжылдықтарда Қара теңіздің солт. жағалауы, Карпат етегіндегі Орталық, Солтүстік-Шығыс Еуропаны мекен етті. Сол заманнан бастап олар осы өңірлердегі барлық этн. топтардың қалыптасуына ықпал етті. Б.з. 2 — 4 ғ-ларында герман тайпаларының (готтар, гепидтер) оңт-ке қоныс аударуына байланысты Славяндар жері тұтастығынан айырылып, 5 ғ-дың ақырына қарай анттар, склавиндер болып екі топқа бөлінді. 7 — 8 ғ-ларда Балқанға өткен Славяндар бірлестігіндегі драгувиттер, сагудаттар, верзиттер, северлер, т.б. тайпалар Балқан түбегіне қоныс аударды. Славяндар орналасуына қарай батыс (поляк, чех, словак, т.б. халықтардың арғы аталары), шығыс (орыс, украин, белорус), оңт. (болгар, серб, словен, т.б.) болып 3 топқа бөлінді. Олар көрші халықтармен (германдар, балтық халықтары, түркілер, фин-угор тайпалары, т.б.) тұтас мәдени байланыстар орнатты.", "title": "Славяндар" } ]

[ { "docid": "47313_1_1", "text": "\nСлавяндар (слов'яни, славяни, Słowianie) — тайпалар тобы, қазіргі Солтүстік-шығыс, Орталық және Оңтүстік-шығыс Еуропа халықтарының арғы тегі. ", "title": "Славяндар" } ]

[ { "docid": "558394_2_1_1", "text": "Жеті жасар Филип Пиррип (Пип) үлкен әпкесі («өз қолымен тәрбелеген») мен оның күйенің (ұста Джо Гарджери) үйінде тұрады. Әпкесі Пип пен күйеің ылғи ұрып жығып,тіл тигізеді.\nПип әр қашанда өз ата-анасының моласына барып тұрады.Сөйтіп бір күні ол шоқындыру мейрамының қарсаңында айдалған,каторгаға жіберілген адамды кездестіреді, ол оны өліммен қорқытып, жейтін тамақ әкелуге жібереді. Қорыққан бала жасырын түрде уйінен барлығын оған әкеп береді.Бірақ екінші күні айдалған адамды,қасында болған тағы бір адамды ұстап алады.\nХэвишем ханым өзінің асыранды Эстелла қызына ойын үшін серік іздейді. Памблчук мырза, Джоның ағасы оған Пипті ұсынады.\nХэвишем ханым әрдайым сарғайып кеткен, бұрынғы некеқияр көйлегің киіп жүреді,өйткені кезінде оның болашақ күйеу-жігіті оны тонап,қашып кеткен. Сол себептен,Хэвишем Эстеллді кек құралы ретінде асырап алған. «Жүректерін жарала,мақтанышым менің,аямай жарала!», - дейтін Хэвишем қызына.\nПит Эстеллді өте әдемі,бірақ тәкәппар деп санайды.Эстеллді кездестірмегенше ол қолөнер кәсібін ұнататын еді,алайда оның алдында ұятқа қалмау үшін Пит бұл жумыстан бас тартады.", "title": "Үлкен үміттер" } ]

[ { "docid": "558394_1_1", "text": " \nҮлкен үміттер \"(Great Expectations)\" — тұңғыш рет 1860 жылы шығарылған Чарльз Диккенстің романы. Оның ең танымал шығармаларының бірі, роман бойынша түрлі театрлық қойылымдар мен экранизациялар қөп.", "title": "Үлкен үміттер" } ]

[ { "docid": "137816_1_1", "text": "\nКристофер Роберт «Крис» Эванс ( Christopher Robert «Chris» Evans; , Бостон, Массачусетс, АҚШ) – америкалық актер. Көпшілікке «Фантастикалық төрттік» (2005) фильміндегі Алау адам және Marvel кинематографиялық әлеміндегі Капитан Америка кейіпкерлерімен әйгілі.", "title": "Крис Эванс" } ]

[ { "docid": "137816_3_1", "text": "Эванс Линкольн-Садбери жоғарғы аймақтық мектебін бітірген. Ол және оның бауырлары католиктік бағытты ұстанады.", "title": "Крис Эванс" } ]

[ { "docid": "531531_1_1", "text": "Джек Глисон (Jack Gleeson) — Ирландиялық актер, көпшілікке Тақтар ойыны телесериалындағы Джоффри Баратеон рөлімен танымал.", "title": "Джек Глисон" } ]

[]

[ { "docid": "305147_1_1", "text": "\nТаймс-Сквер (ағыл. Times Square) — АҚШ-тың Нью-Йорк қаласының орталық Манхэттен ауданында орналасқан алаң, 42-ші және 47-ші көшелердің арасында, Бродвей мен Жетінші авеню қиылысында орналасқан. Нью-йорктегі ең таңдаулы және жиі қыдыратын жерлердің бірі. Өз атын осы жерде орналасқа бас кеңсесі Нью-Йорк Таймс (ағыл. The New York Times) газетінен алды. Бұрында атауы Лонгасре сквер (ағыл. Longacre Square) болтын, тек 1904 жылы сәуірде аты өзгертілді. Таймс-сквердің ресми емес атаулары \"әлем қиылысуы\", \"Ұлы ақ жол\", және Нью-йорк пен барша Құрама Штаттарының тандаулы, атақты жері болып қалды.", "title": "Таймс-сквер" } ]

[]

[ { "docid": "70568_1_1", "text": "Центриоль (centriol, лат. centrum — орталық) — центросоманы құрайтын майда денешік. Бұл ядролық қабықшаның жанында, цитоплазмада орналасқан органелла. Ол төменгі сатылы өсімдіктер мен жануар жасушасында кездеседі. Центриоль және оны қоршаған цитоплазманың ақшыл мөлдір бөлігі (центросфера) бірігіп, центросоманы (орталық денешік) құрайды. Центросоманың екі центриолі (диплосома) бір-біріне перпендикулалы орналасады. Центриольдің біреуін \"аналық\", ал бұдан пайда болған екінші денешікті жас центриоль деп атайды. Электронды микроскоппен қарағанда центриольдің ұзындығы 0,3-0,5 мкм, диаметрі 0,2 мкм. Ол цилиндр пішінді құрылым. Цилиндрдің қабырғасы 9 топ микро түтікшелерден құралған. Әрбір топта диаметрі 25 нм 3 микротүтікшелер болады. Центриоль — жасушаның митоздық бөлінуін іс жүзіне асырады.", "title": "Центриоль" } ]

[]

[ { "docid": "14380_1_1_1", "text": "{{Қарулы қақтығыс\n|қақтығыс=Екінші дүниежүзілік соғыс\n|сурет=WW2 collage.jpg\n|сурет атауы=Сол жақ баған (жоғарыдан төмен): Гитлер Эйфель мұнарасының аясында, 1940 жыл. маусым; \nМакс Альперттің \"Комбат\" фотосы-кеңес офицері 1942 жылдың шілдесіндегі шабуылда жауынгерлерді көтереді; \nамерикандық 1-ші жаяу әскер дивизиясының әскерлерін Омаха жағажайына қондыру, 1944 ж. 6 маусым; \nРейхстагтың төбесіне кеңес туын орнату, 1945 ж. Мамыр. \nОң жақ баған (жоғарыдан төмен): Перл-Харборға шабуылдан кейін батып бара жатқан американдық \"Аризона\" Әскери-теңіз кемесі, 1941 жылғы 7 желтоқсан; \nФранцияның солтүстігіндегі неміс жолбарысы, 1944 ж. наурыз; 1945 ж. 23 ақпанда Иводзиманың үстіне жалауша салу; Нагасаки үстіндегі ядролық саңырауқұлақ, 1945 ж. 9 тамыз.\n|дата=1 қыркүйек 1939 – 2 қыркүйек 1945\n|орын=Еуропа, Азия, Африка, Тынық мұхит, Атлант мұхиты\n|нәтиже=Германия капитуляциясы туралы келісім\n• Антигитлерлік коалицияның жеңісі; Германия мен оның одақтастарының жеңілісі\n• Неміс аумақтарын жаулап алу және олардың жеңімпаздар арасында бөлінуі\n• Біріккен Ұлттар Ұйымын Құру\n• Фашизм мен нацизм идеологияларына тыйым салу және айыптау\n• Ұлыбритания мен Францияның жалпы әлемдік саясаттағы рөлінің төмендеуі\n• КСРО мен АҚШ жоғарғы державаларға айналуда", "title": "Екінші дүниежүзілік соғыс" }, { "docid": "14380_3_1", "text": "Екінші дүниежүзілік соғыс (1 қыркүйек, 1939 жыл – 2 қыркүйек, 1945 жыл) — дүние жүзіне үстемдік жасау үшін Германия, Италия, Жапония тарапынан басталған соғыс. 1933 ж. нацистік диктатура орнағаннан кейін Германия дүние жүзіне үстемдік жүргізу жоспарын жүзеге асыруға кірісті. Оны Италия және Жапония үкіметтері қолдады.", "title": "Екінші дүниежүзілік соғыс" } ]

[ { "docid": "14380_2_1", "text": " Испания\n Португалия\n|командир1= Иосиф Сталин\n Уинстон Черчилль\n Франклин Рузвельт † → Гарри Трумэн\n Шарль де Голль\n Чан Кайши\n|командир2= Адольф Гитлер † \nБенито Муссолини † \n Хирохито\n|шығындар1=Соғыс шығындары:\n16 000 000-нан астам\nБейбіт тұрғындардың шығындары:\n45 000 000-нан астам\nБарлық қаза тапқандар:\n61 000 000-нан астам\n|шығындар2=Соғыс шығындары:\n8 000 000-нан астам\nБейбіт тұрғындардың шығындары:\n4 000 000-нан астам\nБарлық қаза тапқандар:\n12 000 000-нан астам\n|жалпы шығындар=55 000 000 — 70 000 000 қаза тапқан\n|себеп=\n• 1919 жылғы Версаль бейбітшілік келісімінің Германия үшін қиын шарттары\n• Адольф Гитлердің национал социалистік идеялары мен саясаты\n• Басқа мемлекеттердің саясаты\n• Версаль-Вашингтон жүйесінің салдары\n• Әлемдік экономикалық дағдарыс (Ұлы тоқырау)\n|өзгерістер=\n• Нацистік Германия мен Аустрияның аумағын КСРО, АҚШ, Ұлыбритания және Франция әскерлері басып алып, 4 оккупация аймағына бөлінді.\n• Германияның шығыс аумақтарының едәуір бөлігі Польша мен Кеңес Одағына берілді.\n• Шығыс және оңтүстік Еуропада жаңа коммунистік мемлекеттердің құрылуы\n• Бұрын отарлық империялардың қол астында болған көптеген бұрынғы отарлардың тәуелсіздігін алу\n", "title": "Екінші дүниежүзілік соғыс" } ]

[ { "docid": "197172_20_1_2", "text": "Зевстің алтын мүсіні – кезінде Ежелгі Грекиядағы Олимп тауында Зевс құдайға орнатылған ескерткіш, “әлемнің жеті кереметінің” бірі. Б.з.б. 5 ғ-да өмір сүрген белгілі афиналық мүсінші Фидий сомдаған. Ежелгі гректер құдайлардың құдайы деп сенген Зевске арнап ақ мәрмәрдан зәулім сарай тұрғызған болатын. Фидий өзінің мүсінін осы сарай ішіне сомдаған. Тақта отырған құдай мүсінінің биіктігі 17 м болған, ол сарай төбесіне сәл-ақ тимей тұрған. Зевс отырған тақ түгелдей алтын және піл сүйегінен жасалған. Негізгі ағаштан істелген құдай мүсінінің беті, қолы, аяғы және ашық төсі өте нәзік зергерлікпен өңделген піл сүйегімен түгелдей қапталған. Мүсіннің белден төм. бөлігі гүлдермен, жұлдыздармен, әр түрлі хайуанаттар бейнесімен көркемделген алтын жамылғымен жабылған. Мүсінші Зевстің бір қолына ұстатқан жеңімпаздық құдайы Ника бейнесі де, екінші қолындағы қыран қонған тұғыр да алтын мен піл сүйегінен жасалған еді. Ал Зевстің басына таза алтыннан өрілген тәж кигізілген болатын. Ежелгі гректер ең үлкен бақытсыздық – Зевс құдайдың алтын мүсінін көрместен бұрын өліп кету деп есептеген. Сондықтан да ес білген әр адамға бұл бейнені көру арман болған. Б.з. 5 ғ-нда Зевс мүсінін Грекиядан Константинопольге (қазіргі Стамбұлға) көшірген. Мүсін сонда өртте қалып жо", "title": "Ежелгі Грекия" } ]

[]

[ { "docid": "17203_1_1", "text": "\n\nМекке (<big>مكة</big> \"Макка\", сондай-ақ <big>مكة المكرّمة</big> \"Макка ал-Муккаррама\") — Сауд Арабиясының батысындағы қала, Қызыл теңізден шамамен 100 км қашықтықта орналасқан. Мұсылмандардың қасиетті қаласы болып саналады.", "title": "Мекке" } ]

[ { "docid": "17203_2_1", "text": "Бұл қалада Мұхаммед (ғ.с.) дүниеге келіп, пайғамбарлығын осында бастаған. Ол арабтардың ежелгі мәдени орталығы саналады. Исламдық сенім бойынша мұнда Адам ата мен Хауа ана, Шис, Ибраһим, Исмаил пайғамбарлар (ғ.с.) тұрған. Меккені джурхум, хузаа тәрізді ежелгі тайпалар мекен еткен. Ал 4 ғасырдың аяғында мұнда құрайыш тайпасы қоныстанған. 6 — 7 ғасырларда қала халқы Қағбадан оңтүстік-шығысқа қарай 800 — 900 метр және оңтүстік-батысқа қарай шамамен 500 метр ауданды алып жатты. Тарихта Мұхаммед пайғамбар (ғ.с.) Меккеден кеткенімен, Мединедегі жаңа ғибадатхананы Қағбаға қарама-қарсы қойған жоқ, қайта оның есігін соған қаратты (қара Құбыла). 630 жылы мұсылмандардың Меккені басып алуы оның діни орталық ретіндегі айрықша жағдайын қалпына келтіріп қана қоймай, жоғары дәрежеге көтере түсті. Қағбаны айналып қажылық ету салтына Арафат тауына бару енгізілді. Меккеге барып тәу ету мұсылмандықтың бес парызының бірі болып жарияланды. Әлемдік ислам қозғалысының орталық саналатын Меккеде сүнниттік (ханифиттік, маликиттік, шафииттік, ханбалиттік мазһаб) және шииттік оқу орындары орналасқан.", "title": "Мекке" }, { "docid": "17203_3_1", "text": "Әрбір дұрыс жолдағы мұсылман өмірінде бір рет болса да бұл қасиетті діни орталыққа баруға міндетті. Ежелгі заманда Мекке бар-жоғы Арабия мен Африка шөлдерінен жүріп өтіп, шаршап-шалдыққан керуендер демалатын тыныш шұрат қана еді.", "title": "Мекке" } ]

[ { "docid": "522766_3_1", "text": "==Тарихы==\nБұл көпір \"Инженер Йозев Штраустың\" жобасымен жасалған. Көпір құрылысы 1933 жылы басталып, 4 жылдың ішінде аяқталды. Аяқтау үшін мыңдаған жұмысшы мен 35 млн. доллар қажет болды. 1937 жылы ашыла салысымен 2 рекорд орнатты. Бірі – ең ұзын, екіншісі – ең биік деген рекордтар.", "title": "Алтын қақпа (көпір)" } ]

[ { "docid": "522766_2_1", "text": "Алтын қақпа көпірі (the Golden Gate Bridge) — АҚШ-тың Сан-Франциско қаласында орналасқан аспалы көпір.", "title": "Алтын қақпа (көпір)" } ]

[ { "docid": "585431_1_1", "text": "Қытай Халық Республикасы экономикасы — әлем бойынша номиналды ЖІӨ бойынша екінші, ЖІӨ бойынша сатып алу қабілетінің паритеті бойынша бірінші (2014 жылдан) (АҚШ-тан кейін) экономика.", "title": "Қытай Халық Республикасы экономикасы" } ]

[ { "docid": "585431_3_1", "text": "Елдің ЖІӨ-ін бағалау кезінде бұл деректер өткен жылдар үшін үнемі өсу жағына қарай қайта қаралатынын ескеру қажет, сондықтан ағымдағы цифрлар қорытындысынан 1-2%-ға ерекшеленуі мүмкін. Сәйкес қолданыстағы стандарттарға мәліметтері бойынша, ЖІӨ-нің әр жылғы жүргізіледі, алдын ала, алдын ала және түпкілікті түзету. \nҚытай экономикасына тән жалпы әлемдік елдің ЖІӨ-ндегі ауыл шаруашылығы өнімін үлесін төмендету үрдісі еді, оның үстіне 1990-1995 жж. бұл секірмелі төмендеді, содан кейін жатық күйінде.", "title": "Қытай Халық Республикасы экономикасы" } ]

[ { "docid": "11670_3_1", "text": "\nФранцуздар мүсінді, ал америкалықтар оның тұғырын жасауға келісті. Мүсінді Бартольди жасады, металл қаңқасын Г. Эйфель құрастырды, бет-бейнесіне мүсіншінің анасы Шарлотта Бартольди үлгі болды. 1884—1886 жылдарда мүсін дайын болды. Ескерткіш 1886 жылы 28 қазанда Нью-Йорктегі Бедлоу аралында ашылды. Мүсіннің биіктігі 46.5 м, тұғыры 46.94 м, жалпы салмағы 225 т. Әйел мүсінінің басына 7 шабағы бар тәж кигізілген, оң қолына алау көтерген, сол қолында заңдар кітабы бар, ол кітапта АҚШ-тың тәуелсіздік күні жазылған. 1903 жылы мыс табақша жапсырылды, онда Э. Лазарустың дастанынан үзінді берілген. Тәждегі шабақтар 7 теңіз бен 7 құрлыққа жарқырап төгілген сәулені білдіреді. Мүсін әуелде боялмаған еді, кейін мыстың қышқылдануы нәтижесінде ол жасыл түске енді. Мүсін тұғырының ішінде АҚШ-қа иммигранттардың келу тарихы және осы ескерткіштің құрылысы туралы мәліметтер беретін мұражай бар. Мүсін азаттықтың белгісі ретінде ұлттық ескерткішке айналған.\n", "title": "Бостандық ескерткіші" } ]

[]

[ { "docid": "558776_4_1", "text": "Сериалда Нью-Йорктың бай ауданыңда тұратын, таңдаулы мектепте оқитын оқушылардың өмірі көрсетілген.  Сабақтан тыс олар достасады, араздасады, есірткі қолданады, қызғанады, қиналады, ғашық болады, жек көреді және жасөспірімге тән тағы басқа нәрселерді жасайды. Сондай-ақ бұл турады көрермендер мен басты кейіпкерлер жұмбақ «Өсекші қыздың» әйгілі блогынан біледі. Алайда өсекші қыздың кім екенін ешкім білмейді. ", "title": "Өсекші қыз" } ]

[ { "docid": "558776_2_1", "text": "«Өсекші қыз» (ағыл. \"Gossip Girl\") – американдық жасөспірімдерге арналған драма. Сесил фон Цигезардың кітабы бойынша түсірілген. Сериал идеясы Джош Шварц және Стефани Саважқа тиесілі. Тұсаукесері 2007 жылы 19 қыркүйекте The CW арнасында өтті.", "title": "Өсекші қыз" }, { "docid": "558776_3_1", "text": "«Өсекші қыз» алғаш рет эфирге 18 қыркүйекте 2007 жылы Канадада CTV арнасында шықты. Одан да ертерек 14 қыркүйекте эпизодты  iTunes Store бағдарламасында тегін жүктеуге болатын. Бірінші маусымның тұсаукесері 18 қыркүйекте 2007 жылы өтті, 2008 жылы 19 мамырда аяқталды, 18 эпизодтан тұрады. Екінші маусым – тұсаукесері 2008 жылы 1 қыркүйекте өтті, 2009 жылы 18 мамырда аяқталды, 25 эпизодтан тұрады. Үшінші маусым – тұсаукесері 2009 жылы 14 қыркүйекте өтті, 2010 жылы 17 мамырда аяқталды, 22 эпизодтан тұрады. Төртінші маусым – тұсаукесері 2010 жылы 13 қыркүйекте өтті, 2011 жылы 16 мамырда аяқталды, 22 эпизодтан тұрады. Бесінші маусым – тұсаукесері 2011 жылы 26 қыркүйекте өтті, 2012 жылы 14 мамырда аяқталды, 24 эпизодтан тұрады. 2012 жылы 11 мамырда The CW арнасы сериалды 10 эпизодтан тұратын алтыншы маусымға дейін жалғастырды. ", "title": "Өсекші қыз" } ]

[ { "docid": "610317_3_1", "text": "Ньюкаслдан басқа, Гейтсхед, Хебберн, Джарроу, Норт-Шилдс және Саут-Шилдс кіретін Тайнсайд қалалық агломерациясы халқы саны бойынша Англияда жетінші орында тұр.", "title": "Ньюкасл-апон-Тайн" } ]

[ { "docid": "610317_2_1", "text": "Қаланы римдіктер Понс-Элиус деген атпен қалаған. Орта ғасырда қала латын тілінде «Novum Castellum» атымен аталды(қаз. «Жаңа қамал»).", "title": "Ньюкасл-апон-Тайн" } ]

[ { "docid": "558919_1_1", "text": " \nГувер бөгеті (ағылш. Hoover Dam, жәнеде Boulder Dam атымен танымал) — АҚШ-тың ең ыстық, ең құрғақ бөлігінде тұратын миллиондаған адамдардың өмірлерін қажетті сумен қамтамасыз етеді. Табиғаттың дүлей күшіне тосқауыл жасаған инженерлер Невада мен \n\nАризона штаттарының фермерлік жайылымдарын ғана емес, гидроэлектростанциялардың да сумен қамтамасыз еткен. Бөгет салу жұмыстары Колорадо өзенінде 1931 ж. басталып, бес жыл мерзімде аяқталған. Құрылыстың ұзындығы – 379 м, биіктігі – 221 м. Ол 20 жыл бойы әлемдегі ең биік бөгет болып саналған.", "title": "Гувер бөгеті" } ]

[]

[ { "docid": "19264_1_1", "text": "\nҚырғи қабақ соғысы (Холодная война, Cold War) — АҚШ пен Кеңес Одағы және олардың одақтастары Батыс және Шығыс блоктар арасындағы геосаяси шиеленіс кезеңі. \"Соғыс\" деп аталғанымен АҚШ пен КСРО-ның арасында тікелей соғыс болған жоқ, олар тек идеологияларын (капитализм, демократия мен коммунизм қарсыластығы) басқа мемлекеттерге тарату және ықпал ету аясын кеңейту арқылы әлемдік үстемдік үшін күресті.", "title": "Қырғи қабақ соғысы" }, { "docid": "19264_2_1_1", "text": "2-дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін Гитлерге қарсы одақ ыдырап, КСРО мен АҚШ басшылары дүние жүзін қайта саяси бөліске салды. КСРО Шығыс және Орталық Еуропа елдеріне социолистік жүйені енгізді. Ал АҚШ бастаған Батыс Еуропа елдері “коммунистік ағымды” әлемге таратпауға, бұрынғы жүйені сақтап қалуға тырысты. АҚШ пен Батыс Еуропа елдері КСРО мен социолистік жүйеге қарсы тұру үшін НАТО соғыс блогіне бірікті. Ал КСРО бастаған социолистік елдер Варшава шартын құрды. Екі жақ та жанталаса қаруланып, ядролық, химиялық, биологиялық қарулар жасауға кірісті. Екі жүйенің бақталас-тығы қоғамның барлық салаларында (ғылымда, өндірісте, баспасөзде, өнерде, т.б.) жалғасып жатты. Ғылым мен техниканың соңғы жаңалықтары соғыс мақсатына бағытталды. Идеологиялық мақсатта әр түрлі радиостанциялар ашылды (“Америка дауысы”, “Азаттық”, т.б.). Екі саяси жүйе арасындағы текетірес нәтижесінде Кореяда, Вьетнамда, Ауғанстанда, Таяу Шығыс, Латын Америкасы және Африка елдерінде әскери қақтығыстар жиі болып тұрды. Нәтижесінде социолистік жүйе дағдарысқа ұшырап, 1985 ж. Кеңес Одағында басталған қайта құру саясатынан кейін социолистік елдер нарықтық қатынастарға көше бастады. 1991 жылы КСРО-ның тарауымен Қырғи Қабақ Соғыс аяқталды.", "title": "Қырғи қабақ соғысы" } ]

[]

[ { "docid": "69617_2_1", "text": "Көктемгі су тасу — жазықтағы өзендердің су жүргісінің көктемде, қар еруден болатын, судың биік әрі ұзақ көтерілуімен сипатталатын фазасы.\n", "title": "Көктемгі су тасу" } ]

[]

[ { "docid": "591820_2_1", "text": "1982 жылы Испанияда өткізілген футболдан ерлер арасындағы 12-ші әлем чемпионаты — 13 маусым - 11 шілде аралығында Испанияның бірнеше стадионында өтті. Тарихта тұңғыш рет әлем чемпионатына 24 команда қатысып, Италия құрамасы үшінші рет әлем чемпионы атанды.", "title": "Футболдан 1982 жылғы әлем біріншілігі" }, { "docid": "591820_4_1", "text": "\"А\" тобындағы алты ойынның бесеуі тең аяқталды. Тек соңғы турда ғана Польша 5:1 есебімен Перуді ұтты. Италия мен Камерун құрамалары бірдей ұпай жинап, екінші орын доп айырмасы дұрыстау Италияға берілді. Ол кезде Италияны чемпион атанады деп ешкім ойлаған жоқ.", "title": "Футболдан 1982 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "591820_3_1", "text": "24 құрама алты топқа бөлінді. Әр топтан екі құрамадан озып шығып, екінші кезеңде үш командадан төрт топқа бөлінді. Әр топтан бір-бір команда озып шығып, жартылай финалға жолдама алды.", "title": "Футболдан 1982 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "55254_1_1", "text": "\nСталактиттер (грек. \"stalaktos\" – тамшылап ағушы) – минералданған сулардың тамшылауынан үңгірлердің, кеніштердің төбесінде және жоғарғы қабырғаларында түзілетін минералдық тассүңгі тізілімдер. Сталактиттер әдетте әк құрамды болып, төмен қарай сүңгі, түтік, айдар, шашақ түрінде карст үңгірлерінде салбырап тұрады. Олар үңгір төбесіндегі жарықшақтар мен тесіктерден ағып келетін су тамшыларының буланып, құрамындағы кальций көмірқышқылының тұнба шөгіндіге айналуынан пайда болады. Сталактиттер кейде гипс пен тұз құрамды ерітінділер булануынан да түзіледі. Сталактиттердің өлшемдері мен түстері әр түрлі.", "title": "Сталактиттер" } ]

[]

[ { "docid": "27679_1_1", "text": "Жарық жылы — ұзындықтың астрономияда қолданылатын жүйеден тыс бірлігі. Ғалымдар Әлемдегі қашықтықтарды жарық жылдарымен және парсектермен өлшенеді. Жарық ең үлкен жылдамдықты көрсететіндіктен, ғалымдар жарық жылдарын қолдана отырып, Әлемдегі ара - қашықтықтар туралы жақсы түсініктемелер алады. Жарық жыл - жарықтың 300000 км/с жылдамдықпен бір жыл ішінде жүріп өтетін қашықтығы. Ол 10 триллион км - ге жуық немесе 3,25 парсекке тең. Бізге тіпті планетамызға ең жақын орналасқан жұлдыздардың жарығы бірнеше жылдардан кейн де келеді. Ең жақын жұлдыз бізден төрт жарық жыл қашықтықта орналасқан, бұл - астрономдар оған телескоп арқылы қарағанда, шындығында да, оның өткен шағын, яғни төрт жыл бұрынғы жұлдызын көреді деген сөз.\nЕң қашық орналасқан галактикалардың жарықтары Жерге 10 000 миллион жылда жетеді.", "title": "Жарық жылы" }, { "docid": "27679_2_1", "text": "1 Жарық жылы жарықтың 1 жылда жүріп өтетін қашықтығына тең:\n:1 Жарық жылы = 0,3068 парсек = 9,46051015 м ", "title": "Жарық жылы" } ]

[]

[ { "docid": "567603_2_1", "text": "«Флэш» (ағыл. The Flash) - америкалық телехикая, бас редакторлары Грегом\nБериланти, Эндрю Крисбер және Джефф Джонс. Бұл DC comics-тің Флэш(Барри Ален) суперқаһарманы жайлы телехикая, осы\nсуперқаһарманның құрушылары Роберт Кнайгер, Джон Брум және\nКармин Инфантино. Ең бірінші сынамалы эпизоды 2014 жылдың 7 қазанында ұсынылды.Ал\n2014 жылдың 21 қазанында телехикая 1 сезонға созылды. 2015 жылдың 11\nқаңтарында сериал 2 сезонға создырылды, оның көрсетілімі 6 қазан 2016 жылы басталды. Ал 2016 жылдың 11\nнаурызында телехикаяны 3 сезонға дейін созды.\nБарри Ален бала кезінде анасы көз алдында қаза тапты, осы оқиғада\nБарридің әкесін әділсіз айыптап жіберді. Барри өскен кезінде\nсотмедсараптаушы болып жұмыс істеп осы оқиғаны толығырақ\nқарастырды. Аллен анасының өлімінің себептерін анықтайын деп,\nХаррисон Уеллспен кездеседі. Бір күндері Харрисон Уеллстің бөлшек\nтездеткіші жарылған кезде Алленге найзағай ұрады. Осының кесірінен\nБарри 9 айға комаға түседі. Кейін комадан шыққан соң, өзінің қабілеттері\nжайлы біледі. Ол адам күші жетпейтін жылдамдықта жүгіре алатын еді.\nБірақ ол өзін суперқабілеті бар жалғыз адаммын деп ойлады.\n", "title": "Флэш (телехикая, 2014)" } ]

[ { "docid": "567603_3_1", "text": "=== Әзірлеу және костюм дизайны ===\nФлэштің киімін жасаған Колин Этвуд және оған қоса, осы кісі Стреланың\nда киім үлгісін жасап берген. Флэштің киімі қызыл түсті, кейбір бөлшектері\nалтын түстес. Киім теріден жасалған және костюм қозғалуға ыңғайлы\nболуы керек.", "title": "Флэш (телехикая, 2014)" }, { "docid": "567603_7_1", "text": "* Ресми сайты(ағыл.)\n* (ағыл.)<span> сайтта </span>Internet Movie Database\n* \"Флэш\" (ағыл.) <span> сайтта </span>TV.com", "title": "Флэш (телехикая, 2014)" } ]

[ { "docid": "528292_3_1", "text": "Трилогияның бөлімдері:\n* \"«Хоббит: Күтпеген саяхат»\" (The Hobbit: An Unexpected Journey, 2012)\n* \"«Хоббит: Смаугтың мекені»\" (The Hobbit: The Desolation of Smaug, 2013)\n* \"«Хоббит: Бес әскердің шайқасы»\" (The Hobbit: The Battle of the Five Armies , 2014)", "title": "Хоббит (кинотрилогия)" } ]

[ { "docid": "528292_2_1", "text": "«Хоббит» — Дж. Р. Р. Толкиннің «Хоббит немесе барып, керi қайту» кітабы бойынша режиссёр Питер Джексонның түсірген, үш бөлімнен тұратын фильмі.", "title": "Хоббит (кинотрилогия)" } ]

[ { "docid": "91245_1_1", "text": "\nТөссүйек (немесе Төс, sternum) — құрлық омыртқалылары қаңқасының бір бөлігі, кеуде бөлігінің тірек сүйегі. Амниоттардың төс сүйектері қабырғамен қосылып, көкірек қуысын құрайды. Қосмекенділердің төс сүйегі сыңар, шеміршекті немесе сүйекті, бауырмен жорғалаушыларда, шеміршекті, мысалы: қолтырауында бөлімдерге жіктелген. Құстардың біртұтас төс қыры бар. Сүтқоректілерде төс үш бөлімнен тұрады:<br>\n* төссабы (Manubrium)\n* төсжүзі (gladiolus))\n* төсұшы Xiphoid process", "title": "Төссүйек" } ]

[]

[ { "docid": "13603_3_1", "text": "* әдебиет (Швецияда 1901 жылдан беріледі);\n* физика (Швецияда 1901 жылдан беріледі);\n* химия (Швецияда 1901 жылдан беріледі);\n* физиология немесе медицина (Швецияда 1901 жылдан беріледі);\n* Бейбітшілік сыйлығы бүкіл әлемде бейбітшілікті күшейтуге іс-әрекеті үшін беріледі (Норвегияда 1901 жылдан беріледі);\n* Сонымен қатар, Нобельдің өсиетнамасынан тыс, 1969 жылдан бастап швед банктің бастамасымен экономика сыйлығы беріледі. Ол басқа да Нобель жүлделермен бірдей шарттарда марапатталды. Болашақта, Нобель қорының басқарма номинациялар санын көбейтпеу туралы шешім қабылдады.\nҚазіргі уақытта Нобель сыйлығының шамасы 10 млн (шамамен 1,05 млн еуро немесе 1,5 млн $) швед кронын құрайды.", "title": "Нобель сыйлығы" } ]

[ { "docid": "13603_1_1", "text": "\nНобель сыйлықтары \"(шведше:Nobelpriset, Nobel Prize)\" — жыл сайын әйгілі ғылыми зерттеу, революциялық жаңалықтар немесе мәдениет не қоғам дамуына зор үлес қосатын жұмыстар үшін берілетін халықаралық сыйлықтардың ішіндегі ең танымалдарының бірі.", "title": "Нобель сыйлығы" }, { "docid": "13603_2_1", "text": "\n1895 жылы құрылған және келесі бес бағыттың өкілдеріне сыйлық беруді қарастыратын Альфред Нобельдің өсиетнамасына сәйкес құрылған:", "title": "Нобель сыйлығы" } ]

[ { "docid": "19771_2_1", "text": "Бірінші дүниежүзілік соғыс (28 шілде, 1914 жыл – 11 қараша, 1918 жыл) — адамзат тарихындағы алғашқы және кең ауқымды соғыстардың бірі. Бірінші дүниежүзілік соғысына Ресей, Франция, Британия, АҚШ сияқты державалар қатысқан. Ол ең жойқын салатын соғыстардың бірі, шамамен 9 миллион адам шайқас фронттарда қырылса, 5 миллион азаматтар оккупация, бомбалау, ашаршылық немесе ауру әсерлерінен өлген. Онымен бірге Осман империясы өткізген геноцидтер мен 1918 жылы басталған испан грипп пандемиясы одан да көп адамдардың өмірлерін алған. ", "title": "Бірінші дүниежүзілік соғыс" } ]

[ { "docid": "19771_3_1", "text": "1914 жылы державалар екі қарсы тұрған альянстарға бөлінген, Франция, Ресей және Британиядан тұратын Антанта және Германия, Аустрия-Мажарстан және Италиядан тұратын Үштік одақ.", "title": "Бірінші дүниежүзілік соғыс" }, { "docid": "19771_5_1", "text": "=== Германияның күшеюі ===\nЕлдің басын біріктіру арқасында және Француз-прусс соғысының нәтижесінде 5 миллиард марк контрибуция алған Германия өз экономикасын жедел дамыту мүмкіндігіне жетіп, өнеркәсіп өнімдерін шығаруда Англияны үшінші орынға ығыстырып, дүние жүзінде АҚШ-тан кейінгі екінші орынға шықты. 1912 жылы, Германияда 17,6 миллион тонна шойын қорытылса, Британия 9 миллион тонна ғана болды. Экономикалық қуатының шапшаң өсуін пайдаланған жас герман империалистері жаңа нарықтық аймақтарды алуға, отарланған жерлерді қайта бөлісуге, еуропалық континентте билік жүргізуге тырысты.\n\nГерманияның күшеюі Еуропадағы басқа ірі мемлекеттерді абыржытты. Әсіресе отарлап алған жері жеткілікті әрі өнеркәсібі ерте дамыған, байырғы империалистік елдерді ― Франция мен Ресейді қатты алаңдатты. Оның үстіне герман–австриялық одақ шартына қол қойылды, оған Италияның қосылуы жас герман империалистерінің Еуропадағы салмағын күшейтті. Осы құрылған үштік одаққа жауап ретінде орыс-француз одағы, кейін Антанта ретінде белгілі одақ пайда болды. Бұл еуропалық мемлекеттерді екі антогонистік топқа бөліп, екі жақты шешуші шайқасқа дайындыққа кірісті.", "title": "Бірінші дүниежүзілік соғыс" } ]

[ { "docid": "48101_1_1", "text": "\nНиагара су құламасы — Солтүстік Америкадағы АҚШ пен Канаданың шекарасымен ағып өтетін Ниагара өзенінің орта ағысында. Эри мен Онтарио көлдерінің қысқа аралығында Ниагара өзені 100 метрге жуық биіктіктен төмен қарай құлап ағады. Су құламасының астындағы тау жыныстары доломитті әктастар мен сазды тақтатастардан тұрады. Әктастардан тұратын кемері үнемі шайылудың әсерінен Эри көліне қарай жылына 7 – 10 см жылжуда. ", "title": "Ниагара сарқырамасы" } ]

[ { "docid": "48101_2_1", "text": "Ниагара су құламасы Козий аралымен 2 бөлікке бөлінген: канадалық (“таға” – тоғыз жүз метрлік доға) бөлігінің биіктігі 48 м, ені 800 м және америкалық бөлігінің биіктігі 51 м, ені 300 м. Судың гүрілі 25 км жерге дейін жетеді. Туризм дамыған.", "title": "Ниагара сарқырамасы" } ]

[ { "docid": "22512_2_1", "text": "==Өкпедегі газ алмасу==\nАдам құрамында 21% оттек, 79% азот, 0.03% көмірқышқыл газы бар атмосфералық ауамен тыныс алады. Дем шығарғандағы ауада 16% оттек, 4.0% көмірқышқыл газы және 79% азот болады. Дем алғандағы және дем шығарғандағы ауа құрамындағы оттек пен көмірқышқыл газының айырмашылығы - өкпедегі газ алмасу нәтижесі болып табылады. Өкпеде газ алмасу диффузия жолымен жүреді. Өкпе капиллярына түскен вена қанында оттек аз, көмірқышқыл газы көп. Сондықтан альвеола ауасындағы оттек қанға араласады, ал көмірқышқыл газы қаннан өкпе альвеоласына түседі. Өкпедегі газ алмасуды сыртқы тыныс алу дейді. Қандағы оттек эритроциттерге өтеді де, гемоглобинмен берік емес байланысып, оксигемоглобин түзеді. Вена қаны артерия қанына айналады да, өкпе венасы арқылы жүрекке, одан қанайналымның үлкен шеңберінің тамырларына түседі. Көмірқышқыл газы альвеоладан ауа тасымалдайтын жол арқылы сыртқа шығарылады.", "title": "Өкпе" } ]

[ { "docid": "22512_4_1_1", "text": "==Өкпе қатерлі ісігі==", "title": "Өкпе" }, { "docid": "22512_4_1_2", "text": "Өкпе қатерлі ісігі, өкпе рагы – адам өкпесіне түскен қатерлі ісік; созылмалы ауру. Өкпе қатерлі ісігінің пайда болуына сыртқы және ішкі себептер әсер етеді. Сыртқы себептерге: тыныс алу жолдары мен өкпеге физикалық, химиялық, канцерогендік заттармен ластанған ауаның, зиянды заттардың (шаң-тозаң, асбесвт, хром, т.б.) енуі, темекіні жиі тарту; ал ішкі себептерге: өкпедегі әр түрлі созылмалы қабынулар, иммундық жүйке қызметінің төмендеуі жатады. Өкпе қатерлі ісігіне әйелдерге қарағанда 45 – 60 жас аралығындағы ер адамдар жиі шалдығады. Бұл дерт анатоммя тұрғыдан төрт топқа (жалпақ клеткалы, бездік, бронхоальвеолярлық, пісіп жетілмеген) жіктеледі. Ісік клеткаларының пісіп-жетілуі неғұрлым төмен болса, соғұрлым оны болжау қиынға түседі, ісік тез өсіп, ауру асқынады, яғни бөгелме ісіктер пайда болады. Өкпе қатерлі ісігінің клиникалық белгілері оның орналасқан жеріне, кеңірдек қуысының ісікпен бітелу дәрежесіне, бөгелме ісіктердің болу, болмауына тікелей байланысты. Дерт алғашқыда кеуденің шаншып ауруымен (әсіресе дем алған кезде) басталады. Бұл кезде науқас құрғақ жөтеледі, сонан соң жабысқақ қақырық пайда болып, оған қан араласады. Адам ентігіп, демігеді, дене қызуы көтеріліп, қатты жүдейді.", "title": "Өкпе" }, { "docid": "22512_4_1_3", "text": "Ауру асқынғанда қатерлі ісік клеткалары қан мен лимфаға араласып, бүкіл организмге таралуы мүмкін. Мұндай жағдайда ешқандай ем қолдануға мүмкіндік болмайды. Ауруды анықтау үшін: жалпы клиника (анамнез, сипау, кеудені тыңдау, т.б. ); параклиника (рентген, компьютерлік томография, ультрадыбыс арқылы, т.б. ); бронхоскопия, бронхография, т.б. әдістер қолданылады. Диагноз қою қиындағанда диагностик. және емдік торакотомия (кеуде қуысын ашу) жасалынады. Емі: ісікке қарсы дәріні кешенді және араластыра беру, хирургиялық операция жасау, сәулемен емдеу, химиялық терапия әдістерін қолдану.", "title": "Өкпе" } ]

[ { "docid": "308743_1_1", "text": "Грейт-Смоки-Маунтинс ұлттық саябағы (Great Smoky Mountains National Park, ) — Аппалачи тау жүйесініндегі Грейт-Смоки-Маунтинс (сөзбе-сөз Ұлы түтінді таулар деп аударуға болады.) үстіртінің негізгі аумағында орналасқан, биосфералық резерватының құрама бөлігі және ЮНЕСКО бүкіләлемдік мұра тізіміне енген табиғи нысан болып саналатын ұлттық саябақ. Саябақтың әкімшілік орналасуы — Солтүстік Каролина және Теннесси штаттары, үстірттің ортасынан өтетін шекарасы. АҚШ ұлттық саябақтар қызметінің федеральдық ақпаратына қарай, Грейт-Смоки-Маунтинс бұл елдiң аумағындағы келушілер саны бойынша саябақтардың ішінде алдыңғы қатарда. Мысалы, 2007 жылы бұл саябаққа келушілер саны 9,4 миллионға жетті, бұл көрсеткіш Гранд-Каньон саябағына келушілер санынан екі есе көп болып келеді. Қорық аумағында АҚШ-тағы ең танымалылардың бірі болып келетін Аппалач таулы жүйесі арқылы Мэн штатынан Жорджия штатына дейін өтетін әлемдегі ең ұзын үздiксiз жаяу жүргіншілерге арналған Аппалач соқпағы өтеді.", "title": "Грейт-Смоки-Маунтинс (ұлттық саябақ)" }, { "docid": "308743_2_1", "text": "1934 жылы АҚШ Конгресінің қаулысымен саябақ құрылып, 1940 жылы саябақтың салтанатты ашылуын АҚШ президенті Франклин Делано Рузвельт жариялады. Саябақ АҚШ-тың шығыс аймағындағы iрi қорғалатын табиғи аймақтарының бiрi болып табылады. Саябақтың жалпы аумағы, 2108 км² құрайды. Қорықтың ең басты кіре берісінде Гетлинбург және Чероки қалаларын жалғайтын U.S. Highway 441 (саябақтың маңында \"Newfound Gap Road\" деп аталады) магистралі өтеді.", "title": "Грейт-Смоки-Маунтинс (ұлттық саябақ)" }, { "docid": "308743_3_1", "text": "=== Географиялық орналасуы ===\nГрейт-Смоки-Маунтинс ұлттық саябағы, Солтүстік Америка материгінің шығыс бөлігіндегі Аппалачи тау жүйесіндегі өзі аттас үстіртінің бөктерінде орналасқан.\n", "title": "Грейт-Смоки-Маунтинс (ұлттық саябақ)" } ]

[]

[ { "docid": "17208_1_1", "text": "\nДжомолунгма (ཇོ་མོ་གླང་མ།), Эверест (Mount Everest) немесе Сагарматха (सगरमाथा) — жер бетінің ең биік шыңы, биіктігі 8844,43 немесе 8848 немесе 8850 м, Гималай тауларында орналасқан. Непал және Қытайдың (Тибет автономиялы ауданы) шекарасында бірақ шыңның өзі Қытай территориясында орналасқан.", "title": "Джомолунгма" } ]

[]

[ { "docid": "661905_1_1", "text": "\nВега (жұлдыз) — Лира шоқжұлдызында орналасқан ең жарқын жұлдыздардың бірі (жарығы бойынша үшінші орында). Жазда және күзде, түнгі аспанда, аспан сферасының солтүстік жарты шарында оны үлкен жазғы үшбұрыш деп атауға да болады. Бұл ең танымал астеризмдердің бірі. Үшбұрыштың жоғарғы жағында Вега — ашық көк жұлдыз, ол Лира шоқжұлдызындағы басты жұлдыз болып табылады. ", "title": "Вега (жұлдыз)" } ]

[ { "docid": "661905_3_1", "text": "Вега астрофизиканың дамуында үлкен рөл атқарды. Ол UVB жұлдыздарының түсін және жарықтығын анықтайтын фотометриялық жүйені құрудың бастапқы нүктесі болды. Яғни, оның жарықтығы 0 деп алынды (сілтеме нүктесі). Бұл Күннен кейін түсірілген алғашқы жұлдыз, сонымен қатар қашықтық параллакс әдісімен анықталған алғашқы жұлдыздардың бірі. ", "title": "Вега (жұлдыз)" } ]

[ { "docid": "24713_1_1", "text": "\nЭлектроскоп (электро... және skopeo – көремін) - дененің электрлену дәрежесін анықтауға арналған прибор. ", "title": "Электроскоп" } ]

[ { "docid": "24713_2_1", "text": "Ол жеңіл металл (алюминий) жапырақшалар ілінген металл шариктен (не сырықтан) тұрады. Шарикке (не сырыққа) электрленген денені тиістіргенде жапырақшалар бір-біріне тебіледі. Жапырақшалардың бір-біріне қашықтау дәрежесі (арасындағы бұрышы) шамамен шарикке (сырыққа) берілген электр зарядының мөлшеріне пропорционал. Егер Электроскоп металл қораптың ішіне орналастырылып (металл қорап сырыққа тиістірілмейді), сым арқылы жермен қосылса, онда жапырақшалардың арасындағы бұрыш электроскоп шаригіне (сырыққа) тиістірілген дененің жермен салыстырғандағы потенциалының өлшеуіші болады. Электроскоптың бұдан басқа да түрлері бар.", "title": "Электроскоп" } ]

[ { "docid": "39973_1_1_1", "text": "Британ аралдары — Еуропаның солтүстік-батысында орналасқан топарал. Құрамына Ұлыбритания мен Ирландия аралдары және көптеген ұсақ аралдар (Мэн, Англси, Уайт, Ішкі және Сыртқы Гебридтер, Оркней, Шетланд) енеді. Ауданы 325 мың км²-ден астам, оның 230 мың км²-ін Ұлыбритания, 34 мың км²-ін Ирландия алып жатыр. Британ аралдары жағалауындағы сулардың тереңдігі 200 м-ден аспайды. Британ аралдары қатпарлы палеозойлық құрылымдардан түзілген. Жер қыртысының қалыптасуына кайнозойлық тектоник. қозғалыстар, мұз басу, карст процестері әсер еткен. Жер бедерінде аласа таулар (Грампиан, Пенин, Кембрий, Керри, т.б. ), таулы қыраттар (Оңтүстік Шотланд) және жазықтар кезектесіп келеді. Олардың шығу тегі әр түрлі (теңіздік, мореналық, жанартаулық). Ең биік жері — Грампиан тауындағы Бен-Невис жотасы (1343 м). Климаты жыл бойы басым болатын ылғалды батыс желдеріне тәуелді. Жылдық жауын-шашын мөлш. 700 — 1500 мм. Қаңтардың орташа температурасы 3 — 7ӘС. Шілденің орташа температурасы 11 — 17ӘС. Тұман жиі байқалады. Ірі өзендері: Северн (310 км), Темза (334 км), Шаннон (368 км); өзендердің суы мол, кеме жүзеді. Ең ірі көлі — Ирландиядағы Лох-Ней көлі (400 км²). Солтүстігіндегі күлгін топырақтарда қарағай, қайың, оңтүстігінде емен, шамшат өседі.", "title": "Британ аралдары" } ]

[]

[ { "docid": "26178_3_1", "text": "==Ағылшын баррелі==\n\"Ағылшын\" баррелi сусымалы заттардың көлемнiң өлшемi үшiн бар болды.\n* 1 (\"Ағылшын\") баррелі = 4,5 бушел = 163,66 литр.", "title": "Баррель" } ]

[ { "docid": "26178_1_1", "text": "\nБаррель (ағылшынша barrel – бөшке) – көлемнің ағылшындық өлшем жүйесіндегі бірлігі. АҚШ-та, ¥лыбританияда және басқа елдерде сусымалы және сұйық заттардың сыйымдылық және көлем бірлігі; ағылшындарда сусымалы заттар баррелі 163,65 дм3,", "title": "Баррель" }, { "docid": "26178_2_1", "text": "==Cыра Баррелі==\nҰлыбританиядағы сыраның және эляның көлемiнiң өлшемдерi үшiн сырахана баррелiн қолданылды.\n*1 (сыра) баррелі = 2/3 хогсхед = 2 килдеркин = 4 феркин. Сырахана баррелiнiң шамасының әртүрлi ғасырларында өзгердi.", "title": "Баррель" } ]

[ { "docid": "30321_1_1", "text": "\n\nМорзе әліппесі, Морзе коды – шартты сигналдар жүйесі. Морзе әліппесі америкалық өнертапқыш Сэмюэл Морзе (1791 –1872) ойлап тапқан аппарат (Морзе аппараты) арқылы жүзеге асырылады. Морзе аппаратымен хабарларды кодпен беруге және қағаз таспаға кодпен жазып алуға болады. Морзе кодында әрбір әріпке немесе таңбаға ток импульстерінің қысқа мерзімді (нүкте) және үш есе ұзағырақ (тире) сигналдың белгілі бір комбинациясы сәйкес келеді; олардың арасы нүкте ұзақтығына тең токсыз интервалмен бөлініп отырады. Сөздегі әріп және көп таңбалы цифрлар арасы әр комбинацияны аяқтайтын үш еселі токсыз интервалмен, ал текстегі сөздердің арасы бес еселі токсыз интервалмен бөлінеді. Морзе аппаратында әрбір әріп байланыс желісі мен батареяға қосылған контактыны (түйіспені) кілттің көмегімен қосу арқылы беріледі.", "title": "Морзе әліппесі" } ]

[]

[ { "docid": "4300_2_1", "text": "Ислам (إسلام) — әлемдік монотеисттік-авраамдық дін. Христиандықтан кейін дүниеде ең көп таралған дін. «Ислам» сөзі «бейбітшілік», (Алланың заңдарына) «мойынсыну, бағыну» болып табылады. Ал шариғат терминологиясында «ислам» — толық мойынсыну, Алланың алдында парыздарды орындау, одан басқа құдайларға табынбау болып есептеледі. Ислам дінін ұстанушы жан мұсылман деп аталады. Исламның ортақ тұлғасы — Мұхаммед пайғамбар. Мұсылмандардың негізгі діни кітабы — Құран Кәрім (القرآن الكريم) — классикалық әдеби араб тілінде (الفصحى) Алла тарапынан түсірілген деп сеніледі.", "title": "Ислам" } ]

[ { "docid": "4300_3_1", "text": "Исламдық көзқарас бойынша, жаратушы Алла әрдайым адамзат баласын тура жолға салып тұру үшін әр түрлі пайғамбарлар жіберіп отырған. Олардың ішінде Ибраһим (Авраам), Мұса (Моисей), Иса (Иисус) т.б. бар.. Мұсылмандардың сенімі бойынша соңғы пайғамбар — Алланың елшісі Мұхаммед .", "title": "Ислам" }, { "docid": "4300_4_1", "text": "Имам Муслим хадистер жинағында Омар ибн әл-Хаттабтан жеткен хадисте Мұхаммед пайғамбар Исламның үш мәртебесін айтып, олардың негіздерін атайды", "title": "Ислам" } ]

[ { "docid": "38114_1_1_2", "text": "Тәжірибеде белгілі бір ортадағы Жарық жылдамдығын (с) анықтаған кезде әрдайым (арнаулы кейбір жағдайда болмаса) топтық жылдамдықты (немесе сигнал жылдамдығы не энергия жеткізу жылдамдығы деп аталатын) өлшейді. Жарық жылдамдығын тұңғыш рет 1676 жылы, Юпитер серіктерінің тұтылулары арасындағы уақыт аралығының өзгеруі бойынша дат астрономы О.К. Ремер өлшеді (бақылау нәтижесінде с=215000 км/с болды). Оны 1728 жылы жұлдыздардың жарық аберрациясын бақылау кезінде ағылшын астрономы Дж.Брадлей растады. Кейін Жарық жылдамдығы жер жағдайында да тәжірибе жасалып өлшене бастады (мыс., француз физигі А.И.Л. Физо 1849 жылы с= =313300 км/с, француз физигі Ж.Б.Л. Фуко 1862 жылы с=298000500 км/с, американ физигі А.Майкельсон 1926 жылы с=2997964 км/с екендігін анықтады). Жарық көзі ретінде лазерлерді пайдаланып жүргізілген өлшеулер нәтижесінде Жарық жылдамдығын өлшеу дәлдігі жоғары көтерілді: с=299792,50,15 км/с. Қазіргі кезде Жарық жылдамдығының вакуумдағы мәні үшін ресми түрде с=2997924581,2 м/с мәні қабылданған.", "title": "Жарық жылдамдығы" } ]

[]

[ { "docid": "71426_1_1", "text": "\nАщы ішек (intestinum tenue г. іп- testinum — ішек; tenue — жіңішке) — ас қорыту жүйесіндегі асқорыту процесі қарқынды, жүрек және корытылған қоректік заттардың ішек қабырғасындағы қан және лимфа тамырларына белсенді сорылып сіңірілетін асқорыту жүйесінің ортаңғы бөлігінің түтікше ағзасы. Аш (ащы) ішек құрсақ қуысында орналасады. Ол өз кезегінде құрылысы мен организмдегі орналасу орындарына байланысты үш бөліктен тұрады. Олар: он екі елі ішек (күйіс қайтаратын жануарларда — ұлтабар ұшы), аш ішек және мықын ішек. Ащы ішектің қабырғасы үш қабықтан: сыртқы — сірлі, ортаңғы — етті, ішкі — кілегейлі қабықтардан құралған. Кілегейлі қабығының ішкі бетінде сору қызметін атқаратын бүрлер және ішектің ішкі бетін астарлайтын бірқабатты призма тәрізді эпителий жасушаларының апикальды жиектерінде, ішектің сору ауданын 30 еседей ұлғайтатын микробүрлер болады. Он екі елі ішектің куысына бауырдың ет өзегімен — өт, ұйқы безі өзегімен ас қорыту ферменттеріне бай — ұйқы безінің сөлі келіп құйылады. Аш ішектің ұзындығы жануарлардың қоректену сипатына сәйкес әртүрлі болып келеді. Ең ұзын аш ішек шөп тектес азықпен қоректенетін жануарларда, ең қысқа — етпен қоректенетін жыртқыш аңдарда, ал оның орташа ұзындығы талғаусыз жануарларда (шошқа) болады.", "title": "Ащы ішек" } ]

[]

[ { "docid": "603724_3_1", "text": "Найзағай ұрысы 2005 жылы маусымда жарық көрді. Келесі төрт жыл ішінде кітаптың 1,2 миллион копиясы сатылып, ол New York TImes Сhildren's Best Seller тізіміне еніп, Young Adult Library Association-мен жасөспірімдерге арналған ең жақсы кітап деген марапатқа ие болды. Кітап негізінде 2010 жылы ақпанның 12-ci “Перси Джексон және Олимпшілер: Найзағай Ұрысы” деген фильм шығарылған. Найзағай Ұрысының сиквелі - Құбыжықтар Теңізі.  ", "title": "Найзағай ұрысы" } ]

[ { "docid": "603724_1_1", "text": "\n“Найзағай Ұрысы” - грек мифологиясында негізделген американдық фэнтези-оқиға жанрындағы, Рик Риорданмен жазылған Перси Джексон және Олимпшілер сериясының алғашқы романы.  ", "title": "Найзағай ұрысы" }, { "docid": "603724_2_1", "text": "Роман қазіргі әлемдегі өзінің қарапайым әйел мен грек құдайы Посейдон баласы екенін жаңа білген он екі жасар Перси Джексонның басынан кештірген оқиғаларын баяндайды. Зевстің ұрланған найзағайларын табу мен үш ағайынды, Зевс, Посейдон және Аид арасында соғысты болдырмау мақсатымен Перси және оның достары Аннабет Чейз бен Гроувер Андервуд іздеуге кетеді.   ", "title": "Найзағай ұрысы" } ]

[ { "docid": "43829_1_1", "text": "\nЦинь патшалығы, Цинь империясы (\"б.з.б. 221 — 206\") — Қытайдағы орталықтанған тұңғыш ежелгі мемлекет. Ол Қытайды бір орт-қа бағындырған тұңғыш император Цинь Шихуандидің тұсында құрылды. Цинь патшалығына дейін Қытайда бір-біріне бағынбайтын бірнеше ұсақ патшалықтар өмір сүрді. \n", "title": "Цинь патшалығы" }, { "docid": "43829_3_1", "text": "==Cыртқы саясат==\nЦинь патшалығы сыртқы саясатта солтүстік және оңтүстік бағытта бірдей жаулап алу жорықтарын жүргізді. Жаулап алынған жерлер билеушінің меншігі болып саналды және оған әр түрлі жеңілдіктермен ішкі өлкелерден әкелінген халық қоныстандырылды. Солтүстікте Қытай қорғаны салынды. Зерттеушілер қытай қорғанын салу барысында 1 млн-ға жуық адам қаза болған деп есептейді. Бұл қорғандар кейіннен мыңдаған жылдар Қытайдың солүстік шекарасын қорғап тұрды және ол үнемі жаңартылып отырды. Мемлекет ішінде шеткі аймақтарды астанамен байланыстыратын жол салу құрылысы қызу жүргізілді. Жан-жақтан орталыққа бағытталған жолдардың салынуы сауда мен қолөнердің жедел дамуына алып келді. \nҚатал заңға негізделген тәртіп пен әрі құрылыстарға жүз мыңдаған адамдардың тартылуы аса көп мөлшерде материалдық және адам шығынына алып келді. Ол халықтың орталық өкіметке жаппай наразылығын туғызды. Цинь Шихуанди қайтыс болғаннан кейін халық наразылығы жаппай бас көтеруге ұласты. Келесі билеуші Эршихуанди 4 жылдай ғана билік құрды. Осыдан кейін Цинь патшалығын құрған әулет толығымен жойылып кетті. Бірақ орталықтанған Қытай мемлекеті сақталып қалды. Билікке жаңа әулет келіп, Хань мемлекеті құрылды.", "title": "Цинь патшалығы" } ]

[ { "docid": "43829_2_1_1", "text": "==Iшкi құрылысы==", "title": "Цинь патшалығы" }, { "docid": "43829_2_1_2", "text": "Цинь патшалығы ұзаққа созылған қиян-кескі соғыстар нәтижесінде құрылды. Дегенмен, елдің бір орталыққа біріктірілуі оның болашақ дамуына орасан зор әсер етті. Мемлекеттің орнықтылығы патшаның шексіз билігіне негізделді. Патшалық өкімет ең алдымен егіншілікті дамытуға мүдделі болды. Елдегі барлық шаруалар үлестік жер алды. Алғашқы кезде оларға кейбір салық жеңілдіктері жасалды. Ал қолөнер мен сауда биліктің қолдауына ие болмады. Қайта тамақ, әсіресе, астық өнімдерінің бағасына қатаң мемлекеттік бақылау орнатылды. Мемлекетте шеберханалар жүйесі құрылып, ұсталар белгіленген мерзім ішінде келіп, билік иелерінің тапсырысына орай қару-жарақ, т.б. қолөнер бұйымдарын тегін жасауға міндеттенді. Бұрынғы ұсақ патшалықтардың қорғаныс қамалдары жойылып, ел жаңадан 36 әкімшілік аймақтарға бөлінді. Бұрынғы заңдар толығымен жойылып, орнына аса қатал қылмыстық баптармен толықтырылған жаңа құқықтық жүйе енгізілді. Ақша реформалары жасалды және өлшем бірліктері бірыңғай жүйеге келтірілді. Бұл шаралар өз кезегінде тауар-ақша қатынасының жылдам дамуына алып келді. Бірнеше мемлекеттің біріктірілуі нәтижесінде құрылғандықтан әр түрлі диалектіде сөйлейтін халық бір-бірін түсінбеді. Сондықтан бұрынғы жазулар толығымен қолданыстан шығарылып, бірыңғай жазу үлгісі ен", "title": "Цинь патшалығы" }, { "docid": "43829_2_1_3", "text": "гізілді.", "title": "Цинь патшалығы" }, { "docid": "43829_2_1_4", "text": "Ортақ жазу тілінің пайда болуы келер ғасырларда қытай халқын мәдени тұтастырушы күшке айналды.", "title": "Цинь патшалығы" } ]

[ { "docid": "124327_2_1", "text": "Табиғи газ пайдалы қазбалар қатарына жатады. Табиғи газ қабаттарда (жер қойнауларында) орналасқанда газтәрізді күйде - жекелеген шоғырлар (газ кендері) түрінде немесе мұнай-газ кенорындарының беткі бөлігіндегі арнайы газды қабат (шапка) ретінде немесе мұнайда, кей жағдайда суда ерітілген күйде де болады. Қалыпты жағдайда (101,325 кПа және 15 °C) табиғи газ тек газтәрізді күйде болады. Сондай-ақ табиғи газ табиғи газ гидраттары түрінде кристалл күйінде де кездесе береді. Таза табиғи газдың иісі мен түсі болмайды.", "title": "Табиғи газ" } ]

[]

[ { "docid": "253236_1_1", "text": "Ежелгі Олимпияда ойындары (Ancient Olympic Games), Олимпиялық ойындардың тарихи тамыры діни дәстүрлерге, грек құдайларына табынуға тым алысқа алып кетеді. Байырғы Элладада жарысқа қатысушылар тек қана жалаңаштанып түседі екен. Жеңімпаздар зәйтүн ағашының жапырақтарынан өрілген алқамен марапатталыпты. Ерте дүниедегі спорт жарыстары, олимпиялық ойында б.э. бұрын 776 жылдан өтеді деп есептелінсе де жарыстар бұдан әлдеқайда ертерек басталған. Ресми түрде ойындар Олимпия қаласында өткізілген және кене грек жұрты үшін ең маңызды оқиға болған. Онда өз уақытындағы ең үздік атлетикалық нәтижелер көрсетілген, сол сияқты оның бағдарламасына күймемен жарысу, жұдырықтасу, күрес, диск лақтыру, жүгіру, секіру түрлері енген. Христиандар заманы басталғанда Олимпиялық ойындар өзінің бұрынғы бағасын жоғалтып жаңа эраның 393 жылы Рим императоры Феодосей 1-дің әмірімен тоқтатылған.", "title": "Ежелгі Олимпияда ойындары" } ]

[]

[ { "docid": "18380_1_1", "text": "\nПхенчхан Олимпиадалық Ойындар 2018 (ағылш. \"2018 Winter Olympics\", фр. \"Jeux Olympiques d’hiver de 2018\") — 2018 жылы 9-25 ақпан күндері Корея Республикасының Пхенчхан қаласында өтті. 92 елден 2922 спортшы қатысты.", "title": "2018 жылғы Қысқы Олимпиада ойындары" } ]

[ { "docid": "18380_2_1", "text": "* Анси, Франция, 7 дауыс\n* Мюнхен, Германия, 25 дауыс\n* Пхенчхан, Корея Республикасы, 63 дауыс", "title": "2018 жылғы Қысқы Олимпиада ойындары" }, { "docid": "18380_3_1", "text": "Қазақстаннан Олимпиадаға 4 спорт түрінен 44 спортшы аттанып, Юлия Галышева фристаилдан қола жүлде иеленді.", "title": "2018 жылғы Қысқы Олимпиада ойындары" } ]

[ { "docid": "18588_1_1", "text": "\nТРОЯ СОҒЫСЫ, аңыз бойынша ежелгі грек қала-мемлекеттері мен Кіші Азияда орналасқан Троя қаласы арасында болған. Соғыстың болғаны Трояда жүргізілген қазба жұмыстары кезінде дәлелденді. Ежелгі деректер бойынша шамамен біздің заманымыздан бұрын 13 ғасырдың орта кезінде Микен қаласы билеушісі Агамемнонның басшылығымен Ахейя патшаларының бірлескен әскерлері Кіші Азиядағы Троя қаласын ұзақ уақыт бойы қоршап, басып алған. Бұл соғыс “Илиада”, т.б. эпикалық жырлардың желісіне айналды. Аңызға қарағанда Спарта патшасы Менелайдың әйелі – Еленаны троялық Паристің ұрлап әкетуі Троя соғысына себеп болған. Гректер Трояға үздік-создық 10 жыл бойы шабуыл жасаған, өйткені Троя патшасы Приамның фригиялықтар, ликиялықтар, фракиялықтар, т.б. халықтар тарапынан күшті одақтастары болды. Жекпе-жек шайқаста гректерден Ахилл, Диомед, Агамемнон, Одиссей, ал троялықтардан Гектор, Главк, Сарпедонт және Эней ерлік көрсетті. Трояның жеңілуі ахеялықтардың Кіші Азияға келіп қоныстануына жол ашты.", "title": "Троя соғысы" } ]

[ { "docid": "18588_5_1", "text": "* Was There a Trojan War? Maybe so. From Archeology, a publication of the Archeological Institute of America. May/маусым 2004\n* The Trojan Warat\n* The Legend of the Trojan War \n* Mortal Women of the Trojan War \n* The Historicity of the Trojan War The location of Troy and possible connections with the city of Teuthrania.\n* The Greek Age of Bronze \"Trojan war\"\n* Solid evidence for the \"Real Story Of Troy\" and the Trojan War \n* Physical evidence for the \"The Trojan war\" \n* The Trojan War: A Prologue to Homer's Iliad", "title": "Троя соғысы" } ]

[ { "docid": "649427_2_1", "text": "Ғарыш кемесі 16 шілдеде сағат 13:32 UTC ұшырылды. Бұл Аполлон бағдарламасының экипажы бар бесінші миссиясы болған еді. 20 шілдеде сағат 20:17 UTC ғарыш кеменің ай модулі Айдағы Сабырлық теңізіне сәтті қонған. Ал 21 шілдеде сағат 02:56 UTC миссия командирі Нил Армстронг ай модулінен түсіп, Жер серігінің бетінде серуендеген алғашқы адам болып санала бастады. 15 минуттан кейін оған Базз Олдрин қосылды. Ай бетіндегі ізденістері жалпы 2 сағат 31 минут уақытты алды, ал модульде өткізген уақытпен санағанда 21 сағат 36 минутқа созылды.", "title": "Аполлон 11" } ]

[ { "docid": "649427_3_1", "text": "Астронавтар қонған аймақта АҚШ туын тікті, Ай бетінен 21,5 кг топырақ үлгілерін жинап, өзімен бірге алып келді.", "title": "Аполлон 11" } ]

[ { "docid": "531531_1_1", "text": "Джек Глисон (Jack Gleeson) — Ирландиялық актер, көпшілікке Тақтар ойыны телесериалындағы Джоффри Баратеон рөлімен танымал.", "title": "Джек Глисон" }, { "docid": "531531_2_1", "text": "\nДжек Глисон 1992 жылы 20 мамыр күні туған. Жеті жасынан бастап Джек өнер мектебінде Independent Theatre Workshop білім алған. Speech and Drama and Solo Acting емтиханын жақсы тапсырды. Қазіргі кезде ол Тринити-колледжде оқиды.\nӨзінің карьерасын толық метражды емес фильмдерден бастады. Олар: Movind day (2002), Fishtale (2003), Tom waits made me cry (2004), Shaving the baby and orange. Одан кейін Бэтмен:Бастама фильмінде жəне \"Саңырауқұлақтар\" фильмінде түсті. 2009 жылдың 19 шілде күні Джек Глисонды Джоффри Баратеон рөліне қабылдады.", "title": "Джек Глисон" } ]

[]

[ { "docid": "47029_1_1", "text": "\nЛенд-лиз (\"ағылш. lend-lease; lend – қарызға беру – lease жалға өткізу\") – АҚШ-тың 2-дүниежүзілік соғыс жылдарында одақтастарын қару-жарақ, оқ-дәрі, стратегиялық шикізат, азық-түлік, т.б. тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді қарызға немесе жалға беруі. 1941 жылы 11 наурызда Ленд-лиз туралы заңға АҚШ конгресі қол қойды.\n", "title": "Ленд-лиз" } ]

[]

[ { "docid": "11670_3_1", "text": "\nФранцуздар мүсінді, ал америкалықтар оның тұғырын жасауға келісті. Мүсінді Бартольди жасады, металл қаңқасын Г. Эйфель құрастырды, бет-бейнесіне мүсіншінің анасы Шарлотта Бартольди үлгі болды. 1884—1886 жылдарда мүсін дайын болды. Ескерткіш 1886 жылы 28 қазанда Нью-Йорктегі Бедлоу аралында ашылды. Мүсіннің биіктігі 46.5 м, тұғыры 46.94 м, жалпы салмағы 225 т. Әйел мүсінінің басына 7 шабағы бар тәж кигізілген, оң қолына алау көтерген, сол қолында заңдар кітабы бар, ол кітапта АҚШ-тың тәуелсіздік күні жазылған. 1903 жылы мыс табақша жапсырылды, онда Э. Лазарустың дастанынан үзінді берілген. Тәждегі шабақтар 7 теңіз бен 7 құрлыққа жарқырап төгілген сәулені білдіреді. Мүсін әуелде боялмаған еді, кейін мыстың қышқылдануы нәтижесінде ол жасыл түске енді. Мүсін тұғырының ішінде АҚШ-қа иммигранттардың келу тарихы және осы ескерткіштің құрылысы туралы мәліметтер беретін мұражай бар. Мүсін азаттықтың белгісі ретінде ұлттық ескерткішке айналған.\n", "title": "Бостандық ескерткіші" } ]

[ { "docid": "11670_1_1", "text": "\n\nБостандық ескерткіші (Statue of Liberty) — Солтүстік Америкадағы ағылшын иелігіндегі жерлердің азаттық күресіндегі Франциямен болған одақтастыққа ескерткіші ретінде Францияның АҚШ-қа тартқан сыйлығы.", "title": "Бостандық ескерткіші" }, { "docid": "11670_2_1", "text": "Алып мүсінді жасау туралы ойды француз мүсіншісі Ф.А. Бартольди ұсынған. 1871 жылы Нью-Йоркке сапарында Бартольди кеме қалаға жақындаған кезде Белдоу аралындағы жұлдыз сипатты бекіністі көріп, болашақ мүсін ескі бекініс үстінде алау көтерген әйел бейнесі болады және ол «Әлемді сәулелендірген Азаттық» деп аталуға тиіс деген ойға келген.\n", "title": "Бостандық ескерткіші" } ]

[ { "docid": "643156_1_1", "text": "\nТіршілік дегеніміз биологиялық процестерді жүргізе алатын \"тірі\" материяны \"тірі емес\" материядан бөлетін қасиеттер жиынтығы және сол процестің өзі. Тіршіліктің құрылым, гомеостаз, метаболизм, бейімделу, өсу, көбею және стимулдарға жауап беру сияқты ерекше белгілері бар. Тіршілік көптеген пішінде кездеседі, мысалы бактериялар, жануарлар, өсімдіктер, т.с.с. Тіршілікті зерттейтін ғылым биология деп аталады.", "title": "Тіршілік" }, { "docid": "643156_3_1", "text": "\nТіршілікті ерекшелейтін бірнеше қасиеті бар. Солардың ішіне кіретіні: организация, гомеостаз, метаболизм, бейімделу, өсу, көбею, стимулдарға жауап беру, т.б.\n", "title": "Тіршілік" } ]

[ { "docid": "643156_2_1", "text": "Жердегі тіршіліктің негізгі бірлігі ― жасуша, тұқым қуалаушылық бірлігі ― ген. Жасушаның екі түрі бар: прокариоттық және эукариоттық, екеуі де мембранамен қоршалған, ішінде ақуыздар мен нуклеин қышқылдары сияқты биомолекулалар бар цитоплазмадан тұрады. Жасушалар жасуша бөлінуі процесі арқылы көбейеді. Бұл процесте ата-аналық жасуша бөлініп, өз генетикалық материалын пайда болған туынды жасушаларға береді.", "title": "Тіршілік" } ]

[ { "docid": "67732_1_2", "text": "==Тарихы==\nАмерика президентінің резиденциясы болған федералды ғимараттың алғаш іргетасы 1792 жылы 13 қазанда қаланған. Оның үлгісін архитекторлар арасындағы жобаны ұтып алған тегі ирландық Джеймс Хобан ұсынған. Алғашқы уақытта Президент үйі, Президент жекежайы, Президент сарайы болып аталып келген. 1812 жылы сұр тастан салынған ғимаратты британиялық әскерлер басып, өртеп жіберген. Кейінірек, 1817 жылы Хобанның басшылығымен бастапқы қалпына қайта келтірілді. Қабырғалардағы өрттің қалдырған таңбаларын кетіру мақсатында ақ түспен сырлап шықты. Содан кейін 1902 жылы Теодор Рузвельт бұл ғимратқа \"Ақ үй\" деген атау берген.", "title": "Ақ Үй" } ]

[]

[ { "docid": "198597_2_1", "text": "Сан-Франциско (San Francisco, \"Frisco\") — АҚШ-тың Калифорния штатындағы қала. Қала өз атауын әйгілі католик Ассизи Францискінен алған. ", "title": "Сан-Франциско" } ]

[ { "docid": "198597_3_1", "text": "2010 жылы қала тұрғындар саны 815 358 болған. Бұл қала АҚШ-тағы тұрғындар саны бойынша 12-ші орын алып тұр. Жер аумағы — 600,6 шыршы шақырым, ал құрғақ жер аумағы 121,4 шаршы шақырым құрайды.", "title": "Сан-Франциско" }, { "docid": "198597_6_1", "text": "Сан-Франциско танымал туризм орталығы болып табылады. Ондағы ең әйгілі назар аударарлық орындар — Алтын қақпа көпірі, Алькатрас аралы және басқалары.", "title": "Сан-Франциско" } ]

[ { "docid": "40467_3_4", "text": "==Аймақтық бөлуi==\nҰлы моғолдар империясының құрамына кірген жерлер — субтарға (провинцияларға) бөлінді. Субтардың билеушілері сұлтанның вассалдары болып есептелді. Бабыр ұрпақтары ислам дінінің үстемдігін қалыптастыруға күш салып, басқаруды орталықтандыру және үнді раджалары мен көпестерін өз жағына тарту жолымен мемлекетін күшейтуге тырысты. Бағындырылған князьдіктер мен патшалықтар сұлтан қазынасына көптеген алым-салықтар (жан басы салығы — джизья, жерден түскен өнімнен заттай салық, қолөнершілерден, саудадан түскен пайдаға салынатын ақшалай салықтар мен төлемдер, т.б.) төлеп отырды. 16 — 17 ғ-ларда Ұ. М. и. Үндістанның қайта гүлденуіне қолайлы жағдай туғызды. Сауда өркендеп, қалалар гүлденді. \n", "title": "Ұлы Моғолдар патшалығы" } ]

[ { "docid": "40467_4_1", "text": "\"Қазақ Энциклопедиясы\", 9 том\n\n\n", "title": "Ұлы Моғолдар патшалығы" }, { "docid": "40467_4_2", "text": "==Сілтемелер==\n* Мұхаммед Шайбани \n* Бабыр \n* Дешті Қыпшақ\n", "title": "Ұлы Моғолдар патшалығы" } ]

[ { "docid": "43030_1_1", "text": "\nТибр (Tevere) – Италиядағы, Апеннин түбегіндегі ең ірі өзен. Ұзындығы 405 км, су жиналатын алабы 16,5 мың км². Тоскано-Эмилиан Апеннин және Умбро-Марк Апеннин қыраттарынан басталып, Маремма жазығы арқылы ағып, Тиррен теңізіне атырау жасап құяды. Орташа су ағымы 260 м3/с, қыста суы мол, негізінен жер суаруға пайдаланылады. Төменгі ағысында кеме жүзеді. Жағалауында Италияның астанасы – Рим орналасқан.\n\n", "title": "Тибр" } ]

[]

[ { "docid": "137605_3_1", "text": "Рассел 1980 жылдары «Russ Le Roc» музыкалық ұжымның мүшесі болады. Кейінірек өзінің жаңа рок тобын құрған. 2005 жылы топ мүшелері тарап кеткеннен кейін өзінің жеке мансабын бастайды. 1992 жылы экранға шыққан «Бритоголовые» фильміндегі рөлі үшін Рассел Ұлттық Кино сыйлығымен марапатталған болатын. Осыдан кейін оған голливуд режиссерлерінен ұсыныстар түсіп, ол бірқатар танымал киноларға түсе бастайды. 2000 жылғы \"«Гладиатор» тарихи фильмі\" үшін «Оскар» сыйлығына ие болады.", "title": "Рассел Кроу" } ]

[ { "docid": "137605_2_1", "text": "Рассел Айра Кроу (Russell Ira Crowe; 7 сәуір 1964 жыл) – американ-австралия актері, тегі жаңазеландиялық.", "title": "Рассел Кроу" }, { "docid": "137605_4_1", "text": "==Фильмдері==\n*«Қанды серт» (1990), \n*«Жылдам және өлімсек» (1995), \n*«Робин Гуд» (2010), т.б.", "title": "Рассел Кроу" } ]

[ { "docid": "17338_2_1", "text": "Эмпайр Стейт Билдингті 410 күннің ішінде тұрғызған, құрылысқа 40 млн доллар қаражат жұмсалған. Құрылысқа кеткен жқмыс сағатының жалпы саны — 7 млн. 1970 жылы Нью-Йоркте Дүниежүзілік сауда орталығының егіз-мұнаралары салынбастан бұрын, ғимарат 1931 жылы салынған күнінен бастап әлемдегі ең танымал ғимарат болып келді. Эмпайр Стейт Билдинг әлемдегі танымал ғимарат болып қалды, оны тамашалауға жылына 2,5 млн туристтер келеді, олар 86-шы және 102-ші қабаттарда орналасқан шолу алаңына шығады. Ғимаратты кинофильмдерден көруге болады, мысалы алып горилла мұнараның төбесіне шығатын \"Кинг Конг\" фильмі, тағы да басқа 100 шақты фильмдерден де кездеседі. Егер Эмпайр Стейт Билдингті Александрия маягымен салыстырсақ, қазіргі көп қабатты ғимараттар Фаростан үш есе биік. \n", "title": "Эмпайр-Стейт-Билдинг" } ]

[]

[ { "docid": "187535_2_1", "text": "Кібісе жы­лының пайда болуы ежелгі Мысырдан бастау алған. Осы елдің ғалымы Сотис сонау жылдардың өзінде «Сүмбіле» ең жарық жұлдызын біраз уақыт зерттеген. Оның таңертеңгі­­лік оңтүстік көкжиектен көрінуінен бастап, әр жылдың 365 күннен тұратынын анықта­ған. Ал Сотистің Сүмбіле жұлдызын зерт­теуі көк­тем кезінде ағыл-тегіл таситын Ніл өзені суының шаруалардың үлкен еңбек­пен ек­кен егістік алқаптарын шайып кетуіне байланысты болды. Осылайша, жұлдыздардың жай-күйін терең зерттеген египеттік ғалымдар күндерді жаңылмай санай отырып, халыққа Сүмбіленің туатын мезгілін дер кезінде ескертіп жүрді. Осын­дай санақтың нәтижесінде өзіміз бүгінгі күні қолданылып жүрген күнтізбе пайда болды. Сөйтіп, ғалымдар күн мен түннің теңелу уақытының арасын жыл деп атады. Жылдың төрт мезгілін аңғарып, бір жылды жылдың мезгілдеріне сәйкес төртке бөлді. Бұған қоса, ғалымдар өздерінің зерттеуінде әр үш жылдың 365 күнге аяқталып, ал әрбір төртінші жылдың күн саны алдағы үш жылда бір күннің артық қалуы салдарынан 366 күнге толатынын дәлме-дәл есептеп шығарды.", "title": "Кібісе жылы" } ]

[]

[ { "docid": "649427_1_1", "text": "\nАполлон 11 (Apollo 11) — 1969 жылы ұшырылған америкалық ғарыш кемесі, бұл миссияның нәтижесінде адамның баласы алғаш рет Айға қадам басты.", "title": "Аполлон 11" } ]

[ { "docid": "649427_3_1", "text": "Астронавтар қонған аймақта АҚШ туын тікті, Ай бетінен 21,5 кг топырақ үлгілерін жинап, өзімен бірге алып келді.", "title": "Аполлон 11" } ]

[ { "docid": "200061_2_1", "text": "«Том мен Джерри» (Tom and Jerry) — мысық Томның және тышқан Джерридің таусылмайтын бақталастық туралы қысқа және толық метражды сериалдар, сонымен қатар, мультсериалдар топтамасы. Американдық мультипликатор Уильям Ханна және Джозеф Барберамен жасалынған ең алғаш шығарылымы «Puss Gets the Boot» \"Мысық тепкі алады\" деп аталынып, экрандарда 1940 жылдың 20 ақпанында көрсетілген.", "title": "Том мен Джерри" } ]

[ { "docid": "200061_4_1", "text": "MGM-дың алғашқы мультфильмдері (1940—1958 жж.), ең көрнектілері болып саналады және Оскар киномарапатының жеті жүлдесін ұтып алған.", "title": "Том мен Джерри" } ]

[ { "docid": "534951_1_1", "text": "\nМицелий (саңырауқұлақ) — саңырауқұлақтың вегетативтік денесі. Бұл — тармақталған, жіңішке, ені 1,5—10 мкм жіпшелер. Мицелий әдетте саңырауқұлақ өскен жердің ішінде, кейде оның бетінде дамиды. Мицелий клеткасыз (фикомицеттер) не көп клеткалы (қалталы саңырауқұлақтар, базидиялы және жетілмеген саңырауқұлақтар) болуы мүмкін. Фикомицеттердің, қалталы саңырауқұлақтардың және жетілмеген саңырауқұлақтардың Мицелий клеткалары гаплоидты, ал базидиялы саңырауқұлақтарда спорадан дамыған алғашқы Мицелий ганлоидты болады да, даму процесінде диплоидты түрге айналады. Мицелий үзінділерінен саңырауқұлақтар вегетативті көбейеді. \n", "title": "Мицелий" } ]

[]

[ { "docid": "48772_1_1", "text": "\nКарма (\"санскрипша – іс-әрекет\") – ежелгі үнді философиясы мен дініндегі ұғым. ", "title": "Карма" }, { "docid": "48772_2_1", "text": "\"Индуизм\" ілімінде жеке адамның табиғатпен тікелей байланысы К. заңдары арқылы реттеледі. Атма адам тәніндегі жанға айналып, жақсы, жаман әрекеттерге итермелейді. Карма – осы іс-әрекеттердің нәтижесі, жанның бір денеден екінші денеге көшуіне жағдай жасайтын себеп, сондықтан да адамның туғандағы хал-ахуалы (байлық, кедейлік, құрмет, жәбір, қасірет, тағы басқа) ата-бабаларының өткендегі іс-әрекеттері мен мінез-құлқының шарапаты не кесапатына байланысты.", "title": "Карма" } ]

[]

[ { "docid": "83883_1_1", "text": "Меридиан (лат. meridianus — жарым күндік, тал түс)\n:1) Географиялық (жер) меридиан, жер шарының полюстері арқылы экваторды тура көлденең кесіп өтетін сызық. Меридианның бірі шартты түрде бастапқы (бірінші, нәлдік) болып алынады да, одан бойлықтың шығысқа (шығыс бойлығы) және батысқа (батыс бойлығы) қарай есебі жүргізіледі. Халықаралық келісім-шарт бәйынша бастапқы меридиан Гринвичтегі (Ұлыбритания) обсерватория арқылы өтетін меридиан деп қабылданды. Меридиан көлденең сызықтармен бірге градустық торды құрайды. Ол жер бетіндегі нүктенің орнын анықтау үшін қажет.\n:2) Жердің магниттік меридианы; жердің магниттік өрісінің күш сызығының жер бетіндегі проекциясы болып табылатын және берілген нүктеден өтетін сызық. Магниттік меридиан арқылы өтетін тік жазықтык магниттік меридианның жазықтығы деп аталады. Жер бетінің кез келген нүктесіндегі магниттік жазықтық пен географиялық меридиан жазықтығы арасындағы бүрыш магнитті бүрылу деп аталады. \n:3) Геомагниттік меридиан; жер бетін жазықтықпен кесу сызығы. Жер бетінің кез келген нүктесі және оңтүстік және солтүстік геомагниттік полюстерді қосып түрған түзу сызық арқылы өтетін сызық. \n:4) Аспан меридианы; аспан сферасының зенит пен оңтүстік және солтүстік полюстер арқылы өтетін, үлкен шеңбері.", "title": "Меридиан" } ]

[]

[ { "docid": "27841_1_1_1", "text": "Жоғарғы Бас қолбасшы, Жоғарғы қолбасшы (Chef suprme; der Oberste Befehlsaber; the supreme commandor) – соғыс кезіндегі және бейбіт уақыттағы мемлекеттің (немесе одақтас мемлекеттердің) Қарулы Күштерінің ең жоғарғы басшысы. Жоғарғы бас қолбасшы қажет болғанда сол елдің (немесе одақтас мемлекеттердің) барлық азаматтық мекемелеріне де төтенше билік жүргізе алады. Батыс Еуропа елдерінде және Ресейде бұл қызмет 1914 ж. шілде айынан (1-дүниежүзілік соғыс басталғаннан кейін) енгізілді. 2-дүниежүзілік соғыс жылдарында (1939 – 45) КСРО-да Жоғарғы бас қолбасшы қызметін маршал (1945 ж. 27 маусымнан генералиссимус) И.В. Сталин атқарды. Ал гГитлере қарсы одақ елдері армияларында: Солтүстік-Батыс Еуропадағы одақтас экспедициялық күштердің Жоғарғы қолбасшысы болып АҚШ генералы Д.Эйзенхауэр, Жерорта теңізі маңайындағы соғыс қимылдарына Жоғарғы қолбасшы болып Ұлыбритания фельдмаршалы Г.Вильсон тағайындалды (қ. Екінші дүниежүзілік соғыс).", "title": "Жоғарғы Бас Қолбасшы" } ]

[]

[ { "docid": "540842_1_1", "text": "Майкл Баффер (Michael Buffer; 2 қараша 1944, Филадельфия, Пенсильванияда туған) — бокс әлеміндегі кәсіпқой конферансье. Ол өзінің әр айқас сайын айтатын: «Let’s get ready to rumble!» («Төбелеске дайындалыңдар») атты фирмалық сөзімен танымал. Онымен қоса боксшыларды ерекше таныстыруымен танылған. Ол спортшының есімін айтқанда белгілі бір дыбыстарды созады. Сондықтан оның дауысын кез келген бокссүйер қауым жазбай таниды. «Let’s get ready to rumble!» сөз тіркесін Баффер 1980-ші жылдардан бастап қолдана бастады. 1992 жылы ол бұл сөз тіркесін патенттеп алған. Қазір Баффер оның әртүрлі нұсқаларын жарнамалық мақсатта қолданады, мысалға компьютерлік ойындарда.", "title": "Майкл Баффер" } ]

[ { "docid": "540842_2_1", "text": "*.Өзінің бүкіл мансабында ол $ 400 млн табыс тапқан.\n*.Майклдың туысы Брюс Баффер UFC айқастарында ринг-анонсер қызметін атқарады.\n*.Майкл Баффер Рокки Бальбоа фильмінде өз-өзін сомдаған.\n*.«Зоханмен әзілдеспеңдер» фильміне түскен.\n*.«Симпсоны» мультсериалында кішігірім эпизодта өз-өзін дыбыстаған.\n*.WCW Monday Nitro ұйымдастырған реслинг кештеріне басты айқасты таныстыру үшін бірнеше рет шақырылған.\n*.Майкл Баффердың дауысы AksBand тобының «Бір соққыдан» әнінде қолданылған.\n*.2014 жылы 1 маусымда халықаралық II «THEGOLDEN GLOVES 2: BLACK ENERGY» сыйлығының лауреаты атанды, сонымен қатар \"Бокс дауысы\" атты номинацияда эксклюзивті алтын қолғапты иеленді\nСанат:АҚШ журналистері", "title": "Майкл Баффер" } ]

[ { "docid": "59511_1_1_1", "text": "Хуанхэ, Сары өзен — Азияның ең ірі өзені, Қытайдың шығыс бөлігінде. Суы тым лайлы болуынан “Сары өзен” аталған. Ұзындығы 4845 километр, су жиналатын алабының ауданы 771 мың квадрат километр. Ірі салалары — Таохэ, Вэйхэ, Лохэ, Датунхэ, Фэньхэ, Циньхэ. Тибет таулы қыратының шығысындағы 4000 м биіктіктегі Баян-Хара-Ула жотасынан басталып, Сары теңіздің Бохайвань шығанағына атырау жасап құяды. Жоғарғы ағысында Куньлунь тау жүйесіндегі Орин-Нур және Жарин-Нур көлдері және Наньшань тауларының сілемдері арқылы ағады. Орта ағысында қырқалы Ордос және Ллсс үстірттері арқылы үлкен ирелең жасап, Шаньси тауларынан терең шатқалдармен (Саньмынься, т.б. ), төменгі ағысындағы соңғы 700 километрді Ұлы Қытай жазығы арқылы ағады. Орташа су ағымы 2000 куб метр/секунд; режимі муссондық. Су тасығанда деңгейінің ауытқу шегі жазық бөлігінде 4 — 5 м-ге, таулы бөліктерде 15 — 20 м-ге дейін көтеріледі. Х. Ллсс үстірті мен Шаньси тауларынан тасындылар мен тосқындарды шайып әкетіп, оның жыл сайынғы көрсеткіштері жөнінен (1380 миллион т) дүние жүзі өзендері бойынша 1-орын алады. Мыс., 1 куб метр суында 34 кг (тасқын кезінде 700 кг) тосқын болады. Тасындылардың жиналуына байланысты арнасы маңындағы жазықтардан 3 — 10 м биікке көтерілген.", "title": "Хуанхэ" } ]

[]

[ { "docid": "165193_1_1", "text": "Иордан - Батыс Азиядағы өзен, көпшілік бөлігі Иорданияда.Ұзындығы 252 км, Джебель - әш - Шейх (Хермон) жотасынан басталып, Өлі теңізге құяды. Жоғарғы жағында аңғары тар, арнасының кей тұсы шоңғалды келеді. Төмен қарай аңғары кеңейіп, маңындағы жерлер шөлейтке айналады. Су шығыны жазда 50 м3/сек. Грунт , көл суымен қоректенеді. Басты саласы - Ярмук (солынан). Иордан жер суаруға кеңінен пайдаланылады. Иорданның аңғары - елдің басты егіншілікті ауданы. Өзенде плотиналар мен СЭС бар. \n", "title": "Иордан" } ]

[]

[ { "docid": "54536_1_1", "text": "\nҚызыл теңіз (Ἐρυθρὰ Θάλασσα, \"Эритра Таласса\"; البحر الأحمر, \"Bahr el-Ahmar\"; ים סוף,\"Yam Suf\"; Red Sea; тигринья ቀይሕ ባሕሪ, \"Кэй-Бахри\"; сомал. \"Badda Cas\") — Үнді мұхитының ішкі теңізі, Араб түбегі мен Африканың арасында тектоникалық алапта орналасқан. Суэц каналы арқылы солтүстік жағындағы Жерорта теңізімен, Баб-әл-Мандеб бұғазынан Аден шығанағына және Араб теңізіне ұласады.", "title": "Қызыл теңіз" } ]

[]

[ { "docid": "183952_2_1", "text": "Нагаленд (Nagaland), халқы 1 988 636 адамды құрайтын (2001) Үндістанның солтүстік-шығысындағы штат. Мьянма (Бирма) және МАНИПУР, АССАМ, АРУНАЧАЛ-ПРАДЕШ штаттарымен шектеседі. Аумағы: 16579 шаршы км. Әкімшілік орталығы - КОХИМА. Штаттың азғантай бөлігі ғана жазық, қалған бөліктері Аракан тау жүйесінің солтүстігі болып жалғасатын таулармен көмкерілген. 1819 жылдан бастап 1826 жылға дейін ағылшындар оның таулы аймақтарын жаулап ала бастаған кезде Мьянманың бақылауында болған. 1963 жылы нага халқы мекендеген аумағы тәуелсіз Үндістан қарамағындағы штат мәртебесіне ие болады. Әртүрлі диалектілерде сөйлейтін және әртүрлі дәстүр-салты бар 20-дан аса ірі нага тайпасы мекендейді. Нагалендтің 2/3 бөлігі – христиандар, ал қалған үлкен бөлігін үндістер мен мұсылмандар құрайды. Негізгі экономикасы -ауылшаруашылығы болып саналады. Мәдени дәнді дақылдардың ішінде негізгілері – күріш, тары, қант құрағы, картоп және темекі өнімдері.\nСанат:Үндістан штаттары", "title": "Нагаленд" } ]

[]

[ { "docid": "493086_3_1", "text": "Неміс футбол одағы 1952 жылы құрылды, сол себепті ГФР құрамасы 1950 жылғы әлем чемпионатына жіберілмеді. 1954 жылы құрама соғыстан кейін тұңғыш рет әлемдік додаға қатысты. Оларды чемпион атанады деп ешкім күтпеді, себебі, топтық турнирде сол кезеңнің ең күшті командасы Мажарстаннан 3:8 есебімен ойсырай ұтылған-ды. Алайда Мажарстанмен финалда қайта жолыққан немістер бастапқы 8 минутта екі гол жіберіп алғанымен, матч біткенше үш гол соғып, тұңғыш рет әлем чемпионы атанды. Бұл табыс Германия құрамасының болашақтағы толассыз жетістіктерінің бастамасы боп саналды. ", "title": "Германия Ұлттық футбол құрамасы" } ]

[ { "docid": "493086_1_1", "text": "\nФутболдан Германияның Ұлттық Құрамасы (Die deutsche Fußballnationalmannschaft) — Германияның атынан 1908 жылдан бері халықаралық жарыстарға қатысып келе жатқан команда. Ерлер құрамасы әлемнің төрт дүркін, әрі Еуропаның үш дүркін чемпионы атанып, қазіргі кезде әлемнің ең мықты және ең сәтті командаларының бірі саналады. Құраманы басқарушы ұйым - Германия Футбол Одағы.", "title": "Германия Ұлттық футбол құрамасы" }, { "docid": "493086_2_1", "text": "Құрама тарихы 1899 жылдан басталады. 1945 жылға дейін түрліше аталды: 1918-33 жылдары Веймар Ұлттық футбол құрамасы, 1933-45 жылдары Үшінші Рейх Ұлттық құрамасы. Шынайы атаулары осылай өзгергенімен, әлемдік БАҚ өкілдері тек \"Германия құрамасы\" деп қана атады. Соғысқа дейінгі аралықта құрама оншалық жарқыраған жоқ. 1942 жылы құрама ФИФА мүшелігінен шеттетілді. Соғыстан соң Германия екіге бөлінді, бұған дейінгі Германия құрамасының негізгі мұрагері ретінде ГФР немесе Батыс Германия құрамасы танылды. Ал ГДР құрамасы өз алдарына жаңа тарихын бастады. ", "title": "Германия Ұлттық футбол құрамасы" } ]

[ { "docid": "240267_1_1", "text": "\nАвстралия футболы, салмағы 662-677 гр. тартатын сопақша доппен, көлемі 118x155 см. сопақша келген алаңда әр команданың құрамында 18 адамы бар Австралияда кең тараған командалық спорт ойыны. Ойынның мақсаты - допты ойын алаңына енгізу немесе биіктігі 6 м. келетін төбесі ашық екі бағананың арасынан қақпадан өткізу. Допты қолмен лақтыруға немесе әрбір 10 метрден соң (он қолынан) жерге ұрып әрмен қарай кез келген бағытта алып кетуге болады. Бірінші ойын 1858 ж. Мельбурнда өтті, ресми ережесі 1866 ж. бекітілді. 1956 жылы XVI Олимпиялық ойындарының бағдарламасына көрсетілімі енді.\n\n\nСанат:Аустралия футболы", "title": "Австралия футболы" } ]

[]

[ { "docid": "70672_1_1", "text": "\nКөру жүйкесі (nervus opticus; neivus ~ жүйке, opticum— көру) — көру талдағышының өткізгіш жолы, ми жүйкелерінің II жұбы, қызметі жағынан сезімтал жүйке. Көру жүйкесі көз алмасы торлы қабығындағы мультиполярлы ганглионды нейроциттер аксондарынан түзілген. Аталмыш жүйке ми сауытына көз шарасынан көру өзегі арқьлы еніп, қарсы жақтың аттас жүйкесімен айқасып, көру жолын түзеді де, аралық миға енеді.", "title": "Көру жүйкесі" } ]

[]

[ { "docid": "7731_1_1", "text": "\n\nПанама, Панама Республикасы (República de Panamá ) — Орталық Америкадағы Панама мойнағында орналасқан мемлекет. Жерінің аумағы 77,1 мың км². Халқы 3,4 млн. (Қазіргі уақытта 4,3 млн адам тұрады) (2010). Халқы негізінен метистер (60%), байырғы тұрғындары – үндістер. Олардан басқа көрші елдерден қоныс аударғандар, қытайлықтар тұрады. \n\n* Астанасы – Панама қаласы.\n* Ресми тілі – испан тілі.\n* Халқының көпшілігі христиан-католиктер.\n* Мемлекет және үкімет басшысы президент.\n* Жоғарғы заң шығарушы органы – бір палаталы ассамблея.\n* Әкімшілік жағынан 9 провинция мен арнайы аумаққа бөлінеді.\n* Ақша бірлігі – бальбоа\nПанама аумағы Орталық Американың ең жіңішке бөлігін алып жатыр. Жағалауы аласа, абразиялы және абразиялы-аккумулятті, солтүстік-батысы лагуналы. Тынық мұхит жағалауы тілімделген, шығанақты (Панама, Монтихо), аралды (Інжу, Койба, т.б.) келеді. Бүкіл аумағын бойлай тау жоталары созылып жатыр. Тау аралық ойыстар мен жағалық бөлігін ойпатты өңірлер алған. Жер сілкіністері жиі болып тұрады.", "title": "Панама" } ]

[ { "docid": "7731_2_1", "text": "Климаты субэкваторлық, ыстық және ылғалды. Орташа айлық температурасы 25 – 28°С. Жауын-шашынның жылдық мөлш. 3500 мм. \n* Өзен торы жиі. Ірі өзені – Чагрес.\n", "title": "Панама" }, { "docid": "7731_3_1_1", "text": "Испания отарына айналғанға дейін Панама жерін 60-тан астам үндіс тайпалары мекендеген. Батысында чибча тілдер тобына жататын үндістер, шығысында кариб тайпалары, оңтүстік-шығысында чоко тайпалары өмір сүрді. Бұлардың бәрі алғашқы қауымдық құрылыс сатысында болды. Панама жерін 1501 ж. испан конкистадоры Родриго де Бастидас ашты. Осы кезден бастап Панама Испанияның отарына айналды. 1542 – 65 ж. Панама Гватемала генерал-капитандығының, содан соң 1718 жылға дейін Перу вице-корольдігінің құрамына кірді. 17 ғасырдан бастап испандар банан плантациялары мен кеніштерінде жұмыс істеу үшін Африкадан негр-құлдарды әкелді. 1821 ж. қарашада Панама тәуелсіздігін жариялап, Жаңа Гранада құрамында Ұлы Колумбия федерациялық респуб ликасының құрамына енді. 1830 ж. Ұлы Колумбия құлап, Панама департамент құқында Жаңа Гранада республикасы (1886 жылдан Колумбия) құрамында қалды. 1903 ж. 3 қарашада Панама Колумбиядан бөлініп шығып, өзін тәуелсіз республика деп жариялады. 2-дүниежүз. соғыс кезінде АҚШ әскери базасын Панамаға орналастырды. Жаппай халық көтерілістері мен бейбіт шерулерден кейін 1968 ж. мемлекеттік төңкеріс болып, әскери диктатура орнады. 1989 ж. желтоқсандағы АҚШ қарулы интервенциясы нәтижесінде әскери жүйе құлады.", "title": "Панама" }, { "docid": "7731_3_1_2", "text": "1990 ж. ақпан айында АҚШ әскери күшінің Панамадан шығарылуы жаңа мемлекеттік құрылыстың қалыптасуымен аяқталды. 1994 ж. 8 мамырдағы сайлауда Рев.-демокр. партияның өкілдері жеңіске жетті.", "title": "Панама" } ]

[ { "docid": "690818_1_1", "text": " \nТүркия туы (Türk bayrağı, Түрік байрағы) — Түркия Республикасының мемлекеттік және ресми туы. Қызыл матада ақ жарты ай мен жұлдыз бейнеленген ту алғаш рет 1844 жылы Әбділмәжит тұсындағы Танзимат дәуірінде қабылданып, 1936 жылғы 29 мамырда Түрік туы туралы №2994 заңына сәйкес Түркия Республикасының мемлекеттік туы боп қолданыла бастады. 1983 жылғы 22 қыркүйекте Түрік туы туралы №2893 заңында туға қойылатын талаптар анықталып, тудың түпкілікті формасы бекітілді.", "title": "Түркия туы" }, { "docid": "690818_2_1", "text": "Тудағы қызыл түстің реңі — қан қызыл. Ол шейіттердің төгілген қанын білдіреді деген аңыз бар. Түрік туында түн жарымда қанның бетіне шағылысқан жарты ай мен жұлдыз бейнеленген. Бұл аңыз бойынша аталған көрініс 1389 жылғы Косоводағы бірінші шайқаста болған деседі.", "title": "Түркия туы" } ]

[]

[ { "docid": "199046_1_1", "text": "Микроб теориясы (germ theory) – кейбір ауру түрлерін ағзаға енген микроағзалар қоздыратыны туралы тұжырымдама. 19 ғасырдың соңында Л.Пастер және Д.Ж.Листер, P.Кох микробтар теориясын қабылдауда үлкен рөл атқарған. Пастер ауадағы микробтардың тағамдарды бұзып, ашытып жіберетінін көрсетсе, Листер инфекцияның алдын-алу үшін, ауадағы микробтарды жоюға бірінші болып антисептиканы қолданған, ал Кох белгілі микроағзаны аурумен байланыстырған (Сібір жарасы). Медициналық тәжірибе үшін микроб теориясының маңызы нақты дәлелденгенге дейін, 1890 жылдары хирургтар бас киім және бетперде кимей операция жасауды жалғастырған.", "title": "Микроб теориясы" } ]

[]

[ { "docid": "649427_2_1", "text": "Ғарыш кемесі 16 шілдеде сағат 13:32 UTC ұшырылды. Бұл Аполлон бағдарламасының экипажы бар бесінші миссиясы болған еді. 20 шілдеде сағат 20:17 UTC ғарыш кеменің ай модулі Айдағы Сабырлық теңізіне сәтті қонған. Ал 21 шілдеде сағат 02:56 UTC миссия командирі Нил Армстронг ай модулінен түсіп, Жер серігінің бетінде серуендеген алғашқы адам болып санала бастады. 15 минуттан кейін оған Базз Олдрин қосылды. Ай бетіндегі ізденістері жалпы 2 сағат 31 минут уақытты алды, ал модульде өткізген уақытпен санағанда 21 сағат 36 минутқа созылды.", "title": "Аполлон 11" } ]

[ { "docid": "649427_1_1", "text": "\nАполлон 11 (Apollo 11) — 1969 жылы ұшырылған америкалық ғарыш кемесі, бұл миссияның нәтижесінде адамның баласы алғаш рет Айға қадам басты.", "title": "Аполлон 11" }, { "docid": "649427_3_1", "text": "Астронавтар қонған аймақта АҚШ туын тікті, Ай бетінен 21,5 кг топырақ үлгілерін жинап, өзімен бірге алып келді.", "title": "Аполлон 11" } ]

[ { "docid": "96253_1_1", "text": "\nБиологиялық әралуандылық (Биологическое разнообразие) — түрлердің белгілі бір аумақта, экожүйеде немесе тіпті планета бетіндегі әралуандылығы (әртүрлілігі). Қазіргі кезде әлемде 2,5 млн-дай түр белгілі, оның 74%-ы тропиктік белдеуде, 24%-ы қоңыржай аймақта болса, тек 2%-ы полярлық белдеуде тараған. Дегенмен, ғалымдардың болжауынша, бұл деректер әлі толық емес. Себебі майда жәндіктер түрлері әлі толық анықталмаған. Түрлердің ішіндегі ең көп тарағаны — жәндіктер, олардың түрлері 1 млн-нан астам. Дегенмен соңғы жылдардағы әлемдік ғылыми-техникалық үдеудің нөтижесінде адам қоғамының табиғатқа зиянды әсерлерінің көбеюінен түрлер саны жыл сайын азаюда. Қазір дүние жүзінде жыл сайын 1-ден 10-ға дейінгі жануарлар түрі жойылады екен. Ескеретін жағдай, өсімдіктің бір түрінің жойылуы майда жәндіктердің бірнеше түрлерінің жойылуына апарып соғады. Бұл жағдай әлемдегі биологиялық тепе-теңдікті бұзып, көптеген экологиялық келеңсіздікке әкелуі мүмкін. Осыған орай бүкіл әлем қауымдастығы алаңдауда. 1992 жылы Рио-де-Жанейро қаласында БҰҰ-ның \"Қоршаған орта және даму\" конференциясында биологиялық әралуандылық туралы әлемдік Конвенция қабылданды.", "title": "Биологиялық әралуандылық" } ]

[]

[ { "docid": "37106_1_1", "text": "\n\nАуа райы — атмосфераның жергілікті жердегі белгілі бір уақытта немесе уақыт аралығында (тәулік, ай) байқалатын құбылмалы жағдайы. Ол көбіне атмосф-ның төменгі тропосфера қабатының күйімен сипаттайды. Себебі, ауа райын өзгертетін негізгі процестер осы қабатта дамиды. Бірақ, әртүрлі биіктіктегі атмосф. процестер бір-бірімен тығыз байланыста болады, сондықтан жер бетіндегі Ауа райының өзгеру себептерін білу үшін атмосфераның жоғарғы биік қабаттары зерттеледі. Ауа райы метеорологиялық өлшемдермен (температура, қысым, жел, ауа ылғалдылық, бұлттылық, атмосфералық жауын-шашын) және атмосфералық құбылыстармен (тұман, найзағай, боран, дауыл т.б.) сипатталады. Жер бетіндегі ауа райының өзгеруі тіршілікке, табиғатқа елеулі ықпал жасайды. Ауа райының көп жылдық режимі климат деп аталады.", "title": "Ауа райы" } ]

[ { "docid": "37106_2_1_1", "text": "Ауа температурасы. Күн сәулелері атмосферадан өте келе Жер бетіне түседі және оны қыздырады. Бұл тропосфераның сипаттамалық ерекшелігімен түсіндіріледі; жоғарылаған сайын температураның кемуінен алдымен Жер беті жылынады да, жылу содан барып ауаға таралады. Ауа температурасын бақылау онда тәуліктік және жылдық тербелістердің болатынын көрсетті. Тәулік ішіндегі ең жоғарғы (түстен кейін сағат 2-3-терде) және ең төменгі (таң атар, күн шығар алдындағы уақыт) температуралардың айырмашылығы тәуліктік амплитуда деп, ал бір жыл ішіндегі жылдық амплитуда деп аталады.\nАтмосфералық қысым. Атмосфералық қысымның сынап бағаны миллиметрмен өлшенеді. Оны анықтау үшін барометр деп аталатын аспап қолданылады. Барометрдің екі түрі бар: сынапты және сұйықсыз барометрлер. Соңғысы анероид - барометр деп аталады.\nЖер бетінің түрлі аймақтарындағы және түрлі биіктіктегі атмосфералық қысымды бір - бірімен салыстыру үшін шартты түрде теңіз деңгейіндегі қысым алынады.\nЖел. Жер бетіндегі горизонталь бағытта бір жерден екінші жерге орын ауыстыруын жел деп атайды. Жел әрқашан да жоғарғы қысым облысынан төменгі қысым облысына қарай соғады. Жер бетіндегі көрші бөлікшелер арасындағы қысым айырмашылығы үлкен болған сайын жел де қатты соғады.", "title": "Ауа райы" }, { "docid": "37106_2_1_2", "text": "Егер су қоймасы салыстырмалы түрде үлкен болса, судан соққан суық ауа жоғары қысымды құрайды, онда жаздың тынық ыстық күндерінде самал желді байқауға болады. Мұндай самал жел күндізгі жағажелдер (французша < brise > –<жеңіл жел>) деп аталады.", "title": "Ауа райы" }, { "docid": "37106_3_1", "text": "Атмосфера қысымы,температура, ылғалдылық-ауа райының элементтері болып саналады,ал жауын-шашын,жел,тұман, бұлт- ауа райы құбылыстары.", "title": "Ауа райы" } ]

[ { "docid": "220782_1_1", "text": "\n\nАқылы автомобиль жолы (ағыл. toll road, нем. Mautstrasse) деп белгілі бір \"жүріп өту төлемін\" талап ететін жолды атайды. Көптеген дамыған елдерде қолданылатын бұл жүйе автомагистраль, көпір және туннельдердің құрылысын қаржыландырып, лайықты деңгейде пайдалану сапасын қамтамасыз етудің тиімді әрі оңтайлы тәсілі болып табылады.", "title": "Ақылы автомобиль жолдары" } ]

[ { "docid": "220782_2_1", "text": "==Қаржыландырылуы==\n", "title": "Ақылы автомобиль жолдары" }, { "docid": "220782_2_2", "text": "===Build-Operate-Transfer===\nШетелде көптеген ақылы жолдар \"Build-Operate-Transfer (BOT)\", яғни Құрылыс-Пайдалану-Өткізу моделі бойынша салынып, қолданысқа беріледі. Жеке компаниялар өз қаражатына жол құрылысын жүргізіп, анықталған уақыт аралығында өз иелігінде ұстайды. Пайдалану мерзімі өтіп кеткеннен соң, жол иелігі мемлекетке өткізіледі. Австралия, Канада, Гонгконг, Үндістан, Онтүстік Кореа, Жапония сияқты мемлекеттерде бұл жүйе автомобиль жолдарын салу және пайдалану бойынша басымдыққа ие. ", "title": "Ақылы автомобиль жолдары" } ]

[ { "docid": "67732_1_1", "text": "\nАқ Үй(the White House) - Вашингтондағы АҚШ Президентінің резиденциясы. Ауыспалы мағынада Ақ Үй АҚШ үкіметін білдіреді.\n", "title": "Ақ Үй" } ]

[]

[ { "docid": "588021_2_1", "text": "Audi R8 (Typ 42) — германиялық Audi Sport кәсіпорыны жасап шығарған орта қозғалтқышты, 2-орынды, quattro толық жетекті дөңгелектермен жабдықталған спорттық автокөлігі. Көлік өндірісі 2006 жылы басталды.", "title": "Audi R8" } ]

[ { "docid": "588021_3_1", "text": "Көлікті Audi AG компаниясының өз еншілес компаниясы - Audi Sport GmbH (бұрынғы Quattro GmbH) жобаланған, әзірлеген және өндіруде. R8 итальяндық Lamborghini Gallardo спорт көлігінің платформасында жасалынған . R8 шанағында \"Audi Space Frame\" технологиясы қолданылған және ол алюминийлі монокок ретінде жасалынған, ол өз кезегінде \"Spece Frame\" (кеңістікті шанақ) принциптерін пайдалана отырып жасалынды. Автокөлік өндірісі Audi компаниясының Неккарзульм қаласындағы, Германия, quattro GmbH зауытында шоғырланған.", "title": "Audi R8" }, { "docid": "588021_4_1", "text": "2005 жылы Audi компаниясы Ауди R8 жарыс көлігі атауы сәтті жаңа жол автокөлік үшін пайдаланылатын болатынын 2007 жылы жариялады, Ауди R8 Audi Le Mans quattro концепт-карына (Франк Лемберти және Джулиан Хениг әзірлеген) негізделген, 2003 жылы халықаралық Женева автосалонында, және 2003 жылға арналған Франкфуртском халықаралық автосалонында пайда болған. R8 бағдарламасын әзірлеу 2004 жылы басталды, Лемберти конструкциясы бекітілді және өндіру үшін қатырылған. Шанақтар өндірісі прототиптерін далалық сынау 2006 жылдың қаңтар айында басталды. R8 жарыс автокөлігі ресми түрде Париж автосалонда 30 қыркүйек 2006 жылы ұсынылды. Бар кейбір атымен байланысты шатасу болған, автокөлік 24 сағат Ле-Мананы ұтып алған, R8 Ле-мане прототипімен (ЛМП) шатастырылды. 6- 24 сағат Ле-Мана жеңімпазы Жаки Икс R8-ді \"бүгінгі күнгі ең үздік жол автокөлігі\" сипаттаған.", "title": "Audi R8" } ]

[ { "docid": "41875_1_1", "text": "\nБоттичелли (; шын аты жөні — Алессандро ди Мариано Филипепи) Сандро (1445, Италия, Флоренция — 17.5.1510, сонда) — италиялық суретші. 1481 — 82 ж. Римде Сикстин капеллаларының фрескаларын салды. Боттичеллидің шығармашылығының негізгі тақырыбы — інжілдік сюжеттер мен көне поэтикалық мифтер. Басты шығармалары: “Юдифьтің Олоферн лагерінен оралуы” (1470, Уффици), “Әулие Себастьян” (1473, Берлин мемл. музейі), “Көктем” (1478 ж.ш.), “Венераның дүниеге келуі” (1483 — 84 ж.ш.), “Джулиано Медичидің портреті” (1475 ж.ш.), т.б. Суретші картиналары нәзік сезім мен қимылға, сазды бояуға құрылған. Інжілдік шығармаларындағы кейіпкерлері момақан келбетімен, қиялшылдығымен ерекшеленеді. Поэтикалық әйел бейнелері нәзік мұңға, әсем ұяңдыққа толы.\n\n", "title": "Сандро Боттичелли" } ]

[]

[ { "docid": "18432_1_1", "text": "Постскриптум - латын тілінен аударғанда \"хаттың аяқ жағына, қол қойылғаннан кейін \"P.S.\" таңбаларын койып тұрып, одан кейін жазылатын сөздер немесе мәтін\" деген мағына береді.", "title": "Постскриптум" }, { "docid": "18432_3_1", "text": "1. Адресатқа міндетті түрде жеткізілуі тиіс мәлімет хаттың негізгі мазмұнында айтылмай қалса, хат дайындалып қол қойылып койса, қойылған қолдан кейін \"P.S.\" белгісі қойылып, қосымша айтылатын мәлімет жазылады. Бұдан кейін қайтадан қол койылады.", "title": "Постскриптум" }, { "docid": "18432_4_1", "text": "2. Хат мазмұнында айтылған ақпарат, мәлімет өзгерген жағдайда да қойылған қолдан кейін \"P.S.\" белгісі қойылып жаңа ақпарат жазылады. Ол да қайтадан қойылған қолмен расталады. Хатты жедел жіберу қажет болған жағдайда Постскриптум қолмен жазылады. Қол қойылып, күні көрсетіледі.", "title": "Постскриптум" } ]

[]

[ { "docid": "489583_2_1", "text": "Дара жынысты гүлдерде аталық гүлден тозаң екінші гүлдің аналық аузына түседі. Одан кейін ол тұқым бүршігіне еніп, спермамен қосылады. Сонда Аналықтың жатыны жеміске айналып, тұқым бүршігі тұқымға айналады. Қос жынысты гүлде барлығы дәл осылай, бірақ аталық та, аналық та бір гүлде болады. ", "title": "Тозаңдану" } ]

[ { "docid": "489583_3_1", "text": "Тозаңданудың екі тәсілі бар:\n# өздігінен тозаңдану (автогамия грекше «авто» — өзім) және\n# айқас тозаңдану (аллогамия грекше «аллос» — бөтен, басқа). ", "title": "Тозаңдану" } ]

[ { "docid": "518440_3_1", "text": "Франкфурттық ет сатушы «Dachshund шұжықшасы» атты шұжықшалар дайындайтын. Dachshund сөзі неміс тілінен аударғанда «такса» дегенді білдіреді. Неміс эмигранты бұл шұжықшаны АҚШ-қа алып келеді. 1871 жылдан бастап ол шұжықшаларды нан тілмдеріне орап сата бастайды. Бір жыл ішінде ол осындай «Dachshund шұжықшаларының» 3684 данасын сатады. Бұл тағам түрі америкалықтардың арасында танымал болып кетеді.", "title": "Хот-дог" } ]

[ { "docid": "518440_1_1", "text": "\n\nХот-дог (hot dog — дәлме-дәл: \"«ыстық ит»\") — ортасына сосиска немесе шұжық салынған сэндвич. Әдетте құрамында дәмдеуіш ретінде соус, көбінесе кетчуп және/немесе қыша. Сондай-ақ көкөністерден (жаңа піскен, маринадталған немесе қуырылған), аскөк, ірімшік немесе бекон.", "title": "Хот-дог" } ]

[ { "docid": "5821_2_1", "text": "Ұлыбритания (Great Britain), немесе Біріккен Патшалық (United Kingdom, қысқартылған: UK), толық ресми аталуы — Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Патшалығы (The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) — Еуропаның солтүстік-батысында, Британ аралдарында (ең ірісі — Ұлыбритания), Ирландия аралының солтүстік-шығыс бөлігі мен ұсақ аралдарда орналасқан мемлекет.", "title": "Ұлыбритания" } ]

[ { "docid": "5821_4_1", "text": "* Үлкен Лондон,\n* Бирмингем,\n* Лидс,\n* Глазго,\n* Шеффилд,\n* Брадфорд,\n* Ливерпуль,\n* Эдинбург,\n* Манчестер,\n* Бристоль.\nҰлыбритания 4 әкімшiлік-саяси бөліктен (тарихи ұлттық облыстардан):\n* Англиядан (\"45 графтық пен ерекше әкімш. бірлік — Үлкен Лондон, әкімш. орт. — Лондон\"),\n* Уэльстен (\"8 графтық, әкімш. орт. — Кардифф\"),\n* Шотландиядан (\"12 облыс пен 186 арал, әкімш. орт. — \"Эдинбург\"),\n* Солтүстік Ирландиядан (26 округ, әкімш. орт. — Белфаст) тұрады. Ал Мэн аралы (әкімш. орт. — Дуглас) мен Норманд аралдары (әкімш. орт. — Сент-Хелиер) дербес әкімш. аймақтарға жатады. ", "title": "Ұлыбритания" } ]

[ { "docid": "57080_1_1", "text": "\nЖылу алмасу - қыздырылған денелер арасында жылу шығару, конвекция, жылу өткізгіштік, т.б. жылу беру түрлері арқылы жылу алмасу.", "title": "Жылу алмасу" } ]

[]

[ { "docid": "10100_1_1", "text": "Шағын кәсіпкерлік – есеп беру жылы жұмыскерлердің (қосымша істеушілерсіз) тізімдік орташа саны 50 адамнан аспайтын, өз қызметтерін коммерциялық негізде жүзеге асыратын, әділет органдарында тіркелген және статистикалық тіркеуге енгізілгензаңды тұлғалар.", "title": "Шағын кәсіпкерлік" }, { "docid": "10100_3_1", "text": "* жұмыскерлердің орташа жылдық саны (қосымша істеушілерді қоса) 50 адамға дейін;\n* активтердің жылдық орташа жалпы құны 60000 есе есептік көрсеткіштен аспайтын;\nМынадай ұйымдық-құқықтық нысанда кәсіпкерлік қызметпен шұғылданатын заңды тұлғалар:\n* толық серіктестік;\n* сенім серіктестігі;\n* жауапкершілігі шектеулі серіктестік;\n* қосымша жауапкершілікті серіктестік;\n* өндірістік кооператив.", "title": "Шағын кәсіпкерлік" } ]

[ { "docid": "10100_2_1", "text": "\n«Шағын бизнес» кәсіпорындары – мына критерилерге жауап беретін кәсіпорындар (заңды тұлғалар):", "title": "Шағын кәсіпкерлік" } ]

[ { "docid": "71443_1_1", "text": "Ашасүйек, бұғана (лат. clavicula) — құс қаңқасының иық белдеуіне жататын оң және сол бұғана нәтижесінде пайда болған сүйек. Тауық ашасүйегінің төменгі біріккен жерінде төссүйекпен байлам арқылы байланысып тұратын сүйек өсіндісі болады. Ашасүйектің жоғарғы (проксимальды) ұштарындағы буын беттері құстұмсықша (қарға) сүйекпен және тоқпан жілікпен буынды байланыс жасайды.", "title": "Ашасүйек" } ]

[]

[ { "docid": "19264_2_1_2", "text": "Тарих және саясаттануда қолданатын ұғым, Екінші дүниежүзілік соғысынан кейін бастап Кеңес Одағының ыдырауына дейін созылған АҚШ басқарған \"батыс мемлекеттерінің\" және КСРО басқарған социалистік лагерінің идеологиялық қақтығысы (яғни либерал және коммунистік екі идеологиясының қақтығысы) және сол себептен жүргізілген АҚШ пен КСРО арасында қаруландыру бәсекесі.", "title": "Қырғи қабақ соғысы" } ]

[ { "docid": "19264_3_1", "text": "Тақырыптың өзектілігі. «Қырғи қабақ соғысы» екінші дүние жүзілік соғыстан кейінгі кеңестер одағы мен Америка Құрама Штаттарының арасындағы ауқымды идеологиялық және геосаяси ұрандағы биполярлық қарама-қайшылығы болып табылады. Бұл қарама-қайшылық сферасына тек екі супер держава ғана түсіп қоймай, сонымен бірге оның ықпалына әлемнің жүздеген елдері тартылды.", "title": "Қырғи қабақ соғысы" } ]

[ { "docid": "529742_1_1", "text": "\n\nБір фунт стерлинг - Ұлыбританиядағы заңды монеталық төлем түрі. Ол 1983 жылдың 21 сәуірден бастап қолданыста. Оның диаметрі 22,5 мм және биіктігі 3,15 мм және салмағы 9,5 грамм. Ол жезді-никельді материалдан жасалады.", "title": "Бір фунт стерлинг" } ]

[ { "docid": "529742_3_1", "text": "Монетаның дизайнында Ұлыбританияның негізін құраушы бөліктері - Уэльс, Шотландия, Солтүстік Ирландия және Англия бейнеленген.", "title": "Бір фунт стерлинг" } ]

[ { "docid": "29190_3_1", "text": "Мемлекеттік ту ортасында 32 сәуле тараған күн бейнеленген, күннің астында қалықтаған дала қыраны бар көгілдір түсті тікбұрышты кездеме. Ағаш сабына бекiтiлген тұста ұлттық оюлармен кестеленген тiк жолақ өрнектелген. Күн, арай, қыран және ою-өрнек — алтын түстi. Тудың енi ұзындығының жартысына тең: 1:2.", "title": "Қазақстан туы" } ]

[]

[ { "docid": "532231_1_1_2", "text": "1642-1646 жылдары парламентті жақтаушылар мен роялистер - корольды жақтаушылар арасындағы 1-азамат соғысы болды. О. Кромвель құрған парламенттік армия Нейзби түбінде болған шайқастарда король әскерлеріне шешуші соққы берді. Ағылшын буржуазиялық революцияның барысында бірнеше саяси ағымдар мен топтар қимыл ждасады; негізінен Лондонның ірі буржуазияның мүддесін көздеген пресветирандар, орта дәрежелі буржуазия мен буржуазияланған дворяндардың сойылын соққан индепенденттер, демократияшыл ұсақ буржуазиялық партиясы - левеллерлер, негізінен жері аз шаруалардың жоғын жоқтаған диггерлер; феодалдық ақсүйектер мен абсолютизмді жақтаушыларға қарсы күресте біріңғай болғанымен, революцияның негізгі міндеттері мен мақсаттарын түрліше түсінді. \n1648 жылы көктемде басталған екінші азамат соғысы Престон іргесінде революцияшыл армияның жеңіске жетуімен аяқталды. ", "title": "Ағылшын революциясы" } ]

[]

[ { "docid": "112249_1_1", "text": "\nАтриум (atrium)—бас бөлме, дәулетті ежелгі Римдегі дәулетті үйде үй құдайларының бейнелері мен ата-бабалардың бет пердесі (маскасы) қойылатын қабылдау бөлмесі. Атриум ортасында таяз мәрмәр бассейн болған, оның шатырында жарық түсетін және жаңбыр суға ағуы үшін төрт бұрышты тесік қалдырылған.", "title": "Атриум" } ]

[]