Datasets:

LocalDoc

/

wikipedia_azerbaijan

like 1

Follow

LocalDoc 5

1171

Fatimilər xilafəti - (909-1171-ci illər) - İsmaili. 15 avqust — IX Alfonso (Leon kralı), Leon və Qalisiya kralı.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3880

1171-ci il

Fatimilər xilafəti - (909-1171-ci illər) - İsmaili. 15 avqust — IX Alfonso (Leon kralı), Leon və Qalisiya kralı.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185347

1174

Nizami Gəncəvi tərəfindən "Sirlər xəzinəsi" əsərinin yazılması Şəmsəddin Eldənizin Gürcüstana hücumu. Nurəddin Mahmud Zəngi (d.1116 - ö.1174) — Zəngilər sülaləsindən olan hökmdar, atabəy.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3883

1174-cü il

Nizami Gəncəvi tərəfindən "Sirlər xəzinəsi" əsərinin yazılması Şəmsəddin Eldənizin Gürcüstana hücumu. Nurəddin Mahmud Zəngi (d.1116 - ö.1174) — Zəngilər sülaləsindən olan hökmdar, atabəy.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185350

1175

Məhəmməd Cahan Pəhləvanın (1175-1186) Eldənizlər dövlətində (1136-1225) hakimiyyətə gəlməsi. Eldənizlər dövlətinin (1136-1225) paytaxtının Naxçıvandan Həmədana köçürülməsi. Təbriz şəhərinin Marağa hakimləri olan Ağsunqurilərdən alınaraq Eldənizlər dövlətinə birləşdirilməsi. 73 gəmidən ibarət rus donanmasının Azərbaycana hücumu. Qıpçaqlar tərəfindən Dərbənd və Şabranın ələ keçirilməsi. Atabəy Şəmsəddin Eldəniz

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3884

1175-ci il

Məhəmməd Cahan Pəhləvanın (1175-1186) Eldənizlər dövlətində (1136-1225) hakimiyyətə gəlməsi. Eldənizlər dövlətinin (1136-1225) paytaxtının Naxçıvandan Həmədana köçürülməsi. Təbriz şəhərinin Marağa hakimləri olan Ağsunqurilərdən alınaraq Eldənizlər dövlətinə birləşdirilməsi. 73 gəmidən ibarət rus donanmasının Azərbaycana hücumu. Qıpçaqlar tərəfindən Dərbənd və Şabranın ələ keçirilməsi. Atabəy Şəmsəddin Eldəniz

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185351

1176

• Miryokefalon döyüşü- Rum qoşunları Bizansı məğlub etdi Sabutay bahadur Muazzam bin Adil(ö.1227)- Suriya Əyyubi sultanl Abbasi xəlifəsi Zahir(ö.1226) Anna Komnen Angelina(ö.1212)- İznik imperatriçası • 25 yanvar- İbn Əsakir, ərəb tarixçi və fiqh alimi( d.1105) •23 avqust- İmperator Rokujö, yapon ənənəvi vərasət düzəninə görə 79-cu imperator(d.1164) • Sentyabr- İohannis Dukas Komnenos, Bizans imperatoru Andronik Komninin oğlu və II İohannın nəvəsi(d.1123) • İbn-ül -Əzrak- Artuklu tarihçisi

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3885

1176-cı il

• Miryokefalon döyüşü- Rum qoşunları Bizansı məğlub etdi Sabutay bahadur Muazzam bin Adil(ö.1227)- Suriya Əyyubi sultanl Abbasi xəlifəsi Zahir(ö.1226) Anna Komnen Angelina(ö.1212)- İznik imperatriçası • 25 yanvar- İbn Əsakir, ərəb tarixçi və fiqh alimi( d.1105) •23 avqust- İmperator Rokujö, yapon ənənəvi vərasət düzəninə görə 79-cu imperator(d.1164) • Sentyabr- İohannis Dukas Komnenos, Bizans imperatoru Andronik Komninin oğlu və II İohannın nəvəsi(d.1123) • İbn-ül -Əzrak- Artuklu tarihçisi

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185352

117 (ədəd)

Yüz on yeddi — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz on altıdan sonra, yüz on səkkizdən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz on yeddi ədədi —tək ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Belə ki, 1, 3, 9, 13, 39 və 117 ədədlərinə qalıqsız bölünür. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155182

1185

II İsaak Angel tərəfindən Bizansda hakimiyyətin (1185-1187) ələ keçirilməsi. Şimali Bolqarıstanın Bizansdan ayrılaraq özünü müstəqil elan etməsi. Eldənizlərlə Misir və Suriya hakimi Səlahəddin Yusif arasında Əhlət sazişinin bağlanması. Şəms Təbrizi 23 aprel – II Alfonso, Portuqaliya kralı Açarya Bxaskara 25 noyabr – III Lusi, Roma papası 6 dekabr – I Afonso, Portuqaliya kralı

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3894

1185-ci il

II İsaak Angel tərəfindən Bizansda hakimiyyətin (1185-1187) ələ keçirilməsi. Şimali Bolqarıstanın Bizansdan ayrılaraq özünü müstəqil elan etməsi. Eldənizlərlə Misir və Suriya hakimi Səlahəddin Yusif arasında Əhlət sazişinin bağlanması. Şəms Təbrizi 23 aprel – II Alfonso, Portuqaliya kralı Açarya Bxaskara 25 noyabr – III Lusi, Roma papası 6 dekabr – I Afonso, Portuqaliya kralı

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185362

1186

Memar Əbubəkr Məhəmməd Əcəmi tərəfindən Möminə xatun türbəsinin inşa edilməsi; Qızıl Arslanın Eldənizlər dövlətinin hökmdarı təyin edilməsi; Qəznəvilər dövlətinin süqutu; 7 noyabr- Ögedey xan, monqol imperatoru Çingiz xanın oğlu(ö.1241) Kastiliyalı Urraka (Portuqaliya kraliçası) Eldənizlər dövlətinin hökmdarı Məhəmməd Cahan Pəhləvan. Fevral - İsmət xatun, Nurəddin Mahmud Zəngi və Səlahəddin Əyyubinin həyat yoldaşı Avqust- Qüds kralı V Baduin(d.1177)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3895

1186-cı il

Memar Əbubəkr Məhəmməd Əcəmi tərəfindən Möminə xatun türbəsinin inşa edilməsi; Qızıl Arslanın Eldənizlər dövlətinin hökmdarı təyin edilməsi; Qəznəvilər dövlətinin süqutu; 7 noyabr- Ögedey xan, monqol imperatoru Çingiz xanın oğlu(ö.1241) Kastiliyalı Urraka (Portuqaliya kraliçası) Eldənizlər dövlətinin hökmdarı Məhəmməd Cahan Pəhləvan. Fevral - İsmət xatun, Nurəddin Mahmud Zəngi və Səlahəddin Əyyubinin həyat yoldaşı Avqust- Qüds kralı V Baduin(d.1177)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185364

1187

Qəznəvilər dövlətinin (962-1187) süqutu. Təbəriyyə döyüşü. Əcəmi Əbubəkr oğlu Naxçıvani Qoşa Minarəli Baştağı inşa etmişdir. 4 iyul — Şatilyonlu Reynald

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3896

1187-ci il

Qəznəvilər dövlətinin (962-1187) süqutu. Təbəriyyə döyüşü. Əcəmi Əbubəkr oğlu Naxçıvani Qoşa Minarəli Baştağı inşa etmişdir. 4 iyul — Şatilyonlu Reynald

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185365

118 (dəqiqləşdirmə)

118 (ədəd) — ədəd 118 — Azərbaycan ərazisində pullu təcili zəng məlumat bürosu 118 — Cəbrayıl rayonunun 1 aprel 2013-cü ilə qədərki telefon kodu. (yeni kod: 26) E.ə. 118 — il

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155506

118 (ədəd)

Yüz on səkkiz — say sistemində ədəd. Yüz on yeddidən sonra, yüz on doqquzdan əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz on səkkiz ədədi —cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155360

1190

Bizansın Serbiyanın müstəqilliyini tanımağa məcbur olması. Atabəylər dövlətinin hökmdarı Qızıl Arslanın Həmədan döyüşündə qələbə qazanması, İraq Səlcuq hökmdarı III Toğrulun oğlu Məlikşahla birlikdə əsir alınması. Zülfüqar Şirvani İoann Kantakuzin (pinkern)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3899

1190-cı il

Bizansın Serbiyanın müstəqilliyini tanımağa məcbur olması. Atabəylər dövlətinin hökmdarı Qızıl Arslanın Həmədan döyüşündə qələbə qazanması, İraq Səlcuq hökmdarı III Toğrulun oğlu Məlikşahla birlikdə əsir alınması. Zülfüqar Şirvani İoann Kantakuzin (pinkern)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185368

1191

Eldənizlər dövlətinin hökmdarı Qızıl Arslanın xəlifə əl-Nasir tərəfindən sultan elan edilməsi. Nüsrətəddin Əbu Bəkrin Eldənizlər dövlətinin hökmdarı təyin edilməsi. Eldənizlər dövlətinin hökmdarı Qızıl Arslan. Xosrov Məlik

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3900

1191-ci il

Eldənizlər dövlətinin hökmdarı Qızıl Arslanın xəlifə əl-Nasir tərəfindən sultan elan edilməsi. Nüsrətəddin Əbu Bəkrin Eldənizlər dövlətinin hökmdarı təyin edilməsi. Eldənizlər dövlətinin hökmdarı Qızıl Arslan. Xosrov Məlik

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185369

1192

III Səlib yürüşü başa çatmışdır. Güclü zəlzələ nəticəsində Şamaxı şəhərinin dağılması. Şirvanşahlar dövlətinin paytaxtının Şamaxıdan Bakıya köçürülməsi.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3901

1192-ci il

III Səlib yürüşü başa çatmışdır. Güclü zəlzələ nəticəsində Şamaxı şəhərinin dağılması. Şirvanşahlar dövlətinin paytaxtının Şamaxıdan Bakıya köçürülməsi.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185370

1194

Atabəylər və birləşmiş gürcü-qıpçaq-səlcuq-Xarəzm qoşunu arasında Şəmkir və Beyləqan döyüşləri; İraq səlcuq sultanlığı və Xarəzmşahlar arasında Həmədan döyüşü; Əbu Abdulla Məhəmməd Bin Nəmvar Təbrizi Əfzələddin Xunəci 26 oktyabr — II Fridrix Hohenştaufen Mücirəddin Beyləqani III Toğrul: sonuncu İraq Səlcuq sultanı

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3903

1194-cü il

Atabəylər və birləşmiş gürcü-qıpçaq-səlcuq-Xarəzm qoşunu arasında Şəmkir və Beyləqan döyüşləri; İraq səlcuq sultanlığı və Xarəzmşahlar arasında Həmədan döyüşü; Əbu Abdulla Məhəmməd Bin Nəmvar Təbrizi Əfzələddin Xunəci 26 oktyabr — II Fridrix Hohenştaufen Mücirəddin Beyləqani III Toğrul: sonuncu İraq Səlcuq sultanı

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185372

1199

Fransa ilə müharibədə ingilis kralı Şir ürəkli Riçardın həlak olması. Cəlaləddin Mənguberdi Xaqani Şirvani Əbdülxaliq Qicdüvani Stefan Nemanya

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3908

1199-cu il

Fransa ilə müharibədə ingilis kralı Şir ürəkli Riçardın həlak olması. Cəlaləddin Mənguberdi Xaqani Şirvani Əbdülxaliq Qicdüvani Stefan Nemanya

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185377

119 (dəqiqləşdirmə)

E.ə. 119 — il 119 (ədəd) — ədəd A 119 Layihəsi — 119 — Gənclər və idman nazirliyinin məlumat telefon nömrəsi 119 — Balakən rayonunun 1 aprel 2013-cü ilə qədərki telefon kodu. (yeni kod: 24)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155507

119 (ədəd)

Yüz on doqquz — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz on səkkizdən sonra, yüz iyirmidən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz on doqquz ədədi — tək ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155380

11:14 (film, 2003)

11:14 — Greg Marksın çəkdiyi qara komediya filmidir. Filmin adı filmdəki bütün personajların taleyinin birləşdiyi vaxtı göstərir. Süjet xətti Ekran əsərində hadisələr Middlton adlı kiçik əyalət şəhərində cərəyan edir. Gecə vaxtı qaranlıq trasda yüksək sürətlə avtomobil hərəkət edir. İçkili vəziyyətdə olan sürücü telefonda danışdığı əsnada qəflətən kimisə maşınla vurur. Saatı 11:14-ü göstərir. Sürücü təlaş içində avtomobildən düşür və yolda naməlum kişi meyiti aşkarlayır. Törətdiyi hadisəni ört-basdır etmək məqsədilə meyiti avtomobilin baqajına yükləyir. Məhz həmin insidentdən sonra şəhər sakinlərinin başına qəribə hadisələr gəlməyə başlayır. Bu hadisələrin məntiqi izahını tapmaq və ya nə ilə nəticələnəcəyini qabaqcadan bilmək çox müşkül məsələdir...

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=768919

11 (dəqiqləşdirmə)

11 (On birinci il) — Şənbədən başlayan uzun olmayan il. 11 (ədəd) (On bir) — say sistemində ədədlərdən biridir. Ondan sonra, on ikidən əvvəl gəlir. 11 — Beyləqan rayonunun avtomobil seriya nömrəsi E.ə. 11 — il.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=146160

11 (say)

On bir — say sistemində ədədlərdən biridir. Ondan sonra, on ikidən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda On bir ədədi — sadə ədəd olmaqla yanaşı həm də tək ədəddir. Əsas hesablamalarda Say sistemində Natriumun atom rəqəmi. İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Komi Respublikasının kodu Xarici keçidlər

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=146101

11 (ədəd)

On bir — say sistemində ədədlərdən biridir. Ondan sonra, on ikidən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda On bir ədədi — sadə ədəd olmaqla yanaşı həm də tək ədəddir. Əsas hesablamalarda Say sistemində Natriumun atom rəqəmi. İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Komi Respublikasının kodu Xarici keçidlər

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=142997

11 Bit Studios

11 bit studios S.A. — Polşa videooyun istehsalı şirkəti. Mərkəzi Varşavada yerləşir. Studiya 2010-cu ildə "CD Projekt" və "Metropolis Software" şirkətlərinin keçmiş üzvləri tərəfindən yaradılmışdır. Studiya ən çox "Anomaly: Warzone Earth" (2011), "This War of Mine" (2014) və "Frostpunk" (2018) videooyunlarının istehsalçısı kimi tanınır. Şirkət rəsmi olaraq 11 sentyabr 2010-cu ildə yaradılmışdır. Onun əsası "CD Projekt" və "Metropolis Software" tərtibatçıları və işçilər tərəfindən qoyulmuşdur. Şirkətin məqsədi həm hardkor geymerlər , həm də gündəlik geymerlər üçün uyğun oyunlar yaratmaqdır. Onlar real vaxt strategiyası olan qüllədən müdafiə oyunu "Anomaly: Warzone Earth", və Sarayevonun mühasirəsinə bənzər mühasirə altında olan şəhərdə mülki insanları təsvir etdiyinə görə tənqidçilər tərəfindən tez-tez təriflənən "This War of Mine" ilə tanınırlar.Studiyanın ən son buraxılışı olan "Frostpunk" ilk üç gündə 250,000-dən çox kopya satmışdır. "Frostpunk" şaxtanın ələ keçirdiyi distopiyada, XVIII əsrin sonlarında İngiltərəni təsvir edir. Burada oyunçuya bəşəriyyətin son şəhərini idarə etmək tapşırılır. 2020-ci ildə şirkətin üç layihənin və nəşriyyat etiketləri ilə imzalanmış dörd oyunun inkişafını maliyyələşdirmək üçün 21 milyon dollar sərmayə qoyduğu məlum olmuşdur. Onlardan biri olan "Frostpunk 2" 12 avqust 2021-ci ildə elan edilmişdir. Şirkət 2022-ci ilin noyabrında elan etmişdir ki, o, ən populyar buraxılışlarından biri olan "This War of Mine"dən əldə olunan gəliri Rusiyanın hücumuna görə Ukraynanın bərpasına kömək edən təşkilatlara köçürür. Xarici keçidlər 11bitstudios.com — 11 Bit Studios rəsmi saytı

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=818001

11 aprel

11 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 101-ci günü. (uzun ildə 102-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 264 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 mart tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1961 — Yerusəlimdə Adolf Eyxmanın məhkəməsi başlayıb. 1979 — Uqanda diktatoru İdi Amin devrilib. 2006 — İran prezidenti Mahmud Əhmədinejad İranın uranı uğurla zənginləşdirdiyi iddia edib. 2011 — Minsk metrosunda terror aktı törədilib. Azərbaycana aid hadisələr 2018 — Azərbaycanda Prezident seçkiləri keçirilib. 1600-cü ildən əvvəl 145 — Septimi Sever, Roma imperatoru 1357 — I Juan, Portuqaliya kralı 1902 — İsmayıl Osmanlı, Azərbaycan aktyoru 1905 — Atilla Jozef, Macarıstan şairi 1936 — İvonka Survilla, Belarus siyasətçisi 1937 — Dueyn Cons, ABŞ aktyoru 1950 — Bill İrvin, ABŞ aktyoru 1979 — Abakar Hacıyev, Azərbaycan polkovnik-leytenantı 1980 — Keyci Tamada, Yaponiya futbolçusu 1985 — Azad Yolçuyev, Azərbaycan giziri 1992 — Tural İsayev, Azərbaycan çavuşu 1993 — Ayşən Əbdüləzimova, Azərbaycan voleybolçusu 1997 — Melovin, Ukrayna müğənnisi 1998 — Vera Biryukova, Rusiya bədii gimnastı 2000 — Ken Carson, ABŞ repçisi 1600-cü ildən əvvəl 1034 — Roman III Arqir, Bizans imperatoru 1949 — Roza Papova, Bolqarıstan aktrisası 1952 — Vədi Səbra, Livan bəstəkarı Həsən Pakrəvan, İran diplomatı Leonid Bıkov, Ukrayna aktyoru 1985 — Ənvər Xoca, Albaniya baş naziri Fəxrəddin Musayev, Azərbaycan baş leytenantı, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Pəhlivan Fərzəliyev, Azərbaycan baş leytenantı, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Yevgeni Karlov, Azərbaycan kapitanı, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1994 — Yelmar Edilov, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 2007 — Kurt Vonnequt, ABŞ yazıçısı 2009 — Aida Abdullayeva, Azərbaycan arfa ifaçısı 2019 — Can Bartu, Türkiyə futbolçusu Bayramlar və xüsusi günlər Dünya Parkinson Günü

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=1959

11 avqust

11 avqust — Qriqorian təqvimində ilin 223-cü günü. (uzun ildə 224-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 142 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 iyul tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1473 — Ağqoyunlular və Osmanlı imperiyası arasında Otluqbeli döyüşü baş vermişdir. 1920 — RSFSR və Latviya arasında Riqa sülh müqaviləsi imzalanmışdır. 1932 — Belarusda Belovejskaya Puşça Milli Parkı yaranmışdır. 1960 — Çad Fransadan müstəqilliyini elan edib. 2012 — İranın Şərqi Azərbaycan ostanında zəlzələlər baş vermişdir. Azərbaycana aid hadisələr 2008 — Pekində keçən 2008 Yay Olimpiya Oyunlarında cüdoçu Elnur Məmmədli qızıl medal qazanıb. 2012 — Londonda keçən 2012 Yay Olimpiya Oyunlarında güləşçilər Şərif Şərifov və Toğrul Əsgərov qızıl medal qazanıb. 2016 — Rio-de-Janeyroda keçən 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında cüdoçu Elmar Qasımov gümüş medal qazanıb. 1600-cü ildən əvvəl 1921 — Tom Kilburn, İngiltərə riyaziyyatçısı 1937 — Edit Varton, ABŞ yazıçısı 1943 — Pərviz Müşərrəf, Pakistan prezidenti 1948 — Yan Palax, Çexiya tələbəsi 1950 — Stiv Voznyak, ABŞ elektronika mühəndisi 1955 — Əli Məmmədov, Azərbaycan kapitanı, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1965 — Viola Devis, ABŞ aktrisası 1967 — Tahir Tağızadə, Azərbaycan diplomatı 1977 — Larisa Məmmədova, Azərbaycan məktəblisi 1983 — Kris Hemsvort, Avstraliya aktyoru Kristian Telyo, İspaniya futbolçusu Orxan Səfərov, Azərbaycan cüdoçusu 1995 — Hiss, Azərbaycan müğənnisi 1998 — Murad Quliyev, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 1259 — Münke xaqan, Monqol xaqanı 1464 — Nikolay Kuzalı, Almaniya filosofu 1494 — Hans Memlinq, Flandriya boyakarı 1578 — Pedru Nuniş, Portuqaliya riyaziyyatçısı 1919 — Endrü Karnegi, ABŞ və Şotlandiya sənayeçisi 1945 — Xəlil bəy Xasməmmədov, Azərbaycan dövlət xadimi 1956 — Cekson Pollok, ABŞ boyakarı 1972 — Maks Teyler, ABŞ və CAR virusoloqu 1996 — Vanqa, Bolqarıstan ekstrasensi 2009 — Aykut Oray, Türkiyə aktyoru 2014 — Robin Vilyams, ABŞ aktyoru 2015 — Harald Nilsen, Danimarka futbolçusu 2021 — Mayk Finniqan, ABŞ klaviaturaçısı Bayramlar və xüsusi günlər Çad — Müstəqillik Günü Pakistan — Bayraq Günü Yaponiya — Dağ Günü

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2645

11 dekabr

11 dekabr — Qriqorian təqvimində ilin 345-ci günü. (uzun ildə 346-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 20 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 28 noyabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1816 — İndiana ABŞ-nin 19-ci ştatı olub. 1941 — İkinci Dünya müharibəsi: Pörl-Harbora hücumdan sonra amerikalıların Yaponiya imperiyasına müharibə elan etməsindən sonra Almaniya və İtaliya ABŞ-yə müharibə elan ediblər. ABŞ da öz növbəsində onlara müharibə elan edib. 1946 — Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaqlara Yardım üzrə Beynəlxalq Fondu (UNICEF) təsis edilib. 1979 — Paraqvay milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. 1997 — Kioto protokolu qəbul olunub. 2008 — Bernard Medoff həbs edilib və 50 milyard dollarlıq Ponzi sxemində qiymətli kağızlar fırıldaqçılığı ilə ittiham olunub. Azərbaycana aid hadisələr 1991 — Rumıniya Azərbaycanın müstəqilliyini tanımışdır. 1600-cü ildən əvvəl 1803 — Hektor Berlioz, Fransa bəstəkarı 1843 — Robert Kox, Almaniya həkimi 1856 — Georgi Plexanov, Rusiya inqilabçısı Henrix Lemann-Villenbrok, Almaniya submarina komandiri Nəcib Məhfuz, Misir yazıçısı 1918 — Aleksandr Soljenitsın, Rusiya yazıçısı 1913 — Jan Mare, Fransa aktyoru 1924 — Çarlz Baxman, ABŞ kompüter alimi 1928 — Leonid Bıkov, Ukrayna aktyoru 1931 — Oşo, Hindistan mistiki 1944 — Canni Morandi, İtaliya müğənnisi 1948 — Fərhad Kərimov, Azərbaycan jurnalisti 1954 — Cermeyn Cekson, ABŞ müğənnisi 1969 — Vişvanatan Anand, Hindistan şahmatçısı 1984 — Olqa Skabeyeva, Rusiya televiziya aparıcısı 1989 — Burcu Özbərk, Türkiyə aktrisası Həmid Qasımov, Azərbaycan baş leytenantı Vüqar Mövlanov, Azərbaycan əsgəri 1995 — Nahid Nəsirov, Azərbaycan əsgəri 1996 — Heyli Staynfeld, ABŞ aktrisası və müğənnisi 1600-cü ildən əvvəl 1198 — İbn Rüşd, İspaniya astronomu 1241 — Ögedey xan, Monqol imperiyası xaqanı 1282 — VIII Mixail Paleoloq, Bizans imperatoru 1474 — IV Henri, Kastiliya və Leon kralı 1933 — Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Azərbaycan yazıçısı və dramaturqu 1938 — Kristian Lanqe, Norveç tarixçisi 1952 — Hicri Dədə, İraq şairi 1975 — Nihal Atsız, Türkiyə yazıçısı 1987 — Adile Naşit, Türkiyə aktrisası 1993 — Elşad Əhədov, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Qalina Vişnevskaya, Rusiya opera müğənnisi Ravi Şankar, Hindistan sitar ifaçısı 2013 — Nadir Afonzo, Portuqaliya boyakarı 2020 — Kim Ki Duk, Cənubi Koreya kinorejissoru 2021 — Enn Rays, ABŞ yazıçısı Bayramlar və xüsusi günlər Birləşmiş Millətlər Təşkilatı — Dağlar Günü

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4876

11 fevral

11 fevral — Qriqorian təqvimində ilin 42-ci günü. Bu tarixdə ilin sonuna 323 gün (uzun ildə 324 gün) qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 yanvar tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 660 — İmperator Cimmu tərəfindən Yaponiyanın əsasının qoyulması üçün ənənəvi tarix. 1534 — İngiltərə kralı VIII Henri Anqlikan kilsəsinin ali rəhbəri kimi tanınıb. 1794 — ABŞ Senatının ilk sessiyası cəmiyyətə açılıb. 1826 — London Universitet Kolleci London Universiteti kimi təsis edilib. 1861 — ABŞ-də vətəndaş müharibəsi: ABŞ Nümayəndələr Palatası yekdilliklə heç bir ştatda köləliyə qarışmamağa zəmanət verən qətnamə qəbul edib. 1873 — İspaniya Kralı I Amadeus taxtdan imtina edir və Birinci İspaniya Respublikası yaranır. 1889 — Yaponiyada Meyci Konstitusiyası qəbul edilmişdir. 1928 — II Qış Olimpiya Oyunları Sankt-Moritsdə keçirilib. 1938 — BBC Televiziyası dünyanın ilk elmi fantastika televiziya proqramı olan Karel Çapekin "R. U. R." pyesinin adaptasiyasını hazırlayıb. Proqram "robot" sözünü ingilis dilinə gətirir. 1953 — İsrail–SSRİ münasibətləri kəsilmişdir. 1979 — İran İslam İnqilabı nəticəsində Ayətullah Ruhullah Xomeyninin rəhbərliyi altında İslam teokratiyasını yaradıb. 1990 — Nelson Mandela 27 il siyasi məhbus olaraq qaldıqdan sonra Cənubi Afrikanın Keyptaun yaxınlığındakı Viktor Verster həbsxanasından azad edilib. 2011 — Ərəb baharı: Misir inqilabının birinci dalğası Hüsnü Mübarəkin istefası və 17 günlük etirazlardan sonra hakimiyyətin Ali Hərbi Şuraya verilməsi ilə yekunlaşıb. Azərbaycana aid hadisələr Azərbaycan və İspaniya arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yaradılmışdır. 2009 — Azərbaycan general-leytenantı Rail Rzayev Bakıda işə gələrkən yaşadığı evinin qarşısında xidməti maşınına mindiyi zaman başından güllələnib. O Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin Kliniki Tibbi Mərkəzinə çatdırılsa da, həkimlər onun həyatını xilas edə bilməyib. 1600-cü ildən əvvəl 1873 — Dmitri Arakişvili, Gürcüstan bəstəkarı 1895 — Aleksandra Caparidze, Gürcüstan alpinisti 1902 — Lyubov Orlova, Sovet aktrisası 1915 — Riçard Hemminq, ABŞ riyaziyyatçısı 1917 — Sidni Şeldon, ABŞ yazıçısı 1920 — I Faruq, Misir və Sudan kralı 1926 — Lesli Nilsen, ABŞ və Kanada aktyoru 1929 — Tofiq Köçərli, Azərbaycan tarixçisi 1950 — Cahangir Qarayev, Azərbaycan pianoçusu 1956 — Didye Lokvud, Fransa caz skripkaçısı Cennifer Eniston, ABŞ aktrisası Takeşi Obata, Yaponiya manqakası 1971 — Nadir Qafarzadə, Azərbaycan müğənnisi 1977 — Mayk Şinoda, ABŞ müğənnisi 1981 — Aritz Aduriz, İspaniya futbolçusu 1986 — Qabriel Boriç, Çili prezidenti 1987 — Ramid Hacıyev, Azərbaycan mayoru 1997 — Park Chaeyoung,Yeni Zelandiyalı müğənni 1998 — Xalid, ABŞ müğənnisi 1999 — Andrey Lunin, Ukrayna futbolçusu 2002 — Elnur Mustafayev, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 641 — I İrakli, Bizans imperatoru 1626 — Antonio Kataldi, İtaliya riyaziyyatçısı 1650 — Rene Dekart, Fransa filosofu 1740 — II Təhmasib, Səfəvi hökmdarı 1829 — Aleksandr Qriboyedov, Rusiya yazıçısı və diplomatı 1948 — Sergey Eyzenşteyn, Rusiya kinorejissoru 1949 — Aksel Munte, İsveç həkimi 1963 — Silviya Plat, ABŞ şairi 1980 — Əliağa Kürçaylı, Azərbaycan şairi 1981 — Möhsün Sənani, Azərbaycan aktyoru 1989 — Leon Festinger, ABŞ psixoloqu 2009 — Rail Rzayev, Azərbaycan general-leytenantı Elza İbrahimova, Azərbaycan bəstəkarı Vitni Hyuston, ABŞ müğənnisi 2017 — Kurt Marti, İsveçrə teoloqu və şairi Bayramlar və xüsusi günlər ABŞ — İxtiraçılar Günü Kamerun — Gənclər Günü Liberiya — Silahlı Qüvvələr Günü Yaponiya — Milli Quruluş Günü

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2017

11 iyul

11 iyul — Qriqorian təqvimində ilin 192-ci günü. (uzun ildə 193-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 173 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 28 iyun tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1804 — ABŞ-nin vitse-prezidenti Aaron Burr dueldə keçmiş maliyyə naziri Aleksandr Hamiltonu ölümcül yaralayıb. 1960 — ABŞ-də ilk dəfə Harper Linin "Bülbülü öldürmək" romanı nəşr olunub. 1979 — Paraqvay milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. 1982 — İtaliya milli futbol komandası 1982 FİFA Dünya Kubokunu qazanıb. 2010 — İspaniya milli futbol komandası 2010 FİFA Dünya Kubokunu qazanıb. 2021 — İtaliya milli futbol komandası UEFA Avropa Çempionatını qazanıb. Azərbaycana aid hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1767 — Con Kuinsi Adams, ABŞ prezidenti 1828 — Mir İbrahim bəy Talışinski, Azərbaycan general-mayoru 1834 — Ceyms Vistler, ABŞ boyakarı 1850 — Pyotr Məlikov, Gürcüstan kimyaçısı 1897 — Qreqorio Fuentes, Kuba balıqçısı 1916 — Aleksandr Proxorov, Rusiya fiziki 1926 — Altay Səidov, Azərbaycan teatr rəssamı 1927 — Kamil Akimov, Azərbaycan dövlət xadimi 1934 — Corco Armani, İtaliya modelyeri 1939 — Mirabbas Qasımov, Azərbaycan riyaziyyatçısı 1955 — Etibar Əliyev, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1971 — Emil Abbasov, Azərbaycan aktyoru 1972 — Hikmət Səfərov, Azərbaycan baş leytenantı 1977 — Robert Kempinski, Polşa şahmatçısı 1985 — Xaliq İbrahimov, Azərbaycan polkovnik-leytenantı, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı 1990 — Karolin Voznyatski, Danimarka tennisçisi 1997 — Elşən Əhmədli, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 969 — Olqa, Kiyev Knyaginası 1382 — Nikola Orem, Fransa filosofu 1593 — Cüzeppe Arçimboldo, İtaliya boyakarı 1763 — Per Forsskol, Finlandiya səyahətçisi 1844 — Yevgeni Baratınski, Rusiya şairi 1918 — Abbas Səhhət, Azərbaycan şairi 1918 — Corc Gerşvin, ABŞ pianoçusu və bəstəkarı 1973 — Nobuko Yoşiya, Yaponiya yazıçısı 1974 — Per Lagerkvist, İsveç yazıçısı 1989 — Lourens Olivye, İngiltərə aktyoru 2006 — Rasim Ocaqov, Azərbaycan kinorejissoru 2007 — Ofeliya Məmmədzadə, Azərbaycan aktrisası 2011 — Tom Qerels, ABŞ və Niderland astronomu Bayramlar və xüsusi günlər Ümumdünya Şokolad Günü ABŞ — Milli Mohito Günü Kiribati — Milli Mədəniyyət və Ahıllar Günü

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2615

11 iyun

11 iyun — Qriqorian təqvimində ilin 162-ci günü. (uzun ildə 163-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 203 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 may tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 2016 — Yeni Zelandiya milli futbol komandası OFK Millətlər Kubokunu qazanıb. Azərbaycana aid hadisələr 1993 — Azərbaycan və Belarus arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2022 — Minifutbol üzrə Azərbaycan milli komandası Slovakiyanın Koşitse şəhərində keçirilən Avropa çempionatını qazanmışdır. 1600-cü ildən əvvəl 1456 — Anna Nevil, İngiltərə kraliçası 1673 — Bernar Pikar, Fransa oymaçısı 1776 — Con Konstebl, İngiltərə boyakarı 1864 — Rixard Ştraus, Almaniya bəstəkarı 1884 — Xalidə Ədib Adıvar, Türkiyə yazıçısı 1896 — Qəribsoltan Məlikova, Azərbaycan maarifçisi 1910 — Jak-İv Kusto, Fransa dəniz zabiti və səyyahı 1913 — Hökümə Qurbanova, Azərbaycan aktrisası 1922 — İrvinq Hofman, ABŞ və Kanada sosioloqu 1923 — Mahmud Tağıyev, Azərbaycan boyakarı 1933 — Cin Uaylder, ABŞ aktyoru 1945 — Vladimir Bruxti, Azərbaycan futbolçusu və məşqçisi 1952 — İsrafil Şahverdiyev, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1978 — Nail Orucov, Azərbaycan polkovnik-leytenantı 1999 — Kay Haverts, Almaniya futbolçusu 1600-cü ildən əvvəl 1557 — III Con, Portuqaliya kralı 1560 — Fransalı Mariya, Şotlandiya kraliçası 1847 — Con Franklin, Böyük Britaniya dəniz zabiti və səyyahı 1859 — Klemens Metternix, Avstriya kansleri 1947 — Seyid Cəfər Pişəvəri, Azərbaycan və İran siyasətçisi 1974 — Yulius Evola, İtaliya filosofu 1975 — Sadıq Rəhimov, Azərbaycan dövlət xadimi 1979 — Con Ueyn, ABŞ aktyoru 1987 — Qulu Əsgərov, Azərbaycan müğənnisi 2004 — İqrar Əliyev, Azərbaycan tarixçisi 2008 — Gennadi Brijatyuk, Azərbaycan boyakarı 2013 — Robert Fogel, ABŞ iqtisadçısı 2020 — Teymur Mustafayev, Azərbaycan xanəndəsi Bayramlar və xüsusi günlər Honduras — Tələbə Günü

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2095

11 mart

11 mart — Qriqorian təqvimində ilin 72-ci günü. Bu tarixdə ilin sonuna 293 gün (uzun ildə 294 gün) qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 28 fevral tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1851 — Cüzeppe Verdinin "Riqoletto" operasının ilk tamaşası Venesiyada keçirilib. 1990 — Litva Sovet İttifaqından müstəqilliyini elan edib. 2006 — Çilinin ilk qadın prezidenti olan Mişel Baçeletin andiçmə mərasimi keçirilib. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) COVID-19 virusunu pandemiya elan edib. Kot-d'İvuar, Qayana, Namibiya, Sent-Vinsent və Qrenadin, Seyşel adaları və Türkiyədə ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. Azərbaycana aid hadisələr 1959 — Sumqayıtda ilk dəfə tramvay yolu istifadəyə verilmişdir. 1992 — Azərbaycan, Böyük Britaniya, Qvineya və Nigeriya arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 1600-cü ildən əvvəl 1847 — Sidney Sonnino, İtaliya baş naziri 1886 — Kazım Orbay, Türkiyə generalı 1916 — Harold Vilson, Böyük Britaniya baş naziri 1920 — Nikolas Blumberqen, ABŞ və Niderland fiziki 1923 — Aqata Barbara, Malta prezidenti 1924 — Franko Bazalya, İtaliya psixiatrı Bəşir Səfəroğlu, Azərbaycan aktyoru İlhan Səlcuq, Türkiyə vəkili 1931 — İon Besoiu, Rumıniya aktyoru 1934 — Oqtay Eldəgəz, Azərbaycan müəllimi 1941 — Lütviyyə Səfərova, Azərbaycan aktrisası 1950 — Aqiyə Naxçıvanlı, Azərbaycan deputatı 1952 — Duqlas Adams, İngiltərə yazıçısı 1958 — Hicran Nəsirova, Azərbaycan aktrisası 1963 — Meral Konrat, Türkiyə aktrisası 1978 — Didye Droqba, Kot-d'İvuar futbolçusu 1982 — Toğrul Əsədullayev, Azərbaycan kamança ifaçısı 1989 — Anton Yelçin, ABŞ aktyoru 1991 — Çingiz Mustafayev, Azərbaycan müğənnisi 2000 — Vüsalə Seyfədinnova, Azərbaycan futbolçusu 2001 — İlqar Bürcəliyev, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 222 — Helioqabal, Roma imperatoru 638 — Yerusəlimli Sofroni, Yerusəlim patriarxı 1883 — Aleksandr Qorçakov, Rusiya diplomatı 1930 — Silvio Qezell, Almaniya taciri 1935 — Yusif Akçura, Türkiyə siyasətçisi 1946 — Əhməd Kəsrəvi, İran dilçisi və tarixçisi 1955 — Aleksandr Fleminq, Şotlandiya həkimi və mikrobioloqu 1967 — Yusif Ziya Ortaç, Türkiyə şairi 1979 — Əşrəf Muradoğlu, Azərbaycan boyakarı 1986 — Simon Simonyan, Ermənistan yazıçısı 2002 — Ceyms Tobin, ABŞ iqtisadçısı 2006 — Slobodan Miloşeviç, Yuqoslaviya prezidenti 2016 — Draqan Nikoliç, Serbiya aktyoru Bayramlar və xüsusi günlər Litva — Litvanın Müstəqilliyinin Bərpa Günü

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2039

11 may

11 may — Qriqorian təqvimində ilin 131-ci günü. (uzun ildə 132-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 234 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 28 aprel tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 330 — Konstantinopol təqdis olunub. 1502 — Xristofor Kolumb dördüncü və son səyahətinə çıxıb. 1858 — Minnesota ABŞ-nin 32-ci ştatı olub. 1949 — Braziliya milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. 1997 — Şahmat oynayan superkompüter Deep Blue son oyununda Harri Kasparovu məğlub edərək dünya çempionu olan şahmatçını klassik matç formatında məğlub edən ilk kompüter oldu.2013 — Türkiyənin Reyhanlı şəhərində törədilən partlayışda 52 nəfər ölüb. Azərbaycana aid hadisələr 1974 — An-2 təyyarəsi Qax rayonunda qəzaya uğramışdır. 1600-cü ildən əvvəl 1810 — Qriqori Qaqarin, Rusiya boyakarı 1824 — Jan-Leon Jerom, Fransa boyakarı 1852 — Çarlz Ferbenks, ABŞ vitse-prezidenti 1904 — Salvador Dali, İspaniya boyakarı 1915 — Fuad Əbdürəhmanov, Azərbaycan heykəltəraşı 1918 — Riçard Feynman, ABŞ fiziki 1935 — Maqsud İbrahimbəyov, Azərbaycan yazıçısı və dramaturqu 1947 — Vera Lantratova, Azərbaycan voleybolçusu Nihat Hatipoğlu, Türkiyəli alim və ilahiyyatçı Şamil Süleymanlı, Azərbaycan aktyoru 1970 — Fərhad Köçər, Türkiyəli musiqiçi və həkim 1971 — Konça Buyka, İspaniya müğənnisi 1975 — Natiq Məmmədov, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1981 — Nadejda Savçenko, Ukrayna baş leytenantı 1984 — Andres İnyesta, İspaniya futbolçusu 1991 — Gülnar Məmmədova, Azərbaycan şahmatçısı 1992 — Tibo Kurtua, Belçika futbolçusu 1995 — Jelson Martins, Portuqaliya futbolçusu 1999 — Sabrina Karpenter, Amerikalı müğənni və aktrisa 1600-cü ildən əvvəl 1887 — Jan Batist Bussenqo, Fransa kimyaçısı 1898 — Aleksandr Roinaşvili, Gürcüstan fotoqrafı 1934 — Lazar Şaineanu, Rumıniya dilçisi 1939 — Polina Osipenko, Sovet pilotu 1973 — Salçak Toka, Tuva dövlət xadimi 1976 — Alvar Aalto, Finlandiya memarı 1979 — Yusif Abdullayev, Azərbaycan polkovniki Bob Marli, Yamayka müğənnisi Odd Hassel, Norveç kimyaçısı 1986 — Vladimir Pravik, Sovet yanğınsöndürəni 1992 — Rövşən Hüseynov, Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1996 — Nnamdi Azikive, Nigeriya prezidenti 2001 — Duqlas Adams, İngiltərə yazıçısı 2010 — Rauf Cabbarov, Azərbaycan boksçusu və boks məşqçisi Bayramlar və xüsusi günlər

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2067

11 metrlik cərimə zərbəsi

Penalti 11 metrlik nöqtədən, ingilislərin ölçü vahidi ilə 12 yardlıq məsafədən vurulur. Bu isə 10,97 metr deməkdir və cərimə meydançasının eninin (16,5 metr) 2/3 hissəsinə bərabərdir. Penalti vurulan zaman cərimə meydançasında hakimdən, qapıçıdan və zərbəni vuracaq futbolçudan başqa heç kim olmamalıdır. Digər futbolçular topdan 9,15 m aralı dayanmalıdırlar və yeri gəlmişkən, bu tələbə riayət məsələsində problem hələ də tam həllini tapmayıb. Penaltinin yaranma tarixi 1891-ci il yanvarın ilk günləri hesab olunur. İngiltərə Kuboku uğrunda Notts Kaunti ilə görüşün başa çatmasına bir neçə dəqiqə qalanadək 0:1 hesabı ilə geridə olan Stok Siti hücumlarına ara vermir və epizodların birində Stok Siti futbolçusunun qapıya endirdiyi zərbədən sonra rəqib oyunçu boş qapıya istiqamətlənən topun qarşısını əllə kəsir. O vaxtkı qaydaya uyğun olaraq hakim cərimə zərbəsi təyin edir və“Notts Kaunti komandasının bütün oyunçuları qapı qarşısında canlı sədd quraraq təhlükənin qarşısını alıb qələbə hesabını qoruyurlar. Bu isə böyük narazılığa səbəb olur.Şimali İrlandiyadan olan Vilyam Makkram bildirdi ki, cərimə meydançasında qayda pozuntusuna görə təyin olunmuş zərbə cərimə meydançası daxilində xüsusi müəyyənləşmiş nöqtədən vurulsun. Müəyyən bürokratik maneələrə baxmayaraq, təklif böyük əksəriyyət tərəfindən bəyənildi, müdafiə olundu və 1891/92-ci il mövsümündən Britaniyada tətbiq edilməyə başladı.Amma ilk vaxtlar penalti təyin olunur və zərbə qayda harda pozulubsa oradan vurulurdu. Bundan başqa, oyunda penaltinin tətbiq olunub-olunmaması komandaların razılığı ilə həyata keçirilirdi. Ancaq zaman-zaman penalti oyun qaydalarına daxil edildi və qərara alındı ki, zərbələr 12 yardlıq məsafədən, yəni 11 metrlik nöqtədən (lap dəqiqi 10,97 m) vurulsun.Burada da Stok Siti ilə bağlı tarixi hadisə baş verdi. Aston Villa ilə görüşün başa çatmasına 30 saniyə qalmış komanda penalti vurmaq hüququ qazanır, lakin Aston Villanın məşqçisi oyunçularına tapşırır ki, mümkün qədər zərbənin vurulmasına mane olsunlar. Nəticədə oyunun vaxtı bitir və Stok Siti məğlubiyyətlə barışmalı olur. Yenə də narazılıqlar, mübahisələr və şikayətlər başlayır ki, buna da 1903-cü ildə nöqtə qoyulur: qərara alınır ki, penatli təyin olunubsa, mütləq vurulmalıdır, hətta vaxt başa çatsa belə.İlk vaxtlar penalti zamanı qapıçılara 6 yard, yəni 5,5 metr irəli çıxmağa icazə verilirdi, ancaq 1905-ci ildən onların bu sərbəstliyi əllərindən alındı – hazırda qapıçılar zərbə anında yalnız qapı xətti üzərində sağa-sola hərəkət edə bilər.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=792782

11 noyabr

11 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 315-ci günü. (uzun ildə 316-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 50 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 oktyabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1889 — Vaşinqton ABŞ-nin 42-ci ştatı olub. 1975 — Anqola müstəqil olmuşdur. 2020 — Vanuatuda ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. Azərbaycana aid hadisələr 1994 — Azərbaycan və Qambiya arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2004 — Azərbaycan və Ekvatorial Qvineya arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 1600-cü ildən əvvəl 1154 — I Sanço, Portuqaliya kralı 1642 — Andre Şarl Bul, Fransa mebel ustası 1743 — Karl Peter Tunberq, İsveç təbiətçisi 1789 — Pyetro Tenerani, İtaliya heykəltəraşı 1791 — Yojef Katona, Macarıstan dramaturqu 1821 — Fyodor Dostoyevski, Rusiya yazıçısı 1869 — III Viktor Emanuel, İtaliya kralı 1882 — VI Qustav, İsveç kralı 1885 — Corc Smit Patton, ABŞ generalı 1907 - Mirmehdi Seyidzadə, Azərbaycan şairi1921 — Balaş Azəroğlu, Azərbaycan şairi 1922 — Kurt Vonnequt, ABŞ yazıçısı 1930 — Minako Oba, Yaponiya yazıçısı 1934 — İslam Rzayev, Azərbaycan müğənnisi 1944 — Kamal Sunal, Türkiyə aktyoru 1954 — Hikmət Hacızadə, Azərbaycan diplomatı 1962 — Demi Mur, ABŞ aktrisası 1965 — Moby, ABŞ musiqiçisi 1974 — Leonardo DiKaprio, ABŞ aktyoru 1983 — Filipp Lam, Almaniya futbolçusu 1988 — Şərif Şərifov, Azərbaycan güləşçisi 1600-cü ildən əvvəl 1028 — VIII Konstantin, Bizans imperatoru 1462 — Kiprli Anna, Savoyya hersoqu 1484 — Luici Pulçi, İtaliya diplomatı 1751 — Cülyen Lametri, Fransa həkimi və filosofu 1946 — Nikolay Burdenko, Rusiya cərrahı 1951 — İsmayıl Hidayətzadə, Azərbaycan aktyoru 1992 — Maqomed Sulayev, Çeçenistan yazıçısı 2004 — Yasir Ərəfat, Fələstin prezidenti Piter Druker, ABŞ və Avstriya iqtisadçısı Mustafa Akkad, ABŞ və Suriya kinoprodüseri 2012 — İlya Oleynikov, Rusiya aktyoru 2019 — Mümtaz Soysal, Türkiyə dövlət xadimi Elşən Nurəliyev, Azərbaycan əsgəri Fariz Rəhimov, Azərbaycan əsgəri Bayramlar və xüsusi günlər Beynəlxalq Enerjiyə Qənaət Günü Anqola — Müstəqillik Günü Kolumbiya — Kartexenanın Azadığı Günü Maldiv adaları — Respublika Günü

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4981

11 oktyabr

11 oktyabr — Qriqorian təqvimində ilin 284-cü günü. (uzun ildə 285-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 81 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 28 sentyabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1899 — İkinci Bur müharibəsi Cənubi Afrikada Britaniyanın idarə etdiyi Keyp Koloniyası ilə burun idarə etdiyi Transvaal və Azad Oranj Dövləti arasında baş verib. Azərbaycana aid hadisələr 1992 — Qarabağ müharibəsi: Azərbaycana məxsus döyüş helikopterinin Səfiyan yaxınlığında Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən vurulub. 1998 — Azərbaycanda Prezident seçkiləri keçirilib. 1600-cü ildən əvvəl 1769 — Vladislav Ozerov, Rusiya dramaturqu 1885 — Fransua Moriak, Fransa yazıçısı 1910 — Cahid Arf, Türkiyə riyaziyyatçısı 1937 — Bobbi Çarlton, İngiltərə futbolçusu və baş məşqçisi 1942 — Amitabh Baççan, Hindistan aktyoru 1951 — Jan-Jak Qoldman, Norveç müğənnisi 1954 — Tomas Qoltz, ABŞ yazıçısı 1966 — Lyuk Perri, ABŞ aktyoru 1976 — Gökhan Özoğuz, Türkiyə musiqiçisi 1982 — Ansi Aqolli, Albaniya futbolçusu 1983 — Ruslan Ponomaryov, Ukrayna şahmatçısı 1985 — Marqaret Berger, Norveç müğənnisi 1986 — Yuri Dud, Rusiya jurnalisti 1990 — Qara Dərviş, Azərbaycan musiqiçisi 1992 — Kardi B, ABŞ repçisi 1996 — Vüsal Şahmarlı, Azərbaycan əsgəri 1998 — İntiqam Hacıyev, Azərbaycan əsgəri 1600-cü ildən əvvəl 1531 — Ulrix Svinqli, İsveçrə kilsə reformatoru və filosofu 1579 — Sokollu Mehmed Paşa, Osmanlı sədrəzəmi 1802 — Andre Mişo, Fransa botaniki 1963 — Jan Kokto, Fransa şairi və dramaturqu 1983 — Süleyman Rəhimov, Azərbaycan yazıçısı 1992 — Zakir Yusifov, Azərbaycan mayoru, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı 1999 — Qalina Bıstrova, Sovet yüngül atleti 2008 — Viya Artmane, Latviya aktrisası Aleksey Leonov, Rusiya kosmonavtı Əli Naxçıvani, Azərbaycan din xadimi İsmayıl Səmədov, Azərbaycan kapitanı, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı Nicat Şükürlü, Azərbaycan çavuşu Sahil Hüseynov, Azərbaycan əsgəri Sahil Rəsulov, Azərbaycan əsgəri Saleh Məcidzadə, Azərbaycan hərbçisi Səid Rəşidzadə, Azərbaycan baş leytenantı Bayramlar və xüsusi günlər Birləşmiş Millətlər Təşkilatı — Beynəlxalq Qızlar Günü

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=5010

11 sentyabr

11 sentyabr — Qriqorian təqvimində ilin 254-cü günü. (uzun ildə 255-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 111 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 avqust tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1941 — Pentaqonda tikinti işləri başlayıb. 2001 — ABŞ-nin Nyu-York və Vaşinqton şəhərlərində terror aktları törədilib. 2015 — Səudiyyə Ərəbistanının Məkkə şəhərində Kəbə yaxınlığında tikinti işlərinin getdiyi Matəf adlı sahədə qaldırıcı kranın aşması nəticəsində 111 nəfər ölüb. Azərbaycana aid hadisələr 1992 — Azərbaycan və Qana arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 1600-cü ildən əvvəl 1779 — Filip Pauluççi, İtaliya markizi və hərbi xadimi Key Okami, Yaponiya fiziki Vençeslav Novak, Xorvatiya yazıçısı 1877 — Feliks Dzerjinski, Sovet dövlət xadimi 1885 — David Lavrens, İngiltərə yazıçısı 1893 — Əhməd bəy Pepinov, Azərbaycan dövlət xadimi 1903 — Teodor Adorno, Almaniya filosofu 1913 — Muxtar Dadaşov, Azərbaycan kinorejissoru 1917 — Ferdinand Markos, Filippin prezidenti 1929 — Burhan Doğançay, ABŞ və Türkiyə boyakarı 1937 — İosif Kobzon, Rusiya müğənnisi Aslanbek İsmayılov, Çeçenistan dövlət xadimi Kamran Həsənli, Azərbaycan aktyoru, şoumeni və aparıcısı 1965 — Bəşər Əsəd, Suriya prezidenti 1978 — Deyan Stankoviç, Serbiya futbolçusu və baş məşqçisi 1982 — Yelena Parxomenko, Azərbaycan voleybolçusu 1983 — Müşfiq Şahverdiyev, Azərbaycan aktyoru 1988 — Ülvi Kərimov, Azərbaycan kiçik çavuşu 1991 — Kygo, Norveçli prodüser və DJ 2001 — Cəbrayıl Dövlətzadə, "Vətən müharibəsi" iştirakçısı 1600-cü ildən əvvəl 1823 — David Rikardo, Böyük Britaniya iqtisadçısı 1948 — Məhəmməd Əli Cinnah, Pakistan dövlət xadimi 1971 — Nikita Xruşşov, Sovet dövlət xadimi 1973 — Salvador Alyende, Çili prezidenti Aleksey Kapler, Sovet kinodramaturqu Aqostinyo Neto, Anqola prezidenti 1996 — Cəfər Rəmzi, Azərbaycan şairi Əbdüləziz əl-Öməri, Səudiyyə Ərəbistanı terrorçusu Məhəmməd Atta, Misir terrorçusu Mohand Şəhri, Səudiyyə Ərəbistanı terrorçusu Vail əl-Şəhri, Səudiyyə Ərəbistanı terrorçusu Valid əl-Şəhri, Səudiyyə Ərəbistanı terrorçusu 2011 — Endi Uitfild, Uels aktyoru Bayramlar və xüsusi günlər Argentina — Müəllim Günü

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=4953

11 sentyabr hücumlarının itkiləri

2001-ci ilin 11 sentyabr hücumları zamanı ümumən 2977 insan tələf olmuşdur. Bunlardan 19-u təyyarə qaçırmaqla özünə sui-qəsd edən terrorçu və 2996 nəfər dinc əhali idi. Hücumlar nəticəsində minlərlə insan yaralandı və onların uzunmüddətli bərpa-sağlamlıq prosedurlarlına ehtiyacı yarandı. Aşağı Manhettendə yerləşən Dünya Ticarət Mərkəzi kompleksinin Əkiz Qüllələri hücuma məruz qaldıqda, ölənlərin sayının ən çoxu Nyu-York şəhərində oldu. Şimal qülləsindən təxminən 1600, Cənub qülləsindən isə minə yaxın insan tələf oldu. Virciniya ştatının Arlington qraflığında iki yüz mil cənub-qərbdə, Pentaqonda daha 125 nəfər öldürüldü. Qalan 265 nəfərin ölümünə American Airlines 11 saylı Uçuşun doxsan iki sərnişini və ekipajı, United Airlines 175 saylı Uçuşun göyərtəsində olan altmış beş nəfər, American Airlines 77 Uçuşunda olan altmış dörd nəfər və United Airlines 93 saylı uçuşa minən qırx dörd nəfər daxildir. Dünya Ticarət Mərkəzinin təkcə Şimal Qülləsinə hucum bəşər tarixində ən çox insan tələfatı olan terrorizm aktı oldu. Dünya Ticarət Mərkəzində və Nyu Yorkda yerdə həlak olan Nyu-York Yanğınsöndürmə İdarəsinin 343 üzvü və 71 hüquq-mühafizə orqanının əməkdaşı istisna olmaqla, həlak olanların əksəriyyəti mülki şəxslərdir. Bundan başqa, mülki şəxslərə aid olmayan United Airlines 93 reysi Pensilvaniya ştatının Şenksvill yaxınlığındakı tarlaya çırpılması nəticəsində həlak olan Amerika Birləşmiş Ştatlarının Hüquq-mühafizə orqanlarının Balıq və Vəhşi Təbiət Xidməti Ofisinin əməkdaşı; Virciniya ştatının Arlinqton qraflığında Pentaqonda həlak olan 55 hərbçi və dörd təyyarənin göyərtəsində həlak olan 19 terrorçu həlak olmuşdu. Hücumlarda ən azı 102 ölkə vətəndaşını itirib. Əvvəlcə Dünya Ticarət Mərkəzinin ərazisində cəmi 2603 qurbanının olduğu təsdiqləndi. 2007-ci ildə Nyu-York şəhərinin tibbi ekspertiza ofisi, rəsmi ölənlərin sayına ərazidən çıxan tozun təsirindən yaranan xəstəliklərdən ölən insanları əlavə etməyə başladı. İlk belə qurban 2002-ci ilin fevralında xroniki ağciyər xəstəliyindən vəfat etmiş mülki hüquq müdafiəçisi olan qadın idi. 2009-cu ilin sentyabrında ofis 2008-ci ilin oktyabrında vəfat etmiş kişini və 2011-ci ildə 2010-cu ilin dekabrında vəfat etmiş kişi mühasibi əlavə etdi. Bu da, Dünya Ticarət Mərkəzinin saytından qurbanların sayını 2,606 və 11 sentyabr terror aktında ölənlərin ümumi sayını 2,996-ya çatmağını əsas səbəbidir. August 2013 (August 2013) tarixinə olan məlumata əsasən, səhiyyə agentilikəri hücumlar zamanı Aşağı Manhettendə işləyən, yaşayan və ya oxuyan 1140 nəfərə "partlayış yerində toksinlərə məruz qalma" nəticəsində xərçəng diaqnozu qoyulduğu qənaətinə gəliblər. 2014-cü ilin sentyabrında, hücumlardan sonrakı günlər və aylar ərzində hadisə yerinə gələn 1400-dən çox xilasedicinin öldüyü bildirildi. Sağ qalanlar Şimal Qülləsinin təsir zonasında, yuxarıda və ya altında heç kim sağ qalmadı. Ən çox sağ qalanlar 91-ci mərtəbədən olub. 22-ci mərtəbədən aşağıda olan təxminən 15 nəfər Dünya Ticarət Mərkəzinin 1-ci binasının dağılmasından sonra və ya dağıntılar altından xilas edilərək sağ qalıb. 9:03-də United Airlines 175 reysi ilə Cənub Qülləsinin zərbə zonasından (77–85-ci mərtəbələr) cəmi 14 nəfər, daha dördü isə yuxarıdakı mərtəbələrdən enərək qaça bilmişdi. Bəzi insanlar Cənub Qülləsinin təsir zonasından şimal-qərb küncündəki zərbədən sonra toxunulmaz qalan A nömrəli yeganə pilləkəndən istifadə edərək qaça bilmişdi. Müstəntiqlər hesab edirlər ki, A nömrəli pilləkən 9:59-da Cənub Qülləsi çökənə qədər işlək vəziyyətdə idi. 911 operatoru ilə Yanğınsöndürmə və Nyu-York Polis departamentinin xilasediciləri arasında rabitə çətinlikləri səbəbindən onların əksəriyyəti A nömrəli pilləkənin işlək vəziyyətdə olmasından xəbərsiz olduğundan təsir zonasının üstündəki sağ qalanlara xilasetmə personalının köməyini gözləməyi tapşırmışdılar. Dağıntıdan sonra Qüllələr dağıldıqdan sonra qüllələrdə və ya aşağıda 12 yanğınsöndürən və üç Port Aparatının polis məmuru da daxil olmaqla, yalnız 20 nəfər dağıntılar altından xilas ola bilib. Uçmaqda olan Şimal Qülləsinin içərisində olan yalnız 16 nəfər sağ qalaraq xilas edilib və onların hamısı binanın mərkəzində yerləşən B nömrəli pilləkəndən istifadə edərək təxliyə olmağa çalışıblar. Əkiz qüllələr arasındakı vestibül ərazisində olan 4 nəfər sağ qalıb və ya özlərini xilas ediblər, ya da xilas ediliblər. Cənub qülləsi dağılan zaman orada olanlardan heç kim sağ qalmayıb. Dünya Ticarət Mərkəzinin çökməsinin dağıntılarından çıxarılan sonuncu sağ qalan insan Şimal Qülləsinin dağılmasından 27 saat sonra dağıntılardan tapılıb. Dünya Ticarət Mərkəzi Hücumlar və sonradan qüllələrin uçması nəticəsində Dünya Ticarət Mərkəzində olan və yerdə olan 2606 nəfər həlak olub. Bu rəqəm 2,192 mülki şəxsdən ibarət idi; Nyu-York Şəhər Yanğın Departamentinin (FDNY) 343 üzvü; və 71 hüquq-mühafizə orqanı zabiti, o cümlədən 23 Nyu-York Şəhər Polis Departamentinin (NYPD), 37 Port Authority Polis Departamentinin (PAPD), dörd Nyu-York Dövlət Vergi Mühafizəsi İdarəsinin (OTE), üç polis əməkdaşı Nyu York Ştat Məhkəmə İdarəsi (OCA), hüquq-mühafizə orqanlarına and içmiş (həmçinin öldürülən 343 FDNY üzvü arasında olan) Nyu York Şəhər Yanğın Departamentinin (FDNY) bir yanğınsöndürmə marşalı, Federal Təhqiqat Bürosunun bir üzvü (FBI), Nyu-York Yanğın Patrulunun (FPNY) bir üzvü və ABŞ Gizli Xidmətinin (USSS) bir üzvü. Buraya bomba qoxuyan Sirius adlı it də daxildir.Nyu Yorkda ölənlərin orta yaşı 40 idi. Binalarda yaşayan ən gənc qurbanlar Los-Ancelesdən David Brandhorst və Massaçusets ştatının Qroton şəhərindən olan Kristin Hanson idi, onların hər ikisi üç yaşında idi. Ən yaşlısı Men ştatının Lubek şəhərindən olan 85 yaşlı təqaüdçü Robert Norton idi. Hücumlarda on hamilə qadın və onların doğulmamış uşaqları da həlak olub. Digər qurbanlar arasında fotojurnalist Bill Biqqart da var; aktyor Keith A. Glascoe; Qayana milli kriket komandasında oynayan Nezam Hafiz; Eamon McEneaney; və Den Trant - NBA basketbolçusu. Dünya Ticarət Mərkəzi Hoteli Cənub qülləsinin dağılması zamanı və sonra hoteldə sığınanların çoxu 1993-cü ildə baş verən partlayışdan sonra Liman İdarəsi tərəfindən quraşdırılmış gücləndirilmiş tirlərlə qorunduğu üçün otel daxilində baş verən ölümlərin dəqiq sayı yoxdur. Bununla belə, Cənub Qülləsinin parçaları hotelə fəlakətli ziyan vurdu, bir çoxları hotelin yıxılan dağıntılar nəticəsində yarıya bölündüyünü iddia etdi. Yanğınsöndürənlər isə dağıntılar altında qalanları çıxarmağa çalışdılar. Şimal Qülləsinin dağılmasından sonra əlavə dağıntılar dağıntılar altında qalanların əzilməsinə və iki otel işçisi də daxil olmaqla ölmələrinə səbəb oldu; Joe Keller və Abdu Malahi. Bundan əlavə, hoteli təmizləməyə çalışan ən azı 41 yanğınsöndürən və qeydiyyatda olan 940 qonaqdan 11-i həlak olub. Atlanma və ya düşmə nəticəsində ölümlər Yanğınlar qüllələrin içərisində alışdıqca, çoxlu sayda insan hər iki göydələndən saatda 125–200 mil (201–321 km/saat) sürətlə havaya uçdu, Bu, yerə çırpılan zaman ani ölümə səbəb olmaq üçün kifayət etdi. Təxminən 100–200 nəfər Şimal Qülləsindən yıxıldı və ya tullandı, cənubdan isə ən az üç nəfər müşahidə edildi. Cənub qülləsindən düşərək ölənlərin sayının son dərəcə məhdud olmasına baxmayaraq, qüllədən bir qurban 09:30 radələrində binaya girməyə hazırlaşarkən yanğınsöndürən Denni Suhrun üzərinə enməsi nəticəsində ölümcül qəza baş verdi, onun kəllə sümüyünü əzərək öldürdü. Dünya Ticarət Mərkəzindən yıxılan insanların çoxu həddindən artıq istidən, tüstüdən və alovdan xilas olmaq üçün tullanmağa məcbur olmuşdu, Daha kiçik bir hissəsi özünü öldürmək niyyətində olmasa da, pəncərələrin yanında olarkən tarazlığını itirmiş və nəticədə yıxılmışdı. Şimal Qülləsindən bir neçə qurban, eləcə də Cənub Qülləsindən iki nəfər müvəqqəti kəndir köməyi ilə pəncərədən sallanaraq yenidən daxil olmaq ümidi ilə aşağı enməyə çalışıblar. Bəzi şahidlər insanların cüt-cüt və ya qrup halında tullandığını gördüklərinə deyir və sağ qalanlardan yıxılarkən əl-ələ tutan altı nəfərdən biri olduğunu iddia edirlər. Hər bir qüllədə sıxışan qurbanlar vertolyotla xilas olmaq ümidi ilə damlara doğru yollandılar, ancaq giriş qapılarının bağlı olduğunu aşkar etdilər. Qüllələrdən yıxılarkən lentə alınan və ya fotoşəkili çəkilən insanların heç biri, o cümlədən şəkli The Falling Man kimi tanınan şəxs də rəsmi olaraq müəyyən edilməmişdir. Qalıqlarının hadisə yerindən çıxarılmasına qədər qüllələrin uçması onları DNT analizi ilə müəyyən etməyi qeyri-mümkün etdi . Harada şəraitin ən dəhşətli olduğunu və xüsusilə də yanğınların ən şiddətli mərtəbələrində hansı mərtəbələrdə olduğunu müəyyən etmək üçün NIST insanların tullanan və ya yıxılan görüntülərini və fotoşəkillərini təhlil etdi. Hər bir qüllə arasında 104 qurbanı qeyd etmələrinə baxmayaraq, onlar öz hesabatlarında qeyd ediblər ki, bu rəqəm, ehtimal ki, bu şəkildə ölənlərin həqiqi sayını az göstərir. Qüllələrdən yıxılan, sonra "yumurta kimi yerə çırpılan" bu şəxslərin görüntü və səsi bir çox şahidi dəhşətə gətirdi və sarsıtdı. Düşənlərin ölüm şəhadətnaməsində ölüm səbəbi kimi adam öldürmə nəticəsində yaranan " küt travma " göstərilir.Qüllə başına düşən qurbanların sayındakı uyğunsuzluq qismən hər bir zərbədəki fərqlərlə, eləcə də 11-ci Uçuşun təsirindən xeyli daha çox qurbanı daha az mərtəbədə sıxışdırmaqla əlaqələndirilə bilər. Uçuş 11, Şimal Qülləsinin 93 və 99-cu mərtəbələr arasında birbaşa ortasında qəzaya uğradı, zərbə zonasında hər üç pilləkən qəfəsini (A, B və C) məhv etdi, eyni zamanda 50-ci mərtəbədən yuxarıya doğru hər bir lifti yararsız hala gətirdi. 92-ci mərtəbədəki işçilər texniki cəhətdən qəza xəttinin altında olsalar da, öz mərtəbələrindəki pilləkənlərə çökmüş zərbə zonasından dağıntıların tələsinə düşdülər, və onlardan səkkizi qəsdən bir-birinin ardınca atılaraq öldü. Təyyarə 12 dəqiqə sonra dərhal yuxarıya çarpdı. Alovun daha az sayda mərtəbədə sıx şəkildə cəmləşməsinə əlavə olaraq, mərkəzləşdirilmiş zərbə yanan təyyarə yanacağını qüllənin dörd tərəfinə səpələdi və tələyə düşənlər üçün çox az və ya heç bir boşluq olmadığını təmin etdi. Təyyarə qülləyə uçandan bir neçə saniyə sonra sıxılmış sərnişinlər tərəfindən pəncərələr sındı və ilk tullanan zərbədən iki dəqiqə keçməmiş göründü. Cənub qülləsindəki təqribən 300 nəfərdən çox daha kiçik bir məkanda 800-dən çox insan var idi, vəziyyət təhlükəli şəkildə həddən artıq dolduqca darboğaz effekti yaradırdı. Çox güman ki, Cənub Qülləsi qaçırılmış təyyarənin vurduğu ilk bina olsaydı, daha çox insanın yıxıldığını görmək olardı; 08:46-da 3500-dən çox insan 77–110-cu mərtəbələri tutub, onların təxminən dörddə üçü saat 09:03-ə qədər bu zonadan qaçıb. Təyyarə mərkəzdən təxminən 25 fut şərqdə Cənub Qülləsinin cənub fasadına dəydi, bu da təyyarə yanacağının binaya tökülmək əvəzinə açıq yerə səpilməsinə səbəb oldu. Yanğınlar əsasən şərqlə məhdudlaşdı, bəziləri şimal və cənub tərəflərə yayıldı. Qərb tərəfdə və ya təyyarənin giriş nöqtəsindən yuxarı mərtəbələrdə heç bir zərbə və ya yanğın müşahidə edilməyib. Hər iki qüllədə sıxışan sakinlər pəncərələri sındırsa da, cənubda yerlər daha az idi. Düşdüyü qeydə alınan üç nəfər bir pəncərədən 79-cu mərtəbənin şərq tərəfinin cənub hissəsinə gəldi,i 77 və 85-ci mərtəbələrin daha aşağı təsir zonası, eləcə də görünən yanğınları olmayan bütöv bir tərəfi ilə 175-ci Uçuşun qəzasından sağ çıxanların Şimal Qülləsindəkilərə nisbətən tüstü və alovdan uzaqlaşmaq üçün daha çox yeri qalmışdı. İki qəza arasındakı əsas fərq ondan ibarətdir ki, 11-ci uçuş Şimal Qülləsinin 91-ci mərtəbəsindən yuxarı bütün qaçış imkanlarını aradan qaldırsa da, 175-ci Uçuşun ofset yanaşması təyyarənin cənub divarının şərq hissəsinin yaxınlığındakı cənub divarına dəydikdə, ən şimal-qərb pilləkən qəfəsini (Pilləkən A) fiziki cəhətdən salamat qaldı. Cənub-şərq küncü Cənub qülləsindəkilərin tamamilə tələyə düşmədiyini göstərirdi. Qapalı mərtəbələrdən yalnız 18 nəfər Cənub Qülləsindən təhlükəsiz şəkildə çıxsa da, bir NYPD bölməsi 09:58-dən qısa müddət əvvəl naməlum pilləkənlərdən aşağı enən böyük bir qrup mülki şəxslə yolları kəsdi, bu da digər qurbanların olduğunu deməyə əsas verir. Sui-qəsd nəzəriyyələri Yəhudilərin həmin gün işə getməmələri ilə bağlı xəbərdarlıq edildiyinə dair bəzi sui-qəsd nəzəriyyələrinin əksinə olaraq, hücumlarda ölən yəhudilərin sayı ölənlərin soyadlarına əsaslanaraq müxtəlif şəkildə 270 ilə 400 arasında təxmin edilir. Pentaqonda işləyən ən azı 125 nəfər həlak olub, onların əksəriyyəti ABŞ Ordusu və ya Birləşmiş Ştatların Hərbi Dəniz Qüvvələrində işləyirdi. Bu 125 ölümdən 70-i mülki şəxs idi – 47 Ordu əməkdaşı, 6 Ordu podratçısı, 6 Hərbi Dəniz Qüvvələrinin əməkdaşı, 3 Hərbi Dəniz Qüvvələrinin podratçısı, 7 Müdafiə Kəşfiyyat Agentliyinin işçisi və bir Müdafiə Naziri Ofisinin podratçısı – və 55-i Birləşmiş Ştatların Silahlı Qüvvələri – 33 Hərbi Dəniz Qüvvələri dənizçisi və 22 Ordu əsgəri . Ordu Baş Qərargah rəisinin müavini general-leytenant Timoti Maude Pentaqonda öldürülən ən yüksək rütbəli hərbçi idi. Dörd təyyarənin göyərtəsində Dörd təyyarənin göyərtəsində olan 265 nəfərin ölümünə aşağıdakılar daxildir: American Airlines 11 saylı reysin göyərtəsində 87 mülki şəxs (11 ekipaj üzvü daxil olmaqla) və beş qaçıran 60 mülki şəxs (o cümlədən 9 ekipaj üzvü) və United Airlines 175 saylı reysin göyərtəsində beş qaçıran American Airlines 77 saylı reysin göyərtəsində 59 mülki şəxs (6 ekipaj üzvü daxil olmaqla) və beş qaçıran Bıçaqla və ya kəsilərək ölümlər Uçuşlarda həlak olan sərnişinlərin və ekipaj üzvlərinin demək olar ki, hamısı sonrakı təyyarə qəzalarında dərhal həlak olsa da, bəziləri qaçırma zamanı bıçaq və ya digər kəsici alətlərlə öldürülüb. Bunun ən azı bir dəfə 11-ci reysdə və iki dəfə 175 və 93-cü reyslərdə baş verdiyi güman edilir. 77 saylı reysdə təyyarə qaçıranların hər hansı bir şəkildə zorakılığa məruz qalması barədə məlumat verilmədi, baxmayaraq ki, onların bıçaq gəzdirdikləri və girovları onlarla hədələdikləri qeyd edildi. Ehtimal olunur ki, 11-ci reysdə sərnişin Daniel Levinin boğazı kəsilib, hansısa yolla qaçırmanın qarşısını almağa cəhd edib və ya sadəcə olaraq terrorçunun digər qurbanlara qorxu aşılamağa cəhd edib, Mark Rotenberq isə 93 saylı reysdə də eyni səbəblərdən öldürülmüş ola bilər. 11-ci uçuşda ekipaj üzvləri Betti Onq və Emi Svini ayrıca bir neçə nəfərin, o cümlədən boğazı kəsilmiş bir adamın (Levin) bıçaqla hücumuna məruz qaldığını bildirdilər. Uçuş 175 terrorçular tərəfindən idarə edildikdən qısa müddət sonra stüardessa Robert Fanqman hər iki pilotun öldürüldüyünü xüsusi qeyd edərək, digər ekipaj üzvlərinin ölümcül xəsarət almadığını bildirib.11 sentyabr hücumları, zamanı odlu silah və bibər qazı kimi əşyalar təhlükəli kateqoriyalara aid edilirdi və aviaşirkətin icazəsi olmadan təyyarəyə götürülə bilməzdi. Digər tərəfdən, uzunluğu dörd düymdən az olan cib bıçaqları qadağan edilmədi, qaçıranlar planlarını həyata keçirmək üçün açıq şəkildə istifadə etdilər. Xarici ölümlər Cinayəti törədən 19 nəfəri (onlardan 15-i Səudiyyə Ərəbistanından, ikisi BƏƏ- dən və hər biri Misir və Livandan gəlmiş) nəzərə almasaq, ABŞ-dan başqa 102 ölkədən ən azı 372 nəfər ölüb. Həmçinin bax 11 sentyabr hücumlarının qurbanlarının siyahısı 11 Sentyabr hücumlarından doğan sağlamlıq təsirləri Alicia Esteve Head, daha sonra fırıldaqçı olduğu ortaya çıxan hücumlardan xilas olmuş özünü elan etdi Henryk Siwiak-ın öldürülməsi – terror hücumlarından başqa, 11 sentyabr 2001-ci ildə Nyu Yorkda qeydə alınan yeganə qətl hadisəsi 11 Sentyabr Ailələr Sülh Sabahları üçün Dünya Ticarət Mərkəzinin Sağlamlıq Proqramı

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=813792

11 sentyabr terror aktları

11 sentyabr terror aktları — Əl-Qaidə terror təşkilatı tərəfindən 2001-ci il sentyabr ayının 11-də ABŞ-nin Nyu-York və Vaşinqton şəhərlərindəki hədəflərə qarşı həyata keçirilən silsilə terror aktları. Yerli vaxtla saat 08:46-da "American Airlines" (Amerika hava yolları) şirkətinə məxsus sərnişin təyyarəsi Nyu-Yorkda yerləşən Dünya Ticarət Mərkəzinin Şimal qülləsinə çırpıldı. 09:03 radələrində isə Cənub qülləsi bənzər hücuma məruz qaldı. Binaların aşmasına səbəb baş vermiş güclü yanğınlar idi. Sonuncu hücumdan 40 dəqiqə sonra ABŞ Müdafiə Nazirliyi — Pentaqonun binası da intiharçıların idarə etdikləri təyyarə tərəfindən vuruldu. Bu hücumdan 25 dəqiqə keçdikdən sonra eyni məqsədlə qaçırılan bir sərnişin təyyarəsinin hava hücumundan müdafiə qüvvələri tərəfindən vurularaq zərərsizləşdirildiyi açıqlandı. Həmin təyyarənin hədəfinin Ağ Ev olduğu bildirildi. Hücumun hədəfləri Bu hücumun əsas məqsədi sadəcə binalar, hətta bina və təyyarələrdəki minlərlə günahsız qurbandan daha böyük bir şey idi. Ən yaxın fiziki hədəflər Pentaqonun bir hissəsi, aşağı Manhetten və 4 təyyarə idi. Dünya Ticarət Mərkəzi bir zamanlar dünyanın ən hündür binası sayılan məşhur Əkiz Qüllələrin də daxil olduğu aşağı Manhettendə yerləşən 7 binadan ibarətdir. Müstəqil blokda yerləşən Bina 7 də daxil olmaqla 7 binadan ibarət kompleksə 2001-ci il sentyabrın 11-də çox ağır zərbə vuruldu. Dünyanın ən böyük ofis binası sayılan Pentaqon Amerika Birləşmiş Ştatlarının ürəyi hesab edilir. 11 sentyabr hücumlarında binanın 10 hissəsindən biri zərər gördü. Pentaqonda yerləşən Dünya Ticarət Mərkəzi dünyada iki ən yaxşı müdafiə olunan binadan biri hesab edilirdi. Geriyə qalan mənzərə isə misli görülməmiş bir dəhşətdir. 11 nömrəli sərnişin təyyarəsinin Şimal qülləsinin 95-ci mərtəbəsi ilə toqquşması nəticəsində yaranan qəza 92-ci mərtəbədən yuxarıda olan insanlara zərər verdi. Qəza bölgəsi olan mərtəbələr tüstü ilə dolduqca insanlar tullanmağa başladılar. Təmiz havada 10 saniyə yaşamaq zəhərli tüstünü ciyərlərə çəkərək ağır və dözülməz ölümdən əziyyət çəkməkdən daha yaxşı idi. Çoxlu sayda insan ilk öncə Cənub qülləsinin partlayışına şahidlik etdi. Onlar Dünya Ticarət Mərkəzinin tamamilə dağılacağı haqda heç bir fikri olmayan, binanın ətrafına yığışan çoxlu sayda yanğınsöndürən və tibb işçilərindən ibarət fövqəladə hallar zamanı yardıma gələn insanlar idilər. Cənub Qülləsinin şəkil və videoları Şimal qülləsinin dağılması haqqında ətraflı sübutlar verir. Hər iki qüllə qəza bölgəsində yaranan partlayış nəticəsində aşağıya doğru parçalandı və yerə çatmamışdan əvvəl çox böyük toz və çöküntüyə çevrildi. Bu hadisələr 3 minə yaxın sadə vətəndaşın ölümü, 6 mindən çox insanın yaralanması ilə nəticələndi. Bu hadisələrin baş verməsi hələdə aktualdır və indiyə qədər araşdırılır. Sentyabrın 11-i baş vermiş hadisə üzrə bir çox filmlər hazırlanmışdır. PENTTBOM əməliyyatı Federal Təhqiqat Bürosu 3 gün içində təyyarə oğrularının siyahısını tərtib etdi. Üsamə bin Laden bu əməliyyatı Əfqanistanda bir mağarada planlamışdı. Talibana qarşı cavab hücumu tezliklə baş verdi. Federal Təhqiqat Bürosu Amerika tarixində ilk dəfə PENTTBOM əməliyyatı adlanan böyük araşdırma başlatdı. Şübhəlilər 72 saat içində müəyyənləşdirildi, çünki onların bir neçəsi uçuş biletlərində və kredit kartı qeydlərində adlarını dəyişdirməyə təşəbbüs etmişdilər. Onlar təyyarədə Amerika vətəndaşı olmayan sərnişinlər arasında demək olar ki, yeganə ərəb sərnişinlər idilər və bu da Federal Təhqiqat Bürosuna doğum tarixi, viza statusu, yaşayış yeri kimi məlumatlardan istifadə edərək şübhəli sərnişinlərin kimliyini müəyyənləşdirməyə imkan verdi. 2001-ci il sentyabrın 27-də Federal Təhqiqat Bürosu 19 təyyarə oğrusunun milliyyəti və uydurma adları haqqında məlumatları və şəkillərini yayımladı. Şübhəli təyyarə oğruları Səudiyyə Ərəbistan, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Liviya və Misirdən idilər. Amerikalılar üzərindəki təsirləri 11 sentyabr hücumlarının amerikalılar üzərində çox ağır təsirləri qaldı. Ölkənin hər yerindən polis məmurları və xilas etmə işçiləri Əkiz Qüllələrin qalıqları altında qalan insan cəsədlərini qurtarmaq prosesinə yardım etmək üçün Nyu-York şəhərinə axışıb gəldilər. Birləşmiş Ştatlar üzrə qan vermə göstəricisində 11 sentyabr həftəsindən sonra böyük artım yaşandı. Bu hücumlar Amerika və dünya bazarına əhəmiyyətli dərəcədə təsir etdi. Nyu-York məzənnə fondu (NYMF) və Amerika məzənnə fondu Sentyabrın 11-də açılmadı və senytabrın 17-dək qapalı qaldı. Məzənnə fondu yenidən açılanda səhm bazarı 71%-dən 8921-ə endi, bu isə bir gündə qeydə alınan ən böyük enmə idi. Eyni zamanda yaxın şərqlilərə və yaxın şərqlilərə bənzəyən digər insanlara qarşı çoxlu sayda hücum və nifrət zəminində törədilmış cinayətlər də qeydə alındı. Məsələn, sixlərə qarşı bu cür hücumlar baş verirdi, çünki six kişiləri ənənəvi olaraq türban geyinirlər, bu da Birləşmiş Ştatlarda bir qayda olaraq müsəlmanlarla əlaqələndirilən bir əlamətdir. Hind məbədinin partladılması, insanlara edilən hücumlar, təhqirlər, məscid və başqa dini binalara edilən hücumlar və sentyabrın 15-də Balbir Sinq Sodhinin qətlə yetirilməsi amerikalıların qəzəbinin göstəricisi idi. Balbir Sinq Sodhi güllələnmişdi, o da digərləri kimi müsəlman zənn edilən sıravi six idi. Terrorla mübarizə Hücumdan sonra Corc Buş administarsiyası Osama Bin Laden və Əl Qaidə təşkilatının ədalətə təslim olunmasi və digər terror şəbəkələrinin yaranmasının qarşısını almaq üçün terrorizmlə mübarizə elan etdi. Bu mübarizə terror törədən dövlətlərə qarşı iqtisadi və hərbi sanksiyalar tətbiq etmək, qlobal ciddi nəzarət və kəşfiyyatı artırmaq məqsədlərini hədəfləyirdi. Bu hadisələr ABŞ-nin beynəlxalq terrorçuluqla mübarizəyə başlamasına, əvvəlcə Əfqanıstan və daha sonra İraqa qarşı hərbi əməliyyatlara başlaması və dünyada intensiv anti-islam təbliğatının aparılması üçün bəhanə oldu. 2001-ci il sentyabrın 20-ində prezident Buş ABŞ Konqresinin birgə sessiyasında 11 sentyabr günü baş verən hadisələr, 9 günlük xilasetmə və bərpa cəhdləri və 11 sentyabr terroruna qarşı cavab tədbirləri haqqında danışdı. Zərər çəkənlərin ailələrini və həyatda qalanları maliyyə yardımı ilə təmin etmək məqsədi ilə hücumların qurbanlarına yardım etmək üçün böyük miqdarda pul ayrıldı, xeyriyyə cəmiyyətləri yaradıldı. 2002-ci ilin sonunda terror aktlarına qarşı hazırlıq və təxirəsalınmaz tədbirlər üçün Tomas Kinin rərbərlik etdiyi Birləşmiş Ştatlarda Terror Aktları üzrə Milli Komitə (9/11 Komitəsi) yaradıldı. 2004-cü il iyulun 22-də Komitə özünün 9/11 Komitə məruzəsini yayımladı. Hücumun qlobal kütləvi mediada işıqlandırılması Hücüm barədə məlumatlar kütləvi informasiya vasitələri və dövlət tərəfindən dünyanın hər yerinə elan edildi. Lakin İraq “Amerika kouboyları insanlığa qarşı törətdikləri cinayətlərin bəhrəsini görürlər” kimi rəsmi bəyanatla fərqləndi.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=9271

11 sentyabr terror aktları icraçılarının siyahısı

"Hava quldurları" (ing. hijackers) kimi tanınan "Əl-Qaidə" ilə əlaqəli 11 sentyabr terror aktları icraçıları 19 nəfərdən ibarət idilər. Onlardan 15-i Səudiyyə Ərəbistanı, ikisi BƏƏ və daha biri Misir vətəndaşı idilər. Hava quldurları dörd qrupa bölünmüşdülər, hər birinə təlim görmüş pilot başçılıq edirdi, hansı ki 3 və ya 4 "əzələli hava qulduru"nun (ing. muscle hijackers) dəstəyi ilə uçuşa nəzarət etməli idi. "Əzələli hava quldurları"nın funksiyaları içərisinə təyyarə pilotları, ekipaj və sərnişinləri fiziki saxlama və onlar üzərində nəzarəti təmin etmək daxil idi. Terrorist qruplarının hamısı müəyyən reysə təyin olunmuş və idarə etdikləri təyyarənin dəyəcəyi konkret nişanı almışdılar.Teraktları həyata keçirmək üçün ABŞ-yə gələn ilk hava quldurları Xalid əl-Mihdar və Nəvaf əl-Həzmi oldular, onlar 2000-ci ilin yanvar ayında San Dieqoda məskunlaşmışdılar. Elə həmin ilin ortalarında Cənubi Floridada yay təlimindən keçmiş Məhəmməd Atta, Mərvan əl-Şehhi və Ziyad Cərrah adlı üç quldur pilotu onların arxasıyca getdilər. Dördüncü quldur pilotu Həni Hanjur San Dieqoya 2000-ci ilin dekabr ayında gəldi. Qalan "əzələli hava quldurları" 2001-ci ilin əvvəllərində və ya ortalarında ABŞ-yə çatmış idilər.Xalid əl-Mihdar və Nəvaf əl-Həzmi "Əl-Qaidə" lideri Üsamə bin Ladenin gözündə təcrübəli və hörmətli cihadçılar idilər. Hücumlarda iştirak etməli olacaq pilotlardan üçü Hamburq hücrəsi adlı radikal islamçılar qrupunun ən birinci üzvlərindən idilər (Məhəmməd Atta, Mərvan əl-Şehhi və Ziyad Cərrah). Əfqanıstanda yerləşən "Əl-Qaidə" təlim düşərgələrində iştirak etdikdən sonra onlar əməliyyatın müvəffəqiyyətlə keçməsi şansını artıran Qərb mədəniyyəti sahələsində geniş məlumatlar və dil biliklərinə sahib olduqlarına görə bin Laden və "Əl-Qaidə"nin hərbi qanadı tərəfindən seçildilər. Ehtimal olunan dördüncü pilot və Hamburq hücrəsinin üzvü Rəmzi bin əl-Şibh də terror hücumlarında iştirak etmək üçün seçilmiş, lakin ABŞ-yə daxil olmaq üçün viza ala bilməmişdir. Sonradan onu Səudiyyə Ərəbistanı vətəndaşı Həni Hanjur əvəz elədi.Həmçinin, Xalid əl-Mihdar və Nəvaf əl-Həzmi də potensial quldur pilotları idilər, lakin San Dieqodakı ilk idarə etmə dərslərində müvəffəq olmadılar. Nəticədə onlar "əzələli hava quldurları" düşərgəsinə köçürüldülər. Onlardan başqa 2000-ci ilin sonu və ya 2001-ci ilin əvvəlində bu rol üçün daha 13 nəfər seçilmişdir. BƏƏ vətəndaşı olan Fəyaz Bənihəmməd istisna olmaqla, onların hər biri Səudiyyə Ərəbistanından idi.Teraktların baş verdiyi gündə FTB PENTTBOM (Pentagon / Twin Towers Bombing Investigation ingilis akronimi — "Pentaqon və Əkiz Qüllələr hücumunun təhqiqatı") əməliyyatını başlatdı, hansının ki keçirilməsinə 7.000 (fəaliyyətdə olan 11.000-dən) cəsus və yardımçı heyətinin bir neçə min siması cəlb olunmuşdur. Sonradan FTB ona "tarixindəki ən mürəkkəb və geniş əməliyyat" tərifini vermişdir. 14 sentyabr 2001-ci il tarixində 19 şübhəli müəyyən edildi, bu iş təyyarələr bortunda yer almış sərnişin siyahıları, qaçırma zamanı telefon danışıqları, bilet ödəmə əməliyyatları və digər sənəd növləri barədə məlumatlar əsasında görülmüşdür. Şəxsi məlumatların dəqiqləşdirilməsi ilə adlar 27 sentyabr 2001-ci ildə təsdiqləndi.Digər 3 qrupdan fərqli olaraq qrupların biri 4 nəfərdən ibarət olması iddia olunan "iyirminci hava qulduru" nəzəriyyəsini ortaya çıxardı, hansı ki hər-hansısa səbəbə üzündən terror aktının həyata keçirilməsində iştirak edə bilməmişdir. Hücumlarda iştirak etməyən, lakin hücumların hazırlanmasında dərindən iştirak edən bir şəxsin mövcudluğu geniş müzakirə olunur. Çox sayda ad çəkilir. onlar arasında ABŞ-yə viza ala bilməyənlər şəxslər yer alır, hansılar ya əməliyyatların hazırlanmasında kifayət qədər etibarlı olmamışdılar, ya da iştirak etmək istədiklərini ifadə edən "Əl-Qaidə" üzvləri idilər. Siyahıda 11 sentyabr 2001-ci il tarixli terror aktlarının 19 icraçısı təqdim olunub. Siyahıda onların ərəb dilində (hər biri üçün doğma idi) adları, fotoşəkilləri, teraktların baş verdiyi gündə yaşları (terrorçuların hamısı həmin gün öldü) və doğum tarixi, vətəndaşlıq, hücumlarda iştirak etmək üçün ABŞ-yə gəlmə tarixi, gəlişdən sonrakı dövrdə və terror hücumlarına qatılmadan əvvəl ABŞ-də əsas qaldıqları yerlər qeyd olunub. Qeydlər təqdim olunan məlumatları təsdiqləyən mənbələrə istinadları ehtiva edir. Siyahıdakı terrorçular ələ keçirtdikləri aviareyslərə görə qruplaşdırılıb. Qrupda ilk öncə pilotlar qeyd olunub, sonra isə "əzələli hava quldurları". Qruplar qəcb etdikləri təyyarələrin məhv olma xronoloji qaydasında sıralanıb. Gary D. Joiner, Alexander Mikaberidze, W. Christopher Hale, Michael Bronner, Ashley Dean, Warren Ward, W. Lane Callaway, Dennis Pinner. 9/11: A Brief History and A Case Study of America’s Worst Terrorist Attack. Report of SAC LSUS for the 9/11. Symposium, September 10, 2016. 2016. (ing.) Xarici keçidlər "11 September 2001 Hijackers" (PDF). Testimony by George Tenet before the Joint Inquiry into Terrorist Attacks Against the United States. Federation of American Scientists (FAS). 2002-06-18. 2008-10-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-09-11. (ing.)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=684515

11 sentyabr terror aktı

11 sentyabr terror aktları — Əl-Qaidə terror təşkilatı tərəfindən 2001-ci il sentyabr ayının 11-də ABŞ-nin Nyu-York və Vaşinqton şəhərlərindəki hədəflərə qarşı həyata keçirilən silsilə terror aktları. Yerli vaxtla saat 08:46-da "American Airlines" (Amerika hava yolları) şirkətinə məxsus sərnişin təyyarəsi Nyu-Yorkda yerləşən Dünya Ticarət Mərkəzinin Şimal qülləsinə çırpıldı. 09:03 radələrində isə Cənub qülləsi bənzər hücuma məruz qaldı. Binaların aşmasına səbəb baş vermiş güclü yanğınlar idi. Sonuncu hücumdan 40 dəqiqə sonra ABŞ Müdafiə Nazirliyi — Pentaqonun binası da intiharçıların idarə etdikləri təyyarə tərəfindən vuruldu. Bu hücumdan 25 dəqiqə keçdikdən sonra eyni məqsədlə qaçırılan bir sərnişin təyyarəsinin hava hücumundan müdafiə qüvvələri tərəfindən vurularaq zərərsizləşdirildiyi açıqlandı. Həmin təyyarənin hədəfinin Ağ Ev olduğu bildirildi. Hücumun hədəfləri Bu hücumun əsas məqsədi sadəcə binalar, hətta bina və təyyarələrdəki minlərlə günahsız qurbandan daha böyük bir şey idi. Ən yaxın fiziki hədəflər Pentaqonun bir hissəsi, aşağı Manhetten və 4 təyyarə idi. Dünya Ticarət Mərkəzi bir zamanlar dünyanın ən hündür binası sayılan məşhur Əkiz Qüllələrin də daxil olduğu aşağı Manhettendə yerləşən 7 binadan ibarətdir. Müstəqil blokda yerləşən Bina 7 də daxil olmaqla 7 binadan ibarət kompleksə 2001-ci il sentyabrın 11-də çox ağır zərbə vuruldu. Dünyanın ən böyük ofis binası sayılan Pentaqon Amerika Birləşmiş Ştatlarının ürəyi hesab edilir. 11 sentyabr hücumlarında binanın 10 hissəsindən biri zərər gördü. Pentaqonda yerləşən Dünya Ticarət Mərkəzi dünyada iki ən yaxşı müdafiə olunan binadan biri hesab edilirdi. Geriyə qalan mənzərə isə misli görülməmiş bir dəhşətdir. 11 nömrəli sərnişin təyyarəsinin Şimal qülləsinin 95-ci mərtəbəsi ilə toqquşması nəticəsində yaranan qəza 92-ci mərtəbədən yuxarıda olan insanlara zərər verdi. Qəza bölgəsi olan mərtəbələr tüstü ilə dolduqca insanlar tullanmağa başladılar. Təmiz havada 10 saniyə yaşamaq zəhərli tüstünü ciyərlərə çəkərək ağır və dözülməz ölümdən əziyyət çəkməkdən daha yaxşı idi. Çoxlu sayda insan ilk öncə Cənub qülləsinin partlayışına şahidlik etdi. Onlar Dünya Ticarət Mərkəzinin tamamilə dağılacağı haqda heç bir fikri olmayan, binanın ətrafına yığışan çoxlu sayda yanğınsöndürən və tibb işçilərindən ibarət fövqəladə hallar zamanı yardıma gələn insanlar idilər. Cənub Qülləsinin şəkil və videoları Şimal qülləsinin dağılması haqqında ətraflı sübutlar verir. Hər iki qüllə qəza bölgəsində yaranan partlayış nəticəsində aşağıya doğru parçalandı və yerə çatmamışdan əvvəl çox böyük toz və çöküntüyə çevrildi. Bu hadisələr 3 minə yaxın sadə vətəndaşın ölümü, 6 mindən çox insanın yaralanması ilə nəticələndi. Bu hadisələrin baş verməsi hələdə aktualdır və indiyə qədər araşdırılır. Sentyabrın 11-i baş vermiş hadisə üzrə bir çox filmlər hazırlanmışdır. PENTTBOM əməliyyatı Federal Təhqiqat Bürosu 3 gün içində təyyarə oğrularının siyahısını tərtib etdi. Üsamə bin Laden bu əməliyyatı Əfqanistanda bir mağarada planlamışdı. Talibana qarşı cavab hücumu tezliklə baş verdi. Federal Təhqiqat Bürosu Amerika tarixində ilk dəfə PENTTBOM əməliyyatı adlanan böyük araşdırma başlatdı. Şübhəlilər 72 saat içində müəyyənləşdirildi, çünki onların bir neçəsi uçuş biletlərində və kredit kartı qeydlərində adlarını dəyişdirməyə təşəbbüs etmişdilər. Onlar təyyarədə Amerika vətəndaşı olmayan sərnişinlər arasında demək olar ki, yeganə ərəb sərnişinlər idilər və bu da Federal Təhqiqat Bürosuna doğum tarixi, viza statusu, yaşayış yeri kimi məlumatlardan istifadə edərək şübhəli sərnişinlərin kimliyini müəyyənləşdirməyə imkan verdi. 2001-ci il sentyabrın 27-də Federal Təhqiqat Bürosu 19 təyyarə oğrusunun milliyyəti və uydurma adları haqqında məlumatları və şəkillərini yayımladı. Şübhəli təyyarə oğruları Səudiyyə Ərəbistan, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Liviya və Misirdən idilər. Amerikalılar üzərindəki təsirləri 11 sentyabr hücumlarının amerikalılar üzərində çox ağır təsirləri qaldı. Ölkənin hər yerindən polis məmurları və xilas etmə işçiləri Əkiz Qüllələrin qalıqları altında qalan insan cəsədlərini qurtarmaq prosesinə yardım etmək üçün Nyu-York şəhərinə axışıb gəldilər. Birləşmiş Ştatlar üzrə qan vermə göstəricisində 11 sentyabr həftəsindən sonra böyük artım yaşandı. Bu hücumlar Amerika və dünya bazarına əhəmiyyətli dərəcədə təsir etdi. Nyu-York məzənnə fondu (NYMF) və Amerika məzənnə fondu Sentyabrın 11-də açılmadı və senytabrın 17-dək qapalı qaldı. Məzənnə fondu yenidən açılanda səhm bazarı 71%-dən 8921-ə endi, bu isə bir gündə qeydə alınan ən böyük enmə idi. Eyni zamanda yaxın şərqlilərə və yaxın şərqlilərə bənzəyən digər insanlara qarşı çoxlu sayda hücum və nifrət zəminində törədilmış cinayətlər də qeydə alındı. Məsələn, sixlərə qarşı bu cür hücumlar baş verirdi, çünki six kişiləri ənənəvi olaraq türban geyinirlər, bu da Birləşmiş Ştatlarda bir qayda olaraq müsəlmanlarla əlaqələndirilən bir əlamətdir. Hind məbədinin partladılması, insanlara edilən hücumlar, təhqirlər, məscid və başqa dini binalara edilən hücumlar və sentyabrın 15-də Balbir Sinq Sodhinin qətlə yetirilməsi amerikalıların qəzəbinin göstəricisi idi. Balbir Sinq Sodhi güllələnmişdi, o da digərləri kimi müsəlman zənn edilən sıravi six idi. Terrorla mübarizə Hücumdan sonra Corc Buş administarsiyası Osama Bin Laden və Əl Qaidə təşkilatının ədalətə təslim olunmasi və digər terror şəbəkələrinin yaranmasının qarşısını almaq üçün terrorizmlə mübarizə elan etdi. Bu mübarizə terror törədən dövlətlərə qarşı iqtisadi və hərbi sanksiyalar tətbiq etmək, qlobal ciddi nəzarət və kəşfiyyatı artırmaq məqsədlərini hədəfləyirdi. Bu hadisələr ABŞ-nin beynəlxalq terrorçuluqla mübarizəyə başlamasına, əvvəlcə Əfqanıstan və daha sonra İraqa qarşı hərbi əməliyyatlara başlaması və dünyada intensiv anti-islam təbliğatının aparılması üçün bəhanə oldu. 2001-ci il sentyabrın 20-ində prezident Buş ABŞ Konqresinin birgə sessiyasında 11 sentyabr günü baş verən hadisələr, 9 günlük xilasetmə və bərpa cəhdləri və 11 sentyabr terroruna qarşı cavab tədbirləri haqqında danışdı. Zərər çəkənlərin ailələrini və həyatda qalanları maliyyə yardımı ilə təmin etmək məqsədi ilə hücumların qurbanlarına yardım etmək üçün böyük miqdarda pul ayrıldı, xeyriyyə cəmiyyətləri yaradıldı. 2002-ci ilin sonunda terror aktlarına qarşı hazırlıq və təxirəsalınmaz tədbirlər üçün Tomas Kinin rərbərlik etdiyi Birləşmiş Ştatlarda Terror Aktları üzrə Milli Komitə (9/11 Komitəsi) yaradıldı. 2004-cü il iyulun 22-də Komitə özünün 9/11 Komitə məruzəsini yayımladı. Hücumun qlobal kütləvi mediada işıqlandırılması Hücüm barədə məlumatlar kütləvi informasiya vasitələri və dövlət tərəfindən dünyanın hər yerinə elan edildi. Lakin İraq “Amerika kouboyları insanlığa qarşı törətdikləri cinayətlərin bəhrəsini görürlər” kimi rəsmi bəyanatla fərqləndi.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=89966

11 yanvar

11 yanvar — Qriqorian təqvimində ilin 11-ci günü. Bu tarixdə ilin sonuna 354 gün (uzun ildə 355 gün) qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 dekabr tarixinə uyğun gəlir. Əhəmiyyətli hadisələr 1600-cü ildən əvvəl 1569 — İngiltərədə ilk dəfə lotereya qeyd olunub. 1861 — ABŞ-də vətəndaş müharibəsi: Alabama ştatı ABŞ-dən ayrılmışdır. 1935 — Ameliya Erhart Havaydan Kaliforniyaya təkbaşına uçan ilk şəxs olmuşdur. 1985 — Rio-de-Janeyroda ilk dəfə Rock in Rio musiqi festivalı keçirilib. Azərbaycana aid hadisələr 1963 — Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqı təsis edilib. 1991 — "Səs" qəzeti ilk dəfə nəşr olunub. 1994 — Azərbaycan və Latviya arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 1995 — Azərbaycan və Uruqvay arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2016 — Azərbaycanda "Multikulturalizm ili" elan olunub. 2019 — Azərbaycanda "Nəsimi ili" elan olunub. 1600-cü ildən əvvəl 347 — I Feodosi, Roma imperatoru 1209 — Münke xaqan, Monqol xaqanı 1540 — Parmicanino, İtaliya boyakarı 1732 — Per Forsskol, Finlandiya səyahətçisi 1755 — Aleksandr Hamilton, ABŞ dövlət xadimi 1842 — Vilyam Ceyms, ABŞ filosofu 1870 — Mehmed Səlim Əfəndi, Osmanlı şahzadəsi 1906 — Əbdülkərim Əlizadə, Azərbaycan tarixçisi 1935 — Hüseyn Hüseynzadə, Azərbaycan fotojurnalisti 1938 — Fuad Musayev, Azərbaycan futbol icraçısı Faiq Qarayev, Azərbaycan voleybol məşqçisi Loğman Kərimov, Azərbaycan aktyoru 1967 — Aygün Səmədzadə, Azərbaycan bəstəkarı 1970 — Mustafa Sandal, Türkiyə müğənnisi 1975 — Matteo Renzi, İtaliya siyasətçisi 1979 — Siti Nurhaliza, Malayziya müğənnisi 1984 — Nadir Soltanov, Azərbaycan giziri 1987 — Ceymi Vardi, İngiltərə futbolçusu 1996 — Leroy Sane, Almaniya futbolçusu 1600-cü ildən əvvəl 1055 — IX Konstantin Monomax, Bizans imperatoru 1798 — II İrakli, Kaxeti və Kartli çarı 1801 — Domeniko Çimaroza, İtaliya bəstəkarı 1928 — Şarl Filije, Fransa boyakarı 1941 — Emanuel Lasker, Almaniya şahmatçısı 1953 — Noy Jordaniya, Gürcüstan siyasətçisi 1998 — Əliağa Quliyev, Azərbaycan tarzəni 2008 — Edmund Hillari, Yeni Zelandiya alpinisti 2010 — Mip Qiz, Niderland yazıçısı 2013 — Aaron Şvarts, ABŞ proqramçı Ariel Şaron, İsrail baş naziri Vüqar Həşimov, Azərbaycan şahmatçısı 2021 — Hovard Conson, ABŞ caz musiqiçisi Bayramlar və xüsusi günlər Qoruqlar və Milli Parklar Günü Albaniya — Respublika Günü Mərakeş — Müstəqillik Manifestosu Günü

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=1990

11 №-li Qayıdış qəsəbəsi

11 №-li Qayıdış qəsəbəsi — Füzuli rayonunun eyniadlı inzibati ərazi dairəsi tərkibində qəsəbə. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 sentyabr 2004-cü il tarixli, 727-IIQ saylı Qərarı ilə Füzuli rayon inzibati ərazi vahidi tərkibində faktik mövcud olan Haramı sahəsində yeni salınmış 11 №-li Qayıdış qəsəbəsi rayonun ərazi vahidləri siyahısına daxil edilmişdir. Mərkəzi 6 №-li Qayıdış qəsəbəsi olmaqla, 6 №-li Qayıdış, 7 №-li Qayıdış, 8 №-li Qayıdış, 9 №-li Qayıdış, 10 №-li Qayıdış və 11 №-li Qayıdış qəsəbələrindən ibarət İkinci Haramı qəsəbə inzibati ərazi dairəsi yaradılmışdır. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 19 iyun 2009-cu il tarixli, 837-IIIQ saylı Qərarı ilə Füzuli rayonunun 11 №-li Qayıdış qəsəbəsi İkinci Haramı qəsəbə inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq, bu qəsəbə mərkəz olmaqla, 11 №-li Qayıdış qəsəbə inzibati ərazi dairəsi yaradılmışdır. Qəsəbədə Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı evlərini tərk etmiş məcburi köçkünlər məskunlaşdırılıb. 3 aprel 2020-ci il tarixinə olan məlumata görə qəsəbədə 881 nəfər yaşayır. Qəsəbədə "Qayıdış qəsəbə 8 № li tam orta məktəb" fəaliyyət göstərir.Məktəb 360 şagird yerlik, 24 sinif otaqlıdır. Xarici keçidlər Füzuli rayon bələdiyyələrinin siyahısı Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Azərbaycan. — 2009. — 31 iyul. — S. 1. Azərbaycan Respublikasında bələdiyyələrin birləşməsi yolu ilə yeni bələdiyyələrin yaradılması haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu ""Bələdiyyələrin əraziləri və torpaqları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa əlavə edilmiş "Azərbaycan Respublikasında bələdiyyələrin siyahısı"nda dəyişikliklər edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının 30 may 2014-cü il tarixli Qanunu" (az.). president.az. 2014-05-30. 2020-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-16. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=625394

12

12 il (On ikinci il) — Bazar günündən başlayan uzun il. 31 avqust — Kaliqula, Roma İmperatoru (ö. 41).

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=2723

12-ci il

12 il (On ikinci il) — Bazar günündən başlayan uzun il. 31 avqust — Kaliqula, Roma İmperatoru (ö. 41).

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=183979

12-nöqtəli vibidiya

12-nöqtəli vibidiya (lat. Vibidia duodecimguttat Poda.) — Qanadüstlüyü sarımtıl olub 6 ədəd dairəvi qara ləkələri var. Biologiyası Azərbaycanda azsaylı növdür. Əsasən Naxçıvan (Şahbuz və Ordubad), Şəki-Zaqatala və Talış zonalarında bir neçə fərd toplanmışdır. Qoz ağacı üzərində mənənə ilə qidalanır. Qanadüstlüyü sarımtıl olub 6 ədəd dairəvi qara ləkələri var. Simmetrik olaraq ardıcıl düzülmüşdür. Bəzi populyasiyalarda ləkələr solğunlaşıb. Uzunluğu 3,5–4 mm-dir. Noyabrın sonundan başlayaraq ağacın qabığının günəşə tərəf hissəsində qışlayır. Qış sığınacağından ağac qabığı altından toplanan böcəklərin sayından görünür ki, bunlar soyuğa nisbətən daha çox davamsızdırlar. Qərbi Avropada, Kiçik Asiyada, İranda, Qafqazda yayılıbdır. Naxçıvan Muxtar Respublikasında yayılan yırtıcı cücülərin xeyirli fəaliyyəti və onların mühafizəsi. A.Mehdiyev, M.M.Seyidli Ümumi entomologiya I-II hissələr. Ağayev B.İ. Bakı 1979-1981 Naxçıvan MR-da yayılan parabüzənlər (Coleoptera, Coccine elidae) və onların bioloji mübarizədə istifadə imkanları. Mehdiyev A.M.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=491157

1200

Arran yepiskopluğu ləğv olunub. Əsirəddin Əbhəri 23 aprel — Çju Si Şahənşah ibn Mənuçöhr Əlaəddin Təkiş Xarəzmşah

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3909

1200-cü il

Arran yepiskopluğu ləğv olunub. Əsirəddin Əbhəri 23 aprel — Çju Si Şahənşah ibn Mənuçöhr Əlaəddin Təkiş Xarəzmşah

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185379

1204

IV Səlib yürüşü başa çatmışdır. Gökcə ət-Türki I Fərruxzad II Fəribürz II Süleymanşah Nurəddin Batruci

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3913

1204-cü il

IV Səlib yürüşü başa çatmışdır. Gökcə ət-Türki I Fərruxzad II Fəribürz II Süleymanşah Nurəddin Batruci

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185383

1206

Hindistanda türk sərkərdəsi Oütbəddin Aybək tərəfindən Dehli sultanlığının əsasının qoyulması. Onon qurultayı və Çingiz xan tərəfindən Monqol dövlətinin yaranması. Dehlidə "Qütbminar" minarəsinin inşasına başlanılması.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3915

1206-cı il

Hindistanda türk sərkərdəsi Oütbəddin Aybək tərəfindən Dehli sultanlığının əsasının qoyulması. Onon qurultayı və Çingiz xan tərəfindən Monqol dövlətinin yaranması. Dehlidə "Qütbminar" minarəsinin inşasına başlanılması.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185385

1209

Kembric Universitetinin əsası qoyulub. Hacı Bəktaş Vəli - şair, filosof. Bettisia Gozzadini - İtalyan müəllim. 12 mart — Nizami Gəncəvi - Gəncəli şair, farsdilli Azərbaycan ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndəsi.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3918

1209-cu il

Kembric Universitetinin əsası qoyulub. Hacı Bəktaş Vəli - şair, filosof. Bettisia Gozzadini - İtalyan müəllim. 12 mart — Nizami Gəncəvi - Gəncəli şair, farsdilli Azərbaycan ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndəsi.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185388

120 (dəqiqləşdirmə)

120 (ədəd) — ədəd 120 (film, 2008) — 2008-ci ildə istehsal olunmuş Türkiyə filmi. E.ə. 120 — il NGC 120 — Yeni Baş Kataloqda qeydə alınmış qalaktika.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155508

120 (film)

120 (türk. 120) — 2008-ci ildə istehsal olunmuş Türkiyə filmi. Həmçinin bax Türkiyə filmlərinin siyahısı

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=169004

120 (film, 2008)

120 (türk. 120) — 2008-ci ildə istehsal olunmuş Türkiyə filmi. Həmçinin bax Türkiyə filmlərinin siyahısı

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=808121

120 (ədəd)

Yüz iyirmi — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz on doqquzdan sonra, yüz iyirmi birdən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz iyirmi ədədi —cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=154213

120 mm-lik M1 zenit silahı

120 mm-lik M1 zenit silahı Amerika Birləşmiş Ştatları Ordusunun İkinci dünya müharibəsidövründə istifadə etmiş olduğu standart ağır zenit silahıdır. Onun maksimum hündürlük diapazonu maksimum 60.000 ft, ləqəbi isə stratosfer silahı (ing. stratosphere gun) olmuşdur. Bu silahlar Amerika ordusunun xidmətində olan aparıcı zenit müdafiə sistemlərindən biri hesab olunurdu. Silahın ümumi xüsusiyyətləri Növü: zenit silahı İstehsal olunduğu yer: ABŞ İstifadəçisi: ABŞ Ordusu İstifadə edilmiş olduğu müharibələr: İkinci dünya müharibəsi və Koreya Müharibəsi Çəkisi: 22.136 Kiloqram Uzunluğu: 3.39 m Lüləsinin uzunluğu: 7.16 m Çapı: 120 mm L/60

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=833297

121-lər manifesti

121-lər manifesti (fr. Manifeste des 121, tam başlıq:fr. Déclaration sur le droit à l’insoumission dans la guerre d’Algérie, ing. Declaration on the right of insubordination in the Algerian War, azərb. Əlcəzair müharibəsində tabe olmama haqqı bəyannaməsi) - 121 ziyalı tərəfindən imzalanmış, 6 sentyabr 1960-cı ildə Vérité-Liberté jurnalında dərc edilmiş açıq məktubdur. Fransız hökümətini, Qollçu Mişel Debreni və ictimaiyyətini Əlcəzair İstiqlaliyyət müharibəsini qanuni istiqlaliyyət müharibəsi olaraq tanımağa çağırmışdır. Fransız ordusunun işğəncələrini qınayan, Fransa dövlət məmurlarını vicdani rəddə (siyasi, əxlaqi və ya dini səbəblərə görə hərbi xidmətdən boyun qaçırmaq) hörmət etməyə dəvət edən açıq məktubdur.Bəyannamı Dionys Maskolo, Maurise Blanşot və Jan Şüster tərəfindən hazırlanmışdır. İmzalayanlar Arthur Adamov (yazıçı) Robert Antelme (yazıçı və Buchenvald düşərgəsinin keçmiş məhbusu) Georges Auclair (jurnalist) Hélène Balfet Marc Barbut Robert Barrat Simone de Beauvoir (filosof) Jean-Louis Bedouin Marc Beigbeder (filosof və jurnalist) Robert Benayoun (rejissor və kino tənqidçisi) Michèle Bernstein Maurice Blanchot (yazıçı) Roger Blin (aktyor və dramaturq) Arsène Bonnefous-Murat Geneviève Bonnefoi Raymond Borde Jean-Louis Bory (yazıçı, jurnalist və film tənqidçisi) Jacques-Laurent Bost (jurnalist) Pierre Boulez (bəstəkar) Vincent Bounoure André Breton (sürrealist) Guy Cabanel Georges Condominas (antropolog) Alain Cuny (aktyor) Jean Czarnecki Jean Dalsace Hubert Damisch (filosof) Bernard Dort Jean Douassot Simone Dreyfus Marguerite Duras (yazıçı) Yves Ellouet Dominique Eluard Charles Estienne Louis-René des Forêts (yazıçı) Théodore Fraenkel André Frénaud (şair) Jacques Gernet (sinoloq) Louis Gernet (linqivist və sosioloq) Edouard Glissant (yazıçı) Anne Guérin Daniel Guérin (tarixçi) Jacques Howlett Édouard Jaguer, (şair və incəsənət tənqidçisi) Pierre Jaouen Gérard Jarlot Robert Jaulin (etnoqraf) Alain Joubert Robert Lagarde Monique Lange Claude Lanzmann (rejissor) Robert Lapoujade (rejissorvə rəssam) Henri Lefebvre (sosioloq) Gérard Legrand Michel Leiris (yazıçı və sosioloq) Paul Lévy (riyaziyyatçı) Jérôme Lindon, (Les Éditions de Minuit-in baş redaktoru) Eric Losfeld Robert Louzon Olivier de Magny (şair) Florence Malraux André Mandouze Maud Mannoni (psixo-analist) Jean Martin (aktyor) Renée Marcel-Martinet Jean-Daniel Martinet Andrée Marty-Capgras Dionys Mascolo, yazar François Maspero (Maspero Ed.'in redaktoru) André Masson Pierre de Massot (yazıçı və jurnalist) Jean-Jacques Mayoux Jehan Mayoux Théodore Monod (şərqşünas və səyyah) Marie Moscovici Georges Mounin Maurice Nadeau (naşir) Georges Navel Claude Ollier (yazıçı) Hélène Parmelin (yazıçı, jurnalist və incəsənət tənqidçisi) José Pierre (yazıçı) Marcel Péju André Pieyre de Mandiargues (yazıçı) Edouard Pignon (rəssam) Bernard Pingaud Maurice Pons (yazıçı) Jean-Bertrand Pontalis (filosof və psixo-analist) Jean Pouillon (etnoqraf) Madeleine Rebérioux (tarixçi) Denise René (rejissor) Alain Resnais (rejissor) Jean-François Revel (jurnalist) Alain Robbe-Grillet (yazıçı) Christiane Rochefort (yazıçı) Jacques-Francis Rolland Alfred Rosmer Gilbert Rouget Claude Roy (yazıçı) Françoise Sagan (yazıçı) Marc Saint-Saëns Nathalie Sarraute (yazıçı) Jean-Paul Sartre (filosof) Renée Saurel Claude Sautet (rejissor) Catherine Sauvage (müğənni) Laurent Schwartz (riyaziyyatçı) Jean Schuster Robert Scipion (yazıçı və jurnalist) Louis Seguin (mühəndis) Geneviève Serreau (aktrisa) Simone Signoret (aktrisa) Jean-Claude Silbermann (rəssam və yazıçı) Claude Simon (yazıçı) René de Solier D. de la Souchère Jean Thiercelin François Truffaut (rejissor) René Tzanck Vercors, yazar Jean-Pierre Vernant (tarixçi) Pierre Vidal-Naquet (tarixçi) J.-P. Vielfaure Claude Viseux (rəssam və heykəltaraş) René Zazzo (psixoloq) Həmçinin bax Xarici keçidlər Bəyannamənin tam mətni və imzalayanların siyahısı (fr.)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=585292

1210

Özbəyin Atabəylər dövlətinin hökmdarı (1210-1225) elan edilməsi. Baçman xan (d. 1210 – ö. 1240) — Olburlik tayfasından qıpçaq xanı. İbn ən-Nəfis Əbubəkr (Eldəniz hökmdarı)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3919

1210-cu il

Özbəyin Atabəylər dövlətinin hökmdarı (1210-1225) elan edilməsi. Baçman xan (d. 1210 – ö. 1240) — Olburlik tayfasından qıpçaq xanı. İbn ən-Nəfis Əbubəkr (Eldəniz hökmdarı)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185389

1212

16 iyul — Las Navas de Tolasa yaxınlığında döyüşün baş verməsi. Xarəzmşah Əlaəddin Məhəmməd şah tərəfindən qarakitayların məğlub edilməsi və Qaraxanlı dövlətinin dağılması.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3921

1212-ci il

16 iyul — Las Navas de Tolasa yaxınlığında döyüşün baş verməsi. Xarəzmşah Əlaəddin Məhəmməd şah tərəfindən qarakitayların məğlub edilməsi və Qaraxanlı dövlətinin dağılması.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185391

1215

15 iyun - İngiltərədə "Böyük azadlıqlar xartiyası"nın qəbul edilməsi. Monqollar tərəfindən Çinin paytaxtı Pekinin tutulması. I Baronlar müharibəsi Xubilay xan Memar Cerard VII David (Gürcüstan çarı)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3924

1215-ci il

15 iyun - İngiltərədə "Böyük azadlıqlar xartiyası"nın qəbul edilməsi. Monqollar tərəfindən Çinin paytaxtı Pekinin tutulması. I Baronlar müharibəsi Xubilay xan Memar Cerard VII David (Gürcüstan çarı)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185394

121 (ədəd)

Yüz iyirmi bir — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz iyirmidən sonra, yüz iyirmi ikidən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz iyirmi bir ədədi —tək ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155689

1220

Monqolların Azərbaycana yürüşü. Sultan Cəlaləddin Firuz şah 30 may – Aleksandr Nevski, rus knyazı. I İzzəddin Keykavus

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3929

1220-ci il

Monqolların Azərbaycana yürüşü. Sultan Cəlaləddin Firuz şah 30 may – Aleksandr Nevski, rus knyazı. I İzzəddin Keykavus

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185399

1221

Monqollar Təbriz və Beyləqanı tutmuşlar. V Səlib yürüşü başa çatmışdır. Monqollar Marağaya hücum edərək şəhəri talan etmişlər. Noyabr — Xarəzmşah Cəlaləddin və monqollar arasında Pərvan döyüşü. 24 noyabr — Xarəzmşah Cəlaləddin və monqollar arasında İndus döyüşü. 23 noyabr — Kastiliya kralı X Alfonso (ö .1284) Abbasi xəlifəsi Müstəsim (ö.1258) Nikeya imperatoru II Teodor (ö.1258) Xarəzmşah Əlaəddin Məhəmməd Nikeya imperatoru I Teodor (d.1174-1175) Əlamutlar Nizari hökmdarı III Həsən (d.1187) Şeyx Nəcməddini Kübra-Kuləvilik təriqəti şeyxi və banisi (d.1145)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3930

1221-ci il

Monqollar Təbriz və Beyləqanı tutmuşlar. V Səlib yürüşü başa çatmışdır. Monqollar Marağaya hücum edərək şəhəri talan etmişlər. Noyabr — Xarəzmşah Cəlaləddin və monqollar arasında Pərvan döyüşü. 24 noyabr — Xarəzmşah Cəlaləddin və monqollar arasında İndus döyüşü. 23 noyabr — Kastiliya kralı X Alfonso (ö .1284) Abbasi xəlifəsi Müstəsim (ö.1258) Nikeya imperatoru II Teodor (ö.1258) Xarəzmşah Əlaəddin Məhəmməd Nikeya imperatoru I Teodor (d.1174-1175) Əlamutlar Nizari hökmdarı III Həsən (d.1187) Şeyx Nəcməddini Kübra-Kuləvilik təriqəti şeyxi və banisi (d.1145)

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185400

1223

23 may - Kalka çayı üzərində döyüş. Monqolların birləşmiş rus-qıpçaq qüvvələrini məğlub etməsi. II Filip Avqust

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3932

1223-cü il

23 may - Kalka çayı üzərində döyüş. Monqolların birləşmiş rus-qıpçaq qüvvələrini məğlub etməsi. II Filip Avqust

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185402

1225

25 iyul - Xarəzmşah Cəlaləddin tərəfindən Təbrizin tutulması. Xarəzmşah Cəlaləddinin Cənubi Qafqaza yürüşü. Azərbaycan Atabəyləri dövlətinin süqutu. Sultan Müzəffərəddin Özbək

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3934

1225-ci il

25 iyul - Xarəzmşah Cəlaləddin tərəfindən Təbrizin tutulması. Xarəzmşah Cəlaləddinin Cənubi Qafqaza yürüşü. Azərbaycan Atabəyləri dövlətinin süqutu. Sultan Müzəffərəddin Özbək

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185404

1227

Xarəzmşah Cəlaləddin tərəfindən Rəvvadilər nəslindən olan Ağsunqurilər sülaləsinin Marağa hakimliyinə (1108-1227) son qoyulması. Estoniyanın alman tayfaları və Danimarka qoşunları tərəfindən işğal edilib. Monqol dövlətinin hökmdarı Çingiz xan

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3936

1227-ci il

Xarəzmşah Cəlaləddin tərəfindən Rəvvadilər nəslindən olan Ağsunqurilər sülaləsinin Marağa hakimliyinə (1108-1227) son qoyulması. Estoniyanın alman tayfaları və Danimarka qoşunları tərəfindən işğal edilib. Monqol dövlətinin hökmdarı Çingiz xan

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185406

122 (dəqiqləşdirmə)

122 (ədəd) — ədəd 122 — Mərkəzi təmir bürosunun telefon nömrəsi E.ə. 122 — il NGC 122 — Yeni Baş Kataloqda qeydə alınmış qalaktika.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155511

122 (ədəd)

Yüz iyirmi iki — say sistemində ədədlardən biridir. Yüz iyirmi birdən sonra, yüz iyirmi üçdən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz iyirmi iki ədədi —cüt ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155690

123-cü alay

123 saylı zərbə-həmlə alayı — Qarabağ müharibəsi vaxtı mövcud olmuş Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahı tabeçiliyində zərbə həmlə alayı. Surətin dəstəsi və yaxud Surət Hüseynov dəstəsi adı ilə tanınıb. Batalyonları Birinci batalyon — Yevlaxın Qaramanlı kənd Əfqanıstan müharibəsi veteranlarının rotası əsasında qurulub. Batalyon komandiri Xosrov Əhmədov, daha sonra isə "Azərbaycan Bayrağı" ordenli Dostəli Hacıyev olub. İkinci batalyon — Borsunluda yerləşmiş İkinci batalyon Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Yevlax rayon şöbəsinin üzvlərindən təşkil olunub. Komandirləri Kobra Murad ləqəbli Murad Qurbanov və Komandir ləqəbli Nağıyev Yusif olub. Üçüncü batalyon — Bakı, Xaçmaz, Quba, Neftçala, Salyan, Balakən və digər rayonlardan gəlmiş, yüksək döyüş hazırlıqlı könüllülərin əsasında yaradılmış batalyonun komandiri kadr zabit kapitan Hümbət Əliyev olub. Dördüncü batalyon — "Gəncə batalyonu" adı ilə tanınan Dördüncü batalyon Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Gəncə şöbəsinin üzvlərindən təşkil olunub. Batalyon komandiri Mehman Ələkbərov olub. Tank batalyonu — OMON-un çevik zirehli dəstəsinin ekipajları əsasında qurulmuş batalyonun ilk komandiri Nazim Bayramov, daha sonra isə Altay Bayramov olub. Həmçinin bax Surət Hüseynov 709 saylı briqada

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=532680

1230

Mənbələrdə ilk dəfə Branderburq hersoqluğunun paytaxtı Berlinin adının çəkilməsi. Azərbaycan musiqişünası Səfiəddin Urməvi. 24 sentyabr — IX Alfonso (Leon kralı), Leon və Qalisiya kralı. Bəhaəddin Vələd

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3939

1230-cu il

Mənbələrdə ilk dəfə Branderburq hersoqluğunun paytaxtı Berlinin adının çəkilməsi. Azərbaycan musiqişünası Səfiəddin Urməvi. 24 sentyabr — IX Alfonso (Leon kralı), Leon və Qalisiya kralı. Bəhaəddin Vələd

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185411

1231

Osmanlılar Ərtoğrulun başçılığı altında Ankara sərhədlərinə gəlmiş və Səlcuq sultanından Söyüdlü və Domançı yaylağını iqta olaraq almışdı. Gəncədə usta Bəndərin başçılığı ilə xarəzmşahlara qarşı üsyan baş verdi. Cormoğon noyonun başçılığı ilə monqolların Azərbaycana ikinci yürüşü başlandı. Cəlaləddin Mənguberdi

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3940

1231-ci il

Osmanlılar Ərtoğrulun başçılığı altında Ankara sərhədlərinə gəlmiş və Səlcuq sultanından Söyüdlü və Domançı yaylağını iqta olaraq almışdı. Gəncədə usta Bəndərin başçılığı ilə xarəzmşahlara qarşı üsyan baş verdi. Cormoğon noyonun başçılığı ilə monqolların Azərbaycana ikinci yürüşü başlandı. Cəlaləddin Mənguberdi

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185412

1239

3 iyun Avropada tam Günəş tutulması hadisəsi baş vermişdir. Monqolların hücumu nəticəsində dağılan Gəncə şəhərinin bərpasına başlanılması. Dərbəndin istilası ilə monqolların Azərbaycanın işğalını başa çatdırması. Vyazma şəhərinin əsası qoyulmuşdur. 17 iyun — İngiltərə kralı I Eduard Uzunayaq.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3948

1239-cu il

3 iyun Avropada tam Günəş tutulması hadisəsi baş vermişdir. Monqolların hücumu nəticəsində dağılan Gəncə şəhərinin bərpasına başlanılması. Dərbəndin istilası ilə monqolların Azərbaycanın işğalını başa çatdırması. Vyazma şəhərinin əsası qoyulmuşdur. 17 iyun — İngiltərə kralı I Eduard Uzunayaq.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185421

123 (ədəd)

Yüz iyirmi üç — say sistemində ədədlərdən biridir. Yüz iyirmi ikidən sonra, yüz iyirmi dörddən əvvəl gəlir. Riyaziyyatda Əsas hesablamalarda Yüz iyirmi üç ədədi —tək ədəddir və eyni zamanda mürəkkəb ədəddir. Say sistemində İnam və etiqadlarda Digər sahələrdə Xarici keçidlər

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=155692

123 saylı zərbə-həmlə alayı

123 saylı zərbə-həmlə alayı — Qarabağ müharibəsi vaxtı mövcud olmuş Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahı tabeçiliyində zərbə həmlə alayı. Surətin dəstəsi və yaxud Surət Hüseynov dəstəsi adı ilə tanınıb. Batalyonları Birinci batalyon — Yevlaxın Qaramanlı kənd Əfqanıstan müharibəsi veteranlarının rotası əsasında qurulub. Batalyon komandiri Xosrov Əhmədov, daha sonra isə "Azərbaycan Bayrağı" ordenli Dostəli Hacıyev olub. İkinci batalyon — Borsunluda yerləşmiş İkinci batalyon Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Yevlax rayon şöbəsinin üzvlərindən təşkil olunub. Komandirləri Kobra Murad ləqəbli Murad Qurbanov və Komandir ləqəbli Nağıyev Yusif olub. Üçüncü batalyon — Bakı, Xaçmaz, Quba, Neftçala, Salyan, Balakən və digər rayonlardan gəlmiş, yüksək döyüş hazırlıqlı könüllülərin əsasında yaradılmış batalyonun komandiri kadr zabit kapitan Hümbət Əliyev olub. Dördüncü batalyon — "Gəncə batalyonu" adı ilə tanınan Dördüncü batalyon Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin Gəncə şöbəsinin üzvlərindən təşkil olunub. Batalyon komandiri Mehman Ələkbərov olub. Tank batalyonu — OMON-un çevik zirehli dəstəsinin ekipajları əsasında qurulmuş batalyonun ilk komandiri Nazim Bayramov, daha sonra isə Altay Bayramov olub. Həmçinin bax Surət Hüseynov 709 saylı briqada

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=531965

1240

Batı Xanın rəhbərlik etdiyi Qızıl Orda ordusunun Kiyev şəhərini işğal etməsi. II Andronik (Trabzon imperatoru) Baçman xan (d. 1210 – ö. 1240) — Olburlik tayfasından qıpçaq xanı.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=3949

1240-cı il

Batı Xanın rəhbərlik etdiyi Qızıl Orda ordusunun Kiyev şəhərini işğal etməsi. II Andronik (Trabzon imperatoru) Baçman xan (d. 1210 – ö. 1240) — Olburlik tayfasından qıpçaq xanı.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=185422

1244 (dəqiqləşdirmə)

1244 (ədəd) — ədəd 1244 (film, 2004) — 2004-cü ildə istehsal olunmuş Albaniya filmi. E.ə. 1244 — il NGC 1244 — Yeni Baş Kataloqda qeydə alınmış qalaktika.

https://az.wikipedia.org/w/index.php?curid=170075